Trkiye Avrupa Birlii ilikileri Kronolojisi Katlm Mzakereleri Trkiye

Türkiye Avrupa Birliği ilişkileri Kronolojisi Katılım Müzakereleri Türkiye Üyelik Sürecinde Avrupa Birliği Müktesebatı ve Uyumlaştırma Çalışmaları Aşamalarıyla Gelinen Nokta

KONUŞMACILAR ØGAMZE KARA ØVAHAP KIYMETLİ ØEBRU KIVRAK ØFATİH MEHMET KARA ØALİ BASRİ KAYMAZ

TÜRKİYE AVRUPA BİRLİĞİ İLİŞKİLERİ Türkiye Cumhuriyeti geçmiş yıllardan bu yana çağdaş medeniyetler seviyesine ulaşma çabasındadır. Her zaman da uluslararası gelişmeleri takip etmiş ve OECD ve NATO gibi uluslararası konumlarda kendine yer bulmuştur. Daha sonra insanlık tarihi açısından önemli bir gelişme olan Avrupa Ekonomik Topluluğu (AET) oluşturulmuş ve Türkiye bu gelişmeye kayıtsız kalmamış 1959 Temmuz ayında topluluğa üyelik başvurusu yapmıştır.

Bu başvuru üzerine Türkiye’nin kalkınma düzeyinin yeterli olmadığı bildirilmiş ve koşullar gerçekleşinceye kadar bir ortaklık anlaşması imzalanmıştır. 1963 yılında Türkiye ile Avrupa Ekonomik Topluluğu arasında imzalanan Ankara anlaşması ortaklık anlaşması sayılmış ve nihai hedef olarak Türkiye’nin tam üyeliği ön görülmüştür. 1973 yılında ortaklığın geçiş dönemindeki koşulları ve gümrük birliğinin çerçevesini oluşturan Katma Protokol imzalanmıştır.

1989 Avrupa Komisyonunda Türkiye’nin Avrupa Birliğine tam üyelik için ehil bir ülke olduğu ancak tam üyelik müzakerelerinin başlaması için zamanın erken olduğu beyan edilmiştir. Bu beyan Avrupa Konseyi tarafından da onaylanmıştır. Avrupa Birliği Türkiye’ye diğer adaylarla aynı kıstasları uygulayacağını bildirmiş fakat 1997 Lüksemburg Zirvesinde Avrupa Birliği Komisyonunun genişleme stratejisine ilişkin “ Agenda 2000” adlı raporuna dayanarak, 10 Orta ve Doğu Avrupa ülkesi ile Güney Kıbrıs Rum Yönetimi için tam üyelik başlatmış ancak Türkiye’yi bu sürecin dışında tutmuştur.

Bu da Türkiye’yi tam üyelik açısından haksızlığa uğratmıştır. Bu gelişmeden sonra Haziran ve Aralık 1988’deki Kardif ve Viyana Zirveleri ile 1999 yılının Haziran ayında toplanan Köln Zirvesinde olumlu gelişmeler ortaya çıkmıştır. 1999 tarihinde yapılan Avrupa Birliği Devlet ve Hükümet Başkanları zirvesinde Türkiye Avrupa Birliğine aday ülke kabul edilmiş ve Türkiye ile diğer aday ülkelerin eşit olacağı net ve kesin bir dille ifade edilmiştir. . Böylece Türkiye’nin diğer aday ülkeler gibi katılım öncesi stratejiden yararlanması için Katılım Ortaklığı Belgesinin hazırlanması öngörülmüştür. Türkiye diğer adaylarla birlikte terör konularının ağırlıklı olarak ele alındığı Gent Zirvesine de katılmıştır. Türkiye 15 Aralık 2001’de toplanan Leaken Zirvesine de diğer adaylarla birlikte katılmış, bu zirvede ilk kez Türkiye ile üyelik müzakerelerinin başlatılmasına yaklaşıldığı mesajı verilmiştir

ANKARA ANLAŞMASI’NIN İMZALANMASI İkinci Dünya Savaşı sonrasında tercihini Batı bloğu içinde yer almaktan yana kullanan Türkiye, NATO’ya kabul edilmesinin ardından, Avrupa Ekonomik Topluluğu’na da başvurarak bir anlamda bundan sonraki tüm kararlarını etkileyecek olan adımı atmıştır. Anlaşma 12 Eylül 1963’te İnönü Hükümeti ve Topluluk yetkilileri arasında Ankara’da imzalanıp 1 Aralık 1964’te yürürlüğe girmiştir.

Ankara Anlaşması, Türk halkının yaşam düzeyini yükseltme çabasına Avrupa Ekonomik Topluluğunun getireceği destek ileride Türkiye’nin Topluluğa katılmasının kolaylaştırılmasını hedefler. Anlaşmanın amacı 2. maddede, Türkiye ile Topluluk arasında bir gümrük birliğinin kurulması olarak ifade edilmiştir.

TÜRKİYE-AB TAM ÜYELİK SÜRECİ 1998 tarihli Cardiff Zirvesi’nde, Türkiye de diğer adayların dahil olduğu rapor sistemine dahil edilmiş ve Türkiye’nin Kopenhag kriterleri bakımından performansını inceleyen ilk İlerleme Raporu 1998 yılında yayımlanmıştır. Türkiye-AB ilişkilerinde çok önemli kabul edilen Helsinki Zirvesi’nde ise, Türkiye’nin adaylık sürecinin de çerçevesini belirlemiştir. Ayrıca, katılım sürecinde, Türkiye’nin de Topluluk programlarından faydalandırılacağı ve AB ile aday ülkeler arasında yapılacak toplantılara dahil edileceği ifade edilmiştir. Türkiye’nin, Helsinki Zirvesi’nde aday ülke ilan edilmesinin ardından, Avrupa Komisyonu tarafından hazırlanarak AB Konseyince onaylanan Katılım Ortaklığı Belgesi, 24 Mart 2001 tarihinde Avrupa Toplulukları Resmi Gazetesi’nde yayımlanmıştır. 12 -13 Aralık 2002 tarihlerinde özellikle aday ülkeler için önemli kriterler belirleyen en önemle AB Zirvesi Danimarka’nın başkenti Kopenhag’da gerçekleştirilmiştir.

Zirvede, Türkiye’nin Kopenhag kriterlerine uyum yönünde 2002 yılı içinde kaydettiği ilerlemelerin olumlu karşılandığı belirtilmiş, ancak siyasi kriterlere uyum bakımından uygulamanın da önem taşıdığı vurgulanmıştır. Ayrıca, Kopenhag Zirvesi’nde Türkiye için Katılım Ortaklığı Belgesi’nin gözden geçirilmesi ve Türkiye’ye sağlanacak mali yardımın artırılması yönündeki yaklaşım kabul edilerek Komisyon, Türkiye için yeni bir Katılım Ortaklığı Belgesi hazırlamaya davet edilmiştir. Bu doğrultuda, Komisyon tarafından hazırlanan yeni belge, 14 Nisan 2003 tarihinde AB Konseyi tarafından kabul edilmiştir.

İLİŞKİLERDE ORTAYA ÇIKAN SORUNLAR 1) Ekonomik Sorunlar Türkiye’nin 2000’li yıllardaki büyüme hızı Avrupa Birliği ortalamasının üstünde olmasına rağmen dış borç, bütçe açığı ve işsizlik oranları açısından Türkiye hala Avrupa Birliği ortalamasının altında kalmaktadır. Bu yüzden bazı Avrupa ülkeleri Türkiye’nin Avrupa Birliğine katılmaya hazır olmadığı görüşündedir.

