TRKYENN KLM TRKYEDE KLM ETMENLER ATRKYENN CORAF KONUMU

TÜRKİYE’NİN İKLİMİ TÜRKİYE’DE İKLİM ETMENLERİ

A-TÜRKİYE’NİN COĞRAFİ KONUMU • 1 -MATEMATİK KONUMU

ÜLKEMİZ KUZEY YARIM KÜREDE YER ALIR MATEMATİKSEL İKLİM KUŞAKLARINDAN ORTA KUŞAK, SICAKLIK KUŞAKLARINDAN ILIMAN KUŞAK ÜZERİNDE BULUNMAKTADIR

BUNUN SONUCUNDA; • 1 -ILIMAN SICAKLIK DEĞERLERİ HAKİMDİR. (KUZEYDE KALAN ÜLKELER KADAR AŞIRI SOĞUK VEYA GÜNEYİNDEKİ ÜLKELER KADAR AŞIRI SICAK DEĞİLDİR. ) • 2 -ÜLKEMİZDE DÖRT MEVSİM YAŞANIR. ÜLKELER RUSYA/MOSKOVA TÜRKİYE ANKARA MISIR/KAHİRE ORTALAMA 5, 4 12 23 OCAK -9, 1 0, 4 18 TEMMUZ 19, 2 23, 6 35

TÜRKİYE’NİN EKVATORA GÖRE KONUMU • ÜLKEMİZ 36 DERECE KUZEY-42 DERECE KUZEY ENLEMLERİ ARASINDA YER ALIR. • ÜLKEMİZİN KUZEYİYLE GÜNEYİ ARASINDA YAKLAŞIK 6 ENLEMLİK FARK VARDIR. BU DURUM GÜNEY KUZEY ARASINDA 6 -7 DERECELİK SICAKLIK FARKINA YOL AÇAR. • BU KONUMUYLA ORTA KUŞAKTA YER ALDIĞI İÇİN GÜNEŞ IŞINLARININ DÜŞME AÇISI YIL İÇERİSİNDE DEĞİŞİR VE DÖRT MEVSİM YAŞANIR. • GENEL ANLAMDA AKDENİZ İKLİM KUŞAĞINDA YER ALIR.

SORU • Bir kış gününde sıcaklık ölçümleri Adana’da 8, Ankara’da -2, Samsun’da ise 3 derece olarak yapılıyor. Bu durum sıcaklık ile aşağıdakilerden hangisi arasındaki ilişkiye ters düşmektedir? • • • A-Yer şekilleri B-Denize yakınlık C-Yükselti D-Enlem E-Basınç

ÜLKEMİZDE GÜNEŞ IŞINLARININ BELLİ TARİHLERDE BELLİ MERKEZLERE DÜŞME AÇILARI ANTALYA 36 ANKARA 40 21 HAZİRAN 21 MART-23 EYLÜL 21 ARALIK SİNOP 42 77° 23 73° 23 71° 23 54° 50° 48° 31° 66 27 ° 66 25° 66

• ÜLKEMİZİN KUZEY YARIM KÜREDE OLMASI DOĞU BATI UZANIŞLI SIRADAĞ SİSTEMLERİNİN GÜNEY YAMAÇLARININ KUZEY YAMAÇLARINA GÖRE SICAKLIĞININ DAHA YÜKSEK OLMASIDIR.

SORU 1

TÜRKİYE’NİN ÖZEL KONUMU • : A-DENİZLERE GÖRE KONUMU • 1 -ATLAS OKYANUSU VE HİNT OKYANUSUYLA BAĞLANTILIDIR. • 2 -YARIM ADA ŞEKLİNDE OLUP KUZEY GÜNEY VE BATISI DENİZLERLE ÇEVRİLİDİR.

