TRKYEDE KRONK BBREK HASTALII PREVALANS ARATIRMASI CHRONIC RENAL
TÜRKİYE’DE KRONİK BÖBREK HASTALIĞI PREVALANS ARAŞTIRMASI CHRONIC RENAL DISEASE IN TURKEY CREDIT
Kronik böbrek hastalığı Ø Sık görülen, Ø Morbidite ve mortalitesi yüksek olan, Ø Yaşam kalitesini olumsuz etkileyen, Ø Büyük ekonomik yük getiren, Ø Farkındalığı ve erken tanısı düşük olan, Ø Önlenebilen veya geciktirilebilen bir hastalıktır.
Dünyada böbrek yerine koyma tedavisi gerektiren hasta sayıları Hasta sayısı (milyon) 2. 5 2 1. 5 1 0. 5 0 2001 2002 Diyaliz 2003 2004 Transplantasyon 2005 2006
Türkiye’de son dönem böbrek yetmezliğinin prevalansı Milyon nüfüs başına hasta sayısı 1000 900 819 740 800 756 578 600 500 395 400 432 446 491 314 300 200 109 100 0 1996 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 Türk Nefroloji Derneği Böbrek Kayıt Sistemi Verileri
Türkiye’de diyaliz hasta sayıları 60000 50000 40000 30000 20000 10000 0 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 HD 9658 11399 12196 14086 18815 20600 23387 25321 28507 33950 39267 46659 48433 PD 1194 1111 1787 1903 1927 2556 2728 3320 3381 4103 5307 6109 5702 Türk Nefroloji Derneği Böbrek Kayıt Sistemi Verileri
Diyaliz hasta sayısı için 2015 yılına projeksiyon 120000 Hasta sayısı 100000 80000 % 10 60000 40000 Türk Nefroloji Derneği Böbrek Kayıt Sistemi Verileri 2015 2014 2013 2012 2011 2010 2009 2008 2007 2006 2005 0 2004 20000
Kronik böbrek hastalığında ölüm ve kardiyovasküler olay riskleri Böbrek yerine koyma tedavisi altında olmayan ve serum kreatinin ölçümü yapılan 1. 120. 295 kişi - Ortanca izlem süresi 2. 84 yıl 7 7 Düzletilmiş ölüm riski 5 4 3. 2 3 1. 8 2 1 0 1 ≥ 60 1. 2 45 -59 30 -44 15 -29 <15 Glomerüler filtrasyon hızı Go AS, et al. N Engl J Med 2004; 351: 1296 -305 Düzeltilmiş KV olay riski 5. 9 6 6 5 4 3. 4 2. 8 3 2 2 1 0 1 ≥ 60 1. 4 45 -59 30 -44 15 -29 <15 Glomerüler filtrasyon hızı
Kronik böbrek hastalığının farkındalığı: NHANES verileri Evre 1 -4 KBH’lı 2992 erişkin 12 Farkındalık (%) 10 8. 9 9. 2 7. 8 8 6 4. 7 4 2 0 1999 -2000 2001 -2002 Plantinga LC, et al. Arch Intern Med 2008; 168: 2268 -75 2003 -2004 Tüm yıllar
Yeni hemodiyaliz hastalarında diyabet ve hipertansiyon oranı 37. 3 40 32. 5 35 27. 2 30 22. 8 (%) 25 25 20 15 27. 7 26. 8 27. 6 2008 2009 23. 1 13. 6 16. 7 10 5 0 9. 7 1997 2003 2005 Diyabet Türk Nefroloji Derneği Böbrek Kayıt Sistemi Verileri 2007 Hipertansiyon
Son Dönem Böbrek Yetmezliği Kronik Böbrek Hastalığı Erken Evre Böbrek Yetersizliği ? CREDIT
CREDIT kilometre taşları Ø Yerel Etik Kurul onayı 15 Eylül 2005 Ø Sağlık Bakanlığı Etik Kurul onayı 8 Mayıs 2006 Ø TUBİTAK projesi tarihi 31 Ağustos 2005 Ø TÜBİTAK destek onay tarihi 2006 22 Mayıs Ø Çocuk grubunu çalışmaya alma onayı 17 Nisan 2006 Ø Saha ekibinin eğitim toplantısı 17 Haziran 2006 Ø Genetik materyal toplama onayı 23 Haziran 2006 Ø Laboratuvarın hazır hale gelmesi 10 Ağustos 2006 Ø İlk deneğin çalışmaya alınması 14 Ağustos 2006 Ø Saha çalışmasının tamamlanması Kasım 2008 CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması
Amaçlar BİRİNCİL AMAÇ 18 yaş üzerindeki bireylerde kronik böbrek hastalığı (KBH) prevalansını ülke genelinde ve cinsiyet, yaş, yerleşim yeri ve coğrafi bölge gibi alt gruplarda belirlemek. İKİNCİL AMAÇ Kronik böbrek hastalığına eşlik eden hipertansiyon, diyabet, obezite, metabolik sendrom, dislipidemi ve hiperürisemi sıklıklarını saptamak. CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması
Yöntemler - 1 Küme örneklem yöntemi ile seçilen 18 yaş üzeri 10. 872 birey çalışmaya alındı. Farklı düzeylerde tabakalar (bölge, il, kent/kır) ve kotalar (yaş grupları, haneden alınan birey sayısı) uygulandı. Gebelik saptanan 124 kadın çalışma dışı bırakıldı ve değerlendirmeler 10. 748 erişkinde yapıldı. CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması
Yöntemler - 2 Çalışmaya alınan illerin bulunduğu bölgeler, bu bölgelerdeki ve illerdeki bireylerin yaş ve cinsiyete göre dağılımları (2005 tahmini) dikkate alınarak, bölge ve illerdeki küme sayıları saptandı. Üç büyük il (İstanbul, Ankara, İzmir) dışında her coğrafi bölgeden 2 -5 il çalışmaya alındı. Çalışma toplam 23 ilde gerçekleştirildi. CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması
Denek örneklem sayıları 966 4502 646 910 2073 676 975 CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması
Yöntemler - 3 Her bireyden aşağıdaki veriler toplandı: Ø Ayrıntılı tıbbi anket Ø Vücut ağırlığı Ø Uzunluk Ø Vücut kitle indeksi Ø Bel ve kalça çevresi Ø Kan basıncı ölçümü (iki ölçümün ortalaması) § Daha sonra bireylere tetkik için gerekli koşullar (12 saat açlık gerektiği gibi) anlatılıp randevu verildi. § Saha teknisyeni, hastadan kan ve idrar örneğini alıp, uygun koşullarda muhafaza ederek, anlaşmalı laboratuvara teslim etti. § Laboratuvar tetkikleri taranan tüm hastalarda yapıldı. CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması
Laboratuvar tetkikleri KRONİK BÖBREK HASTALIĞI TANISI İÇİN Ø Tam idrar analizi (Multi-stick) Ø Spot idrarda albümin düzeyi (Turbidometric) Ø Spot idrarda kreatinin düzeyi (Alkalin pikrat) Ø Serum kreatinin düzeyi (Alkalin pikrat) EŞLİK EDEN HASTALIKLAR İÇİN Ø Açlık plazma glukoz düzeyi (Hekzokinaz) Ø Lipid paneli (total kolesterol, LDL-kolesterol, HDL-kolesterol, trigliserid) Ø Serum ürik asit düzeyi (Ürikaz) CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması
Kronik böbrek hastalığı tanısı Ø Glomerüler filtrasyon hızı <60 ml/dk/1. 73 m 2 (kısa MDRD formülü ile) ve/veya Ø Mikroalbüminüri/albüminüri varlığı KISA MDRD (ml/dk/1. 73 m 2) 186 x (serum kreatinin)-1. 154 x (yaş)-0. 203 x (kadın ise 0. 742) x (siyah ise 1. 210 ) Normoalbüminüri <30 mg/gr kreatinin Mikroalbüminüri 30 -299 mg/gr kreatinin Makroalbüminüri ≥ 300 mg/gr kreatinin CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması
Kronik böbrek hastalığının evrelendirmesi Evre Tanım Evre 0 Artmış risk ≥ 90 + MA/A yok Evre 1 Böbrek hasarı (normal GFH ile birlikte) ≥ 90 + MA/A var Evre 2 Hafif GFH azalması Evre 3 Orta düzeyde GFH azalması 30 -59 Evre 4 Şiddetli GFH azalması 15 -29 Evre 5 Son dönem böbrek yetmezliği K/DOQI. Am J Kidney Dis 2002; 39: S 1 -S 266. GFH (ml/dk/1. 73 m 2) 60 -89 + MA/A var <15
Eşlik eden hastalıkların tanısı HİPERTANSİYON Ø Tanı almış olma Ø Kan basıncı ≥ 140/90 mm. Hg DİYABETES MELLİTUS Ø Tanı almış olma Ø Açlık plazma glukozu ≥ 126 mg/dl BOZULMUŞ AÇLIK GLUKOZU Açlık plazma glukozu 100 -125 mg/dl CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması
Eşlik eden hastalıkların tanısı OBEZİTE Vücut kitle indeksi ≥ 30 kg/m 2 Vücut kitle indeksi 25 -29. 9 kg/m 2 Obez Fazla kilolu ABDOMİNAL OBEZİTE (Bel Çevresi) Kadınlarda Erkeklerde ≥ 88 cm ≥ 102 cm DİSLİPİDEMİ Lipid düşürücü ilaç kullanımı veya lipid profili § Total kolesterol >240 mg/dl § LDL-kolesterol >130 mg/dl § HDL-kolesterol <46 mg/dl (kadınlarda) <40 mg/dl (erkeklerde) § Trigliserid >150 mg/dl CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması
Eşlik eden hastalıkların tanısı METABOLİK SENDROM American Heart Association (AHA) kriterleri (Aşağıdaki kriterlerden üç veya daha fazlasının varlığı) Ø Artmış bel çevresi Kadınlarda ≥ 88 cm Erkeklerde ≥ 102 cm Ø Yüksek trigliserid düzeyi (≥ 150 mg/dl) Ø Düşük HDL-kolesterol düzeyi Kadınlarda <50 mg/dl Erkeklerde <40 mg/dl Ø Yüksek kan basıncı (≥ 130/85 mm. Hg) Ø Yüksek açlık glukozu (≥ 100 mg/dl) HİPERÜRİSEMİ Serum ürik asit düzeyi CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması >6 mg/dl (kadınlarda) >7 mg/dl (erkeklerde)
SONUÇLAR DEMOGRAFİK ÖZELLİKLER
Cinsiyet dağılımı 55. 7 CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması 44. 3 Erkek Kadın
Yaş dağılımı Yaş ortalaması 40. 5 ± 16. 3 yıl 1594 1816 2000 1902 Denek sayısı 2500 2540 3000 2196 3500 1500 573 1000 0 127 500 <30 30 -39 40 -49 CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması 50 -59 60 -69 70 -79 ≥ 80
Yerleşim yerine göre dağılım 28. 4 71. 6 CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması Kent Kır
SONUÇLAR KRONİK BÖBREK HASTALIĞI
Serum kreatinin düzeyi 1. 2 Serum kreatinin (mg/dl) p<0. 001 1 0. 8 1. 0 ± 0. 3 0. 9 ± 0. 3 0. 8 ± 0. 2 0. 6 0. 4 0. 2 0 Kadın CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması Erkek Genel
Yaş gruplarına göre serum kreatinin düzeyi 0. 91 60 -69 1. 05 1. 06 50 -59 0. 91 40 -49 0. 86 0. 79 30 -39 0. 85 1 0. 77 0. 95 0. 8 0. 6 0. 99 1 0. 76 Serum kreatinin (mg/dl) p<0. 001 1. 11 1. 2 0. 4 0. 2 0 <30 Kadın CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması Erkek 70 -79 ≥ 80
Glomerüler filtrasyon hızı (MDRD) 120 p<0. 001 GFH (ml/dk/1. 73 m 2) 100 80 89. 6 ± 19. 9 94. 2 ± 21. 6 91. 8 ± 20. 9 Kadın Erkek Genel 60 40 20 0 CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması
Yaş gruplarına göre glomerüler filtrasyon hızı (MDRD) 71 75 65 60 68 80 74 83 79 89 87 93 80 96 p<0. 001 107 100 103 GFH (ml/dk/1. 73 m 2) 120 40 20 0 <30 30 -39 40 -49 Kadın CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması 50 -59 Erkek 60 -69 70 -79 ≥ 80
Mikro ve makroalbüminüri prevalansları 14 12 10. 2 (%) 10 8 6 4 2 2 0 Mikroalbüminüri CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması Makroalbüminüri
Cinsiyete göre mikro ve makroalbüminüri prevalansları 14 12 (%) 10 p<0. 001 11. 4 8. 9 8 Kadın 6 Erkek 4 2. 1 2 0 Mikroalbüminüri CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması 1. 8 Makroalbüminüri
Yaş gruplarına göre mikro ve makroalbüminüri prevalansları 30 4 25 (%) 20 3. 4 15 10 5 0 3. 4 3. 1 1. 5 1. 8 1 8. 2 7 <30 30 -39 8. 9 40 -49 Mikroalbüminüri CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması 24 17. 6 19. 3 60 -69 70 -79 11. 6 50 -59 Makroalbüminüri ≥ 80
Türkiye’de kronik böbrek hastalığı prevalansı 25 p<0. 001 20 18. 4 15. 7 (%) 15 12. 8 10 5 0 Kadın CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması Erkek Genel
Yaş gruplarına göre kronik böbrek hastalığı prevalansı 60 54. 7 p<0. 001 50 41. 3 40 (%) 32. 7 30 18. 2 20 10 0 12. 6 10 8. 5 <30 30 -39 40 -49 CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması 50 -59 60 -69 70 -79 ≥ 80
Yerleşim yerine göre kronik böbrek hastalığı prevalansı 20 p=0. 049 (%) 15 16. 8 15. 2 10 5 0 Kent CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması Kır
Bölgelere göre kronik böbrek hastalığı prevalansı 25 p<0. 001 20 19. 7 18. 6 16. 1 14. 2 13. 8 15 (%) 11. 7 12. 6 10 5 0 Marmara Ege Karadeniz CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması Akdeniz İç Anadolu Doğu Anadolu Güneydoğu Anadolu
Evrelere göre kronik böbrek hastalığı prevalansı 6 5. 43 5. 15 4. 67 5 (%) 4 3 2 1 0 Evre 1 Evre 2 CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması Evre 3 0. 27 0. 15 Evre 4 Evre 5
Türkiye’de kronik böbrek hastalığı prevalansı ABD - 2002 TÜRKİYE - 2009 GFH EVRE 5 <15 ml/dk/1. 73 m 2 300. 000 hasta 69. 815 (% 0. 15) GFH EVRE 4 15 -29 ml/dk/1. 73 m 2 400. 000 hasta 125. 667 (% 0. 27) GFH EVRE 3 30 -59 ml/dk/1. 73 m 2 7. 600. 000 hasta 2. 173. 577 (% 4. 67) GFH EVRE 2 60 -89 ml/dk/1. 73 m 2 5. 300. 000 hasta 2. 396. 985 (% 5. 15) GFH EVRE 1 >90 ml/dk/1. 73 m 2 5. 900. 000 hasta 2. 527. 307 (% 5. 43) 18 yaşın üstündeki popülasyon: 46. 543. 409
TÜRKİYE’NİN BÜYÜK SORUNU ERİŞKİNLERDE KRONİK BÖBREK HASTALIĞI PREVALANSI % 15. 7 TÜRKİYE’DE 7. 315 ERİŞKİN KRONİK BÖBREK HASTASI VAR HER 6 -7 ERİŞKİNDEN BİRİSİ KRONİK BÖBREK HASTASI TÜRKİYE’DE 2. 369. 059 ERİŞKİNDE EVRE 3 -5 KRONİK BÖBREK HASTALIĞI VAR HER 20 ERİŞKİNDEN BİRİSİNDE KRİTİK GFH AZALMASI VAR CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması
Son Dönem Böbrek Yetmezliği 60. 000 Kronik Böbrek Hastalığı 7. 500. 000 CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması
SONUÇLAR EŞLİK EDEN HASTALIKLAR DURUMLAR
