TRKYE TAKMR KURUMU GENEL MDRL UBAT 2014 1
TÜRKİYE TAŞKÖMÜRÜ KURUMU GENEL MÜDÜRLÜĞÜ ŞUBAT- 2014 1
TÜRKİYE TAŞKÖMÜRÜ KURUMU GENEL MÜDÜRLÜĞÜ DÜNYADA TAŞKÖMÜRÜ VE ÖNEMİ 2
TÜRKİYE TAŞKÖMÜRÜ KURUMU GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Kömür; -Dünya genelinde yaygın miktarlarda bulunması, ve büyük 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% -Güvenilir ve ekonomik fosil yakıt olması, - Diğer kaynaklara göre daha uzun süreli kullanılacak olması, nedenleriyle kaynağıdır. vazgeçilmez bir enerji kömür 13% petrol doğal gaz Dünya görünür kömür rezervi 826 milyar ton olup, %49, 8'ini taşkömürü oluşturmaktadır. Dünya kömür rezervleri 100’den fazla ülke sınırları içerisinde yer almakta, 70 ülkede de taşkömürü üretimi yapılmaktadır. DÜNYA GORÜNÜR KÖMÜR REZERVİ 60. 00% dünya birincil enerji tüketimi (%) 50. 00% 0. 9 0. 8 DÜNYA FOSİL YAKIT REZERVİ (petrol eşdeğeri olarak) 74% 81. 00% 49. 80% 50. 20% taşkömürü linyit 40. 00% 0. 7 30. 00% 0. 6 20. 00% 0. 5 10. 00% 0. 4 0. 00% 0. 3 0. 2 0. 1 6. 20% 0 fosil yakıtlar nükleer 10. 60% 2. 20% hidrolik diğer 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% 34% 26% 21% 3 petrol kömür d. gaz
TÜRKİYE TAŞKÖMÜRÜ KURUMU GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Dünyada üretilen elektriğin; %41’i kömürden, %20, 1’i doğal gazdan, %16’sı hidroelektrik olarak, %14, 8’i nükleer santrallerden, %5, 8’i petrol ve %2, 3’ü diğer kaynaklardan sağlanmaktadır. Küresel ısınma tehdidine karşın elektrik üretimindeki en büyük payın kömürde oluşu dikkat çekicidir. Dünya taşkömürü üretimi yıllar itibarıyla sürekli artmakta, linyit üretimi ise düşük miktarda da olsa azalmaktadır. 1990 yılında 3, 49 milyar ton olan Dünya taşkömürü üretimi 2000 yılında 3, 61 milyar ton iken 2008 yılında 5, 79 milyar tona, 2009 yılında ise %3, 4 artışla 5, 99 milyar tona, 2011 yılında 6, 2 milyar tona yükselmiştir. Dünyada üretilen kömürün %70’e yakını elektrik ve ısı üretiminde kullanılmaktadır. Bu oran taşkömüründe %60’larda kalırken linyitte %90’ları geçmektedir. Taşkömürü Dünya’da pek çok yerde ve rekabete açık bir şekilde bulunmasına rağmen, %86’sı Çin, ABD, Hindistan, G. Afrika Cumhuriyeti, Japonya, Rusya ve Kore’den oluşan yedi ülke tarafından tüketilmektedir. Türkiye ise Dünya taşkömürü tüketiminde %0, 38 pay ile 17. nci sırada yer almaktadır. 1990 -2000 döneminde %6, 8 oranında artan Dünya taşkömürü tüketimi, 2000 -2009 döneminde %60 oranında artmıştır. Kömür, Dünya ölçeğinde kullanımı en fazla artan birincil enerji kaynağı olma özelliğini korumaktadır. . 2030 yılına kadar Dünya kömür tüketiminin %74 ve uluslararası kömür ticaretinin % 44 artacağı ve kömürün Dünya enerji tüketimindeki payının %28’e çıkacağı tahmin edilmektedir. 4
TÜRKİYE TAŞKÖMÜRÜ KURUMU GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Dünya taşkömürü üretiminin önemli kısmı yerel pazarlarda tüketilmekte, uluslararası pazara konu olan kısım; 2006 yılında 593 milyon tonu buhar kömürü, 222 milyon tonu ise koklaşabilir kömür olmak üzere 815 milyon ton olup bu miktar Dünya üretiminin %13’ü oranındadır. 2009 yılında ise Dünya üretiminin %15, 7’si oranında 940 milyon ton kömür Dünya ticaretine konu olmuş olup bunun 708 milyon tonunu buhar kömürü, 232 milyon tonunu ise taşkömürü oluşturmuştur. Taşkömürü ticaretinde en önemli kullanıcı sektörler; Buhar kömürü ile çalışan Termik Santraller ile koklaşabilir kömür tüketen Demir -Çelik Sanayi’dir. Kömür özellikle demir- çelik endüstrisi için hayati önem taşımaktadır. Son zamanlarda global pazarda tek damarlı kömür rezervlerinin azalmasıyla birlikte kömür fiyatları 50 $ seviyelerinden 2011 yılında 200 -250 $ seviyelerine ulaşmıştır. 2013 yılında ise kömür fiyatları 150 $/ton seviyelerine düşmüş olmakla birlikte, Özellikle fosil yakıtlar içinde taşkömürünün önümüzdeki 10 yılda tüketiminin buna bağlı olarak da fiyatlarının artacağı tahmin edilmektedir. 5
TÜRKİYE TAŞKÖMÜRÜ KURUMU GENEL MÜDÜRLÜĞÜ TÜRKİYE’DE TAŞKÖMÜRÜ 6
TÜRKİYE TAŞKÖMÜRÜ KURUMU GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Ülkemizde en önemli taşkömürü rezervleri Zonguldak Havzasında bulunmaktadır. Havzada bugüne kadar yapılan rezerv arama çalışmalarında, 1200 m derinliğe kadar tesbit edilmiş toplam Jeolojik rezerv 1. 31 Milyar ton olup, bunun %40’ı (yaklaşık 523 Milyon ton) görünür rezerv olarak kabul edilmektedir. Zonguldak Taşkömürü Havzası dışında, rezerv açısından önemsiz birkaç taşkömürü zuhuru daha (Antalya ve Diyarbakır yöresinde) bulunmaktadır. Havza kömürlerinin kalorifik değeri 5. 450 -7050 kcal/kg (AID) arasında değişmektedir. Koklaşabilir rezervler Kozlu, Üzülmez ve Karadon bölgelerinde yer almaktadır. Armutçuk bölgesinde yer alan rezervler; yarı-koklaşma özelliği, yüksek ısıl değer ve düşük bünye külü içeriği ile hem koklaşabilir kömürlerle harmanlanarak hem de pulverize enjeksiyon (PCI) kömürü olarak demir-çelik fabrikalarında kullanıma uygun niteliktedir. Amasra bölgesi kömürlerinin koklaşma özelliği bulunmamakla birlikte, belirli oranlarda metalurjik kömürler ile harmanlandığında koklaşma özelliğini bozmamaktadır 7
TÜRKİYE TAŞKÖMÜRÜ KURUMU GENEL MÜDÜRLÜĞÜ TÜRKİYE TAŞKÖMÜRÜ KURUMU . 8
