TRKYE ETM SSTEM MLL ETM BAKANLII TEKLATI MLL

TÜRKİYE EĞİTİM SİSTEMİ

ØMİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI TEŞKİLATI ØMİLLİ EĞİTİM SİSTEMİNİN AMAÇ VE İLKELERİ ØMİLLİ EĞİTİM SİSTEMİNİN GENEL YAPISI ØMİLLİ EĞİTİM SİSTEMİ VE SORUNLARI

Milli Eğitim Bakanlığı Teşkilat Şeması

T. C. Milli Eğitim Bakanlığı Teşkilat Şeması [1] T. C. Milli Eğitim Bakanlığı Teşkilat Şeması

MİLLİ EĞİTİM SİSTEMİNİN AMAÇ VE İLKELERİ

Milli Eğitimin Sisteminin Amaçları I – Genel amaçlar: Türk Milletinin milli, ahlaki, insani, manevi ve kültürel değerlerini benimseyen, koruyan ve geliştiren; ailesini, vatanını, milletini seven ve daima yüceltmeye çalışan, insan haklarına ve Anayasanın başlangıcındaki temel ilkelere dayanan demokratik, laik ve sosyal bir hukuk Devleti olan Türkiye Cumhuriyetine karşı görev ve sorumluluklarını bilen ve bunları davranış haline getirmiş yurttaşlar olarak yetiştirmek;

ØBeden, zihin, ahlak, ruh ve duygu bakımlarından dengeli ve sağlıklı şekilde gelişmiş bir kişiliğe ve karaktere, hür ve bilimsel düşünme gücüne, geniş bir dünya görüşüne sahip, insan haklarına saygılı, kişilik ve teşebbüse değer veren, topluma karşı sorumluluk duyan; yapıcı, yaratıcı ve verimli kişiler olarak yetiştirmek; Øİlgi, istidat ve kabiliyetlerini geliştirerek gerekli bilgi, beceri, davranışlar ve birlikte iş görme alışkanlığı kazandırmak suretiyle hayata hazırlamak ve onların, kendilerini mutlu kılacak ve toplumun mutluluğuna katkıda bulunacak bir meslek sahibi olmalarını sağlamak.

II – Özel amaçlar: Türk eğitim ve öğretim sistemi, bu genel amaçları gerçekleştirecek şekilde düzenlenir ve çeşitli derece ve türdeki eğitim kurumlarının özel amaçları, genel amaçlara ve temel ilkelere uygun olarak tespit edilir.

Milli Eğitim Sisteminin Bazı Temel İlkeleri ØGenellik ve eşitlik ØFerdin ve toplumun ihtiyaçları ØYöneltme ØEğitim hakkı ØFırsat ve imkan eşitliği ØSüreklilik

Milli Eğitim Sisteminin Bazı Temel İlkeleri ØDemokrasi eğitimi ØLaiklik ØBilimsellik ØPlanlılık ØOkul ile ailenin işbirliği ØHer yerde eğitim

TÜRK MİLLİ EĞİTİM SİSTEMİNİN GENEL YAPISI ¨ Milli Eğitim Temel Yasasına göre Türkiye Eğitim Sistemi, örgün eğitim ve yaygın eğitim olmak üzere iki ana bölümden meydana gelmektedir. ¨ ÖRGÜN EĞİTİM ¨ YAYGIN EĞİTİM

Örgün Eğitim ØOkul öncesi eğitimi Øİlköğretim ØOrta öğretim ØYükseköğretim

ÖRGÜN EĞİTİM ¨ TANIM: Belirli yaş gruplarındaki bireylere belirlenmiş amaç ve programlara bağlı olarak belirli sürelerde, okul adı verilen mekanlarda yürütülen düzenli eğitimi ifade etmektedir.

ÖRGÜN EĞİTİM ¨ Bireylerin zihinsel ve fiziksel yeteneklerini geliştirerek onlara bir meslek kazandırmayı amaçlar. ¨ Örgün eğitim 4 kademeden oluşur: ¨ A-Okul Öncesi Eğitim ¨ B-İlköğretim ¨ C-Ortaöğretim ¨ D-Yükseköğretim

OKUL ÖNCESİ EĞİTİM ¨ TANIM: İlköğretim çağına gelmemiş olan çocukların eğitimini kapsar. Bu isteğe bağlı olarak üç tür kurumda verilir : ¨ a) Bağımsız Anaokulları ¨ b) İlköğretim kurumlarına bağlı ana sınıfları ¨ c) Kız Meslek Liseleri gibi diğer öğretim kurumlarına bağlı uygulama sınıfları.

