TRKYEDE OCUK GELM www smlogretmenleri com DNYADA VE

TÜRKİYE’DE ÇOCUK GELİŞİMİ www. smlogretmenleri. com

DÜNYADA VE TÜRKİYE’DE ÇOÇUK VE DEMOGRAFİK ÖNEMİ �Sınırları belli bir coğrafyada bulunan insan nüfusunun yapısını, özelliklerini ve değişimlerini inceleyen bilim dalına “demografi” denir. www. smlogretmenleri. com

�Bir ülkenin gelişmişlik düzeyini belirleyen en önemli kriterlerden birisi, o ülkenin SAĞLIK DÜZEYİDİR. www. smlogretmenleri. com

Gelişmemiş ülkelerin demografik özellikleri Şunlardır �Nüfus kırsalda yoğunlaşmıştır, doğum hızı yüksektir. �Sağlık hizmetleri, eğitim hizmetleri ve beslenme koşulları yetersizdir. �Sağlık hizmetleri yetersiz olduğundan, bebek ve çocuk ölümleri fazladır. www. smlogretmenleri. com

�Ortalama yaşam süresi kısadır, yaşlı nüfus oranı düşüktür. �Çocuk ve genç nüfus, ülke nüfusunun önemli bir bölümünü oluşturur. www. smlogretmenleri. com

Gelişmiş ülkelerin demografik özellikleri Şunlardır: v. Nüfusun çoğunluğu sanayi ve hizmet sektöründe çalışır. v. Eğitim, sağlık, altyapı, barınma hizmetleri gelişmiştir. v. Kentsel nüfus oranı, kırsala göre çok yüksektir, www. smlogretmenleri. com

�Kırsaldan kentsel alana göç oranı düşüktür. �Ülkenin yurt dışından göç alması söz konusudur. �Gelişmiş ülkelerin nüfus piramidi çan eğrisine benzer. www. smlogretmenleri. com

�Doğum hızı ve bebek/çocuk ölüm hızları çok düşük; ortalama yaşam süresi fazladır. �Nüfusun doğal artış hızı düşüktür. www. smlogretmenleri. com

�Bebek ölüm hızı, sadece çocuk sağlığının genel göstergesi olmayıp aynı zamanda o ülkenin eğitim düzeyinin de göstergesidir. www. smlogretmenleri. com

� 20 Kasım 1959 tarihinde Birleşmiş Milletler Genel Kurulu tarafından kabul edilen “Çocuk Haklarına Dair Sözleşme” uyarınca “çocuğa uygulanabilecek kanuna göre daha erken yaşta reşit olma durumu hariç, 18 yaşından küçük herkes çocuktur. ” denilmektedir. www. smlogretmenleri. com

Türkiye'de Çocuk ve Demografik Önemi Çocuk sağlığı ülkemizde sağlık hizmetleri içerisinde en çok önem verilmesi gereken konulardan biridir. Çünkü bu yaş grubunun; �Nüfus içerisindeki payının büyük olması, �Doğal gelişimi gereği sağlık açısından birçok yönden diğer yaş gruplarına göre daha riskli bir durumda olması, �Sağlık ölçütlerinin halen istenilen düzeye ulaşmamış olması www. smlogretmenleri. com

�Ülkemizde, doğum öncesi bakım eksiklikleri, tüm doğumların sağlık personeli yardımı ile gerçekleşmemesi, doğum sonu bakımların yeterince yapılamaması, çocuk izlemlerinin istenilen düzeyde olmaması, ailelerdeki çocuk sayısının fazlalığı, ailelerin sağlık konusundaki yetersiz bilgi düzeyi, ekonomik yetersizlikler vb. nedeniyle çocuk sağlığına verilmesi gereken önem artmaktadır. www. smlogretmenleri. com

Çocuk Sağlığı Düzeyini Gösteren Demografik Ölçütler Yıllar 1990 2007 2008 2009 2010 2011 0 -14 yaş nüfus oranı % olarak 35. 0 29. 8 26. 4 26, 3 26, 0 25, 6 25, 3 www. smlogretmenleri. com 65 yaş üzeri nüfus oranı % olarak 4, 3 5, 7 7, 1 6, 8 7, 0 7, 2 7, 3

