TRKYEDE ENGELLLER VE ENGELL HAKLARI TRKYEDE ENGELLLER Trkiye

  • Slides: 35
Download presentation
TÜRKİYE’DE ENGELLİLER VE ENGELLİ HAKLARI

TÜRKİYE’DE ENGELLİLER VE ENGELLİ HAKLARI

TÜRKİYEDE ENGELLİLER Türkiye genelindeki engelli sayısı nüfusun %12’sini oluşturmaktadır (yaklaşık 8, 5 milyon). Toplam

TÜRKİYEDE ENGELLİLER Türkiye genelindeki engelli sayısı nüfusun %12’sini oluşturmaktadır (yaklaşık 8, 5 milyon). Toplam engelli nüfus Erkek Kadın 11, 10% 13, 45% Toplam 12, 29%

ENGELLİLER Ortopedik, görme , işitme, dil ve konuşma ve zihinsel Engelli Nüfus Erkek Kadın

ENGELLİLER Ortopedik, görme , işitme, dil ve konuşma ve zihinsel Engelli Nüfus Erkek Kadın Ortalama % 3, 05 % 2, 12 % 2, 58 Süreğen Hastalığa Sahip Engelli Nüfus Erkek % 8, 50 Kadın % 11, 33 Ortalama % 9, 70

ENGELLİLER Ortopedik Engelli Görme engelli İşitme engelli Dil ve konuşma engelli Zihinsel engelli Türkiye

ENGELLİLER Ortopedik Engelli Görme engelli İşitme engelli Dil ve konuşma engelli Zihinsel engelli Türkiye 1. 25 0. 60 0. 37 0. 38 0. 48 0 -9 yaş 0. 64 0. 33 0. 20 0. 46 0. 42 10 -19 0. 77 0. 36 0. 29 0. 43 0. 58 20 -29 1. 21 0. 45 0. 32 0. 42 0. 65 30 -39 1. 26 0. 46 0. 35 0. 31 0. 54 40 -49 1. 39 0. 62 0. 35 0. 26 0. 39 50 -59 1. 79 0. 91 0. 41 0. 30 0. 26 60 -69 2. 80 1. 56 0. 77 0. 41 0. 27 70 + 3. 94 2. 98 1. 70 0. 39 0. 31

ENGELLİLERLE İLGİLİ KURUMLAR Türkiye’de engellilik alanındaki politikaları belirlemek üzere 1997 yılında Engelliler Yüksek Kurulu

ENGELLİLERLE İLGİLİ KURUMLAR Türkiye’de engellilik alanındaki politikaları belirlemek üzere 1997 yılında Engelliler Yüksek Kurulu kurulmuştur.

 Engelliler Yüksek Kurulu’nun sekretaryasını yürütmek üzere bir Başbakanlık Engelliler İdaresi Başkanlığı da kurulmuştur.

Engelliler Yüksek Kurulu’nun sekretaryasını yürütmek üzere bir Başbakanlık Engelliler İdaresi Başkanlığı da kurulmuştur. Engelliler İdaresi Başkanlığı’nın görevleri: engellilik alanında hizmet sağlayan projeleri desteklemek; engelli bireylere engelli kimlik kartı vermektir.

ANAYASA Madde 50 – Kimse, yaşına, cinsiyetine ve gücüne uymayan işlerde çalıştırılamaz. Küçükler ve

ANAYASA Madde 50 – Kimse, yaşına, cinsiyetine ve gücüne uymayan işlerde çalıştırılamaz. Küçükler ve kadınlar ile bedeni ve ruhi yetersizliği olanlar çalışma şartları bakımından özel olarak korunurlar.