OKUL ÖNCESİ EĞİTİM ¨ Okul Öncesi Eğitim Türkiye’de okullaşma oranı açısından en az gelişmiş eğitim kademesidir. Osmanlı İmparatorluğu döneminde eğitim alanında batıdaki gelişmelerden etkilenerek okul öncesi eğitim gündeme gelmiş ve her yerde açılması kabul edilmiştir. 1915 de ise Ana Mektepleri Nizamnamesi yayınlanmıştır. Bunların sonucunda özellikle büyük kentlerde okul öncesi eğitim kurumları çoğalmaya başlamıştır. Ancak cumhuriyetin eğitim kurumları sınırlı sayıda kalmıştır. Bu kurumların açılması Milli Eğitim Bakanlığı dışındaki diğer kamu kurumlarından ve özel sektörden beklenmiştir.

Okul Öncesi Eğitimin amaç ve görevleri, Milli Eğitimin genel amaç ve temel ilkelerine uygun olarak; ¨ 1 -) Çocukların bedensel, zihinsel ve duygusal gelişmesine ve iyi alışkanlıklar geliştirmesine yardımcı olmak, ¨ 2 -) Çocukları temel eğitime hazırlamak, ¨ 3 -) Koşulları elverişsiz çevrelerden ve ailelerden gelen çocuklar için ortak bir yetişme ortamı yaratmak, ¨ 4 -) Çocukların Türkçe’yi doğru ve güzel konuşmalarını sağlamaktır

¨ Çocuk eğitiminin gitgide daha erken yaşlarda başladığı günümüzde, okul öncesi eğitim, çocukların gelecekteki başarılarını arttırmak açısından önemlidir. ¨ Okul Öncesi Eğitim yoluyla çocuk aileden bağımsız yaşamayı, zamanı planlı kullanmayı, grup içinde yaşamayı, toplum içinde konuşmayı, konuşulanları dinlemeyi ve kalem tutma, resim yapma gibi birçok fiziksel beceriyi öğrenir. Kazanılan bu davranışlar farklı sosyal ve ekonomik şartlarda yetişen çocukların ilköğretime eşit şartlarda başlaması açısından önemlidir. Ekonomik şartlara bağlı olarak kadınlarında iş hayatında aktif hale gelmesi de okul öncesi eğitimin yaygınlaşmasını zorunlu kılmaktadır.

OKUL ÖNCESİ EĞİTİM KURUMLARI ¨ Okul Öncesi Eğitim kurumları Okul Öncesi Eğitim, diğer öğretim kademelerine hazırlık olması yönüyle önem taşımakta, çocuğun sonraki okul başarısını etkilemektedir. Türkiye’de giderek köyden kente göç ve şehirleşmeyle birlikte, çekirdek ailelerin yaygınlaşması, kadınların ekonomik yaşamda artan biçimde rol oynamaya başlamaları, bu kademe eğitimin yaygınlaştırılmasını zorunlu kılmaktadır. denilince akla ilk gelen bağımsız anaokulları, çocuk yuvaları, kreşler ve ilköğretim okulları içindeki anasınıfları gelmektedir. Bunlar içinde en yaygını sonuncusudur. ¨ Milli Eğitim Temel Kanunu’na göre, okul öncesi eğitim kurumları, bağımsız anaokulları olarak kurulabileceği gibi, gerekli görülen yerlerde ilköğretime bağlı anasınıfları halinde veya ilgili diğer öğretim kurumlarına bağlı uygulama sınıfları olarak da açılabilmektedir.

İLKÖĞRETİM ¨ Milli Eğitim Temel Kanunu’na göre ilköğretim, 6 -14 yaşları arasındaki çocukların okuma-yazma öğrenmelerini ve ulusal amaçlara uygun olarak zihinsel ve fiziksel gelişmelerini sağlayan, 8 yıl süreli eğitim ve öğretimdir. Bütün vatandaşlar için zorunludur ve devlet okullarında parasızdır.