Toplumun sağlık düzeyinin saptanmasında kullanılan ölçütler şunlardır: �Ölüm oranları (mortalite) �Doğurganlık oranı (fertilite) �Hastalık oranı (morbidite) www. smlogretmenleri. com

�Bebek Ölüm Hızı (BÖH): Belirli bir bölgede bir yıl içinde canlı doğan ve bir yaşını tamamlamadan ölen bebek sayısının aynı yıl içindeki canlı doğum sayısına oranıdır. www. smlogretmenleri. com

�Bir toplumun, özellikle çocuk sağlığı düzeyini belirlemek ve bu konuda sunulan hizmetlerin etkinliğini değerlendirmek için kullanılan önemli ölçütlerdendir. www. smlogretmenleri. com

�Neonatal Ölüm Hızı (yenidoğan ölüm hızı): Belirli bir bölgede bir yıl içinde canlı doğan ve 028 günlük iken ölen bebek sayısının, aynı yıl içindeki canlı doğum sayısına oranıdır. www. smlogretmenleri. com

�Neonatal ölüm hızı, bir toplumdaki ana sağlığı düzeyini, doğum öncesi, doğum ve doğum sonrası bakımının ne düzeyde olduğunu, bozuk çevre koşullarının çocuk sağlığına etkisinin boyutunu gösterir. www. smlogretmenleri. com

�Perinatal Ölüm Hızı: Bir yılda 28. gebelik haftasından sonra ölü doğan ile 0 -7 günlük iken ölen bebek sayısının toplamının aynı yıldaki toplam canlı ve ölü doğum sayısına oranıdır. www. smlogretmenleri. com

�Ana sağlığı düzeyini, doğum öncesi bakımın yeterli ve sağlıklı koşullarda verilip verilmediğini gösteren önemli bir göstergedir. Bu hız, toplumda bütün doğumların ne kadarının fetal ölümle sonuçlandığını gösterir. www. smlogretmenleri. com

�Postneonatal (yenidoğan sonrası) Ölüm Hızı: Belirli bir bölgede bir yıl içinde canlı doğan ve 29 -365 gün içinde ölen bebek sayısının o yıl içinde olan canlı doğum sayısına oranıdır. www. smlogretmenleri. com

Türkiye'de Çocuk Mortalitesine Neden Olan Faktörler www. smlogretmenleri. com

Türkiye'de Çocuk Nüfusunu Etkileyen Faktörler �Sosyo –Ekonomik Faktörler �Kültürel Faktörler �Yerleşim �Çevresel Faktörler �Beslenme �Eğitim �Sağlık Hizmetlerinden Yararlanamama www. smlogretmenleri. com

�Çocukların sağlıklı kalabilmeleri için yapılması gereken uygulamalar Nelerdir? www. smlogretmenleri. com

�Periyodik muayeneler ile erken tanının sağlanması �Ailelerin aile planlaması hizmetlerinden yaralanmalarının sağlanması �Doğum öncesi, doğum ve doğum sonrası bakım hizmetlerinin yaygınlaştırılması www. smlogretmenleri. com

�Bağışıklama hizmetlerinin eksiksiz uygulanması �Erken yaşta evlilik ve akraba evliliklerinin önlenmesi �Çocuklarda büyüme ve gelişmenin takibinin yapılması �Beslenme durumunun izlenmesi ve dengeli beslenme hizmetlerinin yaygınlaştırılması www. smlogretmenleri. com

�Anne babalara, çocuğun bedensel sağlığına ilişkin bilgilerin yanında zihinsel ve ruhsal sağlığının korunması ve geliştirilmesine ilişkin bilgilerin de verilmesi, �Çocuklara yönelik şiddet uygulamalarının önüne geçilmesi ve bildirimlerinin yapılması www. smlogretmenleri. com

�Çevre sağlığının düzeltilmesi �Bakıma ve korunmaya muhtaç çocuklara verilecek sağlık hizmetlerinin nitelik ve niceliğinin yükseltilmesi www. smlogretmenleri. com

ÇOCUKLARDA BÜYÜME VE GELİŞME www. smlogretmenleri. com

�Büyüme; bedenin sadece boy, kilo ve hacim olarak artmasıdır. �Gelişme ; organizmanın fertilizasyondan başlayarak bedensel, zihinsel, duygusal, sosyal ve dil yönünden sürekli ilerleme gösteren değişimidir. www. smlogretmenleri. com

