TRKYEDE TARIMSAL YAPININ NCELENMES TRKYEDE TARIM TARIM Ziraat

TÜRKİYE’DE TARIMSAL YAPININ İNCELENMESİ

TÜRKİYE’DE TARIM ► TARIM: Ziraat, bitkisel ve hayvansal ürünlerin üretilmesi, bunların kalite ve verimlerinin yükseltilmesi, bu ürünlerin uygun koşullarda muhafazası, işlenip değerlendirilmesi ve pazarlanmasına denir. Diğer bir ifade ile, insan besini olabilecek ve ekonomik değeri olan her türlü tarımsal, hayvansal ürünün bakım, besleme, yetiştirme, koruma ve mekanizasyon faaliyetlerinin tamamı ile durgun sularda ve ya özel alanlarda yapılan balıkçılık faaliyetlerinin tümüdür

TÜRKİYE’DE TOPRAK YAPISI ► Yurdumuzun %45. 9' u 1000 -2000 m. yükseklikte kısaca dağlık yapıdadır. ► % 62. 5' i, %15 meyilden daha meyilli, engebeli bir yapıya sahiptir. ► Çok değişik iklim farklılıkları gösterir. (yıllık yağış ortalaması Rizede 2269, 6 mm. Kars-Aralık ilçesinde 231, 1 mm. Konya-Karapınar ilçesinde 278, 0 mm)

► Kolay ayrışabilen ana kayası ile dünyanın erozyona karşı en hassas bölgeleri içerisinde yer almaktadır. ( bugüne kadar süregelen yanlış arazı kullanımı, aşırı ve bilinçsiz hayvan otlatması ve ormanların insafsızca tahrip edilmesi sonucu binlerce yıldır çeşitli uygarlıkları barındırmış olan Anadolu’nun %72' leri aşan kısmı erozyon etkisi altındadır)

Topraktan yararlanma oranları iklim ve yeryüzü şekillerine bağlı olarak bölgelere göre farklılıklar göstermektedir. Bölge Yüzölçümüne Göre Ekili Dikili Alanların Oranları: ► 1. Marmara Bölgesi: %30 2. İç Anadolu Bölgesi: %27 3. Ege Bölgesi: %24 4. G. Doğu Anadolu Bölgesi: %20 5. Akdeniz Bölgesi: %18 6. Karadeniz Bölgesi: %16 7. Doğu Anadolu Bölgesi: %10

TARIMI ETKİLEYEN FAKTÖRLER • İklim (Sıcaklık, Yağış miktarı, Yağış rejimi • Yükselti (Sıcaklığı etkilediği için) • Denize göre konum (iklimi etkilediği için ) : Yağış isteği fazla olan ve düşük kış sıcaklıklarına karşı dayanıksız bitkiler deniz etkisindeki yerlerde yetişir. • Toprak şartları • Beşeri faktörler

TÜRKİYEDE TARIMI ETKİLEYEN BEŞERİ FAKTÖRLER ► SULAMA ► GÜBRE KULLANIMI ► TOHUM ISLAHI ► MAKİNE KULLANIMI ► ZİRAİ MÜCADELE ► TOPRAK BAKIMI ► TOPRAK ANALİZİ ► DESTEKLEME ALIMI VE PAZAR ► ÇİFTÇİ EĞİTİMİ VE KREDİ DESTEĞİ

Tarım sektörünün sistematik bir şekilde analiz edilmesi için, sektörün güçlü, zayıf yönleri ile sektördeki fırsatlar ve tehditler göz önünde bulundurularak bir değerlendirme yapılmalıdır.

TÜRKİYE’DE TARIM SEKTÖRÜNÜN GÜÇLÜ YÖNLERİ 1) Ülkenin doğal kaynaklarının zenginliği, iklim ve toprak yapısının birkaç tropikal bitki hariç, her türlü bitkisel üretimin ve hayvan yetiştiriciliğinin ekonomik olarak yapılmasına uygun olması, dolayısıyla kendi nüfusunu besleyebilecek yeterli gıdayı üretebilmesinin yanında, dış pazarlara yönelik üretimde de bulunma potansiyeline sahip olması,

2) Gelişmiş ülkelere kıyasla, tarım topraklarının kirletilmemiş olması, Yer altı ve yer üstü su varlığı, 3) Birçok bitki türünün gen merkezi olan Anadolu’nun dünyanın en zengin biyo çeşitliliğine sahip bulunması,

4) Ülkenin konumu itibariyle tarımsal ürün ithal eden ülkelere (Ortadoğu, Kuzey Afrika, AB ve Kafkaslara) yakınlığı ve gıda ihraç etme potansiyelinin yüksekliği, 5) Tarım sektöründe çalışan nüfus potansiyeli, 6) Yetişmiş teknik eleman sayısı, Sektörde kurumsal yapıların tesis edilmiş olması, tarımla ilgili sivil toplum örgütlerinin varlığı,

7) Tarım sanayinin gelişme potansiyelinin yüksekliği, 8) Tarımın, özel sektör yatırımlarına elverişli olması ve özel sektörün girişimcilik yeteneğinin yüksekliği, 9) Binlerce yıl tarım yapılan Anadolu’da yerel bilgilerin zenginliği,

