TRKYEDE CORAF ARETLERN YNETM ve SON GELMELER Nee

TÜRKİYE’DE COĞRAFİ İŞARETLERİN YÖNETİŞİMİ ve SON GELİŞMELER Neşe İLOĞLU Marka Uzmanı Akdeniz Ülkelerinde Coğrafi İşaretler Paneli 4 Eylül 2014 ANTAKYA

Sunum İçeriği • • • Coğrafi İşaret Kavramı Coğrafi İşaretlerin Önemi Türkiye’de Tescil ve Denetim Uluslararası Koruma Kanun Tasarısı ve Ulusal Coğrafi İşaret Strateji Belgesi Çalışmaları • Tehditler ve Fırsatlar • Sonuç

Coğrafi İşaret Kavramı • Finike Portakalı, İskoç Viskisi, Rokfor Peyniri, Tekila, İzmit Pişmaniyesi, İsviçre Bankacılık Hizmetleri… • “kalitesi veya ününü belirli bir coğrafi yöreye borçlu olan ürünleri adlandırmak için kullanılan işaretler”

Coğrafi İşaret Kavramı 555 Sayılı Coğrafi İşaretlerin Korunması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’ye göre; Coğrafi işaret; belirgin bir niteliği, ünü veya diğer özellikleri itibariyle kökenin bulunduğu bir yöre, alan, bölge veya ülke ile özdeşleşmiş bir ürünü gösteren işarettir. 4

Coğrafi İşaretlerin Unsurları Ürünün belirli bir karakteristik özellik kazanmış olması Coğrafi İşaretlerin Unsurları Belirli bir coğrafi alan Ürünün karakteristik özellikleri ile coğrafi köken arasında bağlantı

Coğrafi işaret olarak tescil edilecek ürünün üretimi, işlenmesi ve diğer işlemlerinin: üTamamı belirlenen alanda gerçekleşiyorsa üEn az biri bu alanda gerçekleşiyorsa üTüm/esas nitelikleri bu yöre kaynaklı ise üÜnünün buradan kaynaklanması yeterli üMENŞE ADI üMAHREÇ İŞARETİ Giresun tombul fındığı Isparta gülü Hereke halısı Trabzon ekmeği 6

Coğrafi İşaretin İşlevleri • Üretim metodunu ve ürünün standardını garanti etmek ü Tescil şartnamesi ile garanti altına alınır, denetimlerle sürdürülür • Pazarlama aracı olmak Kütahya çinisi ü Uluslararası boyutta ülke imajı ve prestijinde de önemli pay üstlenirler. Ör: Türk lokumu, kebabı; Champagne Fransa’nın bir sembolüdür • Yerel üretimi ve kırsal kalkınmayı desteklemek ü Coğrafi işaretli ürüne daha fazla ücret ödemeye razı olma • Geleneksel bilgi ve kültürel değerleri korumak • Ürün taklitçiliği ile mücadele Görece nazar boncuğu ü Antigua kahvesi” dünya pazarında sadece %30 -40’ı gerçek Kemalpaşa tatlısı

• Turizme katkıda bulunmak; üÜrünün kaynaklandığı coğrafi yerin bizzat reklamını yaparak kırsal/ kültürel turizmi çeker. Bu sayede: - Hem o ürünün hem de o yörede üretilen diğer ürünlerin talebi artar. - Yörede sunulan hizmetler gelişir (Restoran, hediyelik eşya, otel işletmeciliği. . . ). üFransa ve İtalya’da şarap turları üGıda müzeleri ( Proscciutto Museum, Parmesan Museum. . . ) Parmesan Museum Prosciutto Museum

İlgili Mevzuat ØHaksız Rekabet Hükümleri ve Marka Hukuku Ø 555 Sayılı Coğrafi İşaretlerin Korunması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname (27 Haziran 1995) Ø 555 Sayılı Coğrafi İşaretlerin Korunması Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Uygulama Şeklini Gösterir Yönetmelik ØKanun Tasarısı

555 Sayılı KHK’ya Göre Koruma Kapsamındaki Ürünler Coğrafi işaret tanımına ve koşullarına uygun ØDoğal ürünler ØTarım ürünleri ØMaden ürünleri Çorum Leblebisi ØEl sanatları ürünleri ØMevzuatta belirtilen şartları taşıyan sanayi ürünleri Kemalpaşa tatlısı Devrek Bastonu

Başvuru Hakkına Sahip Olanlar Ürünlerin üreticisi olan gerçek veya tüzel kişiler Tüketici dernekleri Konu ve coğrafi yöre ilgili kamu kuruluşları

Tescil Prosedürü • Başvuru formu • İnceleme (eksiklikleri giderme) Ezine peyniri • Uzman kuruluştan görüş istenmesi (gerekli görülürse) • Gerekli şartları taşıyan başvuruların yayımlanması • 6 aylık itiraz süreci • İtiraz olmadığı takdirde, tescil İzmit Pişmaniyesi Gemlik zeytini