2) Dış İlişkilerde Yaşanan Sorunlar Türkiye’nin dış ilişkilerle de yaşadığı sorunlar vardır. Bunlar Türkiye ile bazı komşu ülkeler arasında gerçekleşmiştir. Bu ilişkilerin başında; • Kıbrıs sorunu, • Türkiye-Yunanistan ilişkileri • Türkiye-Ermenistan ilişkileri yer almaktadır.

TÜRKİYE’NİN AVRUPA BİRLİĞİNE UYGUNLUĞU KONUSUNDA ENDİŞELERİ Bazı Avrupa üyeleri Türkiye’nin kimliği ve coğrafi konumunun Avrupa Birliğine uygun düşmediğini belirtmişlerdir. Avrupa Birliğinin şu anki üyelerinin hepsi nüfuslarının çoğu Hristiyan olan ülkelerdir. Avrupa Birliğine katılması halinde Türkiye, nüfusun çoğunluğu Müslüman olan ilk Avrupa Birliği üyesi olacaktır.

Türkiye’nin Asya kıtasında yer alması da bazı Avrupa ülkeleri tarafından uygun bulunmamıştır. Çünkü çevresindeki küçük yüzölçümlü ülkelerin de Avrupa Birliğine katılmak isteyeceklerini düşünmüşlerdir. Ancak Türkiye’nin Avrupa kıtasında yer alan bölümünün dahi birçok Avrupa Birliği üyelerinin toplam yüzölçümlerinden daha büyük olması Türkiye’nin Avrupa ile yüzyıllardır süregelen tarihsel ilişkileri bu görüşlere karşı olarak ileri sürülmektedir.

Sonuç olarak Türkiye’nin önünde üzerine düşen sorumlulukları yerine getirmesi beklenen tam bir üyelik süreci vardır. Gümrük Birliği yükümlülükleri, Kopenhag kriterlerine uyum çalışmaları, siyasi, ekonomik ve idari birçok reformlar zorunlu kılınacak ve bunların sonucunda Türkiye Avrupa Birliğine daha çok yaklaşacaktır. Türkiye gelecekte Avrupa Birliği haritasına girmek istiyorsa gerçekleştirmesi zor gibi görünen tüm değişiklikler için bir an önce harekete geçilmesi en doğru karar olacaktır. Bugüne kadar yaşanan gelişmelerin olumlu ya da olumsuz yönleri, tam üyelik sürecinde çok önemli olan üyelik müzakereleri sırasında ortaya çıkacaktır. Tüm aday ülkelerin çok iyi hazırlanarak ve oldukça geniş kapsamlı bir ekiple girdikleri müzakere sürecindeki başarısı, tam üye olma süresini kısaltmaktadır.

TÜRKİYE AVRUPA BİRLİĞİ İLİŞKİLERİ KRONOLOJİSİ (1959 - 2015) 1959 31 Temmuz Türkiye, AET'ye ortaklık için başvurdu. 1963 12 Eylül Türkiye ile AET arasında bir ortaklık ilişkisi yaratan Ankara Anlaşması imzalandı. 1964 1 Aralık Ankara Anlaşması yürürlüğe girdi. 1970 23 Kasım Gümrük Birliği'ne ilişkin kuralları içeren Katma Protokol imzalandı. 1971 1 Eylül Katma Protokol'ün ticari hükümleri "Geçici Anlaşma" ile yürürlüğe konuldu. AET, Türkiye'den ithal ettiği sanayi ürünlerine uyguladığı gümrük vergilerini ve miktar kısıtlamalarını (tekstil ürünleri hariç) kaldırdı. 1973 1 Ocak Katma Protokol yürürlüğe girdi. Türkiye, Birinci Gümrük İndirimi ve Konsolide Liberasyon Listesi Uyumu’ nu (Ortak Gümrük Tarifesi) gerçekleştirdi. 21 Mayıs Türkiye ile AET arasında, “Birinci Genişleme ye ilişkin görüşmeler mutabakat ile sonuçlandı. 30 Haziran İngiltere, İrlanda ve Danimarka’yı kapsayan Birinci Genişleme ye dair Tamamlayıcı Protokol, Türkiye ile AET arasında imzalandı.

1974 1 Ocak Tamamlayıcı Protokol ile ilgili Geçici Anlaşma yürürlüğe girdi. 1976 1 Ocak Türkiye, İkinci Gümrük İndirimi ve Konsolide Liberasyon Listesi Uyumu‘ nu gerçekleştirdi. 1980 19 Eylül Ortaklığın Geliştirilmesine ilişkin 1/80 sayılı Ortaklık Konseyi Kararı; Ortaklık Konseyi, tarım ürünlerinin tamamına yakın bir kısmında Türkiye'ye uygulanan gümrük vergilerinin 1987 yılına kadar sıfıra indirilmesini kararlaştırdı. 1982 22 Ocak Avrupa Parlamentosu, Konsey ve Komisyon'dan talebi üzerine, Türkiye-AET Anlaşması'nın askıya alınmasını kararlaştırdı. 1986 16 Eylül Türkiye-AET Ortaklık Konseyi toplandı. Böylece, 12 Eylül 1980 tarihinden itibaren fiilen dondurulmuş durumda bulunan Türkiye-AET ilişkilerinin yeniden canlandırılması süreci başladı. 1987 14 Nisan Türkiye, Avrupa Topluluklarına, Roma Antlaşması'nın 237'nci, AKÇT Antlaşması'nın 98'inci ve EURATOM Antlaşması'nın 205'inci maddelerine istinaden tam üye olmak üzere ayrı müracaat etti.

1989 18 Aralık Avrupa Komisyonu, Türkiye'nin tam üyelik başvurusu konusundaki "Görüşünde (Avis) Topluluğun, kendi iç pazarını tamamlayabilme sürecinden önce (1992), yeni bir üyeyi kabul edemeyeceği ve Türkiye'nin katılımından önce, ekonomik, sosyal ve siyasal alanda gelişmesine ihtiyaç duyulduğu hususlarına yer verdi. 1996 1 Ocak Türkiye, AB ile entegrasyonunda, 22 yıl süren "Geçiş Dönemini 31 Aralık 1995 tarihinde tamamlayarak, 1. 1. 1996 tarihi itibariyle, tam üyelik sürecinde "Son Döneme, sanayi ürünlerinde ve işlenmiş tarım ürünlerinde sağlanan Gümrük Birliği sürecini tamamlayarak girdi. 1990 6 Haziran Avrupa Komisyonu, Türkiye ile her alanda işbirliğinin başlatılması ve hızlandırılması konusundaki önlemleri içeren bir "İşbirliği Paketini hazırlayarak Avrupa Konseyi'nin oluruna sundu. 1997 12 -13 Aralık Lüksemburg Avrupa Konseyi Zirve Toplantısında, AB’nin Beşinci Genişlemesine dair kararlar alındı, Türkiye’nin ismi aday ülkeler arasında zikredilmedi. 1994 30 Temmuz Avrupa Komisyonu, Gümrük Birliği'nin, Türkiye-AT arasında 1963 yılında imzalanan Ankara Anlaşması'nda belirtildiği şekilde gerçekleşmesini sağlayıcı ilkeleri tespit etti. 1995 13 Aralık “Gümrük Birliğinin Son Döneminin Uygulanmaya Konmasına ilişkin 1/95 Sayılı Türkiye. AB Ortaklık Konseyi Kararı”, Avrupa Parlamentosu tarafından onaylandı. 1998 3 Mart Türkiye- AB ilişkilerinin geliştirilmesine yönelik olarak Avrupa Komisyonu tarafından hazırlanan "Türkiye için Avrupa Stratejisi" başlıklı belge açıklandı. 4 Kasım “ 1998 yılı İlerleme Raporu”: Avrupa Komisyonu tarafından hazırlanan ve AB'ye üyelik için belirlenmiş kriterler ışığı altında kaydedilen Türkiye'nin Katılım Yönünde İlerlemesine İlişkin Komisyon görüşlerini içeren ilk "İlerleme Raporu" yayımlandı.