AVRUPA SOSYAL ŞARTI (09. 04. 2007) Madde 15 Engellilerin toplumsal yaşamda bağımsız olma, sosyal

AVRUPA SOSYAL ŞARTI (09. 04. 2007) Madde 15 Engellilerin toplumsal yaşamda bağımsız olma, sosyal bütünleşme ve katılma hakkı Akit Taraflar, yaşları ve özürlerinin nedenleri ve niteliği ne olursa olsun, özürlülerin toplumsal yaşamda bağımsız olma, sosyal bütünleşme ve katılma hakkını etkili bir biçimde kullanabilmelerini sağlamak amacıyla:

Çalışma ortamında özürlüleri istihdam etmek ve onların istihdamını sürdürmek ve çalışma koşullarını özürlülerin gereksinimlerine

Çalışma ortamında özürlüleri istihdam etmek ve onların istihdamını sürdürmek ve çalışma koşullarını özürlülerin gereksinimlerine uyarlamak, ya da özürlülük nedeniyle bunun mümkün olmadığı durumlarda çalışmayı buna göre düzenlemek ya da özrün düzeyine göre güvenli bir istihdam türü yaratmak için, işverenleri özendirmeye yönelik bütün önlemlerle onların istihdam edilmelerini teşvik etmeyi;

ENGELLİLER KANUNU Bu Kanunun amacı; engelliliğin önlenmesi, engellilerin sağlık, eğitim, rehabilitasyon, istihdam, bakım ve

ENGELLİLER KANUNU Bu Kanunun amacı; engelliliğin önlenmesi, engellilerin sağlık, eğitim, rehabilitasyon, istihdam, bakım ve sosyal güvenliğine ilişkin sorunlarının çözümü ile her bakımdan gelişmelerini ve önlerindeki engelleri kaldırmayı sağlayacak tedbirleri alarak topluma katılımlarını sağlamak ve bu hizmetlerin koordinasyonu için gerekli düzenlemeleri yapmaktır.

EĞİTİM Milli Eğitim Bakanlığı 1951 yılından bu yana özel eğitim programlarını müfredatına almıştır. Milli

EĞİTİM Milli Eğitim Bakanlığı 1951 yılından bu yana özel eğitim programlarını müfredatına almıştır. Milli Eğitim Bakanlığı bünyesinde engellilere eğitim veren 428 okul mevcuttur. Bu okullardan 348’i ilköğretim, 80’i ortaöğretim düzeyinde eğitim vermektedir.

EĞİTİM KURUMLARI Eğitim Konusu Öğretilebilir Zihinsel Engelliler Eğitilebilir Zihinsel Engelliler Özel Eğitim Görmesi Gereken

EĞİTİM KURUMLARI Eğitim Konusu Öğretilebilir Zihinsel Engelliler Eğitilebilir Zihinsel Engelliler Özel Eğitim Görmesi Gereken Engelliler İşitme Engelliler Otistik Engelliler Görme Engelliler Ortopedik Engelliler Diğer Toplam Okul Sayısı 115 112 96 49 18 16 7 15 428

EĞİTİM DURUMLARI Okumayazma bilmeyen (%) İlkokul (%) Ortaokul (%) Lise (%) Yüksek öğretim (%)

EĞİTİM DURUMLARI Okumayazma bilmeyen (%) İlkokul (%) Ortaokul (%) Lise (%) Yüksek öğretim (%) Erkek 10. 16 54. 41 9. 50 11. 43 7. 07 Kadın 37. 33 42. 35 4. 25 5. 14 2. 39 Türkiye 26. 64 47. 10 6. 31 7. 61 4. 23

MESLEKİ EĞİTİM Ülkemizde engelli vatandaşlarımız için Türkiye iş Kurumu, Halk Eğitim Merkezleri, Mesleki Eğitim

MESLEKİ EĞİTİM Ülkemizde engelli vatandaşlarımız için Türkiye iş Kurumu, Halk Eğitim Merkezleri, Mesleki Eğitim Merkezleri, Özel Dershaneler, Belediyeler ve engellilerle ilgili dernek ve vakıflar tarafından meslek edindirme kursları açılmaktadır. Çıraklık ve Yaygın Eğitim Genel Müdürlüğünce (2005) engelliler için açılan kurslara katılan engelli erkek sayısı 607 iken engelli kadın sayısı 446’dır.