TÜRKİYE TAŞKÖMÜRÜ KURUMU GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Kuruluş Tarihi : 28. 10. 1983 Kuruluş KHK Tarih : 08. 06. 1984 No : KHK / 233 Ana Statü (RG) Tarih : 11. 12. 1984 No : 18602 Statüsü TTK, tüzel kişiliği olan, faaliyetlerinde özerk ve sorumluluğu sermayesiyle sınırlı bir İktisadi Devlet Teşekkülüdür. İlgili olduğu Bakanlık, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığıdır. Kuruluş Amacı Devletin genel sanayi ve enerji siyasetine uygun olarak taşkömürü rezervlerini en iyi şekilde değerlendirmek ve ülkenin taşkömürü ihtiyacını karşılayarak yurt ekonomisine katkıda bulunmak amacıyla teşkil edilmiştir. Adres : TTK Genel Müdürlüğü Yayla Mh. Bağlık Cd. İhsan Soyak Sk. No: 2 67090 Tel : 0 372 2524000 Faks : 0 372 2531661 İnternet : www. taskomuru. gov. tr Sermayesi : 6. 220 MİLYON TL 9 9
TÜRKİYE TAŞKÖMÜRÜ KURUMU GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Misyonu Devletin genel sanayi ve enerji politikalarına uygun olarak taşkömürü rezervlerinin mümkün olan en ucuz maliyetle ve çevreye en az zararı verecek şekilde değerlendirilerek ekonomiye kazandırılmasıdır. Vizyonu Taşkömürü madenciliğinde ileri ve yeni teknolojilerin kullanılarak üretim ve verimliliğin artırılması, maliyetlerin düşürülmesi başta Demir-Çelik sektörü olmak üzere ülkemiz sanayisinde kullanılan taşkömürü ihtiyacının önemli bir kısmını karşılamaktır. 10
TÜRKİYE TAŞKÖMÜRÜ KURUMU GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 1– GENEL BİLGİLER 11
TÜRKİYE TAŞKÖMÜRÜ KURUMU GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 1 –GENEL BİLGİLER Havza imtiyaz alanı 6. 885 km² olup, 3000 km²’si denizde, 3885 km²’ si karadadır. Havzanın -1200 m derinliğine kadar hesaplanan jeolojik rezervi 1, 313 milyar ton olup, bunun %66’sı koklaşabilir özelliğe sahiptir. Toplam rezervin 610 milyon (%46) tonu özel sektör işletmeciliğine açılmıştır. Faaliyetlerini Genel Müdürlük birimleri ile beş müessesede sürdürmektedir. • Armutçuk, Kozlu, Üzülmez ve Karadon Taşkömürü İşletme Müesseseleri Zonguldak ili, • Amasra Müessesesi ise Bartın ili sınırları içindedir. Havza taşkömürleri koklaşır ve koklaşmaz olmak üzere iki ayrı kalitededir ve kalorifik değerleri 6200 -7250 kcal/kg arasında değişmektedir. Doğrudan metalürjik kok elde etmeye uygun rezervler Kozlu, Üzülmez ve Karadon üretim alanlarında bulunmakta olup, toplam rezervdeki payları yaklaşık 2/3’tür. Kurumun kurulu üretim kapasitesi 5 milyon ton/yıldır. Bu üretim programı dikkate alındığında Havzanın ömrü 50 -60 yıl olarak hesaplanmaktadır. 12
ÜRETİM MÜESSESELERİ
TÜRKİYE TAŞKÖMÜRÜ KURUMU GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 2 –MEVCUT DURUM 2. 1 - Personel Durumu MEMUR VE İŞÇİ SAYILARI 31. 01. 2014 MUE_ADI GENEL MÜDÜRLÜK ARMUTÇUK AMASRA ÜZÜLMEZ KARADON KOZLU TOPLAM MEMUR KADROLU SÖZLEŞMELİ MEMUR Toplam 118 553 671 8 8 15 17 16 182 134 151 224 324 212 1598 142 159 239 341 228 1780 Genel Toplam İŞÇİ YERALTI YERÜSTÜ 990 597 1560 2902 1640 7689 İŞÇİ Toplam 668 1339 208 131 208 449 266 1930 1198 728 1768 3351 1906 9619 1340 887 2007 3692 2134 11399 14
TÜRKİYE TAŞKÖMÜRÜ KURUMU GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 2. 2 - Yevmiyeli Personel 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 PAÜ Sayısı 4279 3861 3277 2936 2971 2309 3678 4033 3705 3306 3018 YIILIK ORTALAMA İŞÇİ SAYILARI Yeraltı İşçi Sayısı Yerüstü İşçi Sayısı 10339 8932 8200 7669 7983 7391 8754 9331 8967 8204 7942 3723 3329 3049 2942 2582 2294 2225 2126 1935 1936 1897 Toplam İşçi Sayısı 14062 12261 11249 10611 10565 9685 10979 11457 10902 10140 9839 15
TÜRKİYE TAŞKÖMÜRÜ KURUMU GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 2. 3 - Havza Taşkömürü Üretimi YILLIK TAŞKÖMÜRÜ ÜRETİMİ YIL TTK TÜVENAN ÜRETİMİ TTK SATILABİLİR ÜRETİMİ RÖDOVANS ÜRETİMİ TTK SATILABİLİR+RÖDOVANS ÜRETİMİ 2011 2012 2013 2. 954. 334 2. 804. 244 2. 620. 712 2. 296. 892 2. 423. 719 2. 335. 457 2. 833. 243 2. 727. 414 2. 607. 182 2. 441. 270 2. 190. 837 2. 011. 178 1. 879. 411 1. 665. 324 1. 522. 421 1. 675. 373 1. 586. 532 1. 879. 630 1. 708. 844 1. 592. 515 1. 457. 104 1. 369. 921 53. 044 149. 625 837. 719 869. 586 839. 298 1. 031. 712 1. 003. 760 883. 074 1. 026. 732 835. 157 598. 501 2. 064. 222 2. 029. 036 2. 503. 043 2. 392. 007 2. 514. 671 2. 618. 244 2. 883. 390 2. 591. 918 2. 619. 247 2. 292. 261 1. 968. 422 Genel Toplam 28. 235. 304 18. 348. 253 8. 128. 206 26. 476. 459 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 16
TÜRKİYE TAŞKÖMÜRÜ KURUMU GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 2. 4 - İşçilik Randımanları (Stb. KG/Yevmiye)(2003 -2013) 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Stb. Randıman PAÜ 1913 1980 2074 2105 2302 2892 2064 2051 2000 1987 2163 YIILIK RANDIMANLAR Stb. Randıman İçeri 775 834 810 784 832 852 843 788 749 713 728 Stb. Randıman Genel 563 601 583 569 628 650 676 639 611 584 587 17
TÜRKİYE TAŞKÖMÜRÜ KURUMU GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 2. 5 - Kurumdan Ayrılan ve Kuruma Alınan İşçi Sayıları KURUMDAN AYRILAN 2 –MEVCUT DURUM YILLAR KURUMA YER ALTI YER ÜSTÜ TOPLAM ALINAN 1990 -1995 14. 496 6. 419 20. 915 2. 677 1996 -2000 4. 666 3. 632 8. 298 4. 992 2001 -2005 4. 222 1. 909 6. 131 432 2006 841 224 1. 065 1215 2007 370 179 549 176 2008 746 198 944 85 2009 544 125 669 3109 2010 328 139 467 120 2011 387 146 533 43 2012 645 182 827 123 2013 518 120 638 230 TOPLAM 27. 763 13. 273 41. 036 13. 202