Çocuklarda Büyüme ve Gelişmenin Önemi �Büyüme ve gelişme genellikle birbirine paralel olarak seyreder www. smlogretmenleri. com

�Çocuklarda normal büyüme ve gelişmenin bilinmesi ve takibi sonucunda neler meydana gelir? www. smlogretmenleri. com

Türkiye'de Çocuk Nüfusunu Etkileyen Faktörler �Genetik (Kalıtım) � Irk � Cinsiyet �Hormonlar �Beslenme �Sosyo-Kültürel Etmenler �Geçirilen Hastalıklar www. smlogretmenleri. com

Büyüme ve Gelişme Dönemleri �Çocuklarda anatomik ve fizyolojik özellikler yaşa göre farklılık gösterir www. smlogretmenleri. com

1 -Doğum öncesi dönem (gestasyonel , antenatal, prenatal veya intrauterin dönem ) � Embrional dönem (0 -10 hafta) � Fetal dönem (10 haftalıktan doğuma kadar) www. smlogretmenleri. com

�Bu dönem fertilizasyon ile başlayıp gebeliğin sonlanmasına kadar, hem anne hem de bebek için kullanılan bir terim olup yaklaşık 40 hafta (280 gün-10 ay) sürer. www. smlogretmenleri. com

�Embriyonal dönem: Prenatal yaşamın 2. haftasının bitiminden 10. haftası sonuna kadar olan dönemdir. Bu dönemde embriyo hızla gelişmeye başlar. www. smlogretmenleri. com �Fetal dönem: Prenatal yaşamın 10. haftası sonundan 40. haftası sonuna kadar olan dönemdir.

2 -Doğum sonrası dönem (postnatal dönem) �Yenidoğan dönemi (neonatal dönem) (0 -4 hafta) �Süt çocukluğu dönemi (1 ay-12 ay) �Oyun çocukluğu dönemi (1 -3 yaş) �Okul öncesi dönem (4 -5 yaş) �Okul çocukluğu dönemi (6 -12 yaş) �Puberte dönemi (kızlarda 10 -16 yaş, erkeklerde 12 -18 yaş)’dir. www. smlogretmenleri. com

�Doğumdan 28. günün sonuna kadar geçen ilk 4 haftayı kapsar. Bu dönem kendi içinde erken ve geç yenidoğan dönemi olmak üzere ikiye ayrılır. www. smlogretmenleri. com

�Erken yenidoğan dönemi (erken neonatal dönem): Doğumdan sonraki ilk 7 günü kapsar. �Geç yenidoğan dönemi (geç neonatal dönem): Doğumdan sonraki 8. günün başından 28. günün sonuna kadar olan dönemi kapsar. www. smlogretmenleri. com

�Bu dönem hızlı bir büyümenin olduğu kritik bir dönemdir. www. smlogretmenleri. com

�Yenidoğan döneminin bitiminden (doğumdan sonraki 29. günün başından) bebeklik döneminin sonuna kadar (doğumdan sonraki 365. günün sonuna kadar) olan dönemi kapsar. www. smlogretmenleri. com

3. Oyun Çocukluğu Dönemi (1 -3 Yaş) �Konuşma, yürüme, motor fonksiyonların gelişmesi ile çok hareketli bir dönem başlar. �Oyun bu dönemin en önemli uğraşısıdır. �Bu dönemde dokunma, elle kavrama, çevreyi keşfetme çocuk için çok önemlidir. �Temel alışkanlıkların kazanılmaya başlandığı bir dönemdir www. smlogretmenleri. com

�Diş gelişimi hızlıdır. �Çocuğun beden yapısı, bebeklik dönemine göre daha ince ve uzun görünümlüdür. �Bebeklik dönemine göre karınları biraz daha düzleşirken omuzları da genişlemiştir. Bu değişimin nedeni bacak uzunluğunun artmasıdır. www. smlogretmenleri. com

4. Okul Öncesi Dönem (3 -6 Yaş) �Motor ve zihinsel yeteneklerin en hızlı geliştiği dönemdir. �Bu dönemde çocukta oyun içinde hareket etme ve öğrenme isteği egemendir. �Toplumsal ilişkilere yönelik davranışlar da gelişmeye başlar. www. smlogretmenleri. com