SOSYAL HİZMETLER Engellilere yönelik sosyal hizmetler, ülke genelinde örgütlenmiş olan Sosyal Hizmetler ve Çocuk

SOSYAL HİZMETLER Engellilere yönelik sosyal hizmetler, ülke genelinde örgütlenmiş olan Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu aracılığıyla gerçekleştirilmektedir. Kuruma fiziksel ve zihinsel engeli olan bireylere hizmet veren 18 bakım ve rehabilitasyon merkezi bulunmaktadır. Özellikle zihinsel engelli yetişkin bireylerin uzun ve kısa dönemli yatılı bakımına yönelik ihtiyaç vardır. Ancak, bu konuda yapılan bir ödeme bulunmadığından yalnızca bir kaç özel rehabilitasyon merkezi yatılı bakım hizmeti sunmaktadır.

İSTİHDAM

İSTİHDAM

ENGELLİ ÇALIŞTIRMA ZORUNLULUĞU 4857 sayılı İş Kanununun 30. maddesi hükmüyle işyerlerinde belirli bir oranda

ENGELLİ ÇALIŞTIRMA ZORUNLULUĞU 4857 sayılı İş Kanununun 30. maddesi hükmüyle işyerlerinde belirli bir oranda engelli çalıştırma zorunluluğu getirilmiştir.

 Bu yükümlülüğün ihlali halinde, “özürlü çalıştırmayan işveren veya işveren vekiline çalıştırmadığı her özürlü

Bu yükümlülüğün ihlali halinde, “özürlü çalıştırmayan işveren veya işveren vekiline çalıştırmadığı her özürlü ve çalıştırmadığı her ay için 2019 yılı için 3. 250 TL para cezası verilir. Kamu kuruluşları da bu para cezasından hiçbir şekilde muaf tutulamaz. ”

ENGELLİLERİN SOSYAL HAKLARI

ENGELLİLERİN SOSYAL HAKLARI

1 -SU İNDİRİMİ: Her belediye bu indirimi uygulamak zorundadır. Ankara’da 18 yaşını dolduranlar için

1 -SU İNDİRİMİ: Her belediye bu indirimi uygulamak zorundadır. Ankara’da 18 yaşını dolduranlar için indirim oranı %50’dir. NOT: Yaş sınırının kaldırılması içi uğraş veriliyor. 2 -DİGİTÜRK İNDİRİMİ: %40 ve üzeri engellilere % 50 indirimlidir. Bu hakkı kendi evinizde kullanmıyorsanız istediğiniz bir kişinin bu indirimi kullanmasını sağlayabilirsiniz. 3 -ŞEHİR İÇİ ULAŞIM: Belediye otobüslerinden %40 ve üzeri engel oranına sahip olanlar ücretsiz, ’’ağır engelli’’ibareli raporu olanlara kendisi ile birlikte olan bir refakatçi de ücretsiz yararlanır. 4 -EKPSS ‘YE GİRME HAKKI: %40 ve üzeri tüm engellilerin sınava girme hakkı vardır.

5 -GELİR VERGİSİ İNDİRİMİ: %40 ve üzeri tüm engelli çalışan ve engelli çocuğu olan

5 -GELİR VERGİSİ İNDİRİMİ: %40 ve üzeri tüm engelli çalışan ve engelli çocuğu olan çalışanlar gelir vergisi indiriminden yararlanır. Serbest çalışanlar da bu hakkı kullanır. NOT: Vasisi olmak, aynı hanede oturmak ve bakmakla yükümlü olunmak şartı ile engelli kardeşi olanların da bu haktan yararlanması için uğraşılmaktadır. 6 -TÜRK TELEKOM SOSYAL TARİFE: Türk Telekom Sosyal Tarife (sabit ücret 18 lira +3000 dakika şehir içi). 7 -TTNET: Fiber İnternet dahil yaş sınırı olmaksızın %25 indirimli. 8 - UYDUNET ve TÜRKCELL SÜPERONLINE: Bu hizmetlerde de indirim mevcuttur.