TÜRKİYE TAŞKÖMÜRÜ KURUMU GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 2 -6 Yatırımlar • 2005 yılından itibaren yatırım miktarlarında önemli artış sağlanarak, 90 milyon ton rezervin üretime hazırlanması amacıyla ana alt yapı hazırlıklarının önemli bir kısmı tamamlanmıştır. 70, 000 Program (Bin TL) Gerçekleşme (Bin TL) YATIRIM TUTARI (Bin TL) 2 –MEVCUT DURUM 60, 000 50, 000 40, 000 30, 000 20, 000 10, 000 0 2003 YILLAR Program (Bin TL) 2004 2003 2005 2004 2006 2005 2007 2006 2008 2009 YILLAR 2007 2008 2010 2009 2011 2010 2012 2013 2011 2012 2013 15. 500 14. 500 26. 000 25. 000 24. 500 31. 102 34. 866 47. 000 55. 000 58. 000 61. 000 Gerçekleşme (Bin TL) 11. 802 8. 890 25. 988 22. 323 24. 887 31. 007 33. 085 42. 900 33. 033 29. 192 50. 723 19
TÜRKİYE TAŞKÖMÜRÜ KURUMU GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 2. 7 -Sektörel Satışlar 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Genel Toplam TON Çates ORAN 1. 272. 763 1. 149. 963 1. 004. 575 934. 559 1. 086. 354 962. 431 1. 108. 615 1. 023. 558 947. 215 835. 061 750. 086 0, 63 0, 61 0, 66 0, 65 0, 62 0, 63 0, 58 0, 61 0, 59 0, 57 11. 075. 178 0, 61 SEKTÖREL BAZDA SATIŞLAR TON Demir Çelik ORAN TON Diğer ORAN TOPLAM 392. 692 410. 401 417. 865 305. 443 398. 742 359. 918 419. 139 498. 639 429. 126 416. 418 431. 864 0, 19 0, 22 0, 26 0, 21 0, 24 0, 23 0, 24 0, 28 0, 27 0, 29 0, 33 375. 448 320. 499 205. 206 185. 058 192. 955 231. 490 228. 023 246. 714 185. 733 157. 191 132. 428 0, 17 0, 13 0, 11 0, 15 0, 13 0, 14 0, 12 0, 10 2. 040. 903 1. 880. 863 1. 627. 646 1. 425. 059 1. 678. 051 1. 553. 839 1. 755. 777 1. 768. 911 1. 562. 074 1. 408. 669 1. 314. 378 1, 00 1, 00 1, 00 4. 480. 247 0, 25 2. 460. 744 0, 13 18. 016. 170 1, 00 20
TÜRKİYE TAŞKÖMÜRÜ KURUMU GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 2. 8 -Mali Durum 2. 8. 1 –Ticari Maliyet -Ortalama Satış Fiyatı TİCARİ MALİYET (YILLIK) YIL 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Genel Toplam HASILAT MALIYET ORTALAMA URETIM TONAJ SATILAN TONAJ HASILAT ORTALAMA MALİYET ORTALAMA KAR/ZARAR 160. 334. 797, 99 143. 097. 790, 18 175. 076. 891, 96 203. 780. 887, 96 263. 809. 277, 78 267. 558. 855, 77 294. 747. 862, 17 274. 618. 592, 54 255. 505. 077, 63 515. 604. 103, 40 512. 296. 703, 56 608. 084. 608, 86 600. 154. 474, 86 650. 822. 403, 91 723. 780. 605, 98 754. 693. 615, 82 801. 223. 528, 76 813. 148. 841, 65 1. 659. 469 1. 522. 698 1. 675. 283 1. 586. 531 1. 879. 629 1. 708. 844 1. 592. 515 1. 457. 104 1. 369. 921 1. 627. 453 1. 425. 059 1. 678. 052 1. 553. 838 1. 755. 777 1. 768. 912 1. 562. 073 1. 408. 668 1. 314. 378 98, 52 100, 42 104, 33 131, 15 150, 25 151, 26 188, 69 194, 95 194, 39 316, 82 359, 49 362, 38 386, 24 370, 67 409, 17 483, 14 568, 78 618, 66 -218, 30 -259, 08 -258, 04 -255, 09 -220, 42 -257, 91 -294, 45 -373, 83 -424, 26 2. 038. 530. 033, 98 5. 979. 808. 886, 80 14. 451. 994 14. 094. 210 144, 64 424, 27 -279, 64 21
TÜRKİYE TAŞKÖMÜRÜ KURUMU GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 2. 8 -Mali Durum 2. 8. 2 -Ticari Maliyet İçindeki Girdilere Ait Paylar ( Bin TL) 2008 2009 2010 2011 2012 2013 TUTAR ORAN TUTAR ORAN 70. 454, 24 0, 11 82. 824, 72 0, 11 73. 482, 58 0, 10 438. 199, 56 0, 67 486. 293, 48 0, 66 504. 432, 43 0, 66 63. 136, 16 0, 10 65. 478, 16 0, 09 67. 719, 47 0, 09 76. 445, 77 0, 09 85. 254, 70 0, 10 88. 636, 71 0, 10 61. 128, 49 0, 09 70. 601, 33 0, 10 88. 308, 18 0, 11 73. 434, 31 0, 09 82. 514, 39 0, 10 85. 744, 72 0, 10 DİĞER GİDERLER VERGİ RESİM VE HARÇLAR 7. 756, 72 0, 01 8. 276, 59 0, 01 7. 631, 54 0, 01 8. 637, 03 0, 01 10. 424, 37 0, 01 10. 247, 76 0, 01 1. 834, 66 0, 00 2. 080, 08 0, 00 3. 026, 08 0, 00 2. 497, 06 0, 00 2. 586, 92 0, 00 3. 217, 84 0, 00 AMORTİSMAN VE TÜKENME PAYLARI FİNANSMAN GİDERLERİ 13. 275, 27 0, 02 19. 037, 73 0, 03 24. 715, 39 0, 03 29. 991, 47 0, 04 38. 462, 73 0, 04 44. 688, 58 0, 05 655. 785, 10 1, 00 734. 592, 08 1, 00 769. 315, 67 1, 00 813. 803, 69 1, 00 854. 993, 49 1, 00 873. 096, 35 1, 00 MALZEME GİDERLERİ İŞÇİLİK GİDERLERİ MEMUR GİDERLERİ DIŞARIDAN SAĞLANAN FAYDA VE HİZMETLER 79. 460, 16 0, 10 83. 975, 56 0, 10 78. 852, 37 0, 09 543. 337, 87 0, 67 551. 774, 81 0, 65 561. 708, 37 0, 64 22
TÜRKİYE TAŞKÖMÜRÜ KURUMU GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 2. 8 -Mali Durum 2. 8. 2 -Ticari Maliyet İçindeki Girdilere Ait Paylar (%) 100% AMORTİSMAN VE TÜKENME PAYLARI 90% 80% VERGİ RESİM VE HARÇLAR 70% 60% DİĞER GİDERLER 50% DIŞARIDAN SAĞLANAN FAYDA VE HİZMETLER 40% 30% MEMUR GİDERLERİ 20% 10% İŞÇİLİK GİDERLERİ 0% 2008 2009 2010 2011 2012 2013 MALZEME GİDERLERİ 23
TÜRKİYE TAŞKÖMÜRÜ KURUMU GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 2. 8 -Mali Durum 2. 8. 3 –Zarar Durumu 900, 000 800, 000 521, 879 700, 000 390, 401 448, 036 474, 047 456, 068 399, 825 411, 130 X 1000 600, 000 500, 000 460, 364 415, 017 346, 787 374, 502 339, 959 Zarar ($) 400, 000 Zarar (TL) 300, 000 200, 000 330, 150 324, 210 273, 070 266, 672 448, 036 273, 070 448, 036 474, 047 266, 672 474, 047 222, 080 249, 449 277, 073 273, 874 411, 130 277, 073 411, 130 415, 017 273, 874 415, 017 295, 388 295, 685 305, 034 346, 787 295, 388 346, 787 456, 068 295, 685 456, 068 460, 364 305, 034 460, 364 289, 949 100, 000 0 Zarar ($) Zarar (TL) 339, 959 222, 080 339, 959 390, 401 330, 150 390, 401 374, 502 249, 449 374, 502 399, 825 324, 210 399, 825 521, 879 289, 949 521, 879 24
