TRKYEDE NFUS HAREKETLER VE G TRKYEDE NFUS HAREKETLER

TÜRKİYE’DE NÜFUS HAREKETLERİ VE GÖÇ

TÜRKİYE’DE NÜFUS HAREKETLERİ ve GÖÇ NEDENLERİ NÜFUS ARTIŞI GÖÇ DOĞUM FAZLALIĞI MGK GÖÇ RAPORU ÖLÜMÜN AZALMASI NEDENLERİ SAĞLIK VE BESLENME ARTIŞI DIŞ ÜLKEDEN ÜLKEMİZE GÖÇ KÖYE DÖNÜŞ GENÇ PROJESİ NÜFUSUN ARTIŞI GÖÇ ÇEŞİTLERİ

NÜFUS ARTIŞ HIZI Türkiye’de nüfus artış hızı giderek azalmasına karşın nüfus da buna bağlı olarak artmaktadır.

TÜRKİYE’DE NÜFUS ARTIŞININ NEDENLERİ 1. DOĞUM ORANIN FAZLALIĞI: Türkiye’de doğum oranlarının oldukça yüksek olduğu anlaşılmaktadır. Ülkemizde savaşları takip eden ve savaşın etkisinin azaldığı dönemlerde doğurganlık daha yüksektir. Doğurganlık olayında çeşitli etkenler rol oynar. İnsanların psikolojik durumu, evliliklerin az veya çok olması, insanların ekonomik durumu, eğitim seviyesi ve doğal afetler gibi.

Doğurganlığın yüksek olmasının nedenlerinden biri de aile planlamasının yeterince uygulanmamasıdır. Buna bağlı olarak özellikle kırsal kesimler ile şehirler arasındaki farklar vardır. Başka bir deyişle kırsal kesimlerde veya eğitim seviyesi düşük olan yörelerde doğurganlık oranı fazladır. Eğitim seviyesinin daha yüksek olduğu bölgelerde doğum oranı düşüktür.

Doğurganlık oranı insanların gelenek, görenek ve kültürel anlayışlarıyla da ilgilidir. Çünkü bazı yörelerimizde günümüzde bile fazla çocuk sahibi olmak kişinin adeta güçlü olmasının bir göstergesi gibi düşünülmektedir. Ya da bazı bölgelerimizde erkek çocuk sahibi olmak daha çok istenmektedir. Bu nedenle erkek çocuk sahibi olabilmek amacıyla çok fazla doğum gerçekleşebilmektedir.

2. ÖLÜM ORANLARININ AZALMASI: İnsanların beslenme koşullarındaki iyileşmeler ölüm oranlarının azalmasına neden olmaktadır. Çünkü zamanla bebeklerin ve çocukların beslenmelerine özen gösterilmiş ve ölümlerinde azalma olmuştur. Diğer yandan her geçen gün çocuk ölümlerinin azalmasında sayıları artan ana çocuk sağlığı ve sağlık ocaklarının önemli payı olmuştur. Bu merkezlerde düzenli olarak yapılan aşılamalar ile çocuk ölümleri, gelişmiş ülkeler kadar olmasada oldukça azalmıştır.

Ölümlerin azalmasıda savaşların, afet ve salgın hastalıkların etkilerinin giderek azalmasının da etkileri olmuştur. Son yıllarda bu yollarla insan kaybı giderek azaldığı için, nüfus daha hızlı artış göstermeye başlamıştır.

3. SAĞLIK ve BESLENME DURUMLARININI İYİLEŞMESİ: Bütün dünyada olduğu gibi ülkemizde de beslenme koşullarının yanında sağlık koşullarında da iyileşmeler olmaktadır. Hastane, dispanser, sağlık ocağı gibi kuruluşlar her geçen gün artarken birim sayıdaki insan başına düşen doktor sayısı da hızla artmaktadır. Bu durum her geçen gün yaşama koşullarının iyileşmesine ve ortalama insan ömrünün uzamasına neden olur.

Böylece her doğan kişide ortalama yaşama şansının artması veya ortalama ömrün uzaması nüfus artışına neden olmaktadır. Ülkemizde, tıp ve sağlık sektöründeki gelişmelere bağlı olarak ölüm oranlarının giderek azalması ve insan ömrünün uzaması, nüfus artışına neden olan faktörlerdendir.