9 -ERKEN EMEKLİLİK: %40 ve üzeri çalışan engellilere (kamu personeli ve özel sektörde çalışanlar)

9 -ERKEN EMEKLİLİK: %40 ve üzeri çalışan engellilere (kamu personeli ve özel sektörde çalışanlar) erken emeklilik hakkı verilmiştir. 10 -EMLAK VERGİSİ MUAFİYETİ: 200 metrekareyi geçmemek şartı ile tek evde emlak vergisi muafiyeti vardır. Evin engelli bireyin üzerinde olması gereklidir. NOT: Kredi çekerek ev sahibi olan engelli çocuğu olanlara da bu muafiyetin sağlanması talebimizdir. 11 -ŞEHİRLER ARASI OTOBÜSLERDE İNDİRİM: %40 ve üzeri engelliler için %30 indirim mevcuttur. İnternetten bilet alımlarında indirimli bilet alınamıyor. Bazı otobüs firmaları bilet alımında ''bir otobüste bir engelli için indirim yapıldığını , diğerleri için indirim yapamayacaklarını''söyleyebilirler. Ulaştırma Bakanlığından alınan bilgi sonucu şu şekildedir: ''Bu durumu yaşayan engelli vatandaşlarımız terminal içinde zabıta, güvenlik görevlisi, terminal dışında emniyet mensuplarının yardımını alarak engelli kontenjanı uygulayan firma hakkında tutanak tutulması ve bakanlığımıza iletilmesi gerekmektedir. ''

12 -THY İNDİRİMİ: %40 ve üzeri engelliler için%25 indirim mevcuttur. Ancak ekonomik bilet alanlar,

12 -THY İNDİRİMİ: %40 ve üzeri engelliler için%25 indirim mevcuttur. Ancak ekonomik bilet alanlar, internetten bilet alanlar bu indirimden yararlanamıyor. Tekerlekli sandalyede olanlar tek başlarına seyahat etme özgürlüğüne sahip değillerdir. Ayrıca görme ve işitme engellinin ikisine birden sahip olanlar da tek başına seyahat edemezler. Bu kişilerin yanında mutlaka refakatçi bulunmalıdır. 13 -MUAYENEDE ÖNCELİK: Tüm hastanelerde muayene sırasında öncelik hakkı vardır. 14 -DEVLET TİYATROLARINDA İNDİRİM: Ücretsiz izleme hakkı vardır. Engelli Tiyatroları Kültür Bakanlığı'ndan maddi destek almaktadır. Bazı özel tiyatrolarda ve sinemalarda indirim mevcuttur. 15 -MÜZE VE ÖREN YERLERİNDE İNDİRİM: %40 ve üzeri engellilere giriş ücretsizdir. Özel işletilen müze ve tarihi yerlerde indirim hakkını vermeyebilirler.

16 -ÖTV VE MTV MUAFETİ: % 90 ve üzeri engelliler için ÖTV ve MTV

16 -ÖTV VE MTV MUAFETİ: % 90 ve üzeri engelliler için ÖTV ve MTV muafiyetli yeni araç alma hakları vardır. Kendisi H sınıfı ehliyet sahibi olup ''özel donanımlı araç kullanabilir '' ibareli sağlık kurul kararı alanlar da engel oranına bakılmaksızın(engel oranı %90'ın altında olması halinde) Sol ayak veya sol bacak engeli bulunanlar otomatik vitesli araç, sağ ayak veya sağ bacak engeli olanlar otomatik vitesli araçlara engellerine uygun hareket ettirici tadilatlar yaptırarak ÖTV ve MTV muafiyetli araç alabilirler. Ayrıca bu kişiler özel tertibatlı engelli aracı (%90 ve üzeri engelli olup yakını tarafından araç kullanılacak ise engelli kişinin ortopedik engelli olması şartı ile)ithali ile yurt dışından araç getirtebilirler. İşitme engelliler bu haktan yararlanamazlar. Ancak araçlarının arkasına işitme engelli işareti sticker takmalıdırlar. ÖTV indirimli araç alımlarında KDV indirimine özel bir düzenleme bulunmamaktadır.