Kronik böbrek hastalığı ile ilişkili risk faktörlerinin sıklığı 80 76. 3 70 60 (%) 50 40 30 32. 7 20 10 0 32. 1 31. 3 35. 2 20. 1 12. 7 Diyabet Hipertansiyon Obezite CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması Abdominal obezite Dislipidemi Metabolik sendrom Sigara
Hipertansiyon prevalansı 50 p<0. 001 40 32. 7 35. 7 30 (%) 29. 4 20 10 0 Kadın CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması Erkek Genel
Yaş gruplarına göre hipertansiyon prevalansı 100 p<0. 001 80 73. 8 79. 3 82. 7 58. 3 (%) 60 35. 9 40 20 8. 5 19 -29 30 -39 40 -49 CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması 50 -59 60 -69 70 -79 ≥ 80
Yerleşim yerine göre hipertansiyon prevalansı 40 p=0. 063 (%) 30 32. 1 34 20 10 0 Kent CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması Kır
Bölgelere göre hipertansiyon prevalansı 60 48. 5 50 37. 4 40 32. 8 31. 8 (%) p<0. 001 30 27. 7 25. 2 22. 2 20 10 0 Marmara Ege Akdeniz CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması İç Anadolu Karadeniz Doğu Anadolu Güneydoğu Anadolu
Hipertansiyona göre mikro ve makroalbüminüri prevalansları 20 p<0. 001 (%) 15 10 14. 5 7. 9 5 0 3 Mikroalbüminüri Hipertansiyon var CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması 1. 5 Makroalbüminüri Hipertansiyon yok
Hipertansiyona göre serum kreatinin düzeyi 1. 2 p<0. 001 Serum kreatinin (mg/dl) 1 0. 8 0. 94 ± 0. 42 0. 88 ± 0. 18 0. 6 0. 4 0. 2 0 Hipertansiyon var CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması Hipertansiyon yok
Kan basıncı evrelerine göre serum kreatinin düzeyi 1. 2 Serum kreatinin (mg/dl) p<0. 001 1 1. 01 0. 870000 0. 8500001 0. 9 1. 09 0. 92 0. 6 0. 4 0. 2 0 Optimal Normal CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması Yüksek. Normal Evre 1 HT Evre 2 HT Evre 3 HT
Kan basıncı evrelerine göre glomerüler filtrasyon hızı 120 GFH (ml/dk/1. 73 m 2) 100 98. 8 96. 4 p<0. 001 87. 3 80 85. 1 80. 5 77. 1 60 40 20 0 Optimal Normal CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması Yüksek. Normal Evre 1 HT Evre 2 HT Evre 3 HT
Hipertansiyona göre kronik böbrek hastalığı prevalansı 40 KBH prevalansı (%) 35 p<0. 001 30 25 25. 3 20 15 10 10. 6 5 0 Hipertansiyon var CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması Hipertansiyon yok
Kan basıncı evrelerine göre kronik böbrek hastalığı prevalansı 40 KBH prevalansı (%) 35 p<0. 001 30. 5 33 30 25 21. 6 20 17. 4 15 10 9. 9 10. 4 Optimal Normal 5 0 Yüksek. Normal CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması Evre 1 HT Evre 2 HT Evre 3 HT
Kronik böbrek hastalığına göre hipertansiyon prevalansı Hipertansiyon prevalansı (%) 70 p<0. 001 60 50 56. 3 40 30 31 20 10 0 KBH var CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması KBH yok
Kronik böbrek hastalığı evrelerine göre hipertansiyon prevalansı Hipertansiyon prevalansı (%) 100 92. 3 p<0. 001 80 82. 6 Evre 3 Evre 4 55. 1 60 40 79. 8 31 34. 8 20 0 Evre 1 CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması Evre 2 Evre 5