ÜLKE ERKEK KADIN ORTALAMA TÜRKİYE 69 74 71 SURİYE 68 70 69 YUNANİSTAN 68 81 79 BULGARİSTAN 68 75 71 İTALYA 76 83 79 ALMANYA 74 81 78 ABD 74 80 77 JAPONYA 78 84 81 ÇİN 70 73 71 FRANSA 75 83 79 ANGOLA 37 40 39

4. DIŞ ÜLKELERDEN ÜLKEMİZE YAPILAN GÖÇLER: Türkiye, coğrafi konumu itibariyle oldukça önemli bir yere sahiptir. Diğer taraftan sahip olduğu tarihi geçmişi dolayısıyla birçok bölge ve ülke ile tarihi bağları vardır. Bu nedenlerle çeşitli tarihlerde Balkan ülkeleri başta olmak üzere, Kafkaslar ve diğer ülkelerden ülkemize göçler olmuştur. Cumhuriyetin ilanından sonra Türkiye’ye toplam 2 255 800 kişi göç etmiş ve 1927 -2000 arası 43 milyonluk artışın %5’i dış göçle gelen nüfustan oluşmuştur.

5. GENÇ NÜFUS MİKTARININ FAZLA OLMASI: Türkiye’deki nüfus artışında, nüfusun dinamik yapısının yani genç nüfusun fazla olmasının da etkileri olmaktadır. Çünkü nüfus içinde genç nüfusun fazla olması evliliklerin ve dolayısıyla doğumların fazla olmasını etkilemektedir.

NÜFUS ARTIŞ HIZINI DÜŞÜREN ETKENLER • AİLE PLANLAMASI • EĞİTİM SEVİYESİNİN YÜKSELMESİ • İNSANLARIN GİDEREK DAHA BİLİNÇLENMESİ • ŞEHİRLEŞME • AİLE İÇİNDEKİ BİREYLERİN ROLLERİ

TÜRKİYE’DE HIZLI NÜFUS ARTIŞININ YOL AÇTIĞI SORUNLAR: 1. Kırsal kesimden şehire doğru göç artar. 2. Kişi başına düşen milli gelir azalır ve refah seviyesi düşer. 3. Kişi başına düşen tarım arazisi miktarı azalır. 4. Ekonomik kalkınma yavaşlar. 5. İşsizliğin artmasına neden olur. 6. Bağımlı nüfus oranı artar. 7. Genç nüfus miktarı artar.

8. Sağlık, eğitim ve altyapı hizmetleri aksar. 9. Konut sıkıntısı ortaya çıkar, düzensiz şehirleşme görülür. 10. Doğal kaynaklar aşırı ölçüde kullanılır ve çabuk tüketilir. 11. Çevre sorunları ortaya çıkar.

GÖÇÜN NEDENLERİ 1. EKONOMİK NEDENLERLE YAPILAN GÖÇLER: Bütün dünyada olduğu gibi ülkemizde de ekonomik faktörler göçlere neden olan en önemli etkenlerdendir. Bulunduğu yerde geçimini zor sağlayan kişiler, daha rahat yaşamak düşüncesi ile çeşitli yerlere göç etme durumundadırlar. Özellikle ülkemizin kırsal bölgelerinde nüfusun aşırı artması işsizlik ve geçim sıkıntısı sorunlarına yol açar. Bu durum insanların sürekli veya geçici olarak başka bir yere göç etmesine neden olur.

2. NÜFUS ARTIŞININ NEDEN OLDUĞU GÖÇLER: Nüfus artışı çeşitli nedenlerle dayandığı için ve bu nedenlerin birçok sorunu beraberinde getirmesi göç olayına önemli bir etkendir. Örneğin arazilerin miras yoluyla bölünmesi ve artan nüfusun besleyemez duruma gelmesi insanların göç etmelerinde en etkili faktörlerdendir.

3. EĞİTİM VE SAĞLIK HİZMETLERİNE BAĞLI GÖÇLER: Ülkemizin her yöresi aynı düzeyde eğitim ve sağlık imkanlarına sahip değildir. Özellikle kırsal kesimlerde şehirlerdeki kadar eğitim ve sağlık hizmetleri gelişmemiştir. Bu yüzden insanlar daha iyi imkanlar bulabilmek için göç ederler.

4. DOĞAL AFET ve KAMULAŞTIRMANIN YOL AÇTIĞI GÖÇLER: İklim koşullarında meydana gelen ve insanların yaşamını olumsuz yönde etkileyen olaylar da insanların kısa veya uzun dönemli göç etmesine neden olabilmektedir. Örneğin ülkemizde yerleşim birimleri yerlerine yapılan barajlardan dolayı insanlar göç etmek durumunda kalmıştır.