İLKÖĞRETİM ¨ Ülkemizin coğrafi ve iklimsel yapısı taşımalı eğitimin en büyük sorun kaynağını oluşturmaktadır

Zorunlu Eğitim Yılı Ülke Sayısı 12 yıl olan ülke 8 11 yıl olan ülke 7 10 yıl olan ülke 38 9 yıl olan ülke 30 8 yıl olan ülke 31 7 yıl olan ülke 9 6 yıl olan ülke 37 5 yıl olan ülke 12 Toplam 172 Tablo 3: Zorunlu Eğitim Sürelerinin Ülkelere Göre Dağılımı

Ülke Zorunlu Eğitim Yılı Almanya, Belçika, Hollanda 12 yıl İngiltere 11 YIL Fransa, İspanya, İtalya 10 yıl Danimarka, Lüksemburg, İtalya, Portekiz, Yunanistan 9 yıl Türkiye 8 yıl Tablo 4: Avrupa Birliği Ülkelerindeki Zorunlu Eğitim Süreleri

İLKÖĞRETİMİN AMAÇLARI ¨ 1 -) Her Türk çocuğuna iyi bir vatandaş olmak için gerekli temel bilgi, beceri, davranış ve alışkanlıkları kazandırmak, onu milli ahlak anlayışına uygun olarak yetiştirmek, ¨ 2 -) Her Türk çocuğunu ilgi, yetenek ve kabiliyetleri yönünde geliştirerek hayata ve üst öğretime hazırlamaktır.

İLKÖĞRETİM KURUMLARI ¨ -İlköğretim Okulları ¨ -Yatılı İlköğretim ¨ ¨ ¨ Okulları(YİBO) -Pansiyonlu İlköğretim Okulları(PİO) -İşitme Engelliler İlköğretim Okulları -Görme Engelliler İlköğretim Okulları -Ortopedik Engelliler İlköğretim Okulları -Zihinsel Engelliler İlköğretim Okulları Özel Türk, Yabancı, Azınlık Uluslararası İlköğretim Okulları

ORTAÖĞRETİM ¨ Milli Eğitim Temel Kanunu’na göre ortaöğretim, ilköğretimden sonra en az 3 yıl eğitim veren genel, mesleki ve teknik eğitim kurumlarını kapsar. İlköğretimi bitiren her öğrenci ortaöğretime devam etme hakkına sahiptir. Ortaöğretim kurumları, öğrencileri ilgi ve yetenekleri çerçevesinde mesleğe yada yükseköğretime hazırlar.

ORTAÖĞRETİMİN AMAÇLARI ¨ 1 -) Bütün öğrencilere ortaöğretim seviyesinde asgari ortak bir genel bir kültür vermek suretiyle onlara kişi ve toplum sorunlarını tanıtmak, çözüm yolları aramak ve yurdun iktisadi, sosyal ve kültürel kalkınmasına katkıda bulunmak bilincini ve gücünü kazandırmak. ¨ 2 -) Öğrencileri çeşitli program ve okullarla ilgi, istidat ve kabiliyetleri ölçüsünde ve doğrultusunda yükseköğretime veya hem mesleğe hem de hayata ve iş alanlarına hazırlamaktır.

ORTAÖĞRETİM KURUMLARI ¨ Yasaya göre ortaöğretim çeşitli programlar uygulayan liselerden meydana gelmekte olup belli bir programa ağırlık veren okullara lise, teknik lise ve tarım meslek lisesi gibi eğitim dallarını belirleyen adlar verilmektedir. Nüfusu az ve dağınık olduğu yerlerde ortaöğretimin genel mesleki ve teknik öğretim programlarını bir yönetim altında uygulayan çok programlı liseler kurulabilmektedir.

MESLEKİ VE TEKNİK ORTAÖĞRETİM ¨ Öğrencileri genel ortaöğretimin amaçları ile birlikte bir taraftan yükseköğretime hazırlayan okullardır. Başlıcaları şunlardır:

¨ ¨ ¨ ¨ - Endüstri Meslek Liseleri - Teknik Liseleri - Anadolu Meslek Liseleri - Kız Teknik Lisesi - Anadolu Kız Meslek Liseleri ¨ - Anadolu Kız Teknik Liseleri ¨ - Anadolu Ticaret Meslek Liseleri ¨ - Anadolu İletişim Meslek Liseleri ¨ - Anadolu Otelcilik ve ¨ ¨ ¨ ¨ Turizm Meslek Liseleri - Ticaret Meslek Liseleri - İmam Hatip Liseleri - İşitme Engelliler Çok Programlı Liseler - Ortopedik Engelliler Meslek Liseleri - Sağlık Meslek Liseleri - Anadolu Sağlık Meslek Liseleri - Çok Programlı Liseler

YÜKSEKÖĞRETİM ¨ Yükseköğretim ortaöğretimden sonra en az iki yıl eğitim veren eğitim kurumlarının tümünü kapsar. Yükseköğretim kurumları bireylerin bir alanda uzmanlaşmasını sağlayan, bilimsel araştırmalarla bilgi üreten ve toplumun gelişmesine yardım eden kurumlardır. Ülkemizde yükseköğretim, devlet ve vakıf üniversiteleri tarafından ortaöğretimi bitiren öğrencilere ön lisans, lisans ve lisansüstü seviyelerinde verilir.