1999 11 -12 Aralık Helsinki Avrupa Konseyi Zirve Toplantısı'nda Türkiye'ye adaylık statüsü tanındı. 13 Ekim “ 1999 yılı İlerleme Raporu" yayımlandı. 2000 4 Temmuz Avrupa Birliği Genel Sekreterliği, 4 Temmuz 2000 tarihli Resmi Gazete‘ de yayımlanan 4587 sayılı Kanun'la, Başbakanlığa bağlı olarak kuruldu. 13 Ekim "2000 yılı İlerleme Raporu" yayımlandı. 2001 24 Mart Katılım Ortaklığı Belgesi: Türkiye Cumhuriyeti ile Katılım Ortaklığında Yer Alan İlkeler, Öncelikler, Ara Hedefler ve Koşullara İlişkin 8 Mart 2001 tarihli ve 2001/235/AT sayılı Konsey Kararı {24 Mart 2001 tarih ve L 85 sayılı AB Resmi Gazetesi} 24 Mart Ulusal Program: "Avrupa Birliği Müktesebatının Üstlenilmesine ilişkin Türkiye Ulusal Programı ile Avrupa Birliği Müktesebatının Üstlenilmesine İlişkin Türkiye Ulusal Programının Uygulanması, Koordinasyonu ve İzlenmesine Dair 19 Mart 2001 tarih ve 2001/2129 sayılı Karar" {24 Mart 2001 tarih ve 24352 Mükerrer sayılı Resmi Gazete} 13 Kasım "2001 yılı İlerleme Raporu" yayımlandı.

2002 20 Kasım "2002 yılı İlerleme Raporu" yayımlandı. 12 -13 Aralık Kopenhag Avrupa Konseyi Zirvesi'nde, Türkiye'nin Kopenhag siyasi kriterlerini karşıladığı kararını alması halinde, müzakerelerin gecikmeden başlatılacağı belirtildi. 2003 19 Nisan Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde “AB Uyum Komisyonu” kuruldu. 12 Haziran Katılım Ortaklığı Belgesi: "Türkiye ile Katılım Ortaklığında Yer Alan İlkeler, Öncelikler, Ara Hedefler ve Koşullara İlişkin 19 Mayıs 2003 tarih ve 2003/398/EC sayılı Konsey Kararı" {12 Haziran 2003 tarihli ve L 145 sayılı AB Resmi Gazetesi} 24 Temmuz Ulusal Program: "Avrupa Birliği Müktesebatının Üstlenilmesine ilişkin Türkiye Ulusal Programı ile Avrupa Birliği Müktesebatının Üstlenilmesine İlişkin Türkiye Ulusal Programının Uygulanması, Koordinasyonu ve İzlenmesine Dair 23 Haziran 2003 tarih ve 2003/5930 sayılı Karar" {24 Temmuz 2003 tarih ve 25178 Mükerrer sayılı Resmi Gazete} 5 Kasım "2003 yılı İlerleme Raporu" yayımlandı.

2004 24 Nisan Kıbrıs'ta referandum yapıldı. Kıbrıs Türk halkının yüzde 64. 9'u Annan Planı'nı onaylarken, Kıbrıs Rum Kesimi'nde ise halkın yüzde 75. 83'ü Plan’ı reddetti. 6 Ekim "2004 yılı İlerleme Raporu" ve rapora bağlı Tavsiye Belgesi yayımlandı. Söz konusu belgelerde, Avrupa Komisyonu, Türkiye'nin siyasi kriterleri gerekli ölçüde karşıladığı belirtilerek, birliğe katılım müzakerelerinin başlatılması tavsiyesinde bulunuldu. 17 Aralık Brüksel Avrupa Konseyi Zirve Toplantısı'nda, Türkiye'nin siyasi kriterleri yeterli ölçüde yerine getirdiği belirtildi ve katılım müzakerelerine 3 Ekim 2005 tarihinde başlanması kararlaştırıldı.

2005 3 Haziran Devlet Bakanı Ali BABACAN, Avrupa Birliği ile yapılacak tam üyelik müzakerelerinde "Baş müzakereci" görevini yürütmekle görevlendirildi. 29 Haziran “Türkiye için Müzakere Çerçeve Belgesi ve İlgili Diğer Belgeler” yayımlandı. 30 Temmuz Türkiye, AB ile ilişkilerinin hukuki temelini oluşturan 1963 tarihli Ankara Antlaşması'nı, 1 Mayıs 2004 tarihinde AB üyesi olan 10 ülkeyi (Estonya, GKRY, Letonya, Litvanya, Macaristan, Malta, Polonya, Portekiz, Slovakya, Slovenya) kapsayacak şekilde genişleten "Ek Protokolü imzaladı. 3 Ekim Lüksemburg'da alınan kararla AB, Türkiye ile tam üyelik müzakerelerini başlattı. 20 Ekim Üyelik müzakerelerinin ilk aşamasını oluşturan "Tarama Süreci", 25. Bilim Ve Araştırma faslında düzenlenen "Tanıtıcı Tarama" toplantısı ile başladı ve tüm fasıllardaki tarama toplantıları 13 Ekim 2006 tarihinde tamamlandı. 9 Kasım "2005 yılı İlerleme Raporu" yayımlandı.

2006 20 Ocak Türkiye, Kıbrıs sorununun çözümüne yönelik yeni planı BM Genel Sekreteri Kofi Annan'a sundu. Bu planda, Türk limanlarının Rumlara açılması karşılığında, KKTC'ye uygulanan izolasyonların kaldırılması istendi. 26 Ocak Katılım Ortaklığı Belgesi: "Türkiye ile Katılım Ortaklığı Belgesi'nde Yer Alan İlkeler, Öncelikler ve Koşullara İlişkin 23 Ocak 2006 tarih ve 2006/35/AT sayılı Konsey Kararı" {26 Ocak 2006 tarihli ve L 22 sayılı Avrupa Birliği Resmi Gazetesi} 12 Haziran Taraması tamamlanan 25. Bilim ve Araştırma faslı, Lüksemburg'da düzenlenen Hükümetler arası Konferans'ta açıldı. Türkiye'nin gerekli kriterleri yerine getirdiği belirtildi ve bu fasıl aynı toplantıda geçici olarak kapatıldı.

31 Temmuz Avrupa Komisyonu'nun, 2006 yılına kadar çeşitli mali yardım programları (ISPA, SAPARD, PHARE, CARDS, Türkiye Tüzüğü) kapsamında sağladığı mali yardımlar, 2007 -2013 döneminde "Katılım Öncesi Mali Yardım Aracı" (Instrument for Pre-Accession-IPA) adı verilen yeni ve tek bir çerçeve mekanizma kapsamına almıştır: “Katılım Öncesi Mali Yardım Aracı (IPA) 17 Temmuz 2006 tarih ve 1085/2006 sayılı Konsey Tüzüğü” {31 Temmuz 2006 tarihli ve L 210 sayılı Avrupa Birliği Resmi Gazetesi} 8 Kasım "2006 yılı İlerleme Raporu" yayımlandı. Avrupa Komisyonu, İmzalanan Ek Protokol'e karşın, limanların ve havaalanlarının Kıbrıs Rum kesiminin kullanımına açılmadığı tespitinde bulundu ve Türkiye'ye 14 -15 Aralık'taki liderler zirvesine kadar süre verdi. 13 Kasım Avrupa Konseyi, İstanbul'un 2010 yılında Avrupa Kültür Başkenti olmasını onayladı. 11 Aralık AB Genel İşler Konseyi'nde bir araya gelen AB üye ülkelerinin Dışişleri Bakanları, 9 Kasım 2006 tarihli Komisyon Tavsiyesini kabul ederek, Türkiye'nin Ek Protokol'e ilişkin taahhütlerini yerine getirdiğini doğrulayana kadar, 8 fasıl başlığının açılmayacağını ve hiçbir faslın geçici olarak kapatılamayacağını kararlaştırdı. 15 Aralık Brüksel Avrupa Konseyi Zirve Toplantısı'nda, Genel İşler Konseyi'nin önerisi aynen kabul edildi.