TÜRKİYE TAŞKÖMÜRÜ KURUMU GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 3 -YÜRÜTÜLEN FAALİYETLER Kurumda üretim ve verimliliğin artırılması Havza taşkömürü kaynaklarının en etkin bir şekilde değerlendirilerek ekonomiye kazandırılması amacıyla yapılan çalışmalar aşağıda özetlenmiştir. 3. 1 Ana Alt Yapı Hazırlıkları 2004 yılından itibaren Müesseselerimizin ana alt yapı hazırlıklarının (kuyular, ana kat galeri, kömürü hazır hale getiren rekup galeri ve diğer) önemli bir kısmı ihale yoluyla 3. şahıslara yaptırılmaktadır. Bu kapsamda ana alt yapı hazırlıklarımızı oluşturan kuyu ve galeri projelerimizden tamamlanan ve devam edenler aşağıda özetlenmiştir. 25
TÜRKİYE TAŞKÖMÜRÜ KURUMU GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Kuyular 3 -YÜRÜTÜLEN FAALİYETLER Havzadaki kömür madenciliğinde en önemli tesis yatırımlarının başında kuyular gelmektedir. Kuyu tesislerinden önemli bir kısmı tamamlanarak hizmete alınmış bir kısmının ise proje ve ihale hazırlıkları devam etmektedir. HİZMETE ALINAN KUYULAR Gelik 75. Yıl Cumhuriyet Kuyusu Uzun Mehmet-1 Kuyusu İşletmeye alınma tarihi: 2004 İşletmeye alınma tarihi: 2006 Kuyu Toplam derinliği: 794 m Kuyu toplam derinliği: 842 metre Kazı Derinliği: +126/-668 Kazı derinliği: +14/-828 Çalışma derinliği: +126/-540 Teçhiz derinliği: +14/-770 Amaç: 1) İşçilerin ocaklara kısa sürede nakli 2) Havalandırma Kömür ve taş naklinde iyileşme 26
TÜRKİYE TAŞKÖMÜRÜ KURUMU GENEL MÜDÜRLÜĞÜ TAMAMLANAN HİZMETE ALINACAK KUYULAR 3 -YÜRÜTÜLEN FAALİYETLER Kozlu TİM İncirharmanı Havalandırma Kuyusu İhale tarihi : 08/04/2009 Yüklenici : China coal No: 5 Construction Company Sözleşme tarihi : 02/07/2009 Kuyu toplam derinliği : 750 m. Kazı derinliği : +30/-720 Sözleşme bedeli : 6. 775. 998 $ Kesin kabul tarihi : 16/03/2012 İhale tarihi : 08/04/2009 Yüklenici : China coal No: 5 Karadon TİM Kilimli Havalandırma Kuyusu Construction Company Sözleşme tarihi : 02/07/2009 Kuyu toplam derinliği : 716 m. Kazı derinliği : +76/-640 Sözleşme bedeli : 6. 858. 175 $ Yer Teslimi : 12/11/2009 Geçici Kabul Tarihi : 16. 02. 2012 27
TÜRKİYE TAŞKÖMÜRÜ KURUMU GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 3 -YÜRÜTÜLEN FAALİYETLER Galeriler Üretimin idamesi ve hedeflenen üretim seviyelerine ulaşılması için bazı ana kat hazırlıkları müteahhit eliyle yaptırılmaktadır. Bu kapsamda yaklaşık 35 km galeri ihalesi yapılmış bugüne kadar yaklaşık 29, 5 km’si tamamlanmıştır. Bir kısım hazırlıklar ise kurum tarafından sürdürülmektedir. Bu hazırlıkların tamamlanması ile yaklaşık 90 milyon ton rezerv üretime hazır hale getirilecektir. Kozlu TİM -560 ve -630 Kat Hazırlıkları Proje boyu : 11. 000 m Bu projenin tamamlanması ile; 1. – 560/-630 katları arasındaki 10 milyon ton rezerv üretime hazırlanacaktır. 2. Üretim artışı sağlanacaktır. İhale edilen ilk kısım : 3. 112 m Yüklenici Firma : Star İnşaat A. Ş. İşin Bedeli : 2. 644. 195, 60 $ Mayıs 2007 tarihinde proje tamamlanmıştır İhale edilen ikinci kısım : 8. 683 m Ihaleyi kazanan firma : Star İnşaat A. Ş. İşin Bedeli : 12. 548. 670 $ Firma ile 16 Ocak 2008’de sözleşme imzalanmıştır. Aralık 2013 itibariyle 7. 383 galeri sürmüştür 28
TÜRKİYE TAŞKÖMÜRÜ KURUMU GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 3 -YÜRÜTÜLEN FAALİYETLER Karadon Yeni Servis Kuyusu Kat Bağlantı Galeri ve Su Atım Tesisleri ile – 540 Kat Hazırlığı Proje miktarı : 8. 088 metre Yüklenici Firma : Yapı - Tek İnş. San. A. Ş İşin Bedeli : 15. 255. 374, 38 $ Amaç; Karadon Yeni Servis Kuyusu ile ocak bağlantılarının sağlanması, -540 katının üretime hazırlanması. 19 Temmuz 2005 tarihinde firma işe başlamış olup 2013 Haziran ayı sonu itibariyle 6. 501 m’ lik ilerleme sağlamıştır. Çalışmalarına 17 Mayıs 2010 tarihinde meydana gelen grizu faciası nedeniyle yaklaşık 1 yıl ara veren firma, daha sonra faaliyetlerine başlamıştır. Fakat teminata ve All Risk Sigortasına ilişkin yükümlülüklerini yerine getirmediğinden firmanın sözleşmesi 24. 06. 2013 tarihinde Yönetim Kurulu Kararı ile feshedilmiştir. 29
TÜRKİYE TAŞKÖMÜRÜ KURUMU GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Kozlu TİM-425/-485 Kat Galerinin Islahı Müessesenin -425/-485 katlarındaki galerin geri kazanılarak 3, 7 milyon ton rezervin üretime hazırlanması 3 -YÜRÜTÜLEN FAALİYETLER amacıyla 21. 11. 2007 tarihinde ihalesi yapılmıştır. Kazanan Firma : Star İnş. ve Tic. A. Ş. Sözleşme Tarihi : 28. 12. 2007 İşin Miktarı : 3. 298 metre İşin Bedeli : 3. 659. 778 $ 25 Ocak 2008 tarihinde çalışmalarına başlayan firma 13. 09. 2010 tarihi itibariyle 3. 287 m’lik ilerleme yaparak projeyi tamamlamış ve 03. 11. 2011 tarihinde de işin kesin kabulü yapılmıştır. Armutçuk TİM -400/-450 Kat Galeri Islahı Ve -500/-550 Kat Hazırlığı Müessesenin yarı kapalı/kapalı durumdaki galeriler ile yeni galerin açılarak yaklaşık 5, 5 milyon ton rezervin üretime hazır hale getirilmesi amacıyla 13. 02. 2008 tarihinde ihale yapılmıştır. Kazanan Firma : Kasmet İnş. ve Tic. A. Ş. Sözleşme Tarihi : 01. 04. 2008 İşin Miktarı : 5. 343 metre İşin Bedeli : 6. 472. 492 $ 2011 Ekim ayı sonu itibariyle 5. 338, 40 metre galeri işi tamamlanmış olup, geçici kabul süreci dava konusu olmuştur. Konuyla ilgili hukuki süreç devam etmektedir. 30