5. Okul Çocukluğu Dönemi (6 -12 Yaş) �Aileden çok arkadaşın önemli olduğu, fiziksel, mental, ve sosyal ilişkilerin geliştiği bir dönemdir. �Çocuğun çocuk olarak kalma ile yetişkin olma arasında bocaladığı, yetişkin ile yarış halinde olduğu, öğrenme, yarışma, sorumluluk ve başarma duygularının yerleştiği bir dönemdir. www. smlogretmenleri. com

�Bu dönemin sonunda beyin tam erişkin büyüklüğüne ulaşır, bedensel gelişim yavaşlar. www. smlogretmenleri. com

�Göğüs kafesi genişler ve yassılaşır; kaburgaları da eğik bir pozisyondan daha dik bir pozisyona geçer. �Okul çocukluğu döneminde vücut ağırlığı artışı yavaş fakat devamlıdır. www. smlogretmenleri. com

6. Puberte-Adölesan Dönemi (Kızlarda 10 -16 Yaş, Erkeklerde 12 -18 Yaş) �Hızlı büyüme, motor beceri ve zihinsel işlevlerde gelişme, hormonal, emosyonel (duygusal) değişiklikler ve sosyal gelişme ile karakterize bir dönemdir. �Fiziksel büyüme ve sekonder seks karakterlerinin geliĢtiği bu dönem, beden imajı ve cinsel kimlik kavramının algılanması bakımından oldukça önemlidir. www. smlogretmenleri. com

�Kilo artışı kız çocuklarda yağ depolanmasına, erkek çocuklarda ise kas gelişmesi ve iskelet kitlesinin artmasına bağlıdır. �Yüz kemiklerinin büyümesi ile burun ve alt çene belirginleşir, böbrek, kalp gibi iç organlarda da büyüme görülür. www. smlogretmenleri. com

Büyüme ve Gelişmenin Değerlendirilmesinde Kullanılan Ölçütler �Sağlıklı bir bebeğin büyümesinin değerlendirilebilmesi için ilk ölçüm doğumda yapılır. www. smlogretmenleri. com

Daha sonraki ölçümler; � 15. günde � 1. ayın sonunda, � 6. ayın sonuna kadar ayda bir, � 1 -3 yaşları arasında her 6 ayda bir, � 3 yaş üzerinde yılda bir yapılmalıdır. www. smlogretmenleri. com

Büyümenin izlenmesinde dikkat edilecek hususlar: �Çocuğun yaşı hesaplanır. �Büyüme ve gelişme süreklidir, ancak dalgalanmalar gösterir. �Büyüme ve gelişme beraber değerlendirilir. �Çocukluk çağında sistemler değişik hızda gelişme gösterir. �Büyüme ve gelişmede cinsel farklılıklar vardır. �Tek ölçüm ile yetinmemeli seri ölçümler yapılmalıdır. �Ölçüm teknikleri doğru kullanılmalıdır. �Büyüme ve gelişmede bireysel farklılıklar vardır. www. smlogretmenleri. com

�Çocuğun büyümesinin sağlıklı olup olmadığını değerlendirmek, normal çocukların büyümeleri ile kıyaslamak için büyüme eğrileri kullanılır. �Çocuk gelişiminde, gelişimi takip edilecek çocuğun yaşıtlarına göre durumunu incelemek üzere yüzdelik sıralamadaki yerini belirten değere persentil denir. www. smlogretmenleri. com

www. smlogretmenleri. com

Büyümenin Değerlendirilmesinde Kullanılan Başlıca Ölçütler �Büyümenin değerlendirilmesi için boy ölçümü ve vücut ağırlığı temel ölçüttür. �İlk 2 yaş çocuklarda baş çevresi de ölçülmelidir. Bu yaştan sonra baş büyümesi yavaş olduğu için ölçüm ancak gerek duyulduğu durumlarda yapılır. www. smlogretmenleri. com

�Büyümenin değerlendirilmesinde kullanılan parametreler şunlardır: � Boy uzunluğu ve boy uzama hızı � Vücut ağırlığı ve ağırlık artış hızı � Baş çevresi ve baş çevresinde artma hızı � Vücut bölümlerinin birbirine oranları � Göğüs ve karın çevresi oranı www. smlogretmenleri. com