2547 sayılı Yüksek Öğretim Kanununa göre yükseköğretimin amaç ve görevleri Milli Eğitimin genel amaç ve temel ilkelerine uygun olarak; ¨ a) ¨ 1 - Öğrencilerini; Atatürk inkılap ve ilkeleri doğrultusunda Atatürk Milliyetçiliğine bağlı, ¨ 2 Türk milletinin milli, ahlaki, insani, manevi, kültü rel değerlerini taşıyan Türk olmanın şeref ve mutluluğunu duyan, ¨ 3 Toplum yararını kişisel yararının üstünde tutan aile, ülke ve millet sevgisiyle dolu, ¨ 4 Türkiye Cumhuriyeti Devletine karşı görev ve sorumluluklarını bilen ve bunları davranış haline getiren, ¨ 5 - Hür ve bilimsel düşünce gücüne, geniş bir dünya görüşüne sahip, insan haklarına saygılı, ¨ 6 Beden, zihin, ruh, ahlak ve duygu bakımından dengeli ve sağlıklı bir şekilde gelişmiş, ¨ 7İlke ve yetenekleri yurt kalkınmasına ve ihtiyaçlarına cevap verecek, aynı zamanda kendi geçim ve mutluluğunu sağlayacak bir mesleğin bilgi, beceri, davranış ve genel kültürüne sahip vatandaşlar olarak yetiştirmek,

¨ a) Türk Devletinin ülkesi ve milleti ile bölünmez bir bütün olarak refah ve mutluluğunu arttırmak amacıyla ekonomik, sosyal ve kültürel kalkınmasına katkıda bulunacak ve hızlandıracak programlar uygulayarak çağdaş uygarlığın yapıcı, yaratıcı ve seçkin bir ortağı haline gelmesini sağlamak, ¨ b) Yükseköğretim kurumları olarak yükseköğretim ve bilimsel çalışma ve araştırma yapmak, ulusal alanda gelişmeye ve kalkınmaya destek olmak, yurt içi ve yurt dışı kurumlarla işbirliği yapmak suretiyle bilim dünyasının seçkin bir üyesi haline gelmek, evrensel ve çağdaş gelişmeye katkıda bulunmaktır. ¨

YAYGIN EĞİTİM ¨ Yaygın eğitim, örgün eğitim ile birlikte veya örgün eğitimin dışında düzenlenen eğitim faaliyetlerinin tümünü kapsar. Örgün eğitim kademesinde öğrenim gören örgün eğitime hiç katılmamış ya da örgün eğitim kademelerini bitirmiş bütün vatandaşlar yaygın eğitim kurumlarından faydalanabilirler.

Yaygın Eğitimin amaç ve görevleri, Milli Eğitimin genel amaç ve temel ilkelerine uygun olarak; ¨ 1 -) Yetişkinlere okuma-yazma öğretmek ve eksik eğitimlerini tamamlamaları için sürekli eğitim olanağı hazırlamak, ¨ 2 -) Bilimsel, teknolojik, ekonomik, s osyal ve kültürel gelişmelere uyumlarını kolaylaştırıcı eğitim olanağı sağlamak, ¨ 3 -) Milli kültür değerlerimizi koruyucu, geliştirici, tanıtıcı ve benimsetici nitelikte eğitim yapmak, ¨ 4 -) Toplu yaşam, dayanışma, yardımlaşma, birlikte çalışma ve örgütlenme anlayış ve alışkanlıkları kazandırmak, ¨ 5 -. ) Ekonominin gelişimi doğrultusunda ve istihdam politikasına uygun meslek edinmelerini sağlayıcı olanaklar hazırlamak, ¨ 6 -) Beslenme ve sağlıklı yaşam tarzını benimsetmek, ¨ 7 -) Çeşitli mesleklerde çalışanlara gelişmeleri için gerekli bilgi ve becerileri kazandırmak, ¨ 8 -) Boş zamanlarını yararlı bir biçimde değerlendirme ve kullanma alışkanlıkları kazandırmaktır. ¨

¨ Sürekli değişme ve gelişmenin esas olduğu günümüzde, çağın gereklerine uyum sağlayacak insan gücünü yetiştirmek sürekli eğitim ile mümkündür. Bilgilerin, bir kaç yılda eskimesi, yerine yeni bilgilerin ortaya çıkması yaygın eğitimin önemini arttırmıştır.