TÜRKİYE TAŞKÖMÜRÜ KURUMU GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 3 -YÜRÜTÜLEN FAALİYETLER Üzülmez TİM Asma Dilaver – 250 Kat Hazırlığı ile Havalandırma ve Nakliyat Galerinin Islahı Müessesenin -250 katlarındaki toplam 11, 5 milyon ton rezervin üretime hazırlanması amacıyla 29. 09. 2008 tarihinde ihale yapılmıştır. Kazanan Firma : Star İnş. ve Tic. A. Ş Sözleşme Tarihi : 11. 2008 İşin Miktarı : 6. 367 metre İşin Bedeli : 10. 702. 030 $ 2013 Mart ayı sonu itibariyle 4. 648 metre iş yapılmıştır. 12 Ocak 2009 tarihinde yer teslimi yapılmış olup, yüklenici firma çalışmalarına başlamıştır. 2013 Haziran ayı sonu itibariyle 4. 831 metre iş yapılmıştır. Firma işi süresinde tamamlayamadığı için 24. 06. 2013 tarihinde Yönetim Kurulu Kararı ile sözleşmesi feshedilmiştir. 31
TÜRKİYE TAŞKÖMÜRÜ KURUMU GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 3. 2 -Tüvenan Kömürlerin Yıkattırılması 3 -YÜRÜTÜLEN FAALİYETLER ØÜretim miktarlarının arttırılmasına yönelik alt yapı yatırımlarına paralel olarak başta demir-çelik sektörü olmak üzere günümüz piyasa şartlarına uygun kalitede ürünle elde edilebilmesi için tüvenan kömürlerin hizmet alımı yolu ile yıkattırılmasına başlanmıştır. ØKozlu ve Üzülmez Müesseseleri’nde kurulan lavuarlarda kömür yıkama işlemlerine Mart 2006 tarihinde başlanmış ve sözleşme süresi Nisan 2011 tarihinde tamamlanmıştır. Her iki müessesede tüvenan kömürlerin yıkattırılması işlerinin kesintisiz yapılmasını sağlamak amacıyla ayrı ihaleye çıkılmıştır. ØKaradon TİM için 5 Nisan 2010 tarihinde ihale yapılmış olup, ihaleyi kazanan Firmanın sözleşmesi 31/08/2012 tarihinde fesh edilmiş ve yıkama işlemlerinin kesintisiz sürdürülmesi için 01/09/2012 tarihinden geçerli olmak üzere 18 aylık süre için doğrudan temin yapılmıştır. İhale süresinin 5 yıl olması sorunlar yaşanmasına sebep olmuştur. ØTüvenan kömürlerin hizmet alımı yoluyla yıkattırılması süresinin 15 yıla çıkarılması ile ilgili Bakanlığımız nezdinde yapılan girişimler sonucu gerekli izin alınmıştır. Bu kapsamda 15 yıllık süre için Kozlu, Karadon ve Amasra TİM’leri tüvenan taşkömürlerinin 15 yıl süre ile yıkattırılmasına ilişkin ihale hazırlıkları sürdürülmektedir. 32
TÜRKİYE TAŞKÖMÜRÜ KURUMU GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 3. 3 Üretimde Mekanizasyon Çalışmaları Kömür üretiminde mekanizasyonun sağlanarak üretim ve randımanlarda önemli oranda 3 -YÜRÜTÜLEN FAALİYETLER iyileştirme sağlanması amacıyla 1, 1 – 2, 2 metre kalınlıklardaki kömür damarlarında mekanize kazı yöntemlerinin uygulanmasına yönelik çalışmalar sürdürülmektedir. Bu kapsamda başlangıçta pilot bir kömür panosunda mekanize üretim metodunun uygulanması ve elde edilecek sonuçlara göre havza çapında yaygınlaştırılması planlanmaktadır Bu amaçla 13 Haziran 2012 tarihinde ihale yapılmış olup, 15 Ağustos 2012 tarihinde de sözleşme imzalanmıştır. İhaleyi kazanan firma, 2012 yılsonu itibariyle teçhizatın imalatına yönelik çalışmalarını tamamlamış ve 2013 Mart ayı başında Kurumumuza naklini gerçekleştirmiştir. Mekanize Kazı Teçhizatı ile yapılan deneme çalışmaları ile istenilen başarı elde edilmiştir. Teçhizatın geçici kabulü yapılmıştır. Ayrıca teçhizatın Karadon TİM, Üzülmez TİM ve Kozlu TİM’ deki dik damarlarda kullanılmasına yönelik planlama yapılmış olup, bu müesseselerdeki hazırlık çalışmaları devam etmektedir. Teçhizatın bu müesseselerimizde yaygınlaştırılması halinde üretimde önemli artış sağlanacaktır. 33
TÜRKİYE TAŞKÖMÜRÜ KURUMU GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 3. 3 Üretimde Mekanizasyon Çalışmaları Amasra TİM’deki pilot panoda kullanılacak mekanize kazı teçhizatının klasik uzun ayak 3 -YÜRÜTÜLEN FAALİYETLER uygulamasına göre mukayesesi aşağıdaki tabloda verilmiştir. PARAMETRE KLASİK YÖNTEM MEKANİZE UZUN AYAK GERÇEKLEŞMELER İŞÇİ SAYISI (kişi) 90 27 GÜNLÜK ÜRETİM (Ton) 208 600 Pano Ayak üretim İşçiliği Randımanı 3. 619 15. 185 2. 171 9. 111 RANDIMANLAR Tüvenan (Kg/Yev. ) Satılabilir (Kg/Yev. ) 34
TÜRKİYE TAŞKÖMÜRÜ KURUMU GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 3. 3 Üretimde Mekanizasyon Çalışmaları 1, 200 1, 120 1, 087 990 961 1, 000 885 810 800 824 812 780 757 771 738 600 400 200 3 3 /2 ec D /2 ov N 01 01 3 01 /2 O ct 20 p/ Se ug /2 A l/2 Ju 20 n/ Ju 13 3 01 ay /2 Aylara Göre Ortalama Günlük Tüvenan Üretim Fiili (Ton) M 13 20 pr / A M ar /2 01 3 13 20 b/ Fe n/ 20 13 0 Ja 3 -YÜRÜTÜLEN FAALİYETLER 1, 091 35
TÜRKİYE TAŞKÖMÜRÜ KURUMU GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 3 -YÜRÜTÜLEN FAALİYETLER 3. 3 Üretimde Mekanizasyon Çalışmaları Bu teçhizatın Karadon, Kozlu ve Üzülmez TİM’lerinde kullanılmasına yönelik uygun damarlar mevcut olup, Amasra TİM’deki panoların 2 yıl içinde tamamlanmasına müteakip bu müesseselerimizde de kullanılması ve yaygınlaştırılması planlamıştır. 2. bir teçhizatın alımı ve bu müesseselerimizde kullanılması halinde klasik uzun ayak yöntemine göre mukayese edildiğinde; 1 -Mekanize üretimde yıllık ortalama 100. 000 ton üretim artışı, 2 -İşçilik maliyetlerinde 11, 7 milyon TL /yıl olmak üzere toplam maliyetlerde yıllık ortalama 13, 3 milyon TL tasarruf sağlanacaktır. 36
