TRKYE BLM DERNE KAMUDA BULUT BLM Do Dr
TÜRKİYE BİLİŞİM DERNEĞİ KAMUDA BULUT BİLİŞİM Doç. Dr. Oğuz ERGİN TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü oergin@etu. edu. tr 11 Mayıs 2012, Gloria Golf Otel, Antalya Kamu Bilişim Platformu XIV
TÜRKİYE BİLİŞİM DERNEĞİ İçerik o Bulut Bilişim Nedir? n Hizmet Modelleri n Kurulum Modelleri o Faydalar ve Riskler o Bulut Bilişim Uygulamaları n Dünya’daki Durum n Türkiye’deki Durum o Fırsatlar o Mevzuat o Kamunun Buluta Geçişi n Seçenekler n Standartlar o Sonuç 20. 2. 2021 Kamu Bilişim Platformu XIV 2
TÜRKİYE BİLİŞİM DERNEĞİ Çalışma Grubu Üyeleri o o o Çalışma Grubu Başkanı n Oğuz ERGİN Kamu-BİB YK Temsilcileri n Hakan DEMİRTEL n Cengiz TANRIKULU Başkan Yardımcıları n Çağdaş Evren GEREDE n Yakup KORKMAZ Yazmanlar n Alper KARABULUT n Abdullah GENCELLER Grup Üyeleri n Umut YEŞİLIRMAK n H. Doğaner SÜMERKAN n Fahrettin KOÇ n Osman Seçkin ŞİMŞEK n M. Raşit ÖZDAŞ n Deniz TOSUN n Halil ŞEVİK n Ali AKÇAY n Mustafa AFYONLUOĞLU n Sare Gül SEVİL n Nilay ARKÜN n Mehmet Ali KÖKSAL n Mahmut EREN 20. 2. 2021 TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi Kalkınma Bakanlığı AB Bakanlığı TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi TÜBİTAK Türkiye Noterler Birliği İdea Bilg. Dan. ve Sav. Sis. Aile ve S. P. Bakanlığı TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi Kalkınma Bakanlığı INNOVA Türkiye Noterler Birliği TÜBİTAK Köksal-Genç Avukatlık TCMB Kamu Bilişim Platformu XIV 3
TÜRKİYE BİLİŞİM DERNEĞİ Çalışma Grubu Etkinlikleri o Kamu ve özel sektör çalışanlarından oluşan çalışma grubu o Ziyaretler n Adalet Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı o Toplantılar 20. 2. 2021 Kamu Bilişim Platformu XIV 4
TÜRKİYE BİLİŞİM DERNEĞİ Bulut Bilişim Nedir? n ABD Ulusal Standartlar ve Teknoloji Enstitüsü NIST tarafından yapılan tanıma göre; “Düşük yöneti çabası veya servis sağlayıcı etkileşimi ile, hızlı alınıp salıverilen ayarlanabilir bilişim kaynaklarının paylaşılır havuzuna, istendiğinde ve uygun bir şekilde ağ erişimi sağlayan model. ” 20. 2. 2021 Kamu Bilişim Platformu XIV 5
TÜRKİYE BİLİŞİM DERNEĞİ Hizmet Modelleri o Uygulamanın Hizmet Olarak Sunulması (UHOS) o Ortamın Hizmet Olarak Sunulması (OHOS) o Altyapının Hizmet Olarak Sunulması (AHOS) 20. 2. 2021 Kamu Bilişim Platformu XIV 6
TÜRKİYE BİLİŞİM DERNEĞİ Hizmet Modelleri UHOS Uygulama/Servisler OHOS Yazılım Geliştirme Platformu Donanım/İşletim Sistemi AHOS 20. 2. 2021 Hesaplama Kamu Bilişim Platformu XIV Depolama Ağ 7
TÜRKİYE BİLİŞİM DERNEĞİ Kurulum Modelleri o o Genel Bulut Özel Bulut Ortaklık Bulutu Karma Bulut 20. 2. 2021 Kamu Bilişim Platformu XIV 8
TÜRKİYE BİLİŞİM DERNEĞİ Kurulum Modelleri Özel Bulut Genel Bulut Karma Bulut 20. 2. 2021 Kamu Bilişim Platformu XIV 9
TÜRKİYE BİLİŞİM DERNEĞİ Faydalar ve Riskler 20. 2. 2021 Kamu Bilişim Platformu XIV 10
