TRKSLAM DEVLETLERNDE SOSYAL YAPI Ynetilenler Ynetenler Halk Aile

  • Slides: 3
Download presentation
TÜRK-İSLAM DEVLETLERİNDE SOSYAL YAPI Yönetilenler. Yönetenler (Halk) Aile ► Talas Savaşı’ndan sonra Türkler arasında

TÜRK-İSLAM DEVLETLERİNDE SOSYAL YAPI Yönetilenler. Yönetenler (Halk) Aile ► Talas Savaşı’ndan sonra Türkler arasında yayılmaya başlayan İslam ► dini. Türk-İslam toplumunda genellikle tek eşlilik hâkimdi. ► Türk-İslam toplumlarında halk yaşayış göre; ► Hanedan üyeleri, asker, vali veşekillerine din adamları Türk kültürünü etkilemeye başladı. ► X. yüzyılın ilk yarısında Oğuz Türkleri ► Evlenmenin Türk aile ve toplum hayatında büyük göçebeler, köylüler ve şehirliler olmak üzere üç gruptabir yeri yönetici sınıfı oluşturmaktaydı. ► Hazar Özünde. Denizi’nden kendini koruyan Türk bozkır vardı. başlayarak toplanmaktaydı. ► Toplum yapısının en üstünde yer alan sultanın kültürüyle İslam kültürünün kaynaşma ► Samimilik ve açıklık Türk evlenme sisteminin başlıca Maveraünnehir’i içine alan bölgede ► Tacirler, zanaatkârlar, devlet memurları, askerler şehir ve toplumsal konumu, idarecilere ve halka karşı süreci, Karahanlı Devleti Döneminde özelliğini teşkil etmekteydi. kasabalarda yaşarlardı. yaşıyorlardı. sorumluluk ve görevlerini yerine getirmesine bağlıydı. başladı. ► Bu özellik hem oğula hem kıza eş seçerken de ► Türk şehirlerinin etrafını çevirenayrılma surlarınve içerisinde saray, ► Yüzyılın ikinci yarısından itibaren ►hızla Görevi ihmal, adaletten toplum refahını geçerliydi. ► Karahanlılar Türk-İslam toplumunun hükûmet konağı, kışla, cuma camisi, meydan, pazar yeri, İslamlaşmaya başlayan bölgede eski sağlayamama iktidarıaile kaybetmek içingibi önemli ► Selçuklular devrinde bugünveolduğu ana, baba ve oluşturulmasında köprü görevi gördü. ribat veya çarşı, medrese, hamam hastane toplumveyaşantısının özellikleri hâlâ sebeplerdi. çocuklardan oluşurdu. ► Türk Gazneliler Büyük Selçuklu Devleti bulunmaktaydı. ►► İlk. Baba Müslüman Türk devletlerinde ailede idareciler genelde devam ediyordu. sağ bulunduğu ayrılma söz farklı etnik toplulukların bulunduğu ► Ayrıca sultanların yaptırdığı müddetçe mimari eserler ve su kemerleri Türk’tü. ► Büyük Devleti’nin merkezî ve köylerden konusu değildi. farklılaştırıyordu. bölgede. Selçuklu kurulup genişlediğinden bütün de şehirleri ► Halk isebaba, farklı torun ırk vesahibi boylardan meydana gelmekteydi. ► Hatta olduğunda da aile bütünlüğü devlet kurulmasıyla siyasi, bir iktisadi veolarak dinî faaliyetlerini bu ► güçlü Türk-İslam devletlerinde yönetilen muhafaza edilmekteydi. ► Karahanlı Devleti’nde toplum tamamen Türk’tü. ► Zaviye, imaret vebüyük hanlarölçüde odikkate dönemdeki şehirlerin en belirgin özelliğiydi. toplum yapısı toplumların özelliklerini alarak halk; ilk Türk devletlerinde olduğu değişti. gibi ► Toplumda pederşahi (babaerkil) olmasına rağmen ► yüzyılda Türk şehirlerinde ve köylerinde nüfus