MİLLİ EĞİTİM SİSTEMİ VE SORUNLARI

ØEğitim ortamlarının olumsuzluğu ya da araç-gereç ve ders materyallerinin eksikliği veya yetersizliği, Ø Öğretmen yetiştirilmesi, istihdamı ve şu an karşılaştığı problemler, Ø Öğretmen eksikliği, bina eksikliği Ø Eğitim programlarının, öğretim teknik ve yöntemlerinin toplumumuzdan kopuk olması ve dolayısıyla onun ihtiyaçlarını karşılayamaması, Ø Mesleki ve teknik alanlara ilgi uyandırılamaması ya da o alanlarda oluşan ilginin dağıtılmış olması,

Ø Öğrencilerin ilgi ve yetenekleri göz önüne alınmadan eğitimin yapılması, Yani eğitim sistemimizde rehberlik çalışması yok denecek durumdadır. Dolayısıyla öğrencinin nerede nasıl, hangi okulda hangi branşta okuması gerektiği konusunda öğrenci de veli de bilgi sahibi değil, devletin de bu yönde bir çalışması yok. Halbuki çağdaş dünyada eğitim, “öğretim”, “yönetim” ve “rehberlik” ten oluşmakta ve başarılı olmaktadır. ØBilginin kaynağını, ona ulaşmanın yollarını; bilginin işlevini, bilgiden bilgi üretmenin yöntemlerini öğretmek yerine, soyut bazı konuların ezberletilmeye çalışılması,

ØOkullarda öğrencinin değil, mevzuatın esas alınması, Ø Tarım ve ticaret eğitimine gereken önemin verilmemesi. ØEğitimde verimlilik anlayışı ve kültürünün oluşturup yaygınlaştırılamamış olması, dolayısıyla kalkınmanın gerektirdiği nitelikteki insan gücünü yetiştirmek yerine, öğrencileri bir üst sınıfa veya bir üst okula taşıması okullarımızın genel karakteridir. Ne aldı ne öğrendi, ona çok fazla bakılmıyor. ØMerkez ve taşra teşkilatlarında, yönetim sistem ve uygulamalarının çağdaş standartların çok altında olması

Yükseköğretimin sorunları ¨ Bugün hemen her ile bir üniversite, birçok fakülte, yüksek okul ve enstitü kurulmuştur. Ancak bugüne değin uygulamalar; siyasal kanunlarla kurulan üniversitelerin verimli olmadığını göstermiştir. Üniversiteler genelde öğrencilerin orta öğretimde kazanmaları gereken bilgilerin çoğundan yoksun olarak mezun olduklarından şikayet etmektedirler. Bu nedenle üniversiteler öğrencilerin lise öğrenimlerindeki noksanlıklarını da tamamlamak zorunda kalmaktadır. Üniversitelerin etkin olmaları akademik, yönetsel ve mali özerkliğe sahip olmalarıyla olanaklı görülmektedir.

YAYGIN EĞİTİMİN SORUNLARI ¨ Yaygın eğitimin örgün eğitimden kopup ayrı bir sistem özelliği göstermesidir. Yaygın eğitim, örgün eğitimin yerine konmamalıdır. ¨ Çağın değişen gereksinimleri, gelişen bilim ve teknolojinin etkileri dikkate alınarak kişilerin yaşam boyu eğitimleri sağlanmalıdır. Bunun için, iletişim teknolojisi ve açıköğretim sistemi de kullanılarak halk eğitimine daha çok olanak yaratılmalıdır. ¨ Yaygın eğitim çalışmalarına bakıldığında, Türkiye’de yapılanların çok yetersiz kaldığı ya da boş zamanları hoşça değerlendirebilecek bazı etkinlikleri içerdiği görülmektedir. Oysa yaygın eğitimin, siyasal, ekonomik, toplumsal ve kültürel alanlarda değişme ve kalkınmayı sağlayabilecek; halkın hızla değişen dünyaya uyum göstermesine yardım edebilecek bir içerikte olması gerekir

EĞİTİMİ ETKİLEYEN DIŞ ETMENLER ¨ Ekonomi ¨ Sosyal ¨ Bilim ¨ Kültür ¨ Politik Etkenler

EĞİTİMİ ETKİLEYEN İÇ ETMENLER ¨ Eğitimin Alt Sistemlerindeki Aksaklıklar ¨ Aşırı Bürokrasinin Uygulanması ¨ Örgütsel Yapı Bozukluğunun Bulunması ¨ Çağdaş Yöntemlerin Kullanılmaması

BİZİ DİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜR EDERİZ. . .