BUNUN SONUCUNDA; • AKDENİZ VASITASIYLA ATLAS OKYANUSUNDAN KAYNAKLANAN HAVA KÜTLELERİNİN ETKİ ALANINDADIR. (ÖZELLİKLE KIŞIN ILIK VE YAĞIŞLI DÖNEMLER)

ETRAFIMIZDAKİ DENİZLER BAŞLI BAŞINA ISI VE NEM KAYNAĞIDIR • ÜLKEMİZDE İÇ KESİMLERLE KIYI KESİMLER ARASINDA KARASAL VE DENİZEL İKLİMLERİN ORTAYA ÇIKMASINA NEDEN OLUR. • KIYI KESİMLERDE ILIMAN SICAKLIK FARKLARI AZ VE YAĞIŞ MİKTARI YÜKSEK DENİZEL İKLİM TİPLERİ EGEMENDİR. ORTALAMA OCAK TEMMUZ YAĞIŞ ANTALYA KONYA KARS 18, 4 11, 9 4 9, 8 - 0, 2 -10, 4 28, 4 23, 6 17, 5 1080 mm 320 mm 500 mm

• İÇ KESİMLERDE İSE SICAKLIK FARKLARI YÜKSEK KIŞIN DÜŞÜK YAZIN YÜKSEK SICAKLIKLARIN ETKİLİ OLDUĞU, YAĞIŞ MİKTARININ DÜŞÜK OLDUĞU KARASAL İKLİM TİPLERİ ETKİLİDİR.

SORU • Aşağıdaki şehirlerimizden hangisinde kışın havanın ayaz olduğu geceler diğerlerine göre daha fazladır? • • • A-Antalya B-Rize C-İstanbul D-İzmir E-Afyon

B-ETRAFINDAKİ KARALARA GÖRE KONUMU • TÜRKİYE ETRAFINDAKİ GENİŞ KARA PARÇALARINDA GERÇEKLEŞEN İKLİM ŞARTLARINDAN ETKİLENİR.

• ÖZELLİKLE ORTA AVRUPA, SİBİRYA VE AFRİKA KARALARI ÜZERİNDE OLUŞAN HAVA OLAYLARI MEVSİMLERE BAĞLI OLARAK TÜRKİYE’Yİ ETKİLER. • KIŞ AYLARINDA SERT GEÇEN KIŞ DÖNEMLERİ SİBİRYA İLE İLİŞKİLİDİR. • YAZ AYLARINDA ÇOK SICAK DÖNEMLER AFRİKA VE GÜNEYİMİZDEKİ KUARAK ÇÖL ALANLARIYLA BAĞLANTILIDIR.

SORU • Doğu Avrupa üzerinden Türkiye’yi etkileyen hava kütlelerinin genelde sıcaklığı düşürücü etki yapması aşağıdakilerden en çok hangisinin bir sonucudur? • • • A-Denize olan mesafenin B-Yükseltinin C-Enlemin D-Dağların uzanışının E-Basınç sistemlerinin dağılışının

• ANADOLU YARIM ADASININ ANA KITAYA BAĞLANDIĞI BÖLGEDE KARASALLIK ARTAR. BU NEDENLE GÜNEYDOĞU ANADOLU VE DOĞU ANADOLU BÖLGELERİ SICAKLIK FARKLARININ EN YÜKSEK OLDUĞU ALANLARDIR.

C-YER ŞEKİLLERİ VE YÜKSELTİ

• ÜLKEMİZDE YER ŞEKİLLERİ ÇEŞİTLİLİK GÖSTERİR. • SIRADAĞ SİSTEMLERİ KUZEY VE GÜNEY ANADOLU’DA KIYIYA PARALEL UZANIR. • BU SİSTEMLER DOĞU BATI UZANIŞLI OLDUĞU İÇİN BATI ANADOLU’DA DENİZE DİKTİR. • 1132 METRELİK ORTALAMA YÜKSELTİSİYLE TÜRKİYE YÜKSEK BİR ÜLKEDİR. • TÜRKİYE BATIDAN DOĞUYA DOĞRU GİDİLDİKÇE YÜKSELEN BİR ÜLKEDİR.