2007 29 Mart 20. İşletme ve Sanayi Politikası faslı müzakerelere açıldı. 17 Nisan Türkiye'nin AB Müktesebatına Uyum Programı açıklandı. 26 Haziran 18. İstatistik ve 32. Mali Kontrol fasılları müzakerelere açıldı. 6 Kasım "2007 yılı İlerleme Raporu" yayımlandı. 19 Aralık 28. Tüketicinin ve Sağlığın Korunması ile 21. Trans-Avrupa Ağları fasılları müzakerelere açıldı. 2008 26 Şubat Katılım Ortaklığı Belgesi: "2006/35/EC Sayılı Kararın Feshine ve Türkiye ile Katılım Ortaklığının Kapsadığı İlkeler, Öncelikler ve Koşullara Dair 18 Şubat 2008 tarih ve 2008/157/EC sayılı Konsey Kararı" {26 Şubat 2008 tarihli ve L 51 sayılı AB Resmi Gazetesi} 12 Haziran 6. Şirketler Hukuku ve 7. Fikri Mülkiyet Hukuku fasılları müzakerelere açıldı. 5 Kasım "2008 yılı İlerleme Raporu" yayımlandı. 18 Aralık 4. Sermayenin Serbest Dolaşımı ile 10. Bilgi Toplumu ve Medya fasılları müzakerelere açıldı. 31 Aralık Ulusal Program: "Avrupa Birliği Müktesebatının Üstlenilmesine ilişkin Türkiye Ulusal Programı ile Avrupa Birliği Müktesebatının Üstlenilmesine İlişkin Türkiye Ulusal Programının Uygulanması, Koordinasyonu ve İzlenmesine Dair 10 Kasım 2008 tarih ve 2008/14481 sayılı Karar" {31 Aralık 2008 tarih ve 27097 (5. Mükerrer) sayılı Resmi Gazete}

2009 10 Ocak Devlet Bakanı Egemen BAĞIŞ, Avrupa Birliği makamları ile yapılacak tam üyelik müzakerelerinde "Baş müzakereci" görevini yürütmekle görevlendirildi. 30 Haziran 16. Vergilendirme faslı müzakerelere açıldı. 14 Ekim "2009 yılı İlerleme Raporu" yayımlandı. 21 Aralık 27. Çevre faslı müzakerelere açıldı. 2010 30 Haziran 12. Gıda Güvenliği, Veterinerlik ve Bitki Sağlığı faslı müzakerelere açıldı. 9 Kasım "2010 yılı İlerleme Raporu" yayımlandı. 2011 8 Haziran Avrupa Birliği Bakanlığı kuruldu. 12 Temmuz Ulusal Ajans, Avrupa Birliği Bakanlığı’na bağlandı. 12 Ekim “ 2011 yılı İlerleme Raporu” yayımlandı. 12 Ekim Türkiye’nin reform sürecine destek olmayı ve müzakerelere ivme kazandırmayı hedefleyen “Pozitif Gündem”, Avrupa Komisyonu tarafından önerildi. (2011 -2012 Genişleme Strateji Belgesi)

2012 12 Nisan 120. Türkiye-AB Ortaklık Komitesi Toplantısı Brüksel’de yapıldı. 22 Haziran 5 o. Türkiye-AB Ortaklık Konseyi Toplantısı Brüksel’de yapıldı. 1 o Ekim “ 2012 yılı Türkiye İlerleme Raporu” yayımlandı. 2013 12 Nisan 121. Türkiye-AB Ortaklık Komitesi Toplantısı Brüksel’de yapıldı. 27 Mayıs 51. Türkiye-AB Ortaklık Konseyi Toplantısı Brüksel’de yapıldı. 16 Ekim “ 2013 yılı Türkiye İlerleme Raporu” yayımlandı. 5 Kasım 22. Bölgesel Politikalar ve Yapısal Araçların Koordinasyonu faslı müzakerelere açıldı. 16 Aralık AB ile Mutabakat Zaptı ve Geri Kabul Anlaşması imzalanarak nihai hedefi Türk vatandaşlarına uygulanan Schengen vizesinin kaldırılması olan Vize Muafiyeti Süreci resmen başladı. 26 Aralık Sayın Mevlüt Çavuşoğlu, Avrupa Birliği Bakanı ve Baş müzakerecilik görevini Sayın Egemen Bağış’tan devraldı.

2014 15 Nisan 122. Türkiye-AB Ortaklık Komitesi Toplantısı Brüksel’de yapıldı. 23 Haziran 52. Türkiye-AB Ortaklık Konseyi Toplantısı Lüksemburg’da yapıldı. 29 Ağustos Büyükelçi Sayın Volkan Bozkır, Avrupa Birliği Bakanı ve Baş müzakerecilik görevini Sayın Mevlüt Çavuşoğlu’ndan devraldı. 18 Eylül Türkiye'nin Yeni Avrupa Birliği Stratejisi açıklandı. 8 Ekim “ 2014 yılı Türkiye İlerleme Raporu” yayımlandı. 16 Ekim Türkiye’nin Yeni AB İletişim Stratejisi açıklandı. 30 Ekim AB’ye Katılım için Ulusal Eylem Planı’nın I. Aşaması (Kasım 2014 -Haziran 2015) açıklandı 1 Aralık AB’ye Katılım için Ulusal Eylem Planı’nın II. Aşaması (Haziran 2015 -Haziran 2019) açıklandı. 21 Aralık Avrupa Birliği Bakanlığı Antalya Temsilciliği açıldı.

2015 19 Şubat Avrupa Birliği Bakanlığı İzmir Temsilciliği açıldı. 30 Nisan 123. Türkiye-AB Ortaklık Komitesi Toplantısı Brüksel’de yapıldı. 18 Mayıs 53. Türkiye-AB Ortaklık Konseyi Toplantısı Brüksel’de yapıldı. 10 Kasım “ 2015 yılı Türkiye İlerleme Raporu” yayımlandı. 29 Kasım Türkiye-AB Zirvesi gerçekleştirildi. 14 Aralık 17. Ekonomik ve Parasal Politika faslı müzakerelere açıldı.

KATILIM MÜZAKERELERİ Katılım müzakereleri aday ülkenin, AB müktesebatını ne kadar sürede kendi iç hukukuna aktarıp, yürürlüğe koyacağının ve etkili bir şekilde uygulayacağının belirlendiği süreçtir. Avrupa Birliği Devlet ve Hükümet Başkanlarının 17 Aralık 2004 tarihli Zirvesi’nde aldığı karar doğrultusunda, 3 Ekim 2005 tarihinde Lüksemburg ta yapılan Hükümetler arası Konferans (HAK) ile Türkiye resmen AB’ ye katılım müzakerelerine başlamıştır.

3 Ekim 2005 tarihli Hükümetler arası Konferansta “Müzakere Çerçeve Belgesi de kabul edilmiştir. Müzakere Çerçeve Belgesi (MÇB) müzakere sürecinin en temel belgesidir ve katılım müzakerelerine ilişkin ilkeleri, esasları, usulleri ve müzakere fasıllarını belirler. Söz konusu belge incelendiğinde, müzakerelerin 3 temel unsur üzerinden yürütüleceği görülmektedir.