17 -ENGELLİ PARK YERLERİ: Engelli araç park kartı ile engelli araç park yerlerine araç

17 -ENGELLİ PARK YERLERİ: Engelli araç park kartı ile engelli araç park yerlerine araç park edebilirsiniz. Ayrıca otobanlarda 15 dakikaya kadar aracınızı yol kenarına çekebilirsiniz. ÖTV indirimli aracınız için evinizin önüne PARK YERİ yaptırabilirsiniz. Bunun için belediyeye müracaat etmelisiniz. (Sağlık raporu, nüfus kağıdı ve ruhsat fotokopisi ile başvurunuz) 18 - TCDD ÜCRETSİZ.

19 -HASTA ALT BEZİ: 2 yaşını dolduran çocuklar için 2 yıllık tek doktor imzalı

19 -HASTA ALT BEZİ: 2 yaşını dolduran çocuklar için 2 yıllık tek doktor imzalı raporla aylık 120 adet bez ödeneği alınmaktadır. 20 -CEP TELEFONU HİZMETLERİNDE İNDİRİM: Türkcell , Telsim ve Vodafon da engellilere özel tarifeler mevcuttur. 21 -ONSEKİZ YAŞ ÜSTÜ ENGELLİLİK MAAŞI: Yaşı 18'in üstünde olan, başkasının yardımı olmaksızın hayatını devam ettiremeyecek şekilde engelli olduklarını sağlık kurulu raporu ile kanıtlayan, herhangi bir geliri bulunmayan kişilerden, Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları'nca muhtaç olduklarına karar verilenlere, muhtaçlık hali devam ettiği sürece, 4860 gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımından bulunacak tutarda aylık bağlanacak. 18 yaşını tamamlamış engellilerden, talep etmesine rağmen, Türkiye İş Kurumu tarafından işe yerleştirilememiş olanlar için de 3240 gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımından bulunacak tutarda aylık bağlanacak. Nafaka bağlanmış ya da bağlanacak olan kişiler, bu düzenlemenin kapsamı dışında olacak. Hane geliri kişi başına asgari ücretin üçte biri oranında düşmelidir. (255 lira)

22 -ONSEKİZ YAŞ ALTI ENGELLİ YAKINI MAAŞI: 18 yaşını tamamlamamış engelli olan yakınlarının bakımını

22 -ONSEKİZ YAŞ ALTI ENGELLİ YAKINI MAAŞI: 18 yaşını tamamlamamış engelli olan yakınlarının bakımını üstlenenlerden, geliri, hane içinde kişi başına düşen ortalama aylık tutarın asgari ücretin üçte 1'inden daha az olanlara, 3240 gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımında bulunacak tutarda aylık bağlanacak. 18 yaşını tamamlamamış engelli aylıklarında, engeli yakını da genel sağlık sigortası kapsamına alınacaktır. Asgari ücretin üçte biri 2014 yılı ilk yarısı için 255 liradır. 23 -ÜNİVERSİTEDE ENGELLİ ÖĞRENCİLER: Üniversitede okuyan engelli öğrenciler ilk yıllarında Kredi ve Yurtlar Kurumuna başvurmalıdır. Engelli öğrencilere üniversite girişlerinde ek puan verilir. Bazı üniversitelerde engelli öğrencilere indirim uygulanmaktadır. Açık Öğretim Fakültesinde ise hiç bir ücret ödenmemektedir. Açık Öğretim Fakültesini mezun olmaları gereken sürede bitiremeyenler öğrenci harcında engel oranlarında indirim yapılarak ödeme yapılmaktadır. Üstün yetenekli öğrencilerin YÖK tarafından değerlendirilmesi sonucu uygun görülmesi halinde YGS ye girmeden Güzel Sanatlar Bölümlerine kayıt olabilmeleri hakkı getirilmiştir. Bu nedenle Otizmli üstün yetenekli çocuklar da bu haktan yararlanabileceklerdir.