1. Boy Uzunluğu ve Boy Uzama Hızı �Yaşa göre boy standardının %90– 95 üzerindeki ölçümler normal kabul edilebilir. �Çocuğun boyu, yaşına uygun standardın %85’inden daha kısa ise çocuklarda büyümenin durduğu ya da geri kaldığı söylenebilir. www. smlogretmenleri. com

�Boy yenidoğanda ortalama 50 cm’dir (Normal dağılım sınırları 47– 54 cm’dir. ). �Boy ilk üç ayda 11 cm artar. �İkinci üç ayda 6 cm artar. �Üçüncü üç ayda 5 cm artar. �Dördüncü üç ayda 4 cm artar. www. smlogretmenleri. com

�Çocuğun boyu 1 -2 yaşlar arasında yılda yaklaşık 10 -12 cm artar. 1 -2 yaşlar arasında gövdeden çok özellikle alt ekstremitelerde uzama olur. � 2 -4 yaşlar arasında yılda yaklaşık 7 cm uzama olur. � 3 -10 yaşları arasında artış hızı nispeten yavaşlar ve yılda 5 cm civarında ilerler. � 4 yaşındaki bir çocuğun boyu, doğum boyunun 2 katına ulaşır. www. smlogretmenleri. com

�Ortalama boy değerleri aşağıdaki formüller kullanılarak hesaplanır. � 2 – 12 yaş için BOY= Yaş (yıl) x 6+77 � 3 – 6 yaş için BOY= Yaş (yıl) x 5 + 80 � 6 – 11 yaş için BOY =Yaş (yıl) x 5 +84 www. smlogretmenleri. com

Boy uzunluğu ölçümünde hemşirenin dikkat etmesi gerekenler �ilk 2 yaşta çocuk özel yapılmış baş kısmı sabit, ayak kısmı hareketli olan boy ölçüm aleti ile ölçülmelidir. www. smlogretmenleri. com

�Özel ölçüm masası yoksa hemşire çocuğu sert bir yüzeye yatırmalı, çocuğun yatırıldığı sert yüzeyin baş ve ayak ucunu işaretleyerek aradaki mesafeyi ölçmelidir. �Bebeğin başı sert yüzeye temas etmeli, baş orta hatta tutulmalı, dizler yana hafifçe bastırılarak bacaklar ekstansiyon durumuna getirilmelidir. www. smlogretmenleri. com

24 -36 aylardan sonra ayakta ölçüm yapılabilir. Ayakta boy ölçümü yapılacaksa; www. smlogretmenleri. com

�Bebeklik döneminde büyümenin değerlendirilmesinde vücut ağırlığı önemli bir ölçüttür. �Çocuk haftada 2 defa, sonraları 15 günde veya ayda 1 defa tartılmalıdır. �Yaşa uygun ortalama ağırlık değerleri aşağıdaki formüller kullanılarak hesaplanır. � 3 – 12 ay için [Yaş (ay) + 9]÷ 2 � 1 – 6 yaş için [Yaş (yıl) x 2 ]+ 8 � 7 – 12 yaş için [Yaş (yıl) x 7 – 5] ÷ 2 www. smlogretmenleri. com

�Yenidoğanın ağırlığı ortalama 3000 -3500 gram arasındadır. 3 -4 gün içinde %5– 6 fizyolojik ağırlık kaybı olur. Doğumdan yaklaşık 10 gün sonra çocuk kaybettiği kiloyu tekrar alır. www. smlogretmenleri. com

�Vücut ağırlığını ölçmek için kullanılan teraziler hassas olmalıdır. �İki yaşından küçük çocuklar en az 20 grama duyarlı bebek terazileri kullanılarak tartılmalıdır. � 2 yaşından sonra erişkinler için kullanılan tartı aletleri kullanılarak tartılmalıdır. �Tartı yapılacak odanın ısısı 22240 C olmalıdır. www. smlogretmenleri. com

�Hemşire, bebeği tartı aletine koymadan önce ibreyi sıfıra ayarlamalıdır. �Her zaman bir el ile çocuğun güvenliği sağlanmalıdır. �Aseptik şartlara dikkat edilmeli, aletin üzerine temiz bir örtü serilmeli ve bunun darası aldıktan sonra bebek tartılmalıdır. www. smlogretmenleri. com