çokaile farklı dinî Hindular ve etnik unsurlardan oluşuyordu. Gaznelilerde Gurlular, gibi farklı unsurlar da ► XI. Selçuklular zamanında yerine getirmişti. aile, ailelerin birleşmesiyletoplum, boy ve Türk nüfusun aile yapısında annenin nüfuz ve Türk, ağırlığı ► Selçukluların olduğu coğrafyada belli başlı etnik de unsurlarını Fars, yer yönetenler (hanedan ve idareciler) vealmaktaydı. ►Büyük Aynı zamanda Türkhâkim ve yerli Müslüman boyların birleşmesiyle bodun bulunmaktaydı. Devleti’nde devleti kuran Türklerin Yahudi ve Araplar oluşturuyordu. ► Büyük şeklinde teşkilatlanmaktaydı. halkın istek ve(halk) ihtiyaçlarını önünde yönetilenler olmak göz üzere iki► Sosyal. Selçuklu hayatta rolunsurlar alan kadın alınan ► etnik yapı Mısır hariç diğer Müslüman Türk devletlerinde aynıdır. yanı sıra İranlı veetkin Arap yerailede alırken ► Bu Bu dönemde devlet, toplumu bulunduran Büyük Selçuklu Devleti bölümden oluşmaktaydı. kararlara dave katılırdı. ► Hazar toplum yapısını Müslüman, Hristiyan, Yahudi Gök Tanrı inancına sahip çeşitli Müslüman ve gayrimüslim şeklinde Tolunoğulları, İhşidiler ve Memluklularda ise halkın toplumlar arası kaynaşmayı ► Aile içi iletişimde saygı ve. Rum, sevgi. Berberi, esastı. Mısırlı vb. topluluklar oluşturmaktaydı. büyük çoğunluğunu Arap, kabul ederek hukuki düzenlemeleri gerçekleştirerek Türk-İslam toplumunu ► Buyanı sayede toplumun temel yapıtoplumu taşı olanoluşturan aile, sağlam ► Türkiye Selçuklu Devleti’nde ise Türklerin sıra Rum ve Ermeniler, diğer Türk olmayan unsurlar oluşturmaktaydı. bu çerçevede yapmaktaydı. meydana getirmeyi başarmıştı. olarak ayakta kalmaktaydı. unsurlardı.

TÜRK-İSLAM DEVLETLERİNDE SOSYAL YAPI Hoşgörü Toplumu ► Türk toplumu inancının farklı din ve ►Türk

TÜRK-İSLAM DEVLETLERİNDE SOSYAL YAPI Hoşgörü Toplumu ► Türk toplumu inancının farklı din ve ►Türk Yesevi’de aşmak veetkisiyle hoşgörü temel ► şehirlerinde askerler ve din adamları ► Çeşitli ırk kendini veeski dinlerin bulunduğu Türk-İslam mezheplere karşı olan hoşgörüsünü devam ettirmişti. esastı. çoğunluktaydı. devletlerinde toplumsal ilişkilerin ►Devlet Mevlana ise insanlara neşe ve kültürel ve ► Türk-İslam şehirlerinde gayrimüslimler ► adamları din vehoşgörü, bilim adamlarına şekillenmesinde İslam hukuku belirleyiciydi. umut telkin ediyordu. dinî yönden her türlü sahipti. hürmet göstermekte veözgürlüğe destek olmaktaydı. ► Dolayısıyla fertlerin toplum tutum ve ►Şehirlerde Onun fikir ve düşünceleri etrafında bilginler ► Türkler hâkimiyetleri altında yaşayan çeşitli mezhep ► Türkler tarafından çokiçerisindeki sayıda devlet adamları, halk ve gayrimüslimler ve davranışları ile giyim ve da fırkalara ayrılan Müslümanlara dakuşamları herhangi medresenin kurulması birçok din âlimi ve bir toplanıyorlardı. müdahalede bulunmamışlardı. bu çerçevede elesağlamıştı. alınmaktaydı. sufinin yetişmesini ► Yunus Emre; bütün insanlar, hatta bütün ►Türklerin İslamlaşma