Diyabet prevalansı 20 p<0. 001 15 14. 3 (%) 12. 7 10. 9 10 5 0 Kadın CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması Erkek Genel
Yaş gruplarına göre diyabet prevalansı 40 35 p<0. 001 33 34. 6 29. 6 30 23. 7 (%) 25 20 15 12. 5 10 5 0 3. 4 <30 5. 5 30 -39 40 -49 CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması 50 -59 60 -69 70 -79 ≥ 80
Yerleşim yerine göre diyabet prevalansı 16 p=0. 036 14 12 13. 1 11. 5 (%) 10 8 6 4 2 0 Kent CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması Kır
Bölgelere göre diyabet prevalansı 18 16 14 p<0. 001 14 12 (%) 13. 9 13. 3 10. 4 10. 1 10 9. 5 8 6 4 2 0 Marmara Ege Akdeniz CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması İç Anadolu Karadeniz Doğu Anadolu Güneydoğu Anadolu
Diyabete göre mikro ve makroalbüminüri prevalansları 25 20 p<0. 001 19. 7 (%) 15 10 8. 7 5. 3 5 0 1. 6 Mikroalbüminüri Diyabet var CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması Makroalbüminüri Diyabet yok
Diyabete göre serum kreatinin düzeyi 1. 2 p<0. 001 Serum kreatinin (mg/dl) 1 0. 8 0. 94 ± 0. 44 0. 88 ± 0. 26 0. 4 0. 2 0 Diyabet var CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması Diyabet yok
Diyabete göre glomerüler filtrasyon hızı 120 p<0. 001 GFH (ml/dk/1. 73 m 2) 100 80 94. 0 ± 20. 9 80. 0 ± 19. 4 60 40 20 0 Diyabet var CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması Diyabet yok
Diyabete göre kronik böbrek hastalığı prevalansı 40 p<0. 001 KBH prevalansı (%) 35 30 32. 4 25 20 15 13 10 5 0 Diyabet var CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması Diyabet yok
Kronik böbrek hastalığına göre diyabet prevalansı 35 p<0. 001 Diyabet prevalansı (%) 30 25 26. 6 20 15 10 10. 1 5 0 KBH var CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması KBH yok
Kronik böbrek hastalığı evrelerine göre diyabet prevalansı 50 45. 5 Diyabet prevalansı (%) p<0. 001 40. 9 40 32. 1 32. 3 Evre 2 Evre 3 30 20 10 0 16. 4 10. 1 Evre 0 Evre 1 CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması Evre 4 Evre 5
Obezite prevalansı (vücut kitle indeksine göre) 30 p<0. 001 25 24. 6 20. 1 (%) 20 15 15. 5 10 5 0 Kadın CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması Erkek Genel
Abdominal obezite prevalansı 60 p<0. 001 50 46. 7 40 (%) 32. 1 30 20 17. 3 10 0 Kadın CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması Erkek Genel
Yaş gruplarına göre obezite prevalansı 40 35 35. 5 p<0. 001 31. 6 28. 7 30 27. 8 (%) 25 18. 8 18. 2 20 15 10 5. 9 5 0 19 -29 30 -39 40 -49 CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması 50 -59 60 -69 70 -79 ≥ 80
Yerleşim yerine göre obezite prevalansı 25 p<0. 001 20 21. 1 17. 7 (%) 15 10 5 0 Kent CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması Kır