TÜRKİYE BİLİŞİM DERNEĞİ Faydalar o Gereksinimlerin Kısa Sürede Gerçekleşmesi o Verimlilik n Ortak kaynak kullanımı n Gereksimlere göre kaynak ataması o Yönetim Kolaylığı n Uzaktan yönetim sayesinde sisteme erişebilme sistemi izleme ve sistemi yönetme 20. 2. 2021 Kamu Bilişim Platformu XIV 11
TÜRKİYE BİLİŞİM DERNEĞİ Faydalar o Hizmet Kalitesi ve Sürekliliği n Daha az fakat uzman personel o Sınırsız Esneklik n Hizmetin istendiğinde kullanılması n İşteki artma ve azalmalara anında cevap verebilme n Uzaktan Yönetim 20. 2. 2021 Kamu Bilişim Platformu XIV 12
TÜRKİYE BİLİŞİM DERNEĞİ Faydalar o Çevrecilik n Enerji maaliyetleri artmakta n Ortak kullanım enerji verimliğini artırmakta o Daha düşük karbon salınımı 20. 2. 2021 Kamu Bilişim Platformu XIV 13
TÜRKİYE BİLİŞİM DERNEĞİ Faydalar o Maliyeti Düşürme n Ortak Kaynak Kullanımı o Daha az donanım ve yazılım o Daha az işletme maliyeti o Daha az fakat nitelikli personel n Ölçek Ekonomisi 20. 2. 2021 Kamu Bilişim Platformu XIV 14
TÜRKİYE BİLİŞİM DERNEĞİ Riskler o Veri Güvenliği ve Gizliliği n Ortak kullanılan kaynaklar ve veriler n Hizmet sağlayıcılar ile paylaşılan bilgiler n Dinamik kaynak yönetimi sırasında işletim sistemi tarafından sadece mantıksal seviyede silinen veriler n Çözüm? o Şifreli veri saklama o Sanal yerel ağlar kullanımı o Ağ içi güvenlik duvarı kullanımı 20. 2. 2021 Kamu Bilişim Platformu XIV 15
TÜRKİYE BİLİŞİM DERNEĞİ Riskler o Hizmet Sağlayıcı Bağımlılığı n Hizmet sağlayıcılar arası belli bir standart bulunmuyor n Veri formatları, hizmet arayüzleri o Yönetim Arayüzü ve Uzaktan Erişim n Internet tarayıcıların ve uzaktan erişimin güvenlik sorunları 20. 2. 2021 Kamu Bilişim Platformu XIV 16
TÜRKİYE BİLİŞİM DERNEĞİ Riskler o Bant Genişliği ve Veri Transferi n Yeterince bant genişliği kullanılmalı o Yazılım Lisanslama n İşlemci, bellek, depolama alanları dinamik olarak değişebiliyor n Lisans sayısı kullanılan makine sayısının çok üstüne çıkabilir 20. 2. 2021 Kamu Bilişim Platformu XIV 17
TÜRKİYE BİLİŞİM DERNEĞİ Uygulamalar o Dünyadaki Uygulamalar n Kamu n Özel Sektör o Türkiye’ deki Uygulamlar n Kamu n Özel Sektör 20. 2. 2021 Kamu Bilişim Platformu XIV 18
TÜRKİYE BİLİŞİM DERNEĞİ Dünyadaki Durum (ABD) o Amerika Birleşik Devletleri n Gözlemler o. Kaynak Kapasitelerinin Kullanımı o. Tedarik Süresi o. Kaynaklar Yönetimi o. Talep Yapısı o. Sistem Verimliliği 20. 2. 2021 Kamu Bilişim Platformu XIV 19
TÜRKİYE BİLİŞİM DERNEĞİ Dünyadaki Durum (ABD) o BT Reform Planı n Önce Bulut o. Buluta geçirilecek sistemlerin (3) belirlenmesi (3 Ay) o. Belirlenen sistemlerden birinin buluta geçişi (12 Ay) n Kamu kurumlarının birbirleri ile ve diğer taraftan da özel sektör ile ortak çalışmasına imkan veren düzenlemeler n Veri merkezlerinin birleştirilmesine yönelik çalışmalar 20. 2. 2021 Kamu Bilişim Platformu XIV 20