10) GAP, DOKAP ve DAKAP gibi top yekun kalkınmaya odaklı bölgesel projelerin olması ve bu projelerin su kaynaklarının etkin kullanılmasına ve sulama alanlarının geliştirilmesine yönelik olması, 11) Türkiye’nin denizlerle çevrili oluşu ve akarsu ve göllerin su ürünleri üretimine uygun olması,

12) AB’ye üyelik sürecinde tarımla ilgili hukuki mevzuatların iyileştirilmesi imkânı 13) Tüketicilerin sağlıklı beslenme ve gıda güvenilirliği konularında bilinçlenmesi,

TÜRKİYE’DE TARIM SEKTÖRÜNÜN ZAYIF YÖNLERİ 1) Bütüncül bir yaklaşımla milli bir tarım politikasının geliştirilememesi, uygulanan tarım politikalarının yanlışlığı, 2)Tarımla ilgili tam yetkili bir kurumun bulunmaması, var olan pek çok kurum arasındaki koordinasyonun sağlanamaması, 3)Çiftçilerin eğitim düzeyinin düşüklüğü

4) Çiftçi örgütlerinin zayıflığı, 5) Tarımsal araştırma ve teknoloji oluşturmada yetersizlik, mevcut olan araştırma bulgularının ve tekniklerinin üreticiye ulaştırılmasındaki problemler, 6) Tarımsal kuruluşların yeniliklerle ilgili olarak çiftçilere verdiği eğitimlerin yeterli olmayışı,

7) Tarımsal işletmelerin büyük çoğunluğunun küçük ölçekli ve arazilerinin parçalı olması, bu nedenle de üretimin pazara yönelik yapılamaması, 8) Tarımsal işletmelerde, işletme ve yatırım sermayesinin yeterli olmaması, 9) Tarımın finansmanında rol oynayan kurumsal yapıların yetersizliği

10) Tarım sigortasının geliştirilememesi, 11) Sektörde güvenilir ve güncel veri tabanının geliştirilememesi, 12) Tarımsal üretimin büyük oranda tabiat şartlarına bağlı yapılması ve riskli oluşu, 13) Tarımsal üretimde kullanılan girdilerin pahalılığı, girdilerin bilinçli kullanılamaması

14) Tarımsal üretimde verimliliğin düşük olması, 15) Doğal kaynakların bilinçli kullanılamaması, 16) Tarım-sanayi entegrasyonunun yetersizliği,

17) Ulusal ve uluslararası pazarlarda marka oluşturan güçlü yerli firmaların azlığı, 18) Türkiye gıda pazarının yabancı ve çok uluslu şirketlerin eline geçme olasılığının yüksekliği, 19) Hayvan hastalıklarına yönelik mücadelede eksiklik,

TÜRKİYE’DE TARIM SEKTÖRÜNDEKİ FIRSATLAR 1) Ülkemizde ve dünyada sağlıklı gıdaya olan talebin artması (organik tarım ürünlerine ve iyi tarım uygulamaları ile elde edilen sağlıklı gıdaya olan talebin artması), 2) Uluslar arası pazarlarda mukayeseli üstünlüğümüz olan birçok tarımsal ürünün üretilmesi (fındık, üzüm, incir, kiraz v. b. ), 3) Gıda ürünlerine ola iç ve dış talebin artması, 4) Tarım ve kırsal turizme olan ilgi,

5) Sulanabilir arazi potansiyelini yüksekliği ve bu arazilerde modern sulama tekniklerinin uygulanabilme imkânı, 6) Özel sektörün tarıma yatırım yapma potansiyelinin yüksekliği, 7) AB’ye üyelik sürecinin getirdiği avantajlar,

8) Açık deniz balıkçılığının ve su ürünleri potansiyelinin yüksekliği, 9) Tarımsal ürünleri çeşitlendirebilme potansiyelinin yüksekliği, 10) Yerel bitki ve hayvansal gen kaynaklarının kullanılması ile verimliliği ve kalitesi yüksek bitki çeşitlerinin ve hayvan ırklarının geliştirilmesi imkânı,

► 11) Tarımsal sanayinin geliştirilebilme imkânı,

Türkiye’de Tarım Sektörüne Yönelik Tehditler 1) Dünya Ticaret Örgütü (DTO) IMF, ve Dünya Bankası gibi uluslararası kuruluşların ve gelişmiş ülkelerin Türkiye’de uygulanacak tarımsal politikalar ile ilgili dayatmaları, 2) ABD, AB, ve Japonya gibi ülkelerin tarımlarını büyük miktarlarda destekleyerek, Türkiye’nin tarımsal üretimde rekabet etme imkanını ve tarım ürünleri ihracatını kaybetme olasılığı,

3) Plansız ve düzensiz bir şekilde köyden kente göç sonucunda tarım ile uğraşan kesimin yaş ortalamasının yüksekliği ve gençlerin çiftçiliğe eğiliminin azalması, 4) Uluslararası tarım ürünleri ticaretinin sağlık teknik ve bunun gibi abartılı gerekçelerle kısıtlanması, 5) Tarım topraklarının amaç dışı kullanımı, yeraltı sularının azalması, kirlenmesi,