sürecinin başlangıç ► arasında yayılma eğilimi gösteren ► Müslümanların giyimleri ve dış görünüşleri canlı ve cansızlar, Tanrı’nın yaratığı ve dönemlerinde anane ve dinî inançlarda eski sufilik aynı zamanda, bir meslek kuruluşu Hristiyan veâdet, Musevilerden farklıydı. mazharı oldukları için “Yaratılanı yaratandan Türk toplumunun izleri tamamen silinmemişti. gibiydi. ötürü hoş görme. ” felsefesi ile soy, din, ve diğer ► Türklerin, Arapların, Hinduların ► Sonraki dönemlerde tarikatların kurulmasıyla hızla ► Sufilerin çok az bir kısmı tecrit hayatı millet, renk, mevki ve refah farkı etnik grupların giyim kuşamları da İslamlaşma görüldü. yaşarken önemli bir kısmı esnaflık yapıyor gözetmeksizin insanları sevmek gerektiğini birbirlerinden kolaylıkla ayrılabilmekteydi. ►ve Türklerin olduğuticaret coğrafyada doğup gelişen teşkilatlıhâkim bir şekilde ile meşgul söylemekteydi. Kadirilik, Kübrevilik, Ekberilik ve gayrimüslim Yesevilik ► Ancak temelde Müslüman ve ►oluyordu. Her üç mutasavvıfın ortak felsefesi; insanlar en çok müridi olan tarikatlardı. ► Bunların içinde ilk Türk mutasavvıfı olandı. arasında hiçbir farkın gözetilmemesi, kıyafetlerindeki farklılık en belirgin ►Ahmet Bu tarikatlar Türkler adeta kendi sosyal Yesevi’ye göre “Kemale erebilmek hoşgörü ve sayesinde sevgidir. yapılarına ve anlayışlarına uygun dâhil hiçbir insanı ►için Bu inanmayanlar mutasavvıflar, toplumun daha hızlıbir birdin düşüncesi geliştirmişlerdi. şekilde İslamlaşmasını incitmemek gerekir. ” sağlamışlardı.

TÜRK-İSLAM DEVLETLERİNDE SOSYAL YAPI ► Türk-İslam devletlerinde vakıflar aracılığı Sosyal Yardımlaşma Toplumsal Yaşantı ile

TÜRK-İSLAM DEVLETLERİNDE SOSYAL YAPI ► Türk-İslam devletlerinde vakıflar aracılığı Sosyal Yardımlaşma Toplumsal Yaşantı ile birçok sosyal zamanında yardımlaşma kurumu ► Selçuklular oluşturulan ► Değişik bir çevreye göç etmelerine rağmen ► yapılmıştı. Askerî orkestra (mızıka) da “Ahi” teşkilatları sosyal Türkler Orta ► Türkler nişan ve düğün yemekleri toplum ► Türkler Müslüman olduktan sonra da vererek kendilerine has Asya yemek kültürünü Türklerin önce Horasan ve ► Yolcuların özellikle tüccar kafilelerinin yaşatmışlardır. hayatını canlı tutarlardı. yardımlaşmada önemli bir yerdevam etmişlerdi. “Türkmen” kıyafetlerini kullanmaya daha sonra Orta Doğu’ya yolculukları emniyet içinde ► Selçuklular Dönemi Türk toplumunda et, bal, ► Giysilerde Dinî bayramlar ve birtercih diğer eğlencekumaş kırmızı vefestivaller yeşil renkler edilirken tutmaktaydı. getirdikleri bir âdetti. gerçekleştirebilmeleri için kervansaraylar yumurta, süt, yoğurt, peynir, kaymak ve olarak da pamuk, yün, ipek kürk kullanılmaktaydı. sebebiydi. ►► Hun Türkleri, Kök Türkler ve ve. Türkler Selçuklu hâkimiyetinde kurulmuştu. tereyağı gibi yiyecek maddeleri Türklerin Kadınlar geniş elbiseler giyerkenzamanında takı olarak inci, gümüş ► Uygurlarda Mısır’da Türk-İslam devletleri çeşitli