24 -EVDE BAKIM MAAŞI: Ağır engelli olup yasaya göre uygun şartları taşıyan engelli çocuk

24 -EVDE BAKIM MAAŞI: Ağır engelli olup yasaya göre uygun şartları taşıyan engelli çocuk annelerine ''evde bakım ücreti''ödenir. Kişi başına düşecek gelir 2014 yılı ilk yarısı için 510 liradır. Bu miktar asgari ücretin üçte ikisidir. Hane içinde birden fazla bakıma muhtaç engelli var ise birinci engelliden sonraki engelli iki kişi sayılır. (1 Temmuz 2014’tarihinden itibaren yürürlüğe girecektir. ) NOT: Evde bakım maaşı alanların sigortalanması ile ilgili çalışma devam etmektedir. 25 -ENGELLİ ÇOCUĞU OLANLARA NÖBET MUAFİYETİ: Kamu kuruluşlarında çalışan engelli çocuğu olan memur anne ve babalara nöbet ve mesai muafiyeti vardır. Bakıma muhtaç yakını olan çalışanlara günlük bakım izni konusunda kolaylık tanınması sağlanmıştır. (Başbakanlık Genelgesi 30 Kasım 2010) TSK da görev yapıp bakıma muhtaç engelli çocuğu olan muvazzaf asker ve sivil çalışanlara Haziran 2013 tarihli yönetmelik değişikliği ile nöbet muafiyeti hakkı tanınmıştır.

26 -ENGELLİ ÇOCUĞU OLAN ANNNELERE ERKEN EMEKLİLİK HAKKI: ''Başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede

26 -ENGELLİ ÇOCUĞU OLAN ANNNELERE ERKEN EMEKLİLİK HAKKI: ''Başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malul çocuğu bulunan annelerin '' yasanın yürürlüğe girdiği 28 Eylül 2008 'den sonraki kalan sigortalılık sürelerinden dörtte bir oranında indirim yapılır. Bu haktan BağKur, SSK, Emekli Sandığı, Tarım İşçileri ve İsteğe Bağlı Sigortalı olan anneler yararlanır. NOT: Söz konusu hakkın babalara ve vasisi olmak, aynı hanede yaşamak şartı ile engelli kardeşi olanlara da tanınması çalışmaları yapılmaktadır. 27 -ÖZEL EĞİTİM HAKKI: Alınan raporla özel eğitim alması gerektiği belirtilen engelli çocuk için (engel oranı en az %20 olmalı)Rehberlik Araştırma Merkezlerinin değerlendirmesi sonucu Özel Eğitim imkanlarından yararlanır. Bu durumda devletin ödeyeceği miktar en fazla. . liradır. NOT: Anayasa , BM Engelli Hakları Sözleşmesi ve 5378 Sayılı Engelliler Yasasında engelli bireylerin ömür boyu eğitimi garanti alınmışken çıkarılan yönetmeliklerle gerek eğitim programının bitmesi gerekse yaş sınırlaması gibi şartlarla eğitimin sonlandırılması konusunda çocuklarımızın haklarının korunması için TBMM Dilekçe Komisyonuna dilekçe verilmiştir.

28 -YETİM AYLIĞI VE ENGELLİ MAAŞI ALANLAR: Aylık almaya hak kazanacak şekilde engelli olduğunu

