TRKYEDE OKUL SALII Uz Dr A Emel nal

  • Slides: 28
Download presentation
TÜRKİYE’DE OKUL SAĞLIĞI Uz. Dr. A. Emel Önal İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi Halk

TÜRKİYE’DE OKUL SAĞLIĞI Uz. Dr. A. Emel Önal İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı

 • Dünya Sağlık Örgütü’ne göre 5 yaştan sonra çocuklarda ‘okul dönemi’ başlamaktadır. Türkiye’de

• Dünya Sağlık Örgütü’ne göre 5 yaştan sonra çocuklarda ‘okul dönemi’ başlamaktadır. Türkiye’de de okul çocukluğu (ana sınıfına başlama ile) 6 yaşta başlamaktadır. • Okul sağlığı, öğrencilerin, öğretmenlerin ve okul personelinin ruhsal, bedensel ve sosyal açıdan tam iyilik halinde olmalarını hedefler.

 • Türkiye’de okul sağlığı ile ilgili uygulamalardan Milli Eğitim Bakanlığı ve Sağlık Bakanlığı

• Türkiye’de okul sağlığı ile ilgili uygulamalardan Milli Eğitim Bakanlığı ve Sağlık Bakanlığı sorumludur. • Okul sağlığı programında: 1 -Okul sağlığı hizmetleri, 2 -Sağlık eğitimi çalışmaları, 3 -Okul ve çevresinin çevre sağlığına uygunluğu ve geliştirilmesi çalışmaları, 4 -Okul sağlığı kayıtlarının tutulması çalışmaları yer almaktadır.

OKUL SAĞLIĞI HİZMETLERİ: *Okul sistemi içerisinde öğrencilerin, öğretmenlerin ve okul personelinin sağlığının değerlendirilmesi, korunması,

OKUL SAĞLIĞI HİZMETLERİ: *Okul sistemi içerisinde öğrencilerin, öğretmenlerin ve okul personelinin sağlığının değerlendirilmesi, korunması, geliştirilmesi için (okula kabul muayenesi, periyodik fizik muayeneler, görme, işitme, diş, büyüme-gelişme. . . taramaları, bulaşıcı hastalıklarla savaş, ilkyardım, ruh sağlığı çalışmaları, beden eğitimi çalışmaları gibi), *hastalıkları halinde tedavi edilmeleri için, *kronik hastalığı olanların rehabilite edilmesi için yapılan çalışmalardır.

 • Okul sağlığı hizmetlerinde hekim, diş hekimi, hemşire, psikolog, sağlık memuru, sosyal hizmet

• Okul sağlığı hizmetlerinde hekim, diş hekimi, hemşire, psikolog, sağlık memuru, sosyal hizmet uzmanı, diyetisyen, öğretmen, aile görev alır. • Türkiye’de 1949 yılındaki Milli Eğitim Şurası’nda yatılı okullarda hemşire çalıştırılması düşünülmüş, 1961 yılında İlköğretim Yasası ile okullara doktor, hemşire ve sağlık memurunun tayin edilmesi kabul edilmiştir. Ancak hekimi, hemşiresi. . vbg. olan okul yok denecek kadar azdır.

 • Türkiye’de okul sağlığı hizmetlerinde ailelere de yer verilmektedir. • Türk Milli Eğitiminde

• Türkiye’de okul sağlığı hizmetlerinde ailelere de yer verilmektedir. • Türk Milli Eğitiminde işbirliğini düzenleyen esaslar başlıklı 1739 No. lu Kanun’un 16. Maddesi “Eğitim kurumlarının amaçlarının gerçekleştirilmesinde katkıda bulunması için okul ile arasında işbirliği sağlanır” demektedir.

 • Okullarda sağlık sorunu olan öğrenciler Milli Eğitim Bakanlığı Sağlık Eğitim Merkezleri’ne, bu

• Okullarda sağlık sorunu olan öğrenciler Milli Eğitim Bakanlığı Sağlık Eğitim Merkezleri’ne, bu birimlerin olmadığı yerlerde Sağlık Ocakları’na sevk edilmektedir. • Okullardaki periyodik sağlık taramaları ve yaşa uyan rutin aşı uygulamaları (İlkokul 1. sınıfta tüberküloz, çocuk felci, kızamık, difteri - tetanos, ilkokul 5. sınıfta difteritetanos, lise birde erişkin tipi tetanos aşısı ) da yine bu birimler tarafından yapılmaktadır.