TÜRKİYE BİLİŞİM DERNEĞİ Dünyadaki Durum (ABD) o GSA – Apps. gov o Savunma bakanlığı o Sağlık Bakanlığı o İçişleri Bakanlığı o NASA 20. 2. 2021 Kamu Bilişim Platformu XIV 21
TÜRKİYE BİLİŞİM DERNEĞİ Dünyadaki Durum o İngiltere n Kamu bulutu, Devlet Politikası o Güney Kore n Benzer Gözlemler o Gereksiz Yatırımlar o Yetersiz Güvenlik o Nitelikli personel sağlama sorunu n Çözüm: Daha fazla bulut o Japonya n Kamu veri merkezi o Avrupa Birliği n Euro Cloud n Science Cloud (Cern) 20. 2. 2021 Kamu Bilişim Platformu XIV 22
TÜRKİYE BİLİŞİM DERNEĞİ Dünyadaki Durum (Özel Sektör) o Özel Sektör n n 20. 2. 2021 Amazon (EC 2, AWS) Apple (i. Cloud) Google (App Engine, Google Docs) Microsoft (Azure) Kamu Bilişim Platformu XIV 23
TÜRKİYE BİLİŞİM DERNEĞİ Türkiye’deki Durum (Kamu) o Kullanılan ve Sunulan Hizmetler n Çeşitli bulut servisleri incelenmekte veya kullanılmakta o Bulut üzerinden uygulama sanallaştırma o İnce istemciler için sanal masaüstü yapıları n Kurumsal kapalı devre buluta ilişkin girişimler mevcut o Dropox, box. net benzeri bir altyapı 20. 2. 2021 Kamu Bilişim Platformu XIV 24
TÜRKİYE BİLİŞİM DERNEĞİ Türkiye’deki Durum (Kamu) o Girişimler Planlananlar n n n n 20. 2. 2021 Aktif Dizin E-posta hizmeti Veritabanı (Küçük / Orta ölçekli) Web ve portal sunucuları Test ve geliştirme sunucuları Kurumsal uygulamalar Felaket kurtarma ve iş sürekliliği sunucuları Saha uygulamaları Kamu Bilişim Platformu XIV 25
TÜRKİYE BİLİŞİM DERNEĞİ Türkiye’deki Durum (Kamu) o Talepler n n n 20. 2. 2021 Geniş ağ erişimi Konumdan bağımsız kaynak havuzu Hızlılık ve esneklik Ölçülebilen hizmetlere sahip Yüksek Erişilebilir Kamu kurumlarının güvenlik ihtiyaçlarını karşılayan Kamu Bilişim Platformu XIV 26
TÜRKİYE BİLİŞİM DERNEĞİ Türkiye’deki Durum (Kamu) o Kamudan Örnekler n Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı o ince istemciler için sanal masaüstü yapıları ve işletim sistemleri yayınlama 20. 2. 2021 Kamu Bilişim Platformu XIV 27
TÜRKİYE BİLİŞİM DERNEĞİ Türkiye’deki Durum (Kamu) 20. 2. 2021 Kamu Bilişim Platformu XIV 28
TÜRKİYE BİLİŞİM DERNEĞİ Türkiye’deki Durum (Kamu) o Kamudan Örnekler n Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı o 5 farklı genel müdürlüğün bilgi işlem birimleri birleştirildi o 5 farklı sistem odası gerekli sanal altyapı oluşturulduktan sonra fiziksel sunuculardan sanal ortama dönüştürüldü ve sırası ile aile bulutu ortamına aktarıldı 20. 2. 2021 Kamu Bilişim Platformu XIV 29
TÜRKİYE BİLİŞİM DERNEĞİ Türkiye’deki Durum (Kamu) o Kamudan Örnekler n Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı 20. 2. 2021 Kamu Bilişim Platformu XIV 30
TÜRKİYE BİLİŞİM DERNEĞİ Türkiye’deki Durum (Kamu) o Adalet Bakanlığı Ulusal Yargı Ağı Projesi (UYAP) 20. 2. 2021 Kamu Bilişim Platformu XIV 31