28 -YETİM AYLIĞI VE ENGELLİ MAAŞI ALANLAR: Aylık almaya hak kazanacak şekilde engelli olduğunu belgeleyen çocuklardan yetim aylığı alanların geliri, engelli olması nedeniyle ödenecek aylıktan daha düşük ise aradaki fark Hazine tarafından kapatılacaktır. 29 -TAYİN HAKKI: Bakmakla yükümlü olunan kişinin durumu sağlık kurullarınca belirtildikten sonra kamu personeli olan anne , baba ve kardeşler (vasi olmak şartı var)için atamaya esas karar oluşturur. NOT: Çalışmaları devam eden Torba Yasada ‘’kendisi veya bakmakla yükümlü olduğu yakınlarından engelli olan çalışana atama taleplerinde özel ve ayrık düzenleme yapılır’’ ifadesi yer almaktadır. 30 -ENGELLİ MEMURUN NÖBET DURUMU: Engelli memura kendi isteği dışında gece nöbet ve fazla mesai hizmeti yaptırılamaz. 31 -BAYİİLİKLER: En az 1 yıllık vergi mükellefliği bulunan %40 ve üzerinde sağlık kurulu raporu olan her engelli birey milli piyango genel müdürlüğü tarafından verilen sayısal loto bayiliklerini alabilir.

32 -İSTİHDAM: Elli ve üzeri çalışanı bulunan özel sektör şirketlerinde en az %3 engelli

32 -İSTİHDAM: Elli ve üzeri çalışanı bulunan özel sektör şirketlerinde en az %3 engelli personel çalıştırılmaktadır. Bu personelin sigorta priminin tamamı, %3′lük yasal kotasının üzerinde engelli personel çalıştıran özel şirketlerin fazladan çalıştırdıkları engelli personele ait sigorta primlerinin de tamamı İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanmaktadır. 33 -TOKİ: TOKİ kampanyalarında uygun şartları taşıyan engellilere öncelikle ''engellilere ait kuraya katılma ''hakkı verilir. Bu kurada kendilerine ev çıkmayanlar ikinci olarak genel kuraya katılma hakları da vardır 34 -İŞİTME ENGELLİLER: İşitme engelli öğrenciler meslek liselerine sınavsız yerleşebilmektedirler. Ayrıca işitme engellilere okul öncesi, ilköğretim ve ortaöğretimde gündüzlü ve yatılı eğitim hizmeti verilmektedir. 35 - ÇALIŞAN ENGELLİLER: Engellilerin çalıştığı kamu kurum ve kuruluşu özelleştirme kapsamındaysa, kapatma ve tasfiye halleri dışında engelli vatandaşlarımız işten çıkartılamaz. Engelli bireylerin çalıştığı kamu kurum ve kuruluşları özelleştirme kapsamındaysa kapatma, tasfiye dışında engelli çalışanları işten çıkaramazlar. Kapatma veya tasfiye halinde işine son verilen engelli vatandaşlar ildeki Türkiye İş Kurumuna başvurmalıdır. Bu durumda iş kaybı tazminatı, kurumun diğer çalışanlara tanıdığı hakların iki katı oranında ödenmektedir. Engelliler engelliliklerini artırıcı işlerde çalıştırılamazlar. İşveren iş yerinde engelli çalışanın engeline uygun önlemler almak zorundadır.

36 -ARAÇ MUAYENE: Araç muayene istasyonlarında engellilere öncelik hakkı vardır. (ÖTV indirimli alınan araçlar

36 -ARAÇ MUAYENE: Araç muayene istasyonlarında engellilere öncelik hakkı vardır. (ÖTV indirimli alınan araçlar için) 37 -ENGELLİ SEÇMENLER: Seçimlerde oy kullanacak engelliler için gerekli önlemlerin alınması zorunludur. Seçim kurulları oy kullanım alanlarını oy kullanan engelli vatandaşlar için uygun hale getirmek zorundadır. 38 -ÜCRETSİZ ULAŞIM(ÖZEL EĞİTİM İÇİN): Özel eğitime devamlılığın sağlanması ve zorluk yaşanmaması için kurumlar engelli çocuklara ücretsiz taşıma olanağı sağlamak zorundadırlar. NOT: Bu konuda Torba Yasada bir düzenleme yapılması beklenmektedir. 39 -MESLEK EDİNDİRME: Halk eğitim merkezleri, Türkiye İş Kurumu, KOSGEB gibi kamu kurumlarında engellilere özel meslek edindirme kursları açılmakta, bu kursları bitiren engellilere iş yerleştirmelerde öncelik tanınmaktadır. 40 -ENGELLİ MAAŞLARI VE HACİZ: Engelli bireyin aldığı sosyal yardım kapsamındaki maaşlar(2022 yasası gereği bağlanan ve evde bakım maaşları)haczedilemez.