 • Okul döneminde çocukların büyümegelişmelerinin ve ruh sağlıklarının izlenmesi önemlidir. • 6 -10

• Okul döneminde çocukların büyümegelişmelerinin ve ruh sağlıklarının izlenmesi önemlidir. • 6 -10 yaşta üst solunum yolu enfeksiyonları, paraziter hastalıklar (bit, uyuz, barsak parazitleri), döküntülü hastalıklar, ağız ve diş, görme ve işitme sorunları, inmemiş testis, enürezis, pes planus, skolyoz gibi ortopedik bozukluklar, kaza ve şiddet sonucu yaralanmalar sıktır. • Okullarda bulaşıcı hastalıklar nedeni ile devamsızlık hızı yüksektir.

1999 -2003 yılında İstanbul Kağıthane’de bir ilköğretim okulunda sıklık sırasına göre öğrencilerde saptanan sağlık

1999 -2003 yılında İstanbul Kağıthane’de bir ilköğretim okulunda sıklık sırasına göre öğrencilerde saptanan sağlık sorunları (11) 1 -Ağız-diş sağlığı sorunları 2 -Akut hastalıklar 3 -Kronik hastalıklar 4 -Ruh sağlığı sorunları 5 -Görme kusuru

1999 -2003 yılında İstanbul Kağıthane’de bir ilköğretim okulunda sıklık sırasına göre öğrencilerde saptanan enfeksiyonlar

1999 -2003 yılında İstanbul Kağıthane’de bir ilköğretim okulunda sıklık sırasına göre öğrencilerde saptanan enfeksiyonlar (12) 1 -Tonsillorinofarenjit 2 -Parazit enfeksiyonları 3 -Sinüzit 4 -Üriner sistem enfeksiyonları 5 -Otit 6 -Bronşit 7 -Vajinit

SAĞLIK EĞİTİMİ: Okullarda sağlık eğitimini öğretmenler vermektedir. İlkokulda sağlık eğitimi konuları: 1 -Vücut organları

SAĞLIK EĞİTİMİ: Okullarda sağlık eğitimini öğretmenler vermektedir. İlkokulda sağlık eğitimi konuları: 1 -Vücut organları ve fonksiyonları 2 -Sağlıklı beslenme 3 -Kişisel temizlik 4 -Ağız ve diş bakımı 5 -Bulaşıcı hastalıklardan korunma 6 -İlkyardım

7 -Kazalardan korunma 8 -Sporun yararları 9 -Sigaranın zararları (Türkiye’de öğretmenlerin % 47. 5

7 -Kazalardan korunma 8 -Sporun yararları 9 -Sigaranın zararları (Türkiye’de öğretmenlerin % 47. 5 i, ortaokul öğrencilerinin % 6 -10 u, lise öğrencilerinin % 25 -40 ı sigara içmektedir ) 10 - Çevre temizliği ve bakımı 11 -Temiz hava ve güneşin yararları 12 -Sağlıklı giyinme 13 -Bölgesel hastalıklar: Guatr, sıtma. . 14 -Sağlık hizmeti veren kurumlar, kişiler ve bunlardan nasıl yararlanılacağı olabilir.

OKUL ÇEVRESİ: • Okul binasının, oyun alanlarının, mutfak ve tuvaletlerin, spor salonlarının, ısınmanın, havalandırmanın

OKUL ÇEVRESİ: • Okul binasının, oyun alanlarının, mutfak ve tuvaletlerin, spor salonlarının, ısınmanın, havalandırmanın ve aydınlanmanın, suyun, sağlığa uygun koşullarda olması sağlanmalıdır. • Okul ve çevresinin kazalardan korunma yönünden uygunluğu kontrol edilmeli, gerekli düzenlemeler yapılmalıdır.

 • 1985 -1990 döneminde 9 000 öğrencinin eğitim gördüğü 57 000 okulda, okulların

• 1985 -1990 döneminde 9 000 öğrencinin eğitim gördüğü 57 000 okulda, okulların % 9 -10 unda hiç akan su olmadığı, % 25 -30 unda tuvaletlerin sağlıksız olduğu, % 50 sinde ise tuvaletlerde sabun bulunmadığı saptandı. • 1995 -1996 da DSÖ ile işbirliği içinde Türkiye’de “Avrupa’da Sağlığı Geliştiren Okullar Ağı” projesi kapsamında Sağlıkta Öncü Okul Çalışması başladı.