�Bebek, mümkünse her seferinde aynı saatte tartılmalıdır. �Bebek tartı aletine yatırıldıktan sonra sakin durmasını sağlamak için annenin bebeğin yanında kalmasına izin verilmelidir. �Ölçüm sırasında bebek giysisiz ve bezsiz olmalıdır. Daha büyük çocuklar iç çamaşırları ile tartılabilir. www. smlogretmenleri. com

�Ölçüm yapılmadan önce terazinin mutlaka ayarı yapılmalı ve ölçüm yapılırken çocuk terazinin herhangi bir yerine dokunmamalıdır. �Tartı işlemi atel, serum vb. aletle ve bebek giyinik iken yapılmışsa bebeğin dosyasına mutlaka işlenmelidir. www. smlogretmenleri. com

�Tartı işlemi bittikten sonra ibre sıfıra getirilmeli ve bebek tartıdan kaldırılarak hemşire tarafından giydirilmeli veya giydirilmesi için annesine verilmelidir. �Hemşire, alınan tartıyı kaydetmeli ve bebeğin bir önceki kilosu ile karşılaştırmalıdır. www. smlogretmenleri. com

3. Baş Çevresi ve Baş Çevresinde Artma Hızı �Baş büyümesi, beyin büyümesini ve gelişmesini yansıtır. �Baş büyüklüğünün vücuda göre oranı; yenidoğanda 1/4, erişkinlerde 1/6 -1/8’dir. www. smlogretmenleri. com

�Doğumda baş çevresi yaklaşık 35 cm kadardır. �Baş çevresi, ilk ayda 3 -5 cm’lik bir artma gösterir. �Ortalama değerler ilk 3. ayda 40. 5 cm, 6. ayda 43 cm, 12. ayda 46 cm’dir �İlk yıldan sonra büyüme hızı giderek yavaşlar. 2. yılda yaklaşık 48 cm olur. www. smlogretmenleri. com

Baş çevresi ölçümünde hemşirenin dikkat etmesi gerekenler �Ölçüm, arkada oksipital kemiğin en çıkıntılı noktasından, kulaklar ve kaşlar üzerinden mezura geçirilerek yapılmalıdır. �Esnek olmayan bir mezura ile ölçüm yapılmalıdır. www. smlogretmenleri. com

�Baş ölçümü yapılırken sadece uzunluğuna değil fontanellerde bebeğin sağlığı hakkında bilgi verir. �Fontaneller 6. ayına kadar açık kalır ve 15. -18. aylarda kapanır. �Normal fontaneller yumuşaktır. Kabarık ya da çökük olması hastalık olduğunun belirtisidir. www. smlogretmenleri. com

4. Vücut Bölümlerinin Birbirine Oranları �Gövde ve ekstremite büyümesinin birbirine uygun olup olmadığının kontrolü için kullanılan ölçütlerdir. Bu amaçla kullanılan ölçütler arasında baş-pubis uzunluğu, pubis-ayak uzunluğu, oturma yüksekliği, kulaç uzunluğu sayılabilir. �Yenidoğanda baş-pubis/pubis ayak oranı 1. 7’dir. İlk yaşlarda ekstremitelerin gövdeye kıyasla hızlı büyümesi nedeniyle bu oran gittikçe küçülür. www. smlogretmenleri. com

5. Göğüs ve Karın Çevresi Ölçümü www. smlogretmenleri. com

�Gelişmenin değerlendirilmesinde göğüs çevresinin baş çevresine oranı kullanılmaktadır. Bu oran 1 olmalıdır. Eğer bu oran 1’den küçükse beslenme yetersizliği ve gelişme geriliği var demektir. www. smlogretmenleri. com

2. Gelişmenin Değerlendirilmesinde Kullanılan Ölçütler � 1. Kemiklerin Olgunlaşma Derecesi � 2. Diş Gelişmesi � 3. Nöromotor Gelişim � 4. Duyu Organlarının Gelişimi � 5. İdrar ve Dışkı Kontrolü � 6. Zeka Gelişimi � 7. Cinsel Gelişim www. smlogretmenleri. com

1. Kemiklerin Olgunlaşma Derecesi �Ekstremite kemiklerinin kemikleşmesi embriyo döneminin sonunda başlar. �Bebek doğduğunda uzun kemiklerin gövde ve diyafizleri büyük oranda kemikleşmiştir, epifizleri hala kıkırdak yapıdadır. www. smlogretmenleri. com