SORU • Aşağıda Türkiye’nin iklimi ile ilgili bazı bilgiler verilmiştir; Güneyden kuzeye doğru sıcaklık azalır • -Batıdan doğuya doğru sıcaklık azalır • -Kıyıdan iç kesimlere doğru sıcaklık azalır • -Denizlerin etki alanı dardır • Bu bilgilere göre Türkiye’nin ikliminde etkili olan etmenlerden hangisi vurgulanmamıştır? • A-Dağların uzanış yönü • B-Enlem • C-Yükselti • D-Basınç • E-Denizlerin etkisi

• KIYI BÖLGELERLE İÇ BÖLGELER ARASINDA İKLİM FARKLILIĞI OLUŞMUŞTUR. • KIYI KESİMLERDE GÜNLÜK VE MEVSİMLİK SICAKLIK FARKLARI DÜŞÜK ORTALAMA SICAKLIK DEĞERİ YÜKSEK YAĞIŞ MİKTARI BOL NEMLİ DENİZEL İKLİMLERE KARŞILIK

• İÇ KESİMLERDE İSE GÜNLÜK VE MEVSİMLİK SICAKLIK FARKLARI YÜKSEK ORTALAMA SICAKLIK DEĞERİ DÜŞÜK YAĞIŞ MİKTARI AZ KURAK KARASAL İKLİMLER GELİŞMİŞTİR.

• DAĞLARIN KIYIYA UZANIŞ DOĞRULTULARI NEDENİYLE KUZEY VE GÜNEY KIYILARIMIZDA DENİZEL İKLİM ETKİSİ DAR BİR ALANA SIKIŞIRKEN, BATI ANADOLU VE MARMARA BÖLGELERİNDE GENİŞ ALANLARA YAYILMIŞTIR.

SORU • Rize’de yıllık yağış miktarı 2357 mm iken , Trabzon’da bu miktar 822, 7 mm’ye iner. Bu iki ilimizdeki yağış farklılığı aşağıdakilerden hangisi ile açıklanır? • • • A-Yükselti B-Bakı C-Enlem D-Sıcaklık E-Yer şekilleri

SORU • Rüzgarın yönü , yer şekilleri , günlük hareket ve basınç merkezlerinin yeri gibi faktörlerin kontrolü altındadır. Buna göre yer şekillerinin etkileri göz önüne alındığında Çanakkale Boğazı’nda rüzgarın hangi yönlerden esmesi beklenir? • A-Doğu-batı • B-Güney-Kuzey • C-Güneybatı-Kuzeydoğu • D-Kuzeybatı-Güneydoğu • E-Güneydoğu-Kuzeydoğu

• ÜLKEMİZDE YÜKSELTİ BATIDAN DOĞUYA DOĞRU GİDİLDİKÇE KADEMELİ OLARAK ARTAR; • SICAKLIK ORTALAMALARI DÜŞERKEN SICAKLIK FARKLARI YÜKSELİR • DONLU GÜN SAYISI, KAR ÖRTÜSÜNÜN YERDE KALMA SÜRESİ BUNA BAĞLI OLARAK DOĞUYA DOĞRU GİDİLDİKÇE ARTAR.

SORU • Balkan yarımadasından gelip Trakya’dan Türkiye topraklarına giren soğuk ve yağışlı bir hava kütlesi doğuya doğru hareket ederek Doğu Anadolu’dan yurdumuzu terk eder. Yukarıda özelliği ve hareket yönü belirtilen hava kütlesinin , Marmara Bölgesi’nde yağmur , İç Anadolu’da kar yağışı oluşturması aşağıdaki verilerden hangisini kanıtlamaktadır? • A-Ülkemizde yükseltinin batıdan doğuya doğru arttığını • B-Doğu Anadolu’nun daha çok yağış aldığını • C-Ülkemizde yaz mevsiminin yaşandığını • D-Marmara Bölgesi’nden Doğu Anadolu’ya doğru gidildikçe hava basıncının arttığını • E-Ülkemizi etkileyen hava kütlelerinin her zaman batıdan geldiğini