1)Kopenhag siyasi kriterlerinin istisnasız olarak uygulanması, siyasi reformların derinleştirilmesi ve içselleştirilmesi, 2)AB Müktesebatının uygulanması, üstlenilmesi ve 3)Sivil toplum diyalogunun güçlendirilmesi ve bu çerçevede hem AB ülkelerinin kamuoylarına, hem de Türkiye kamuoyuna yönelik olarak bir iletişim stratejisinin yürütülmesi

Avrupa Birliği Bakanlığı, bu 3 temel unsur çerçevesindeki tüm çalışmaları farklı mekanizmalar kurarak koordine etmektedir. Katılım Müzakereleri, Türkiye’nin AB Müktesebatını ne kadar sürede kendi iç hukukuna aktarıp, yürürlüğe koyacağının ve etkili bir şekilde uygulayacağının belirlendiği süreçtir. AB Müktesebatı, toplumsal yaşamı ilgilendiren tüm alanlarda AB’nin yürürlükte olan hukuk sistemi ve kurallar bütünüdür. Yaklaşık 120 bin sayfadan oluşmaktadır. Söz konusu müktesebat, Katılım Müzakereleri Fasılları çerçevesinde 35 başlık altında sınıflandırılmıştır.

AB Müktesebatı fasıl başlıkları şunlardır : 1)Malların Serbest Dolaşımı 2)İşçilerin Serbest Dolaşımı 3)İş Kurma Hakkı ve Hizmet Sunumu Serbestisi 4)Sermayenin Serbest Dolaşımı 5)Kamu Alımları 6)Şirketler Hukuku 7)Fikri Mülkiyet Hukuku 8)Rekabet Politikası 9)Mali Hizmetler 10)Bilgi Toplumu ve Medya 11)Tarım ve Kırsal Kalkınma 12)Gıda Güvenliği, Veterinerlik ve Bitki Sağlığı 13)Balıkçılık 14)Taşımacılık Politikası 15)Enerji 16)Vergilendirme 17)Ekonomik ve Parasal Politika 18)İstatistik 19)Sosyal Politika ve İstihdam 20)İşletme ve Sanayi Politikası 21)Trans-Avrupa Ağları 22)Bölgesel Politika ve Yapısal Araçların Koordinasyonu 23)Yargı ve Temel Haklar 24)Adalet, Özgürlük ve Güvenlik 25)Bilim ve Araştırma 26)Eğitim ve Kültür 27)Çevre 28)Tüketicinin ve Sağlığın Korunması 29)Gümrük Birliği 30)Dış İlişkiler 31)Dış Güvenlik ve Savunma Politikası 32)Mali Kontrol 33)Mali ve Bütçesel Hükümler 34)Kurumlar 35)Diğer Konular

Katılım Müzakereleri Süreci Hangi Aşamaları Kapsar ? Hükümetler arası Konferans (HAK) : HAK, müzakere sürecindeki önemli siyasi kararların açıklandığı, üye devletlerle aday ülkenin dışişleri bakanlarından oluşan bir platformdur. Esasen törensel bir yapıya sahip olan HAK toplantılarında, müzakerelerin başladığı , fasılların açıldığı ya da kapandığı resmen ilan edilir. Tarama Süreci : Müzakere Çerçeve Belgesi’nin HAK’ ta ilan edilmesi, katılım müzakerelerinin resmen başlaması anlamına gelmektedir. Ancak müzakereler teknik olarak “tarama süreciyle başlar. Tarama süreci, Avrupa Komisyonu ve aday ülkenin kamu kurum ve kuruluşlarındaki bürokratlar tarafından yürütülür. Tarama süreci, aday ülkenin müzakerelere hazırlanmasını ve katılım öncesi sürecin hızlandırılmasını hedefler. Tarama sürecinde esas olarak, AB müktesebatı kapsamındaki mevzuat hakkında bilgi verilir ve AB müktesebatı ile aday ülke mevzuatı arasındaki farklılıklar belirlenir.

Tarama süreci esasen, iki aşamadan oluşmaktadır. İlk aşama tanıtıcı tarama toplantısıdır. Bu toplantıda , Avrupa Komisyonu bürokratları AB müktesebatı hakkında aday ülke temsilcilerini bilgilendirir. İkinci aşama ise ayrıntılı tarama toplantısıdır. Bu toplantılarda aday ülke temsilcileri tarafından kendi ülkelerinin mevzuatı çerçevesinde sunumlar yapılır ve müktesebatla karşılaştırma yapılarak eksiklikler tespit edilir. Türkiye’nin 33 fasıla ilişkin (34 -Kurumlar ve 35 -Diğer fasılları tarama sürecine dahil değildir. ) tarama toplantıları , 20 Ekim 2005 tarihinde yapılan “ 25 - Bilim ve Araştırma” faslı tanıtıcı tarama toplantısı ile başlamış ; 13 Ekim 2006 tarihinde yapılan “ 23 –Yargı ve Temel Haklar” faslı ayrıntılı tarama toplantısı ile sona ermiştir.

Tarama sonu raporları : Her bir müzakere faslının taraması bittikten sonra, Komisyon, üye devletlere “Tarama Sonu Raporu” adında bir rapor sunar. Buradaki değerlendirme ve öneriler, o fasılda müzakerelerinin açılmasına temel teşkil eder. Komisyon, bu raporlarda tarama toplantıları çerçevesinde aday ülkenin müzakerelere hazır olup olmadığını değerlendirir ve sonuç kısmında ya faslın müzakereye açılmasını önerir ya da faslın müzakerelere açılabilmesi için tamamlanması gereken açılış kriterlerini ( benchmarks ) belirtir. Avrupa Komisyonu tarafından hazırlanan Tarama Sonu Raporu Konsey’e sunulur ve Konsey’de oybirliğiyle kabul edilir.

Fasılların müzakereye açılması : Tarama sürecinin tamamlanmasıyla beraber fiili müzakere sürecine geçilir. Fiili müzakere süreci, her faslın ayrı müzakerelere açılmasını ve geçici olarak kapanmasını ifade eder. Herhangi bir faslın “tarama sonu raporu” Avrupa Komisyonu tarafından hazırlanarak AB Konseyine sunulmasının ardından Konseyde ise oybirliği ile kabul edilmektedir. Dolayısıyla eğer Komisyon bir faslın tarama sonu raporunda herhangi bir açılış kriteri belirlememiş ise ya da belirlemiş ve aday ülke bu kriteri belli bir süre sonunda yerine getirmiş ise, Komisyon faslın müzakereye açılmasını Konsey’e hazırladığı bir değerlendirme raporu vasıtasıyla önerir. Konsey’de tüm üye ülkelerin Komisyon’un bu önerisini oybirliği ile kabul etmesi gerekir. Aksi takdirde fasıl müzakerelere açılamaz. Aynı süreç bir faslın kapanması için de geçerlidir.

Türkiye’nin Müzakere Pozisyon Belgesini hazırlaması : Oybirliği ile açılmasına karar verilen her fasıl için AB Dönem Başkanlığından Türkiye’ye bir resmi mektup gönderilerek, Türkiye’nin o fasılda Müzakere Pozisyon Belgesini hazırlaması istenir. Avrupa Birliği Bakanlığı koordinasyonunda, ilgili kamu kurum ve kuruluşlarımız tarafından hazırlanan Müzakere Pozisyon Belgelerinde, Türkiye’nin söz konusu müktesebat faslına uyum gösterilmesinde kat ettiği mesafe ve öngörülen uyum çalışmalarının takvimi yer alır.