Bölgelere göre obezite prevalansı 30 25 (%) 23. 9 22. 4 20 p<0. 001 19 18. 2 17. 6 18. 4 14. 9 15 10 5 0 Marmara Ege Akdeniz CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması İç Anadolu Karadeniz Doğu Anadolu Güneydoğu Anadolu
Obeziteye göre kronik böbrek hastalığı prevalansı 25 p<0. 001 KBH prevalansı (%) 20 21. 3 15 14. 1 10 5 0 Obezite var CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması Obezite yok
Kronik böbrek hastalığına göre obezite prevalansı 35 Obezite prevalansı 30 p<0. 001 29. 2 25 20 20 15 10 5 0 KBH var CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması KBH yok
Kronik böbrek hastalığı evrelerine göre obezite prevalansı 40 Obezite prevalansı (%) 35 p<0. 001 29. 7 30 25 34. 7 33. 2 29. 2 23. 7 20 15 10 5 0 Evre 1 Evre 2 CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması Evre 3 Evre 4 Evre 5
Metabolik sendrom prevalansı 50 p<0. 001 40 31. 3 35. 6 (%) 30 26. 8 20 10 0 Kadın CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması Erkek Genel
Yaş gruplarına göre metabolik sendrom prevalansı 70 60 54. 4 (%) 50 55. 5 55. 3 45. 5 42 40 30 22. 1 20 10 0 9. 7 20 -29 30 -39 40 -49 CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması 50 -59 60 -69 70 -79 ≥ 80
Yerleşim yerine göre metabolik sendrom prevalansı 40 p=0. 007 35 30 32. 2 29. 3 (%) 25 20 15 10 5 0 Kent CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması Kır
Bölgelere göre metabolik sendrom prevalansı 40 35 34 31. 1 30 33. 6 35. 4 27. 3 26 23 (%) 25 20 15 10 5 0 Marmara Ege Akdeniz CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması İç Anadolu Karadeniz Doğu Anadolu Güneydoğu Anadolu
Metabolik sendroma göre kronik böbrek hastalığı prevalansı 30 p<0. 001 KBH prevalansı 25 20 21. 9 15 12. 3 10 5 0 Metabolik sendrom var CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması Metabolik sendrom yok
Kronik böbrek hastalığına göre metabolik sendrom prevalansı 60 p<0. 001 MS prevalansı (%) 50 40 46 30 29. 8 20 10 0 KBH var CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması KBH yok
Kronik böbrek hastalığı evrelerine göre metabolik sendrom prevalansı 80 MS prevalansı (%) 70 p<0. 001 68. 2 66. 3 Evre 4 Êvre 5 57 60 51. 4 50 40 31. 1 30 20 10 0 Evre 1 Evre 2 CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması Evre 3
Dislipidemi prevalansı 60 53. 4 48. 3 50 (%) 40 50. 9 49. 6 43. 2 38. 2 34. 4 37 36. 4 28. 2 30 25. 7 27 20 10 0 T. Kolesterol ↑ LDL-K ↑ Kadın CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması Erkek HDL-K ↓ Genel Trigliserid ↑
Yaş gruplarına göre dislipidemi prevalansı 100 90 84. 5 (%) 60 87. 6 86. 8 85 76. 3 76. 1 80 70 90 60. 8 50 40 30 20 10 0 20 -29 30 -39 40 -49 CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması 50 -59 60 -69 70 -79 ≥ 80 Genel
Yerleşim yerine göre dislipidemi prevalansı 100 p=0. 031 80 76. 9 74. 9 Kent Kır (%) 60 40 20 0 CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması
Bölgelere göre dislipidemi prevalansı 100 82. 8 80 74. 5 73. 4 76. 2 79. 7 83. 1 p<0. 001 61. 3 (%) 60 40 20 0 Marmara Ege Akdeniz CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması İç Anadolu Karadeniz Doğu Anadolu Güneydoğu Anadolu
Dislipidemiye göre kronik böbrek hastalığı prevalansı 20 KBH prevalansı (%) p<0. 001 15 16. 9 11. 3 10 5 0 Dislipidemi var CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması Dislipidemi yok
Kronik böbrek hastalığına göre dislipidemi prevalansı 100 Dislipidemi prevalansı (%) p<0. 001 80 83. 4 75. 8 60 40 20 0 KBH var CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması KBH yok
Kronik böbrek hastalığı evrelerine göre dislipidemi prevalansı 100 92. 6 Dislipidemi prevalansı (%) 84. 2 80 87. 5 91. 7 74. 3 60 40 20 0 Evre 1 Evre 2 CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması Evre 3 Evre 4 Evre 5
Serum ürik asit düzeyi (mg/dl) 6 p<0. 001 5 5. 05 ± 1. 27 4. 45 ± 1. 37 4 3. 86 ± 1. 19 3 2 1 0 Kadın CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması Erkek Genel
Sigara içme alışkanlığı 60 50 55. 6 (%) 40 35. 2 30 20 10 0 9. 3 İçmemiş CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması Bırakmış İçiyor
Kronik böbrek hastalığı için bağımsız risk faktörleri: Lojistik regresyon analizi OR % 95 CI P Marmara (ref. İç Anadolu) 1. 74 1. 42 -2. 12 <0. 001 Güneydoğu Anadolu (ref. İç Anadolu) 1. 96 1. 48 -2. 62 <0. 001 Kırsal yerleşim 1. 23 1. 06 -1. 42 0. 006 Kadın cinsiyet 1. 42 1. 23 -1. 64 <0. 001 Yaş 1. 02 1. 01 -1. 03 <0. 001 Egzersiz yapma alışkanlığı 0. 83 0. 71 -0. 96 0. 011 Kalp hastalığı öyküsü 1. 30 1. 02 -1. 64 0. 031 Hipertansiyon 1. 43 1. 21 -1. 69 <0. 001 Diyabetes mellitus 1. 74 1. 45 -2. 08 <0. 001 CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması
Sonuçlar Türkiye’de erişkinlerde KBH prevalansı % 15. 7’dir. Her 6 -7 erişkinden birinde farklı evrelerde böbrek hastalığı ve her 20 erişkinden birinde kritik GFH azalması (<60 ml/dk) vardır. Böbrek hastalığı açısından risk oluşturan komorbid durumların sıklığı yüksektir. Ø Hipertansiyon % 32. 7 Ø Diyabetes mellitus % 12. 7 Ø Obezite % 20. 1 Ø Abdominal obezite % 32. 1 Ø Metabolik sendrom % 31. 3 Ø Aktif sigara kullanımı % 35. 2 Komorbid hastalığı veya durumu olanlarda KBH sıklığı anlamlı olarak daha yüksektir. Bu sonuçlar kronik böbrek hastalığının Türkiye’de önemli bir halk sağlığı sorunu olduğunu göstermektedir. CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması
YÜRÜTME KURULU Prof. Dr. Gültekin Süleymanlar Prof. Dr. Kamil Serdengeçti Prof. Dr. Tevfik Ecder Prof. Dr. Kenan Ateş Prof. Dr. Turgay Arınsoy Prof. Dr. Cengiz Utaş Prof. Dr. Mehmet Emin Yılmaz Prof. Dr. Ali Başcı Prof. Dr. Bülent Altun Doç. Dr. Mehmet Rıza Altıparmak Doç. Dr. Mutlu Hayran Doç. Dr. Oktay Özdemir FİNANSÖRLER Türk Nefroloji Derneği TÜBİTAK T. C. Sağlık Bakanlığı Fresenius Medical Care Eczacıbaşı İlaç Pazarlama CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması
- Slides: 93