KAYITLAR: • Okul hemşiresi okul kayıtlarını tutmalıdır. Nakil olma durumunda öğrenci kişisel muayene formu

KAYITLAR: • Okul hemşiresi okul kayıtlarını tutmalıdır. Nakil olma durumunda öğrenci kişisel muayene formu (Form 1) ile birlikte nakil edilmelidir. • Milli Eğitim Müdürlükleri’nde toplanan okullara ait muayene sonuçları ( Form 4 ler ) birleştirilerek, Form 5 ile Sağlık İşleri Daire Başkanlığı’na bildirilir.

Form 2: T. C. Milli Eğitim Bakanlığı Sağlık İşleri Dairesi Başkanlığı Öğrenci Muayeneleri Özetleme

Form 2: T. C. Milli Eğitim Bakanlığı Sağlık İşleri Dairesi Başkanlığı Öğrenci Muayeneleri Özetleme Formu (15)

Form 3: T. C. Milli Eğitim Bakanlığı Sağlık İşleri Dairesi Başkanlığı Okul ve Çevre

Form 3: T. C. Milli Eğitim Bakanlığı Sağlık İşleri Dairesi Başkanlığı Okul ve Çevre Sağlığı Formu (15)

Form 4: T. C. Milli Eğitim Bakanlığı. . . İlköğretim Okullarında Öğrenci ve Öğretmen

Form 4: T. C. Milli Eğitim Bakanlığı. . . İlköğretim Okullarında Öğrenci ve Öğretmen Sağlık Kontrolü Sonuçları (Sayısal Olarak) (15)

Form 5: T. C. Milli Eğitim Bakanlığı Sağlık İşleri Dairesi Başkanlığı ÖğrenciÖğretmen Sağlık Kontrolü

Form 5: T. C. Milli Eğitim Bakanlığı Sağlık İşleri Dairesi Başkanlığı ÖğrenciÖğretmen Sağlık Kontrolü Sonuçları (15)

Form 7: . . . İli Okul Sağlığı Komisyonu. . . /. . Öğretim

Form 7: . . . İli Okul Sağlığı Komisyonu. . . /. . Öğretim Yılı Okullarda Yapılacak Okul Sağlığı-Sağlık Eğitiminde Tarama Çalışma Programı (15)

Türkiye’de Okul Sağlığı Hedefleri: • 2010 yılına kadar 1 -12 sınıflar arasındaki öğrencilerin okulda

Türkiye’de Okul Sağlığı Hedefleri: • 2010 yılına kadar 1 -12 sınıflar arasındaki öğrencilerin okulda günlük beden eğitimi aktivitelerine katılımını en az % 50 artırmak. • Okul beslenme programı olan öğle yemeği ve kahvaltı programını en az % 90 a çıkarmak. • Ulusal okullarda okul öncesinden 12. sınıfa kadar beslenme eğitimini en az % 75 e çıkarmak.

 • Tüm ilköğretim, lise ve kolejlerin müfredatına tütün ve mamullerinden korunma dersini koymak.

• Tüm ilköğretim, lise ve kolejlerin müfredatına tütün ve mamullerinden korunma dersini koymak. • İlköğretim ve liselerdeki öğrencileri alkol ve bağımlılık yapan diğer maddelerden koruyan eğitim programları koymak. • 10 -18 yaş arası öğrencilerin en az % 85 inin aileleri ile veya onların önerdikleri sağlıkçılar ile cinsel yaşamı tartışır hale gelmesi veya okullardan bu bilgileri alması için düzenleme yapmak.

 • İlköğretim ve liselerde şiddeti en az % 50 azaltmak. Bunun için şiddet

• İlköğretim ve liselerde şiddeti en az % 50 azaltmak. Bunun için şiddet karşıtı ve çözümleyici plan hazırlamak. • Okullarda kazalardan korunma ve kontrol için en az % 50 sinde eğitim planlamak. • 4 -12 sınıflar arası eğitim programına cinsel yolla bulaşan hastalıklar ( HIV ) konusundaki eğitimi en az % 95 e çıkarmak. • İlköğretim ve liselerde cinsel yolla bulaşan hastalıklardan korunmayı eğitim kapsamına almak.