TÜRKİYE TAŞKÖMÜRÜ KURUMU GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Mekanize kazı teçhizatının Kurum çapında yaygınlaştırılmasına yönelik çalışmalar Hazırlanması Planlanan Dik Damar (40° Üstü) Damar Rezervleri (ton) DAMAR AMASRA ÜZÜLMEZ KOZLU KARADON Tavan Damar Kalın damar Taşlı damar Piç Nasifoğlu Ömerağa Civelek Büyük kılıç Acılık Piriç Çay Akalın Gökcan KALINLIK EĞİM 1 -2, 2 52 2, 5 -3, 2 52 -61 1, 5 55 3, 3 55 2, 5 70º 2, 5 -3, 00 70º 7, 00 70º 3, 00 60º 1, 80 60º 3, 00 60º 1, 70 60º 1, 50 60º TOPLAM PANO BOYU 300 -330 300 -340 400 -450 400 -450 530 540 560 580 590 AYAK BOYU 75 -85 70 -80 100 -150 70 70 70 110 1010 110 REZERV 140. 000 285. 000 204. 000 303. 000 898. 000 694. 000 1. 579. 000 297. 330 181. 760 314. 160 184. 380 165. 490 5. 531. 120 37
TÜRKİYE TAŞKÖMÜRÜ KURUMU GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Mekanize kazı teçhizatının Kurum çapında yaygınlaştırılmasına yönelik çalışmalar 2014 -2023 dik damarlar üretim planlaması (Ton/yıl) Müessese 2014 Amasra Üzülmez 2015 2016 2017 180. 000 140. 000 2018 2019 2020 2021 2022 2023 150. 000 180. 000 360. 000 200. 000 180. 000 Kozlu Karadon *200. 000 *2. Teçhizatın alınması halinde 38
TÜRKİYE TAŞKÖMÜRÜ KURUMU GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 3 -YÜRÜTÜLEN FAALİYETLER 3. 3 Üretimde Mekanizasyon Çalışmaları 39
TÜRKİYE TAŞKÖMÜRÜ KURUMU GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 3 -YÜRÜTÜLEN FAALİYETLER 3. 3 Üretimde Mekanizasyon Çalışmaları 40
TÜRKİYE TAŞKÖMÜRÜ KURUMU GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 2 -YÜRÜTÜLEN FAALİYETLER 2. 3 Üretimde Mekanizasyon Çalışmaları 41 41
42
TÜRKİYE TAŞKÖMÜRÜ KURUMU GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 3 -YÜRÜTÜLEN FAALİYETLER 3. 4 İş Güvenliğinin ve Ekonomisinin Geliştirilmesi Projesi ü Ayrıca Kurumumuz 2011 yılında Uluslararası Sosyal Güvenlik Birliği Madencilik Bölümüne (ISSA MINING) üye olmuştur. 16. 04. 2012 tarihinde Issa Mining ile teknik işbirliği anlaşması yapılarak, Türkiye madenciliğinde, mevcut şartları iyileştirmek, iş kazaları ve meslek hastalığı tazminatlarını düşürmek, üretim ve verimliliği artırmak amacıyla “Taşkömürü Madenlerinde İş Güvenliğinin ve Ekonomisinin Geliştirilmesi Projesi” uygulamaya konulmuştur. Proje kapsamında, Kozlu TİM’de -485/-560 Milepero damarında pilot çapta JACPOT ‘lu tahkimat elemanlarının uygulanmasına yönelik deneme çalışmaları sürdürülmektedir. Deneme amaçlı uygulama çalışmaları devam eden sistemde malzemeden %30’luk iyileşme sağlanmıştır. ü Ayrıca benzer proje olarak İspanya ocaklarında kullanılan ve kurum ocaklarında da kullanılması uygun görülen kömür kazı makinasının denenmek üzere alımına yönelik çalışmalar sürdürülmektedir. 43
TÜRKİYE TAŞKÖMÜRÜ KURUMU GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 3 -YÜRÜTÜLEN FAALİYETLER 3. 4 İş Güvenliğinin ve Ekonomisinin Geliştirilmesi Projesi 44
TÜRKİYE TAŞKÖMÜRÜ KURUMU GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 3 -YÜRÜTÜLEN FAALİYETLER 3. 4 İş Güvenliğinin ve Ekonomisinin Geliştirilmesi Projesi 45
TÜRKİYE TAŞKÖMÜRÜ KURUMU GENEL MÜDÜRLÜĞÜ KISA VADEDE YAPILACAK ÇALIŞMALAR 46
TÜRKİYE TAŞKÖMÜRÜ KURUMU GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 4 -KISA VADEDE YAPILACAK ÇALIŞMALAR 4. 1 -Karadon TİM I Nolu Kuyu Derinleştirme ve Teçhizi Projesi Karadon TİM’de ; Üretimin derin kotlara inmesi, mevcut ihraç kuyusu olan Çatalağzı kuyusunda yaşanan su problemleri, yüksek maliyetler ve (yıllık 19 milyon kw enerji kullanılması ve 2 milyon TL nin üzerinde maliyet) – 360 katına kadar hizmet vermesi, yeni bir ihraç kuyusu ihtiyacını ortaya çıkarmıştır. Karadon TİM I Nolu Kuyu Derinleştirme ve Teçhizi Projesi Yapılan değerlendirmeler sonucu en uygun alternatifin 1 No. lu Kuyunun derinleştirilmesi olacağına karar verilmiştir. Proje kapsamında I No. lu kuyunun açık olan +50/-420 kotları arası tamirinin yapılması, -420/-780 kotları arasında derinleştirilmesi, -540 ve -700 katlarında çift taraflı inset tesis edilerek ihraç kuyusuna dönüştürülmesi planlanmıştır. Ayrıca -360 katında yer altı sızdırmazlık barajı inşa edilecek ve Çatalağzı kuyusu devre dışı bırakılacaktır. 47
TÜRKİYE TAŞKÖMÜRÜ KURUMU GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 4 -KISA VADEDE YAPILACAK ÇALIŞMALAR 4. 2 - Armutçuk TİM Yeni Kuyu Tesisi Projesi v. Armutçuk Müessesesi toplam 100 km² lik bir alanda üretim faaliyetini ilk yıllardan itibaren rezervin %75’ ini oluşturan büyük damarda gerçekleştirmiş ve halen devam etmektedir. Müessesenin Büyükdamar için rezerv durumu toplam 21. 938. 405 ton’dur. Bu rezerv Deniz Altı İşletme Sahasındaki kömür varlığını da kapsamakta olup, -300/-650 katları arasındaki rezerv 16 milyon tondur. v. Mevcut durumda 1964 yılında hizmete alınarak +191/-430 kotları arasında açık bulunan 13 nolu kuyu, +191/400 katlarına hizmet vermektedir. Müessesede üretim faaliyetlerinin önümüzdeki yıllarda -500 ve alt kotlar ile denizaltına inilmesi zorunlu olduğundan mevcut altyapı ile Müessese üretiminin idame ettirilmesi mümkün olmayacaktır. v. Bu nedenle Müessese üretiminin zorunlu olarak yoğunlaşacağı I. ve II. Blok Dikdamar Üretim Projesiyle birlikte yeni bir kuyunun tesis edilmesi planlanmış olup, ihale hazırlıkları sürdürülmektedir. 48