Müzakere başlıklarının geçici ve nihai olarak kapatılması : Müzakere fasılları, aday ülkenin müktesebata uyumu ve müktesebatı uygulama düzeyi açısından yeterli görülürse önce geçici olarak kapanır. Örneğin, 12 Haziran 2006 tarihinde yapılan HAK’ ta, Türkiye’nin “ 25 -Bilim ve Araştırma” faslının müzakerelere açıldığı ve geçici olarak kapatıldığı ilan edilmiştir. Fasıllar önce geçici olarak kapatılır. Daha sonra müzakere sürecinin sonunda tüm fasıllar yeniden değerlendirilerek nihai olarak kapatılır. Fasılların önce geçici, daha sonra nihai olarak iki nedeni vardır. Öncelikle, müzakere süreci uzun yıllar sürdüğünden, bu süre zarfında müktesebatta önemli değişiklikler olabilir ve bu değişikliklere aday ülkenin uyum sağlaması gerekebilir. İkinci olarak da geçici olarak kapanan fasılda aday ülkenin uyum düzeyi zaman içerisinde geriye gitmiş olabilir. Bu nedenle, fasıllar müzakereler nihai aşamaya gelene kadar geçici olarak kapatılır ve AB gerektiğinde faslı tekrar müzakerelere açma hakkını elinde tutar.

Diğer” ve “Kurumlar” başlıklarının müzakeresi : 33 faslın tamamının önce geçici ardından nihai olarak kapatılması sonucunda, aday ülke ve AB tarafı “ 34 Diğer” ve “ 35 Kurumlar” olarak adlandırılan başlıkları müzakere eder. Diğer başlığı altında 33 fasıl kapsamında olmayan hususlar örneğin, aday ülkenin Avrupa Kalkınma Fonlarından hangi protokol çerçevesinde yararlanacağı, Avrupa Merkez Bankası’na yapılacak ödemeler , aday ülkenin korunma önlemlerinden, katılım öncesi fonlardan ve yapısal fonlardan nasıl ve kaç yıl boyunca faydalanacağı , ya da tek taraflı deklarasyonlar yer alabilir. “Kurumlar” başlığı altında ise aday ülkenin, Komisyon, Konsey ya da Parlamento gibi AB kurumlarında temsil oranları kararlaştırılır.

Katılım antlaşmasının imzalanması : 35 faslın tamamında mutabakat sağlanması halinde, aday ülke için Komisyon tarafından “Katılım Antlaşması” hazırlanır. Katılım Antlaşması, Avrupa Parlamentosu’nda basit çoğunlukla, Konsey’de ise oy birliğiyle onaylandıktan sonra, üye devletler ve aday ülke tarafından imzalanır. Ardından, aday ülke ve üye devletler kendi ulusal mevzuatının öngördüğü bir şekilde Katılım Antlaşmasını onaylayabilir. Dolayısıyla üye devlet ya da aday ülkeler Katılım Antlaşmasını kendi parlamentolarında onaylayabilecekleri gibi iç mevzuatı gereği referanduma da götürebilirler.

KATILIM SÜRECİNDE MÜZAKERE FASILLARI Fasıl 1 - Malların Serbest Dolaşımı Fasıl, üye devletlerin, ticarete engel koymalarını ve sürdürmelerini yasaklayan “malların serbest dolaşımı ilkesine ilişkindir. Malların serbest dolaşımı, AB’nin ekonomik bütünleşme sürecinin başından itibaren aşama güvence altına alınan dört temel serbesti (malların, kişilerin, hizmetlerin ve sermayenin serbest dolaşımı) arasında ayrıcalıklı bir yere sahiptir. Çünkü AB bütünleşme sürecinin temel hedefi olan “İç Pazar’ın oluşumu malların serbest dolaşımı ile başlamıştır.

Türkiye‘nin Müktesebata Yönelik Çalışmaları • Kullanılmış motorlu araçlar dışındaki ürünler ile ilgili sertifikalara yönelik uygun olmayan taleplerin, ithalat izinlerinin ya da lisans şartlarının kaldırılması • Kullanılmış motorlu araçlara yönelik ithalat izinlerinin kaldırılmasına yönelik Komisyona bir plan sunulması • Beşeri tıbbi ürünlerde düzenleyici veri koruma ile ilgili kalan konuların düzenlenmesi

Fasıl 2 - İşçilerin Serbest Dolaşımı Avrupa bütünleşmesinin önemli kilometre taşlarından biri olan “işçilerin serbest dolaşımı”, üye devlet vatandaşlarının diğer üye devletlere herhangi bir sınırlama ve yasaklama ile karşılaşmaksızın serbestçe girmesi, dolaşması, ikamet etmesi, işe başvurması veya mesleğini icra edebilmesi anlamına gelmektedir. Türkiye‘nin Müktesebata Yönelik Çalışmaları • Kamu İstihdam Hizmetlerinin, Avrupa İstihdam Hizmetleri (EURES) ağına katılabilmesi için yeterli kapasitenin oluşturulması • Sosyal güvenlik sistemlerinin koordinasyonu konusunda kurumsal yapıların güçlendirilmesine devam edilmesi

Fasıl 3 - İş Kurma Hakkı ve Hizmet Sunumu Serbestisi Hizmet sunumu serbestisi, “İç Pazarın dört temel serbestisinden biridir ve AB uyruklu gerçek ve tüzel kişilerin iş kurma hakları ve sınır ötesi hizmet sağlama özgürlüklerini güvence altına alır. İş kurma hakkı ise, kişilere ve şirketlere, hizmet verdikleri ülkenin mevzuatına tabi olmak koşuluyla, Birliğin herhangi bir yerinde iş kurma, şube, bayi açma hakkının verilmesine ilişkindir Türkiye ‘nin Müktesebata Yönelik Çalışmaları • Bu fasıl kapsamındaki müktesebata uyum sağlanabilmesi için, kurumsal kapasite ve mevzuat uyumu açısından gerekli tüm adımlarla ilgili takvimi de içeren detaylı bir stratejinin sunulması • Posta hizmetleri ile ilgili müktesebata uyuma başlanması • İş kurma hakkı ve sınır ötesi hizmet sunma serbestisi ile ilgili kısıtlamaların daha fazla kaldırılması • Posta hizmetlerinde müktesebat uyumuna devam edilmesi • Özellikle vatandaşlık şartlarının kaldırılması olmak üzere, mesleki niteliklerin karşılıklı olarak tanınması konusunda müktesebat uyumuna devam edilmesi

Fasıl 4 - Sermayenin Serbest Dolaşımı AB üyesi devletlerin, kendileri arasında ve üye devletlerin üçüncü devletlere uyguladığı sermaye hareketleri üzerindeki kısıtlamaların kaldırılmasını öngörmektedir. Sermayenin Serbest Dolaşımı faslı Avrupa çapında daha açık, bütünleşmiş, rekabetçi ve etkin bir finansal pazar ve finansal hizmet yapısının tesis edilmesini amaçlar. Türkiye‘nin Müktesebata Yönelik Çalışmaları • AB kaynaklı doğrudan yabancı yatırımları etkileyen kısıtlamaların kaldırılmasına devam edilmesi • Ödeme sistemleriyle ilgili mevzuatın, müktesebata uyumuna başlanması

Fasıl 5 - Kamu Alımları Bu fasıl altında, ihale usullerinde ve uygulamalarında, üye devlet vatandaşları arasında ayrımcılığın kaldırılması, kısıtlamaların yasaklanması ve rekabet koşulları bakımından farklılıkların giderilmesine ilişkin ayrıntılı AB kuralları yer almaktadır. Türkiye‘nin Müktesebata Yönelik Çalışmaları • Kamu alımları konusunda tutarlı bir politika oluşturulması ve bu politikanın uygulanmasının izlenmesi görevinin bir kuruma verilmesi • Müktesebata uyum amacıyla kurumsal kapasitenin güçlendirilmesi ve mevzuat uyumunun sağlanması için gerekli tüm reformları içeren kapsamlı bir stratejinin hazırlanması • Kamu alımları strateji belgesinin uygulanması