�Yenidoğan bebeklerde ön fontanel doğumdan sonra 15 – 18. aylar arasında kapanır. �Arka fontanel ise çoğunlukla 4. ayda kapanır. �ilk yaşlarda baş kemikleri arasındaki süturlar açıktır. Süturların kapanması puberte döneminde tamamlanır. www. smlogretmenleri. com

�Kemik yaşının değerlendirilmesi ilk 3 ayda diz ve ayak kemiklerinin, 3 aydan daha büyüklerde el ve el bileği kemiklerinin radyolojik incelemesi ile yapılır. www. smlogretmenleri. com

2. Diş Gelişmesi �Diş gelişimi içinde minerilizasyon, diş çıkması ve dökülme yer alır. �İlk minerilizasyon embriyonel dönemde başlar ve primer (süt dişleri) dişler için 3 yaşa kadar ve kalıcı dişler için 25 yaşına kadar devam eder. www. smlogretmenleri. com

Doğumdan sonra ilk süt dişi genellikle 6 -8. aylarda çıkmaya başlar 10. aya kadar süresi uzayabilir ve 2 -3 yaşına kadar sürer. Süt dişleri sayısı 20’dir. www. smlogretmenleri. com

�Doğumdan sonra ilk süt dişi genellikle 6 -8. aylarda çıkmaya başlar 10. aya kadar süresi uzayabilir ve 2 -3 yaşına kadar sürer. Süt dişleri sayısı 20’dir. www. smlogretmenleri. com

3. Nöromotor Gelişim www. smlogretmenleri. com

Nöromotor gelişme, kaba motor gelişim ve ince motor gelişim olmak üzere iki kısımda ele alınır. �Kaba motor gelişim: En büyük kaba motor gelişim 1 -3 yaşlarında olur. Vücut postürü ve hareketini, baş kontrolünü, oturma, emekleme, ayakta durma ve yürüme fonksiyonlarını içerir. www. smlogretmenleri. com

�İnce motor gelişim: Bebeğin küçük objeleri kavrama, ellerini ve parmaklarını kullanabilme yeteneği gelişmiştir. Çocuk 1 yaşından itibaren her şeyi ağzına götürmeyi bırakır, eğer hâlâ devam ediyorsa ve bunu çok sık yapıyorsa mental retardasyon açısından değerlendirilmelidir. www. smlogretmenleri. com

�Kas kontrolünün kazanılması baş ve boyundan ayaklara, merkezden uca doğru belli bir sıra takip eder. 6 yaş çocuğunda nöro motor gelişme çok iyidir. 10 -12 yaşlarda motor beceriler iyice gelişmiştir. www. smlogretmenleri. com

KABA VE İNCE MOTOR GELİŞİM 1. ay 2. ay 3. ay Başını tutamaz. Başını kısa süre kaldırabilir. Ellerini yumruk yapar. Kavrama refleksi belirgindir. Yüzüstü pozisyonda yüzünü ve göğsünü hafif, kısa süreli kaldırabilir. Sallanan ve parlayan bir oyuncağı takip eder. Yüzüstü pozisyonunda başını kısmen kaldırır. Objeleri ağzına götürebilir. El göz koordinasyonu gelişir. 4. ay 5. ay 6. ay Sırtüstü pozisyonundan yana dönebilir. Kısa süre destekle oturabilir. İki eliyle objeleri kavrar. Ellerini inceler ve onlarla oynar. Yüzüstü pozisyonundan yana dönebilir. Ġyi desteklenirse uzun süre oturabilir. Objeyi bütün eli ile kavrar. Ayaklarını ağzına götürebilir. Tamamen dönebilir. Kendini oturabilir pozisyona getirebilir. Ayakta tutulduğunda, vücut ağırlığını kaldırabilir. Objeleri kavrar ve çekebilir. www. smlogretmenleri. com