TÜRKİYE TAŞKÖMÜRÜ KURUMU GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 4 -KISA VADEDE YAPILACAK ÇALIŞMALAR 4. 4 Diğer Çalışmalar ü Karadon TİM Gelik -460 Kat hazırlığı (Toplam rezerv miktarı 4, 5 milyon ton, proje boyu 6 km, 1, 8 km si tamamlanmıştır. ) ü Karadon TİM Kilimli -540 Batı Kanadı Kat hazırlığı (Toplam rezerv miktarı 10 milyon ton, proje boyu 5, 3 km ) ü Amasra -250/-350 Kat Hazırlığı, (Toplam rezerv miktarı 4, 3 milyon ton, proje boyu 6 km, projenin 3, 6 km’si tamamlanmıştır ) ü Armutçuk -500/-600 Kat Hazırlığı (Toplam rezerv miktarı 16 milyon ton, proje boyu 4, 12 km ) Projelerinin önümüzdeki dönemde tamamlanması planlanmaktadır. 49
TÜRKİYE TAŞKÖMÜRÜ KURUMU GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 5 - RÖDEVANS YOLUYLA ÜÇÜNCÜ ŞAHISLARA YAPTIRILAN ÇALIŞMALAR 50
TÜRKİYE TAŞKÖMÜRÜ KURUMU GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 5. 1 -Rödövanslı Sahalar o 05. 06. 2004 Tarih ve 25483 sayılı resmi gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 5177 sayılı Kanunla getirilen düzenlemelerle, özel sektörün Zonguldak Havzasında rödövans yoluyla üretim yapmasının önü açılmıştır. Böylece taşkömürü potansiyelimizin en iyi şekilde değerlendirilmesi ve üretimin artırılması ile yaratılacak istihdam marifetiyle bölge ekonomisi canlandırılmıştır. o Bu kapsamda 31 taşkömürü, 2 kuvars kumu ve 1 adet de boksit olmak üzere toplam 34 saha rödövans yoluyla özel sektör işletmeciliğine açılmıştır. Rödövanslı sahaların tamamında 2013üretim yılı sonu itibariyle 598. 500 Bu sahalardaki miktarları ile rödevans geliri ton taşkömürü üretimi gerçekleştirilmiştir ÜRETİM (Ton) YILLAR 1989 -2009 2010 2011 2012 2013 Kömür Şiferton Boksit Kuvars kumu 4. 612. 579 16. 181 305. 692 - 883. 073 33. 278 1. 026. 732 72. 048 835. 157 21535 72. 517 598. 500 31. 714 31. 518 Rödövans Geliri ($) 51. 862. 865 9. 611. 948 14. 789. 915* 15. 225. 007* 10. 229. 065* * Tahakkuk edilen rödövans geliri TL. 51
1. 490 km 2 KANDİLLİ – HEMA A: Ş BBAĞLIK İNAĞZI– SOMA A: Ş GELİK GÜNEY DİK KANAT – DEMİR MADENCİLİK A. Ş AMASRA –B HEMA 5. 395 km 2 5252 52
TÜRKİYE TAŞKÖMÜRÜ KURUMU GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 5. 1 -Rödövanslı Sahalar Amasra B Sahası – 400/-1200 m kotları arasında 375 milyon taşkömürü rezerv mevcuttur. İhale tarihi Kazanan firma : 14. 02. 2005 : Hema End. A. Ş Kademeli olarak 3, 6 milyon ton üretime ulaşılarak 20 yıllık sözleşme süresince toplam 56 milyon ton kömür üretilecektir. Firma Amasra-B sahasında her biri 8 m çapında 1 adet havalandırma kuyusu, 1 adet kömür ihraç kuyusu ve 1 adet servis kuyusu olmak üzere toplam 3 adet derin kuyu tesis etmiştir. Firma kuyu akrosaj galeri ve kat hazırlıklarını sürdürmektedir. Bu kapsamda toplam 3. 212 m galeri sürmüştür. 53
TÜRKİYE TAŞKÖMÜRÜ KURUMU GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 5. 1 -Rödövanslı Sahalar Alacaağzı Kandilli Sahası +100/-300 arasında yaklaşık 13 milyon taşkömürü rezervi mevcuttur. İhale tarihi : 24. 01. 2005 İhaleyi kazanan firma : Hema Endüstri A. Ş Sözleşme süresi : 20 yıl 24. 01. 2005 tarihinde yapılan ihale sonucu sahayı 20 yıl süre ile işletmek üzere alan Hema Endüstri A. Ş. İle Kurumumuz arasında sözleşme imzalanmıştır. Firmanın hazırlamış olduğu projeler onaylanmış, yer teslimi yapılmıştır. Sahada yaklaşık 13 milyon ton rezerv mevcut olup, firma sözleşme süresi boyunca toplam 8 milyon ton üretim taahhüdünde bulunmuştur. Sahada yaklaşık 800 kişi istihdam edilmektedir. Alacaağzı Kandilli -300 kotu üzeri sahasında bugüne kadar 956. 272 ton üretim yapılmıştır. 54
TÜRKİYE TAŞKÖMÜRÜ KURUMU GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 5. 1 -Rödövanslı Sahalar Bağlık-İnağzı Sahası ØBu proje ile 136 milyon ton koklaşabilir taşkömürünün özel sektör tarafından üretilerek ülke ekonomisine kazandırılması amaçlanmıştır. Øİşletmeye alınma süresi; 2 yıl sahanın etüdü ve işletme projesi hazırlama, 4 yıl hazırlık dönemi olmak üzere 6 yıldır. Toplam 36 yıl süreli olarak 10. 2011 tarihinde ihalesi yapılan Bağlık-İnağzı sahasının ihalesini Soma Kömür İşletmeleri A. Ş. Kazanmıştır. Firma 92 milyon ton üretim taahhüdünde bulunmuştur. Ödeyeceği rödövans bedeli 15, 50 TL/ton’dur. ØFirma mevcut durumda “Saha etüdü ve proje hazırlama” faaliyetlerini sürdürmektedir. Gelik Dik Kanat Sahası ØKaradon Taşkömürü İşletme Müessesesi Gelik İşletmesinin 1 Nolu Fayın güneyinde kalan dik damarlar yaklaşık 23 milyon ton rezerv ile üçüncü şahıslar tarafından işletilmek üzere Gelik Güneyi Senklinal Dikkanat-A Sahası olarak 13. 06. 2012 tarihinde yapılan ihaleyi Demir Madencilik A. Ş kazanmıştır. Øİşin süresi; 1 yılı proje hazırlama dönemi ve en az 4 yılı hazırlık dönemi olmak üzere toplam 25 yıldır. Firma 22, 6 milyon ton üretim taahhüdünde bulunmuştur. Ödeyeceği rödövans bedeli 31 TL/ton’dur. 55
TÜRKİYE TAŞKÖMÜRÜ KURUMU GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 5. 2 Kömür Kaynaklı Metan Gazı Arama Ve İşletme Projesi (Coal Bed Methane Cbm) 1. Saha Gelir Payı : %17, 4 2. Saha Gelir Payı : %10 Tahmini Rezerv: 60 Milyar M 3 q. Havzada kömürlü seriler içerisinde bulunan ve işletmecilik esnasında tehlike arz ettiği için ortamdan uzaklaştırılması gereken metan gazının üretimden önce dışarı alınması, ortamdan çekilen gazın kullanıma sunularak kuruma ve ülke ekonomisine katkıda bulunması amacıyla Kömür Kaynaklı Metan Gazı Araştırma ve İşletme Projesi (Coal Bed Methane) ihale 56 edilmiştir.