5. SAVAŞ, SİYASAL VE GÜVENLİK OLAYLARINA BAĞLI GÖÇLER: İnsanların rahat yaşayabilmesi için güvenlik endişesinin olmaması gerekir. Örneğin terör olayları ve kan davaları insanların göç etmelerinde büyük etkendir. Savaşlar, iç karışıklıklar, ihtilal gibi nedenler diğer göçlere göre daha büyük ölçülü ve ülkeler arası yer değiştirmelere neden olmaktadır. Bu göçlerin temel nedeni insanların güvenlik endişelerinden dolayıdır.

TÜRKİYE’DE GÖÇLERİN SINIFLANDIRILMASI 1. SÜRE BAKIMINDAN GÖÇLER 2. MESAFE BAKIMINDAN VEYA GİDİLEN YER BAKIMINDAN GÖÇLER a) İÇ GÖÇLER b) DIŞ GÖÇLER 3. ZORUNLU VE GÖNÜLLÜ GÖÇLER 4. MÜBADELE GÖÇLER

MGK’NIN GÖÇ RAPORU: Milli Güvenlik Kurulu, kapkaç, hırsızlık ve son dönemde bayrak eylemleriyle ortaya çıkan toplumsal şiddeti ele aldığı toplantısında, bir rapor yayımlayarak 'göç' sorununa yeniden dikkat çekti. Toplantıda, Türkiye'nin asayişinin %98'inden sorumlu olan Jandarma Genel Komutanı Orgeneral Fevzi Türkeri, göç rakamlarını ortaya koyarak, artan suç olaylarının nedenlerini irdeledi.

Kurula sunulan göç raporu çarpıcı rakamları içeriyor. Rapora göre son beş yıl içinde göç edilen şehirler şöyle: • İstanbul 920 bin • Ankara 377 bin • İzmir 306 bin • Bursa 180 bin • Antalya 171 bin • İçel 117 bin • Adana 92 bin

Rapora göre son beş yıl içerisinde göç eden toplam nüfus ise 4 milyon 800 bin. Kurula sunulan raporda, göç hareketlerinin büyük oranda iş bulmak amacıyla yapıldığı da belirtiliyor En çok Marmara göç alıyor. Rapora göre, göç hareketleri genel olarak İstanbul, Batı Marmara, Ege, Doğu Marmara ve Akdeniz bölgesinde yoğunlaştı. Buna karşılık Karadeniz ile Kuzey, Orta ve Güneydoğu Anadolu göç verdi. Batı Karadeniz den 450 bin, Güneydoğu Anadolu'dan ise 422 bin kişi göç etti.

Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü’nün yaptığı, 'Türkiye'de Göç ve Yerinden Olmuş Nüfus Araştırması' konulu araştırmaya göre de, Türkiye’de son 20 yıl içerisinde özellikle Doğu ve Güneydoğu Anadolu’da terör ve terör ile mücadeleden kaynaklanan nedenlerle çok sayıda köy ve mezra boşaldı.

Raporda bunlara ek olarak, ekonomik nedenlerle, Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP) çerçevesindeki geniş ölçekli kalkınma projeleri, depremler, doğal afet veya iskan politikaları nedenleriyle de yerleşim yerlerinin bu bölgede yerleşim yerlerinin boşalmasının da söz konusu olduğu belirtiliyor.

KÖYE DÖNÜŞ PROJESİ Türkiye Hükümeti tarafından başlatılan “Köye Dönüş ve Rehabilitasyon Projesi” (KDRP) hala 14 ili kapsamakta olup KDRP çerçevesinde gönüllü olarak geri dönmek isteyenlerin kendi köyleri civarında veya arazisi müsait başka yerlerde iskan edilmeleri, gerekli sosyal ve ekonomik altyapının tesisi, bu yerleşmelerde sürdürülebilir yaşam koşullarının sağlanması, kesintiye uğramış olan kırsal yaşamın yeniden kurulması ve

canlı tutulması, kırsal alanda daha dengeli bir yerleşme düzeni oluşturmak, kamu yatırımlarının ve hizmetlerinin daha rasyonel dağılımının gerçekleştirilmesi ve merkezi nitelikteki köylerin gelişmesine destek olunması amaçlanmaktadır. Köye Dönüş ve Rehabilitasyon Projesi ülke içinden ve dışından yapılan çeşitli eleştirilere konu olmuştur. KDRP'nin uygulanma sürecini yönlendiren ilkeler, işlemlerinin yapılma biçimi, bunlara ilişkin tavırlar ve alanda karşılan sorunlar konusunda ise çok sayıda hukuki, toplumsal, teknik ve güvenlik konusu gündeme getirilmektedir.

DİNLEDİĞİNİZ İÇİN SORULARINIZ? TEŞEKKÜR EDERİZ