7. ay 8. ay 9. ay Desteksiz oturur. Tek eli ile objeleri tutabilir. Objeleri bir elinden diğerine geçirebilir. Mobilyalara tutunarak kalkabilir. Kendi elleriyle yemek yer. Ulaşamadığı yerdeki objelere ulaşmaya çalışır. Oturma pozisyonundan kalkabilir ve mobilyalara tutunabilir, emekler. Yardımla bardaktan su içebilir. Dominant el kullanımı belirginleşir. 10. ay 11. ay 12. ay Yardımla ve mobilyalara tutunarak ayağa kalkar. Prone pozisyondan oturur pozisyona gelebilir. Ayaktayken bir ayağını adım atmak için kaldırabilir. Objeleri birbirinden ayırır. Yardımla ayakta durur ve yardımla yürüyebilir. Oyuncakları kutuya koyar ve boşaltır. Objelerin alınması için onları bilinçli olarak düşürür. Bir eli tutarak yürür. Kendi başına adım atmayı deneyebilir. Ayakta yalnız durabilir. Ayaktayken yardım almadan oturabilir. Kaşığı daha rahat tutar. iki küpü üste koyabilir. www. smlogretmenleri. com

4. Duyu Organlarının Gelişimi www. smlogretmenleri. com

Görme duyusu �Yenidoğanda gözler anatomik olarak küçük, retinal yapı tamamlanmamış ve optik sinirler tam olgunlaşmamıştır. Bu nedenle görme işlevi iyi gelişmemiştir. �İlk üç ayda göz kaymaları normaldir. �Yenidoğan bebekler parlak ışığa karşı gözlerini kırpıştırarak cevap verirler ve doğduklarında sadece emme mesafesi kadar görebilirler www. smlogretmenleri. com

İşitme duyusu �Yenidoğanda işitme duyusu iyi gelişmiştir. Doğumdan 2 dk sonra seslere tepki gösterdiği gözlenmiştir. �Yenidoğan, yüksek ve ani seslere sıçrayarak, ağlayarak ve hareket ederek tepki gösterir. � Bebek annesinin ve kendisine bakım veren kişinin sesini tanır. � 8 -12 ayda yüksek ve alçak sesleri ayırt eder. www. smlogretmenleri. com

�Bebeğin çevresini algılamada en çok kullandığı duyumlar; görme ve işitmedir. Bebeğin ilk iki yaşta algılaması ve zihinsel gelişmesi değerlendirilirken görme ve işitme duyuları üzerinde özellikle durulmalıdır. www. smlogretmenleri. com

Tat ve Koku duyusu �Yenidoğanda tat duyusu iyi gelişmiştir. � 3. aydan başlayarak tükürük salgısı artar. �Yenidoğanda koku alma iyi değildir. www. smlogretmenleri. com

Dokunma duyusu �Dokunma duyusu, özel duyular arasında en fazla gelişmiş olanıdır. � 10. günde ağrılı uyaranlara tam tepki gösterir. www. smlogretmenleri. com

5. İdrar ve Dışkı Kontrolü �Bebek yaklaşık 16 -18 aylıkken idrarını üç saat tutabilecek kadar mesane kontrolü kazanmıştır. 1 -2 yaş döneminde mesane doluşunun bilinçli olarak hissedilmesi ile idrar yapma sayısı giderek azalır. Daha sonra idrar yapmayı belirli bir zaman sonrasına erteleme yeteneği kazanır. www. smlogretmenleri. com

�Bu yaşlarda belirli zamanlarda tuvalete götürülebilir, normal külot giydirilebilir. �Çocukların çoğu 2 -3 yaşlarında gece kuru kalmaya başlar. � Sfinkter kontrolü 2 - 3 yaşları arasında gelişir. � 2 -2. 5 yaşında tuvalete kendisi gider. www. smlogretmenleri. com

6. Zeka Gelişimi �Zihinsel gelişme, beyin ve sinir sistemi ve beş duyu gelişimi ile sağlanır. �Çocuk zekâsı oranında duyu organlarını kontrol eder. � Genetik yapısı, özel yetenekleri ve sosyal çevresinin etkisi ile kişiliği gelişir. Çocuğun gelişimini çok yönlü değerlendiren geliştirilmiş özel testler vardır. �Zekâ gelişme derecesi IQ olarak ifade edilir. www. smlogretmenleri. com

Büyüme ve Gelişme Bozuklukları �Büyüme ve gelişme bozuklukları, vücut tartısının ve boy uzunluğunun normalden az veya çok olması ile mental gelişme geriliği şeklinde kendini gösterebilir. Bebek ve çocuklardaki beslenme yetersizlikleri, hormonal bozukluklar, konjenital hastalıklar boy uzamasını ve vücut tartısını etkilemektedir. www. smlogretmenleri. com

www. smlogretmenleri. com