birçok çeşidi ► Avcılık, çöğen eğme (ucu eğri arasında yardımlaşma sosyal ► Selçuklular sağlık hizmetlerine büyükve yüzük beslenme anlayışında önemli bir yer tutuyordu. ve altın küpeler ile gerdanlık, bilezik bulunan askerî mızıka, yeni din mensupları tarafından farklı zamanlarda baston), kuş uçurma, toppirinç kapma en önem vermişler hemenbir her şehirde ► Bunların yanında buğday, arpa, darı, ve hayatın ayrılmaz unsuruydu. kurulan Türk devletlerinde de kullanıyordu. kutlanan bayramlar sosyal bir faaliyete çok tercih sportif etkinlikler darüşşifa, darülâfiye ve hayat, bimaristan gibi muhtelif sebzeler de edilen tüketilmekteydi. varlığını devam ettirdi. yapışık ►► Erkekler ise vücuda dar kıyafetler giyiyorlar Köylerde gündelik genelde dönüştürülürdü. arasındaydı. ► İtil Bulgarları gibi bazı Türk boylarında balık da hastaneler inşagünde etmişlerdi. ► adlarla Türk-İslam devletlerinde başlarına da çene altından bağlanan kırmızı bir börk ► Mısır’da askerî geçit töreni ile başlayan bayram, tarım faaliyetleri ile şekillenmişti. ► Yürüme, dağa ve koşma da önemli gıdalar arasında yer çıkma alıyordu. beş defa saray ► Vakıflarla idarekapısının edilen bu kuruluşlar takıyorlardı. sultan tarafından verilen birhemen ziyafetle sona ererdi. ► sosyal hayatta Türk toplumunda yaygın olarak önünde vurulurdu. ►her XI. uzunlukta yüzyıl Türk millî yemeği olarak yardım kuruluşları arasında ►Selçuklu Birİmece diğernevbet Türk kıyafeti olan kaftan muhtelif ve toplumunun ► Türk toplumunun eğlence hayatında müziğin de yapılan sporlardı. tabir edebileceğimiz “tutmaç” bugün alanda uygulanmaktaydı. dört parçalıydı. önemli bir yere sahipti. ayrı bir yeri vardı. Anadolu’da Ramazandışında aylarında özel olarak ► Bunların Türkler arasında ok ►Bu Yağmurluk da hırka, gömlek, ceket gibi diğer kıyafetler ► Nüfusun önemli bir bölümünü ► kurumlarda hastalar ücretsiz olarak ► Türkler önceki dönemlerdeki müzik aleti çalma ve önemli yerine atma, arasında yay çekme gibibir talim arasındaydı. uzman hekimler tarafından tedavikeçe edilipyapılan yemekler oluşturan konargöçerlerin türkü söyleme geleneğini devam ettirmişlerdi. tutmaktadır. ►eczanelerde Bu dönemde Türkler kemer, tokalı kemer, deri veyageçen yarışmalar da yapılıyordu. hazırlanan ilaçlar da ücretsiz dikme, kurma ve sökme ► “Kopuz” ençadır sevilen çalgılardan birisi ►olarak Meyveartık suyu ve İtil baldan imal keçeden imal edilen çizme kullanıyorlardı. ► Cirit ve. Bulgarlarının güreş ise bütün Türk olarak dağıtılmaktaydı. daha coğrafyada tanınıyordu. gibigeniş pek bir çok faaliyette bir içecek olan “sücüv”gibi ►Kervansaraylarda Oğuz erkekleri uzun saç, kâkül vesırada bıyık ettikleri bırakmaktaydı. dünyasının ortak oyunuiçecekler olarak ode ► konakladıkları ► Halay, grup olarak oynanan, sevilen bir. Türkler oyundu. tarafından yardımlaştıkları görülmekteydi. zamantüketilmekteydi. da biliniyordu. hastalananlar da tedavi edilmekteydi.