Fasıl 6 - Şirketler Hukuku mevzuatı, şirketler ile muhasebe ve denetime ilişkin mevzuat olmak üzere iki ana unsurdan oluşmaktadır. Şirket düzenlemelerine ilişkin kurallar, şirketlerin tescili, birleşmesi, bölünmesi, şubeleri, ortakları ve alacaklarına ilişkin genel ilkeleri düzenlemektedir. Muhasebe ve denetim alanındaki kurallar ise, anonim ve limitet şirketlerin bilanço esaslarını, finansal raporlama ilkelerini, denetim ve muhasebe esaslarını düzenler. Türkiye‘nin Müktesebata Yönelik Çalışmaları • Yeni Türk Ticaret Kanununun kabul edilmesi • Muhasebe ve denetim alanında, AB standartları ile uyumlu ve genel amaçlara yönelik bir mali raporlama çerçevesinin kabul edilmesi

Fasıl 7 - Fikri Mülkiyet Hukuku mevzuatı, telif hakları ve sınaî mülkiyet haklarına ilişkin mevzuat olmak üzere iki ana unsurdan oluşmaktadır. Telif hakları her türlü fikir ve sanat ürünlerini yaratan eser sahiplerinin haklarını korumayı amaçlayan düzenlemeler ile komşu hak sahibi icracı sanatçıların, radyo ve televizyon kuruluşlarının ve filmlerin ilk tespitini gerçekleştiren yapımcıların haklarını (bağlantılı haklar) korumak amacıyla gerçekleştirilen düzenlemeleri içerir. Sınai mülkiyet hakları ise, ticari marka, patent, tasarım, faydalı model, entegre devre topografyaları ve ek koruma sertifikaları gibi oldukça geniş bir alanı kapsamaktadır. Türkiye‘nin Müktesebata Yönelik Çalışmaları • Fikri mülkiyet haklarının uygulanması amacıyla polis, gümrük ve yargı arasındaki koordinasyonun güçlendirilmesi ve bu kurumların kapasitelerinin geliştirilmesi • Özellikle ticari marka taklitleri ve korsanlık konularının ele alınması • Uyum çalışmalarına devam edilmesi ve fikri mülkiyet haklarının etkin olarak uygulanmasının temini

Fasıl 8 - Rekabet Politikası AB Rekabet Politikası ve bunu oluşturan müktesebatın temel amacı, üye devletlerde faaliyet gösteren ekonomik aktörlerin eşit koşullarda rekabet edebileceği bir iç pazarın oluşumunu sağlamaktır. Bu kurallar, temel olarak İç Pazar’da rekabetin bozulmamasını sağlayan bir sistem oluşturmaktadır. Türkiye‘nin Müktesebata Yönelik Çalışmaları • Müktesebata uygun bir Devlet Yardımları Kanununun kabul edilmesi ve işlevsel olarak bağımsız bir devlet yardımları izleme otoritesinin oluşturulması • Ulusal çelik sektörü yeniden yapılanma programının AB gerekliliklerine uygun olarak tamamlanması ve kabul edilmesi • Devlet yardımları alanında ikincil mevzuatın uyumlaştırılması

Türkiye‘nin Çalışmaları Fasıl 9 - Mali Hizmetler Bu alandaki müktesebat, bankacılık, sigortacılık, yatırım hizmetleri, menkul kıymet piyasalarını kapsayan mali sektörde, İç Pazar’ın işlemesi için gerekli olan uyumlaştırılmış kuralları içermektedir. Müktesebata Yönelik • Kredi kurumları ve yatırım şirketleri için yeni sermaye gereksinimleri ve ilgili diğer direktiflere (mevduat garanti programı, toparlama ve yeniden örgütlenme, finansal holdingler, banka hesapları) uyumun sağlanmasına devam edilmesi • Bağımsız düzenleyici ve denetleyici bir otoritenin kurulması da dahil olmak üzere hem bankacılık sektöründe hem de bankacılık dışı mali sektörde ihtiyati ve denetime ilişkin standartların güçlendirilmesi

Fasıl 10 - Bilgi Toplumu ve Medya Fasıl “Bilgi Toplumu” ve “Medya” olarak iki ana bileşenden oluşmaktadır. Bilgi Toplumu alanındaki müktesebatın amacı; • Elektronik haberleşme hizmet ve şebekelerinde serbestleşmenin sağlanması, • Tek pazarın etkili bir şekilde işlemesinin önündeki engellerin ortadan kaldırılması, • Evrensel anlamda mevcut olacak modern hizmetlerin oluşturulmasıdır. Türkiye‘nin Müktesebata Yönelik Çalışmaları • Görsel işitsel politika alanında, özellikle Sınır Tanımayan Televizyon direktifi ile ilgili, mevzuat uyumuna devam edilmesi • Elektronik haberleşme alanında müktesebatın iç hukuka aktarılmasına ve uygulanmasına devam edilmesi ve piyasaların tam serbestleşmeye hazırlanması • Düzenleyici otoritenin bağımsızlığının ve idari kapasitesinin güçlendirilmesi

Fasıl 11 - Tarım ve Kırsal Kalkınma Bu fasıl kapsamında, esas itibarıyla değişik ürünler için geliştirilen ve çiftçiler ile sektörde yer alan (ürün işleyicileri gibi) aktörlere verilen destekler, bazı ürünlere yönelik üretimle ilgili kota düzenlemeleri, bu ürünlerin ithalatına yönelik kısıtlamalar, ek tarifeler gibi hususlar ile bunların uygulanmasına yönelik kontrol sistemleri yer almaktadır. Türkiye‘nin Müktesebata Yönelik Çalışmaları • AB gerekliliklerine uygun olarak akredite edilecek bir IPARD (Katılım Öncesi Mali Yardım Aracı – Kırsal Kalkınma Bileşeni) ajansının kurulması • Tarım arazilerindeki denetime hazırlık teşkil etmesi açısından, arazi tanımlama ve Ulusal Çiftçi Kayıt Sisteminin geliştirilmesine devam edilmesi • Tarım – Çevre tedbirlerinin gelecekte uygulanabilmesi bakımından, çevre ve kırsal bölgelere ilişkin pilot eylemlerin uygulanması için hazırlıklara başlanması

Fasıl 12 - Gıda Güvenliği, Veterinerlik ve Bitki Sağlığı Fasıl kapsamında yer alan mevzuatın temel amacı, çiftlikten sofraya kadarki tüm süreçlerde gıda güvenliğinin teminini öngördüğünden, birbiri ile ilişkili çok sayıda mevzuattan oluşmaktadır. Mevzuatının önemli bir bölümünü oluşturan veterinerlik, esas itibarıyla canlı hayvanlar ve hayvansal ürünlerin Birlik içi ticareti, hastalık kontrol ve eradikasyonu, AB dışındaki ülkelerden gelecek ürünlere ilişkin teknik ve idari düzenlemeler ile hayvansal kökenli ürünlerin üretiminin kontrolüne ilişkin düzenlemeleri içermektedir. Gıda Güvenliği, tüketicinin korunması, bilgilendirilmesine yönelik hijyen ve sunum kuralları, gıda güvenliğinin teminine yönelik mekanizmalar ve teknik kriterler ile denetimlere yönelik düzenlemeleri içermektedir