TÜRKİYE TAŞKÖMÜRÜ KURUMU GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 24. 01. 2005 tarihinde yapılan ihaleyi Hema Doğal Enerji Kaynakları 08. 03. 2005 tarihinde sözleşme imzalanmıştır. A. Ş. kazanmış ve firma ile Çalışma süresi; 2 yıl arama ve 15 yıl işletme safhası olmak üzere toplam 17 yıldır. Firma % 17, 4 oranında, rödevans payı ödeyecektir. Bugüne kadar 10 ayrı sondaj tamamlanmıştır. Bu sondajlardan 5 adedinde çatlatma işlemleri yapılmıştır. Ticari olarak metan gazı üretimi için çalışmalar sürdürülmektedir. q. Ayrıca 2 no. lu saha için 21. 11. 2011 tarihinde tekrar ihaleye çıkılmıştır. İhaleyi Delta Uluslararası İnşaat Sanayi ve Tic Ltd. Şt. kazanmıştır. Firma ile 9 Şubat 2012 tarihinde sözleşme imzalanmıştır. Firma 2 no. lu saha için % 10 oranında, rödövans payı ödemeyi taahhüt etmiştir. q. Projenin etüt ve arama dönemi 3 yıldır. Firma başarılı olması durumunda işletme dönemine geçecektir. İşletme dönemi 30 yıldır. İşletme döneminde ticari bir gaz üretemeyen firma aylık 5000 ABD doları ceza ödeyecektir. 5. 3 - Maden Ocaklarından Aspiratörle Emilen Hava İçindeki Metan Gazından Enerji Üretimi Projesi (Ventilation Air Methane VAM) v. Kurumumuz taşkömürü üretim faaliyetleri esnasında ocak içinden aspiratörle emilen hava içindeki metan gazının kurulacak tesiste yakılarak elde edilecek elektrik enerjisi yanında sıcak buhar ( prosesten alınan ) ve CO 2 üretimine de imkan sağlamak ve aynı zamanda CO 2 den 23 kat daha fazla sera etkisi yapan zararlı metan gazının atmosfere salınımını önlemek amacıyla 21. 11. 2011 tarihinde ihaleye çıkılmıştır. İhaleyi METANOKS Elektrik Üretim A. Ş kazanmıştır. Firma ile 8 Şubat 2012’de sözleşme imzalanmıştır. v. Proje öncelikle Amasra + 40 pervane sahası içinde başlatılacaktır, Amasra ‘da başarı sağlandığı takdirde Kuruma ait diğer pervaneler için de değerlendirilecektir. Firma %10, 2 rödövans payı ödemeyi taahhüt etmiştir. 57
TÜRKİYE TAŞKÖMÜRÜ KURUMU GENEL MÜDÜRLÜĞÜ HEDEF: Devam eden ve hazırlık aşamasındaki projelerin gerçekleştirilmesi ile ; 1. Devreye alınan derin kuyular ve sürdürülmekte olan ana kat hazırlıklarının tamamlanması ile ana alt yapı hazırlıkları gelecek 30 yıl hizmet verecektir. 2. TTK tarafından 5 milyon ton, özel sektörce 5 milyon ton olmak üzere, toplam 10 milyon ton/yıl üretim gerçekleştirilecektir. 3. 4 milyon tonun üzerinde koklaşabilir kömür üretilerek ülkemiz Demir-Çelik sektörü ihtiyacının büyük bir kısmı havzadan karşılanabilecek ve bu sektörde dışa bağımlılık azaltılacaktır. 4. Yeniden Yapılandırma Çalışmaları birbirini tamamlayıcı niteliktedir. Tüm bu çalışmalar sonucunda Hazineye olan yükümüz azaltılarak başabaş noktasına ulaşılacaktır. 58
TÜRKİYE TAŞKÖMÜRÜ KURUMU GENEL MÜDÜRLÜĞÜ SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ 59
TÜRKİYE TAŞKÖMÜRÜ KURUMU GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 6 - SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ 6. 1 -İşçi Eksikliği q. Kurumuzun yeniden yapılanma programının temel hedefi üretim artışının sağlanarak kısa dönem içinde 5 milyon ton/yıl üretim seviyesine ulaşmaktır. Bu hedefe ulaşabilmek için işçiliğin belirlenen norm kadro yer altı 12000, yerüstü 2000 olmak üzere toplam 14000 seviyesinde tutulması gerekmektedir. Bu nedenle mevcut durumda ihtiyaç olan işgücü açığının ivedilikle giderilerek norm kadro seviyesine gelinmesi, bu seviyenin korunması için ise her yıl ihtiyaç olacak şekilde işçi alımı yapılması önem arz etmektedir. q. Bunun için işçi alımlarında bürokratik işlemlerin en aza indirilerek işçiliğin norm kadro seviyesinde tutularak sürdürülebilir bir istihdam politikasının oluşturulması gerekmektedir. q. Bu nedenle gerek mevcut yapının korunması gerekse yeni yatırımlara paralel olarak yeraltında üretime destek gayesiyle bu işlerin sağlıklı ve güvenli bir şekilde yapılması gerekmektedir. Bu eksiğin bir an önce kapatılması zorunluluk arz etmektedir. Mevcut durumda faaliyetlerin yürütülmesi ve üretimin idamesi açısından acil olarak 1500 pano ayak üretim işçisi ile 1000 üretime destek işçisi olmak üzere toplam 2500 işçiye ihtiyaç bulunmaktadır 60
TÜRKİYE TAŞKÖMÜRÜ KURUMU GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 6 - SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ 6. 2 - Rödevans İşletmeciliği Sorunları 3213 Sayılı Maden Kanunu ve Bazı kanunlarda değişiklik yapılmasına ilişkin 05. 06. 2004 tarih ve 25483 sayılı resmi gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren 5177 Sayılı Kanuna ilave edilen Ek Madde-1 ile 3867 Sayılı Ereğli Kömür Havzasındaki Ocakların Devletçe işletilmesi hakkında Kanun ile Devletçe İşlettirilmesi kararlaştırılan Ereğli Kömür Havzasındaki Madencilik Faaliyetleri, bu kanun kapsamına alınmış ve sınırları Bakanlar Kurulu Kararı ile belirlenen Ereğli Kömür Havzasındaki taşkömürlerini işletmeye ve hukuku uhdesinde kalmak şartıyla işlettirmeye Türkiye Taşkömürü Kurumu yetkili kılınmıştır. Kurumumuz imtiyaz sahası içerisinde bulunan ancak; kamu kaynağı aktarılmaması nedeniyle işletilemeyen ya da Kurumumuzca işletilmesi ekonomik olmayan veya daha önce çalışılıp terk edilen sahalardaki küçük ölçekli taşkömürü rezervlerinin, gerek ülke ekonomisine kazandırılması ve yeni istihdam olanakları yaratılması, gerekse kaçak kömür işletilmesi faaliyetlerinin önlenebilmesi açısından, rödövans karşılığı işlettirilmesinin önündeki hukuki engeller, Maden Kanununda yapılan değişikliklerle ortadan kaldırılmıştır. 61
TÜRKİYE TAŞKÖMÜRÜ KURUMU GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 6 - SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ 6. 2 - Rödevans İşletmeciliği Sorunları Bu düzenlemeyle Kurumumuzun 3867 Sayılı Kanun ile kazanılmış hakları güvenceye alınmıştır. Ancak, uygulamada ortaya çıkan sorunlar nedeniyle RÖDÖVANS İŞLETMECİLİĞİ, KURUMUMUZ ALEYHİNE sonuçlar doğurmaya başlamıştır. Şöyle ki: Kurumumuzun ruhsat alanında, hukuku Kurumumuz uhdesinde kalmak kaydıyla bağımsız bir işyeri sahibi olarak faaliyetlerini sürdürmekte olan rödövanslı saha işletmecileriyle imzalanan sözleşmelerde, firmaların yükümlülükleri ve sorumlulukları çok açık olarak ifade edilmiş olmasına rağmen, Maden Kanunu ve Maden Kanunu Uygulama Yönetmeliğinde, “MADEN İŞYERLERİNDEKİ TÜM SORUMLULUKLARIN RUHSAT SAHİBİNE AİT OLACAĞINA” ilişkin hükümler nedeniyle önemli sonuçlar doğuracak hukuki ve idari sorunlara muhatap olunmaktadır. Bu sorunun çözümlenmesine ilişkin olarak, Maden Kanunu ve Maden Kanunu Uygulama Yönetmeliğinde yapılması önerilen değişiklik taleplerimiz 12/11/2013 tarih ve 111/3380 sayılı yazımızla Bakanlığımıza arz edilmiştir. 62
TÜRKİYE TAŞKÖMÜRÜ KURUMU GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 6 - SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ 6. 3 - Limanlar 3241 Sayılı Kanunda belirtilen ve işletme yetkisi Kurumumuza ait olan inhisarların gerektiğinde kurumumuz tarafından üçüncü şahıslara işlettirilebilmesini teminen amacına yönelik olarak hazırlanan Ereğli şirketinden alınan demiryolu ve madenlerle Kozlu ve Kilimli demiryollarının işletilmesi ve havzadaki deniz işlerinin inhisar altına alınması hakkında kanunda değişiklik yapılmasına dair kanun tasarısı taslağı Bakanlığımızın 26 haziran 2013 tarih ve 4415 sayılı yazısı ile başbakanlığa gönderilmiştir. 63
TÜRKİYE TAŞKÖMÜRÜ KURUMU GENEL MÜDÜRLÜĞÜ ARZ OLUNUR… 64
- Slides: 64