6) Bilinçsiz sulama ile tarım topraklarının çoraklaşması, toprak erozyonu, 7) AR-GE ve yayım çalışmalarına gereken önemin verilmemesi, 8) Küresel iklim değişikliği nedeniyle düzensiz, yetersiz yağış, sıcaklık artışı ve kuraklık,

9) Bitki gen kaynaklarının kaybedilmesi ihtimali, 10) Çok sayıda ziraat ve veteriner fakültelerinin açılması, bu fakültelerdeki öğretim elemanlarının sayısal yetersizliğinden dolayı öğrencilere eğitim vermekten, araştırma ve geliştirme faaliyetlerine yeterli zamanın ayrılamaması.

► Türkiye'de tarımın en temel problemlerinden biri, gübre ve ilaca harcanan para. Ürün maliyetinin yüzde 35'ini bu iki kalem oluşturuyor. Ziraat Odaları Birliği'ne göre, sadece toprak tahlili yapmadan gübre kullanmanın tarıma verdiği zarar 8 milyar dolar.

► En verimli topraklarından denizlere, göl ve barajlarımıza yılda 450 -500 milyon toprak taşınmaktadır. Bir başka ifade ile 2 yılda 1 mm. Toprak aşınıp taşınmaktadır. 1 cm. toprak, tabiat olayları- iklim ve ana kaya oluşumuna göre yaklaşık 1000 yılda meydana gelmektedir. Ülkemiz Cumhuriyet’in ilanından bu yana Misak-ı Milli hudutlarından bir şey kaybetmedi ama 70 yıl içinde toplam 35, 000, 000(milyar) ton bereketli vatan toprağımızı erozyon nedeni ile kaybettik.

Bütün yönleriyle incelenen tarım politikaları dikkate alınarak 2012_2014 yılları uygulanmak üzere Avrupa Birliği’ne uyum kapsamında bir program hazırlanmıştır. Tarım politikalarında, gıda güvencesi ve güvenliğinin sağlanmasının yanı sıra AB ile uyumlu sürdürülebilir bir tarımsal yapının oluşturulması temel amaçtır.

KATILIM ÖNCESİ EKONOMİK PROGRAM Tarım arazilerinin miras yoluyla parçalanmasının önlenmesine yönelik olarak ilgili kanunlarda gerekli değişiklikler yapılacaktır. Ayrıca, çok parçalı ve dağınık tarım arazilerinin azaltılmasının yanında sulama projelerinde yatırım maliyetlerinin ve kamulaştırma giderlerinin azaltılmasına yönelik olarak arazi toplulaştırma çalışmaları hızlandırılacaktır

Tarımsal istatistiki verilere dair nitelik ve nicelik sorunlarının giderilmesi ve tarım politikalarının yürütülmesine ilişkin bilgi altyapısı ile idari yapının geliştirilmesine yönelik faaliyetler, AB Mali İşbirliği kapsamında teknik yardım da alınacak şekilde programlanmıştır. Bu kapsamda, nihai hedef olan Çiftlik Kayıt Sisteminin oluşturulmasına yönelik olarak Katılım Öncesi Mali İşbirliği kapsamında işletmelerin gelişiminin izlenebilmesi ve politika oluşturmaya katkıda bulunmak amacıyla Çiftlik Muhasebe Veri Ağının kurulması, Arazi Parsel Tanımlama Sisteminin oluşturulması ile Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının istatistik kapasitesinin geliştirilmesine yönelik projeler uygulanmaktadır.

Su ürünleri sektöründe idari yapının güçlendirilmesi ile avcılık üretiminde kaynak yönetiminin etkinleştirilmesine ve yetiştiricilikte çevre ile uyumun sağlanmasına öncelik verilecektir. Bu kapsamda, sürdürülebilir balıkçılığın sağlanmasına yönelik düzenlemeleri içerecek ve AB müktesebatıyla uyumu esas alacak şekilde Su Ürünleri Kanununda değişiklik yapılacaktır. Bununla birlikte, karaya çıkış noktalarında ofislerin kurulmasına, su ürünleri bilgi sisteminin geliştirilmesine ve kontrol hizmetlerinin etkinleştirilmesini teminen uzaktan algılama yönteminin kullanımının yaygınlaştırılmasına yönelik çalışmalara devam edilmektedir. Ayrıca, stok değerlendirme sisteminin kurulmasına temel teşkil etmek üzere yasal ve kurumsal ihtiyaçların tespiti ve konuyla ilgili insan kaynaklarının geliştirilmesi amacıyla Katılım Öncesi Mali İşbirliği kapsamında yürütülen Türkiye’nin Balıkçılık Yönetim Sistemine Stok Değerlendirme Çalışmalarının Adaptasyonu Projesi 2011 yılında tamamlanmıştır.

KAYNAKLAR ► COGRAFYA GEN. TR ► TKGM. ORG. TR ► AB. GOV. TR ► WWW. ZAMAN. COM. TR

MERVA GÜVEN 091205043