TÜRKİYE BİLİŞİM DERNEĞİ Türkiye’deki Durum (Kamu) o İhtiyaç n Tüm adli birimlerden gelen çok geniş ölçekli verinin işlenmesi ve depolanması n Bu adli birimlere gereken hizmetlerin sağlanması o Gereksinim n Veri yönetiminin hızlı olarak tek bir noktadan yapılması n Verilerin bu nokta üzerinde güvenli bir şekilde depolanması n Gereken tüm hizmetlerin bu noktadan tüm kullanıcılarına dağıtılması n Adli birimlerin tüm ihtiyaçlarının bu noktada geliştirilen ve sunulan servisler aracılığı karşılanması 20. 2. 2021 Kamu Bilişim Platformu XIV 32
TÜRKİYE BİLİŞİM DERNEĞİ Türkiye’deki Durum (Özel Sektör) o Özel Sektör o Donanım ve bilgisayar altyapısı üreticileri n Donanım ve bilgisayar ağ altyapısı bileşenleri üretmek suretiyle bulut bilişim destek araçları sağlayıcılığı o Telekomünikasyon firmaları n Sunucu sanallaştırma, birleştirme 20. 2. 2021 Kamu Bilişim Platformu XIV 33
TÜRKİYE BİLİŞİM DERNEĞİ Fırsatlar o Kamu kurumlarına özel bilişim altyapısı kurulması n Her kamu kurumu kendi sistem odasını oluşturmasına gerek kalmayacak n Fiziki mekan, jeneratör/UPS , soğutma gibi problemler için ortak çözüm o İzlenebilen teknik altyapı n Çalışma saatleri n Kamuda proje yönetimi n Ücret politikası 20. 2. 2021 Kamu Bilişim Platformu XIV 34
TÜRKİYE BİLİŞİM DERNEĞİ Fırsatlar o Maliyet Tasarrufu n Ortak Kaynak Kullanımı n Ölçek Ekonomisi o Kaynakların Verimli Kullanımı o Yüksek Esneklik n Hizmetin istendiğinde kullanılması n İşteki artma ve azalmalara anında cevap verebilme n Uzaktan Yönetim 20. 2. 2021 Kamu Bilişim Platformu XIV 35
TÜRKİYE BİLİŞİM DERNEĞİ Fırsatlar Teknoloj i (Orta Ölçek) Maliyet (Büyük Ölçek) Oran Ağ $95 Mbit/sn/ay $13 Mbit/sn/ay 7. 1 Depolama $2. 20 Gbyte/ay $0. 40 Gbyte/ay 5. 7 Yönetim ~140 sunucu/yönetici ~1000 sunucu/yönetici 7. 1 20. 2. 2021 Maliyet Kamu Bilişim Platformu XIV 36
TÜRKİYE BİLİŞİM DERNEĞİ Mevzuat Bulutta Bilgi Güvenliği Kişisel Verilerin Gizliliği Olay Kayıt Kurallarının Tutulması Bulutu İlgilendiren Uluslararası Mevzuat ve Anlaşmalar o Uluslararası Mevzuat Farklılıklarından Oluşabilecek Sorunlar o o n Mevzuatımızda ortaya çıkması muhtemel sorunlar n Uluslararası veri aktarımı ve kuralları 20. 2. 2021 Kamu Bilişim Platformu XIV 37
TÜRKİYE BİLİŞİM DERNEĞİ Kamunun Buluta Geçişi o Seçenekler o Standartlar 20. 2. 2021 Kamu Bilişim Platformu XIV 38
TÜRKİYE BİLİŞİM DERNEĞİ Seçenekler o Tüm kamunun hizmet aldığı özel bulut o Benzer faaliyet alanlarına sahip kamu kurumlarına özel bulut altyapısı veya ortak kamu bulutları o Farklı gizlilik seviyeleri için özel bulut bilişim alt yapıları 20. 2. 2021 Kamu Bilişim Platformu XIV 39
TÜRKİYE BİLİŞİM DERNEĞİ Tüm Kamunun Hizmet Aldığı Özel Bulut o Çok sayıda veri merkezi bulundurmak yerine sınırlı sayıda büyük ölçekte veri merkezleri n Ölçek ekonomisi o Maliyet tasarrufu o Yönetim kolaylığı n Uzman personel eksikliği o Daha az fakat uzmanlaşmış personel 20. 2. 2021 Kamu Bilişim Platformu XIV 40