41 -DENİZ YOLLARI ULAŞIM: Deniz yolları şehir içi ve şehir dışı ulaşımda %40 ve

41 -DENİZ YOLLARI ULAŞIM: Deniz yolları şehir içi ve şehir dışı ulaşımda %40 ve üzeri engellilere indirimli tarife uygulanmaktadır. %40 ve üzeri engellilere ücretsiz seyahat hakkının uygulama usulleri ilgili bakanlıkların çıkaracakları yönetmelikle belirlenecektir. Buna göre ağır engelli bireyin yanındaki bir refakatçisi de ücretsiz seyahat hakkından yararlanabilecektir. 42 -ENGELLİ KİMLİK KARTI: Tüm bu haklardan yararlanmak için ''engelli kimlik kartı ''beyanı yeterlidir. Daha önceden ‘’Özürlüler İdaresi Başkanlığı’’ibareli kimlik kartı alanların kartlarını ‘’Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı’’ibareli kart ile değiştirmek için müracaat etmeleri gerekmektedir. Ayrıca yakın zamanda ağır engellilerin engelli kimlik kartlarında ‘’REFAKATLİ’’ ibaresi yer alacağı açıklaması Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğünce yapılmıştır. Bu konuda henüz duyuru yapılmamıştır. Bu nedenle ağır engelli olanların kart yenileme işlemi için bu duyuruyu beklemeleri yerinde olacaktır. Bu kart için İl Sosyal Hizmetler Müdürlüğüne müracaat gerekir. Ankara'da Ulus Anafartalar Caddesinde eski Adliye Binası yanındadır. Engelli raporu(aslı ve fotokopisi ile), nüfus cüzdanı ve bir resim ile müracaat ediniz.

43 -MUHTAÇ AYLIĞI: Vakıflar Genel Müdürlüğünce, vakfiyelerde yer alan hayır şartlarının yerine getirilmesi amacıyla

43 -MUHTAÇ AYLIĞI: Vakıflar Genel Müdürlüğünce, vakfiyelerde yer alan hayır şartlarının yerine getirilmesi amacıyla 27. 09. 2008 tarihli ve 27010 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan " Vakıflar Yönetmeliği" hükümleri gereğince muhtaç aylığı bağlanmaktadır. MUHTAÇ AYLIĞINDAN YARARLANMA ŞARTLARI: Annesi ya da babası olmayan muhtaç çocuklar ile % 40 ve üzeri engelli olan muhtaçlara; Sosyal güvencesi olmaması, Herhangi bir gelir veya aylığı bulunmaması, Mahkeme kararı veya kanunla bakım altına alınmamış olması, Gelir getirici taşınır ve taşınmaz malı mevcut olmaması veya olup da bunlardan elde edeceği aylık ortalama gelirinin bu yönetmelikle belirlenen muhtaç aylığı miktarını geçmemesi, halinde muhtaç aylığı bağlanır. BAŞVURU İÇİN GEREKLİ BELGELER: Muhtaç aylığı başvuru formu, Engelliler için engelini belirten sağlık kurulu raporu. BAŞVURU YERİ VE ŞEKLİ: Muhtaç aylığı talebinde bulunan kişiler başvuru formunu doldurup imzaladıktan sonra engelli ise engelini belirten sağlık kurulu raporunu ekleyip, ikamet ettiği ilin bağlı olduğu Vakıflar Bölge Müdürlüğüne şahsen, posta yoluyla veya Genel Müdürlüğün internet sitesi üzerinden başvuru yapabilirler. 2014 yılında muhtaç engelliler ile yetim çocukların her birine aylık olarak 482, 10 TL ödenmektedir.