KAYNAKLAR 1 - http: //www. who. int/child_adolescent_health 2 - Akın A, Hodoğlugil N, Koçoğlu

KAYNAKLAR 1 - http: //www. who. int/child_adolescent_health 2 - Akın A, Hodoğlugil N, Koçoğlu GO ve ark. Altındağ Merkez Sağlık Ocağı Bölgesi’ndeki beş ilköğretim Okulunda okul sağlığı uygulamalarının değerlendirilmesi Hacettepe Toplum Hekimliği Bülteni, 2000: 3 http: //www. thb. hacettepe. edu. tr/20003. shtml#3 3 - Umumi Hıfzıssıha Kanunu, Kanun No: 1593 ( R. G. : 06. 05. 1930 -1489 ) 4 - Sağlık Hizmetlerinin Sosyalleştirilmesi Hakkında Kanun, Kanun No. : 224 ( R. G. : 12. 01. 1961/10705). 5 - T. C. Milli Eğitim Bakanlığı Sağlık İşleri Dairesi Başkanlığı Okul Sağlığı Hizmetleri Uygulama Talimatı http: //sdb. meb. gov. tr/Mevzuat/okul_sagligi. htm

6 - Velicangil S. Hekimler Sanayi ( İş ) Hekimleri Dişhekimleri Eczacılar ve Sağlık

6 - Velicangil S. Hekimler Sanayi ( İş ) Hekimleri Dişhekimleri Eczacılar ve Sağlık ( Çevre ) Mühendisleri için Koruyucu ve Sosyal Tıp. Filiz Kitabevi, İstanbul 1980, s: 285 -300. 7 - http: //www. un. org. tr/who/nurseturk/hemsire 1 HTM 8 - Pekcan H. Dünya’da ve Türkiye’de Okul Sağlığı. http: //www. medinfo. hacettepe. edu. tr/ders/TR/D 3/7/3068 files/frame. htm 9 - T. C. Sağlık Bakanlığı Rutin Aşı Programı www. saglik. gov. tr/bulaşici 10 -Tümerdem Y, Ayhan B, İnce N, Yardımcı (Önal) E ve Özçelik H, İstanbul gecekondu ilkokul çocuklarında inmemiş testis prevalansı ( 1983 -1993 yılları epidemiyolojik çalışma), İ. Ü. İstanbul Tıp Fakültesi 12. Tıp Kurultayı, Özet Kitabı, 164 -165, İstanbul, 1993. 11 -Özmen B, Sahip Y, Baysal SU, Bulut A ve Gökçay G. Okul Sağlığı Hizmetlerinde Enfeksiyon Sıklığı, II. Ulusal Ana Çocuk Sağlığı Kongresi Özet Kitabı, s: 196, İstanbul, 2003.

12 -Özmen B, Sahip Y, Baysal SU, Bulut A ve Gökçay G. Okul Sağlığı

12 -Özmen B, Sahip Y, Baysal SU, Bulut A ve Gökçay G. Okul Sağlığı Hizmet Projesi, II. Ulusal Ana Çocuk Sağlığı Kongresi Özet Kitabı, s: 196, İstanbul, 2003. 13 - http: //www. saglik. tr. net/cocuk_sagligi_okul_sag_4. shtml 14 -Sahip Y, Gökçay G. Okul Sağlığı, Eğitim İletişim Dergisi, 2: 2003: 22 -27. 15 - T. C. Milli Eğitim Bakanlığı Tebliğler Dergisi 2002: 65: 2541: 837 -847. http: //yayim. meb. gov. tr/yayimlar/pdf/2541. pdf 16 - T. C. Milli Eğitim Bakanlığı Teftiş Kurulu İl Milli Eğitim Müdürlüğü ile Bağlı Kurum ve Kuruluşların Denetim Rehberi, 2003. http: //bingol. meb. gov. tr/excel/memdenet. doc 17 - T. C. Sağlık Bakanlığı, Herkese Sağlık Türkiye’nin Hedef ve Stratejileri (Editörler: Öztek Z, Akdur R, Aycan S, Afşar Oz, Soydal T, Üner S, Bal E, Demirören M, Altıyollar H, Evci D), Barok Matbaacılık, Ankara, 2001.