TÜRKİYE BİLİŞİM DERNEĞİ Ortak Kamu Bulutları o Yakın veya aynı faaliyet alanlarında hizmet veren kurumların benzer ihtiyaç ve gereksinimleri için ortak bulut 20. 2. 2021 Kamu Bilişim Platformu XIV 41
TÜRKİYE BİLİŞİM DERNEĞİ Gizlilik Seviyelerine Göre Kamu Bulutları o İlgili kurumun bilgisinin ve sisteminin yer aldığı veri merkezinin, bu seviyeye uygun güvenlik özelliklerine sahip olarak çalıştırılması gerekli n Fiziksel güvenlik n Personel güvenliği n Uygulama güvenliği 20. 2. 2021 Kamu Bilişim Platformu XIV 42
TÜRKİYE BİLİŞİM DERNEĞİ Standartlar o Hizmetin SAML destekli olması, o Servis sağlayıcısının PCI (Payment Card Industry) - DSS (Data Security Standarts), ISO -27001 gibi standartlara sahip olması, o Müşteriden gelen hata bildirimlerini iki tarafında kontrol edebileceği hata onarım sistemi, o Yüksek SLA (Service Level Agreement) sunması, o Müşteri destek hattı hizmeti sunması 20. 2. 2021 Kamu Bilişim Platformu XIV 43
TÜRKİYE BİLİŞİM DERNEĞİ Standartlar o Taşınabilirlik n Farklı bulutlar arası aktarım n Servis sağlayıcı bağımlılığı 20. 2. 2021 Kamu Bilişim Platformu XIV 44
TÜRKİYE BİLİŞİM DERNEĞİ Standartlar o Bulutlar arası birlikte çalışabilirlik n Uygulama/Servis o Farklı bileşenleri farklı bulut sağlayıcılarına paylaştırılımış uygulamalar n Yönetim o Servis sağlayıcılar tarafından sağlanan standart bir arayüz n Veri o Farklı bulut altyapılarında uygulama verisinin ve sanal makine imajlarının dağıtımını destekleyecek standartlar n Ağ Hususları o Farklı noktalarda bulunan bulut kaynaklarına erişim 20. 2. 2021 Kamu Bilişim Platformu XIV 45
TÜRKİYE BİLİŞİM DERNEĞİ Sonuç o Bulut Bilişim; n Maliyet, esneklik, yönetim ve verimlilik konularında önemli ilerlemeler sunmakta o Daha düşük işletme maliyetleri o Daha kolay yönetilebilir bir alt yapı o İhtiyaçlara hızlı bir şekilde cevap veren dinamik bir altyapı o Ölçek eknomisi ile daha verimli çalışan bir sistem n Bazı riskler barındırmakta fakat bunlar kontrol edilebilir 20. 2. 2021 Kamu Bilişim Platformu XIV 46
TÜRKİYE BİLİŞİM DERNEĞİ Sonuç o Özel sektörde bulut bilişim hızla gelişmekte n n 20. 2. 2021 Amazon (EC 2, AWS) Apple (i. Cloud) Google (App Engine, Google Docs) Microsoft (Azure) Kamu Bilişim Platformu XIV 47
TÜRKİYE BİLİŞİM DERNEĞİ Sonuç o Kamu kurumları buluta mesafeli ancak, n Özel bulut ve topluluk bulutu olarak örneklendirilebilecek uygulamalar mevcut o Adalet Bakanlığı UYAP o Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı n Kamudaki bulut bilişim altyapısını tanımlamak, yönetmek ve eşgüdümü sağlamak amacıyla Türkiye Bulut Kurumu 20. 2. 2021 Kamu Bilişim Platformu XIV 48
TÜRKİYE BİLİŞİM DERNEĞİ Sorular Teşekkürler. . 20. 2. 2021 Kamu Bilişim Platformu XIV 49
- Slides: 49