SORU • Yükseldikçe sıcaklık her 100 m’de 0, 5 derece azalır. Bir noktanın yükseltisi , deniz seviyesinde kabul edilerek elde edilen sıcaklık değerlerine , o noktanın indirgenmiş sıcaklığı denir. Buna göre , aşağıda verilen bölgelerin yükseltileri dikkate alındığında hangisinin gerçek sıcaklığı ile indirgenmiş sıcaklığı arasındaki fark en fazladır? • A-Marmara • B-İç Anadolu • C-Ege • D-Doğu Anadolu • E-Akdeniz

D-ETRAFINDAKİ BASINÇ ALANLARININ ETKİSİ • TÜRKİYE ORTA KUŞAKTA YER ALDIĞI İÇİN KUZEYDEN KUTUPSAL GÜNEYDEN İSE TROPİKAL HAVA KÜTLELERİNİN ETKİSİ ALTINDADIR.

• ÜLKEMİZİN ETRAFINDA OLUŞAN BASINÇ MERKEZLERİ ÖNEMLİ İKLİM ETMENLERİNDEN BİRİDİR.

SORU • • • 1. Asor 2. Basra 3. İzlanda 4. Sibirya Yukarıda Türkiye iklimini etkileyen basınç merkezlerinin bazıları verilmiştir. Bunlardan hangisi ya da hangileri dinamik oluşum özelliğine sahiptir? • • • A-Yalnız 1 B-1 ve 2 C-1 ve 3 D-2 ve 4 E-3 ve 4

YAZ MEVSİMİNDE • ÜLKEMİZ YAZ MEVSİMİNDE AZOR YÜKSEK BASINÇ MERKEZİ İLE BASRA ALAÇAK BASINÇ MERKEZİ RASINDAKİ HAVA DOLAŞIMININ ETKİSİ ALTINDADIR.

SORU • Türkiye’nin çoğu yerinde yazların kurak geçmesi , aşağıdakilerden hangisinin bir sonucudur? • • • A-Yarımadalar üzerinde bulunmasının B-Yükselti ortalamasının fazla olmasının C-Akdeniz ikliminin etkisinde kalmasının D-Bitki örtüsünün çoğu yerde bozkır olmasının E-Batı rüzgarlarının etkisinde kalmasının

• BU NEDENLE KARADENİZ KIYILARI VE KARS ERZURUM BÖLÜMÜ DIŞINDA KALAN YERLER YAZ MEVSİMİNDE KURAKTIR. KARADENİZ KIYILARI VE KARS ERZURUM BÖLÜMÜ YAZIN KARADENİZ ÜZERİNDEN GEÇERKEN NEM YÜKLENEN KUZEYBATI YÖNLÜ RÜZGARLARIN YAMAÇLARDA BIRAKTIĞI YAĞMUR NEDENİYLE KURAK DEĞİLDİR.

KIŞ MEVSİMİNDE AZOR YÜKSEK BASINÇ MERKEZİ ETKİLİ OLURSA; • ÜLKEMİZ AZOR YÜKSEK BASINÇ MERKEZİNİN ETKİSİNDE KALDIĞINDA ORTA AKDENİZ ÜZERİNDEN GELEN ATLAS OKYANUSU KAYNAKLI ILIK VE YAĞIŞLI HAVANIN ETKİSİ ALTINA GİRER. UYGUN KIŞ ŞARTLARI VARDIR.

SİBİRYA YÜKSEK BASINÇ MERKEZİ • ANCAK ÜLKEMİZ GENİŞLEYEN SİBİRYA YÜKSEK BASINÇ MERKEZİNİN ETKİSİNDE KALDIĞINDA KUZEYDEN VE BALKANLARDAN GELEN ÇOK SOĞUK HAVANIN ETKİSİYLE ÇOK SOĞUK VE ETKİLİ KAR YAĞIŞLARININ GÖRÜLDÜĞÜ ÇETİN KIŞ ŞARTLARI YAŞAR.