İtiraz Olursa; • İlgili herkes, Enstitü nezdinde itirazda bulunabilir. Başvuru sahibinin de görüşü alınarak başvuru ve itiraz konuda uzman kuruluşa gönderilir Başvurunun reddedilmesi İtirazın reddedilmesi, tescil Değişikliğe uğramış başvurunun yeniden yayımlanması (itiraza açık değil)

Şubat 2014 İtibariyle Türkiye’de Tescilli Coğrafi İşaretler

Denetim § 555 Sayılı KHK’nın 20 nci maddesi kapsamında denetim § 5996 Sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu kapsamında denetim

Coğrafi İşaretlerle İlgili Olarak Kanun Tasarısında Öngörülen Değişiklik ve Yenilikler Gerekçe: Ceza maddeleri, revizyon ihtiyacı ve AB ile uyum • Üretici tanımı (Ürünün üreticilerinden oluşan ve yasal oluşumuna veya bileşimine bakılmaksızın “birlikler”) • Değişiklik imkanı (Tescilin/basvurunun kapsamı ya da başvuru sahibi veya tescil sahipliğine ilişkin degisiklik yapılmasına iliskin usul ve esaslar) • • • Denetim raporlarının 2 yılda bir sunulması Uzlaşma usulü Resmi Gazete yerine Bültende ilan Amblem düzenlemesi Karara itiraz prosedürü (Yeniden İnceleme ve Değerlendirme Kurulu tarafından incelenmesi) • Ceza maddeleri (TCK, Gümrük mevzuatı, diğer sınai hak türleri ile uyum)

Ulusal Coğrafi İşaret Stratejisi Çalışmaları • Metodoloji ve çalışma takvimi belirlenmesi • Ulusal Fikri Mülkiyet Strateji Belgesi Taslağı ve hazırlanma yönteminin analizi • Paydaş analizinin gerçekleştirilmesi • Mevcut durum analizinin oluşturulması • Paydaş katkı ve görüşleri alınması

Ulusal Coğrafi İşaret Stratejisi Çalışmaları • 30 Nisan 2014 tarihinde ulusal çalıştay • 27 -28 Mayıs 2014 tarihlerinde uluslararası çalıştay • Revize edilen Ulusal Coğrafi İşaretler Taslak Strateji Belgesi’ndeki eylemler kısa, orta ve uzun vadeli olarak sınıflandırılması • Eylem açıklamalarını ve performans kriterlerini içeren Eylem Planı’nın oluşturulması

Uluslararası Koruma Türkiye'de gerçekleştirilen coğrafi işaret tescilleri sadece Türkiye sınırları içinde geçerlidir. • Paris Sözleşmesi'ne göre koruma istenilen her ülkeye ayrı müracaatta bulunulabilir. • AB için, Avrupa Komisyonu’na başvurulabilir. • Uluslararası tescil sistemi : Lizbon Sistemi

AB Başvurularımız Antep Baklavası (PGI) Aydın İnciri (PDO) Afyon Pastırması (PGI) Afyon Sucuğu (PGI) Malatya Kayısısı (PDO)

Kayseri Pastırması Çorum leblebisi Afyon Pastırması Siirt Battaniyesi Damal Bebeği Güney Ege Zeytinyağı Diyarbakır karpuzu Devrek Bastonu Gümüşhane Kömesi, Pestili

Dünyadan Coğrafi İşaretler Roquefort Champagne Bordeaux Comté peyniri

Fırsatlar • • • Kültürel zenginlik Yöresel ürün çeşitliliği Ülke topraklarımızın konumu itibarıyla sahip olunan doğal ürün çeşitliliği Turistik cazibe Başarılı örnekler (Fransa, İspanya, Portekiz…)

Tehditler § § § Coğrafi işaret koruması hakkında genel bir bilgi eksikliğinin varlığı Başvuruların içeriklerinin iyi hazırlanamaması Başvuru hazırlama aşamalarında görev alacak akademik personel yetersizliği Denetimin etkin bir şekilde gerçekleştirilmemesi Başvuru sahiplerinin uygun yapılardan oluşmaması

Sonuç • • Yöresel ürünlerimizin korunması, yaşatılması, Üreticilerin harcadıkları emeğe eşit/denk kar elde etmeleri, Mevcut fırsatların katma değere dönüştürülmesi, Kırsal kalkınmanın desteklenmesi, toprağın değerlenmesi ve göçün önlenmesi, • Çevrenin ve biyolojik çeşitliliğin korunması için Ülkemizin devletin ilgili kurum ve kuruluşlarınca benimsenecek bir Coğrafi İşaret Stratejisi’ne ihtiyacı bulunmaktadır. 26

Teşekkürler TPE Sosyal Medyada; https: //twitter. com/#!/TPEKurumsal http: //www. youtube. com/user/tpekurumsal? blend=8&ob=5 http: //www. dailymotion. com/tpekurumsal