Türkiye‘nin Müktesebata Yönelik Çalışmaları • Gıda, yem ve veterinerlik konularında AB gereklilikleriyle uyumlu ve AB müktesebatının tam olarak aktarılmasına olanak sağlayacak bir çerçeve kanunun kabul edilmesi • Trakya bölgesinin Dünya Hayvan Sağlığı Teşkilatı tarafından, aşılama yoluyla şap hastalığından ari bölge olarak tanınması için gerekli önlemlerin alınması • AB müktesebatına dayalı olarak tüm tarım- gıda işletmelerinin sınıflandırılması ve bu işletmelerin iyileştirilmesi için bir Ulusal Program hazırlanması • Hayvan hastalıklarına karşı kontrol tedbirlerinin kabul edilmesi ve hayvan sağlığı ile ilgili durumun gerektirmesi halinde eradikasyon planlarının oluşturulması

Fasıl 13 - Balıkçılık Balıkçılığa ilişkin AB mevzuatı temelde, balıkçılık sanayinin geleceğini garanti altına alacak ve balık stoklarını koruyacak şekilde düzenlenmiştir. Yasal önlemlerin ihmal edilmesi ile aşırı avlanma, ticari stoklara zarar verebilmekte ve sonuçta tüm sektörün tahrip olmasına yol açabilmektedir. Türkiye‘nin Müktesebata Yönelik Çalışmaları • AB gerekliliklerine uygun olarak revize edilmiş Su Ürünleri Kanununun kabul edilmesi • Deniz kaynakları hakkında doğru bilgi elde etmek amacıyla güvenilir bir stok değerlendirme sisteminin kurulması • Mevcut filo kayıt sisteminin AB koşullarına uyarlanması

Fasıl 14 - Taşımacılık Politikası Türkiye‘nin Çalışmaları Müktesebata Yönelik Faslın temel amacı Avrupa çapında temiz, emniyetli ve etkin taşımacılık hizmetleri sunarak iç pazarın desteklenmesi ve AB vatandaşlarının serbestçe seyahat edebilmelerinin sağlanmasıdır. • Türk demiryolu sektörünün kademeli olarak açılması amacıyla demiryolu çerçeve kanununun kabul edilmesi ve altyapı ve işletmecilik ile ilgili faaliyetlerin birbirinden ayrılmasının sağlanması • Havacılık alanında, Tek Avrupa Hava Seması ile ilgili müktesebata kademeli olarak uyum sağlanması için net bir strateji belirlenmesi ve Avrupa Sivil Havacılık Konferansının sivil havacılık güvenliği alanındaki politika beyanatının ilgili hüküm ve şartlarına uyum sağlanarak bunların uygulanması • Özellikle karayolu taşımacılığı emniyeti ilgili taşımacılık müktesebatına hukuki ve idari uyum çalışmalarının sürdürülmesi

Fasıl 15 - Enerji AB enerji politikaları, piyasaların bütünleşmesi, sürdürülebilir kalkınma, tüketicinin korunması, ekonomik ve sosyal uyum gibi ilkelere dayanan genel ekonomi politikasının bir parçasını oluşturmaktadır. Enerji politikalarının temel amaçları; • Birliğin rekabet edebilirliğine katkı sağlamak, • Enerji arz güvenliğini temin etmek, • Sürdürülebilir kalkınma temelinde çevrenin korunmasına katkıda bulunmak, şeklinde sıralanabilir. Türkiye‘nin Müktesebata Yönelik Çalışmaları • Enerji verimliliği alanında uyuma devam edilmesi ve idari kapasitenin güçlendirilmesi; yüksek verimli kojenerasyonun teşvik edilmesi; uygun ve iddialı hedefler ile teşviklerin belirlenmesi dahil olmak üzere ulaştırma, elektrik, ısıtma/soğutma alanlarında yenilenebilir enerji kullanımının geliştirilmesi • Kullanılmış Yakıt ve Radyoaktif Atık Yönetimi Güvenliği Birleşik Sözleşmesine katılım. AB standartları ile uyumlu, yüksek seviyede nükleer güvenlik sağlayan bir nükleer kanunun kabul edilmesi • Düzgün işleyen ve rekabete açık bir enerji piyasası için gereken idari ve düzenleyici yapıların daha da güçlendirilmesi ve bağımsızlıklarının sağlanması

Fasıl 16 -Vergilendirme v Fasıl kapsamında, dolaysız vergilerin yakınlaştırılması (gelir ve kurumlar vergisi), dolaylı vergilerin uyumlaştırılması (katma değer vergisi, özel tüketim vergisi), vergisel konularda idari yardımlaşma ile idari kapasite ve bilgi işlem altyapısı konuları bulunmaktadır. v Türkiye, Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) ve Katma Değer Vergisi (KDV) konusunda, özellikle yapıları ve uygulanan oranlar ile özellikle de indirim, muafiyet, istisna, vergi iadeleri ve indirimli oranların uygulanmasıyla ilgili olarak AB müktesebatına uyumlaştırma çalışmaları yapılmıştır.

Fasıl 17 -Ekonomik ve Parasal Politika Fasıl temel olarak üye devletlerin merkez bankalarının bağımsızlığı, kamu sektörünün merkez bankaları tarafından finansmanının yasaklanması ve kamu sektörünün finansal kurumlara imtiyazlı erişiminin önlenmesi konularını kapsamaktadır. v. Türkiye yasal çerçevesini Merkez Bankası’nın tam bağımsızlığını, kamu sektörünün merkez bankaları tarafından finansmanının yasaklanmasını, kamu kesiminin finansal kurumlara imtiyazlı erişiminin önlenmesini ve AMBS hedefleri ile uyumlu olmasını da içerecek şekilde sağlayarak çalışmalar yapmıştır.

Fasıl 18 -İstatislik Fasıl tarafsızlık, güvenirlik, istatistiksel gizlilik ve mesleki bağımsızlık gibi temel ilkelere uyumunu; istatistiksel altyapı, sınıflandırmalar ve kayıtlar ile sektör istatistikleri (resmi istatistiklerin konusu olan sektörler) bölümlerini içermektedir. v Türkiye’ de ESA 95’e uygun anahtar ulusal hesap göstergelerinin zamanında oluşturulması v Verinin zamanında toplanması, işlenmesi ve dağıtılmasını sağlamak amacıyla TUİK ’in koordinatör rolünün güçlendirilmesi ve idari kapasitesinin iyileştirilmesi v AB gereklilikleri doğrultusunda tarım istatistiklerinin sağlanmasına yönelik bilgi toplanması için metodolojinin ve örgütsel yapının uyumlaştırılması çalışmaları yapılmıştır.

Fasıl 19 -Sosyal Politika ve İstihdam Fasıl; aktif, katılımcı ve sağlıklı bir topluma ulaşmak için yaşam kalitesinin iyileştirilmesini amaçlamaktadır. Bu politikanın kapsamına, işsizlerden yaşlılara, özürlülerden sosyal olarak dışlanan ve ayrımcı muameleye maruz kalan bütün vatandaşlar dâhil edilmektedir. v. Türkiye’deki kayıt dışı çalışma problemini çözmek için plan tasarlanması v. Ortak Sosyal İçerme Belgesi (JIM) ve İstihdam Politikası Öncelikleri Ortak Değerlendirme Belgesi (JAP) ile ilgili çalışmaların bitirilmesi ve her iki izleme sürecinin aktif olarak uygulanması vİşgücü piyasasını ve sosyal gelişmeleri izleme ve değerlendirme kapasitesinin artırılması gibi çalışmalar yapılmıştır.

Fasıl 20 -İşletmeler ve Sanayi Politikası Fasıl temel olarak genel politikaların belirlenerek rekabet edebilirliğin artırılabilmesi hedefine yönelik işletme politikası, sanayi politikası ve sektörlere yönelik tedbir ve politikalardan oluşmaktadır. İç ve dış yatırımların artırılması, KOBİ’lerin geliştirilmesi ve Ar-Ge, girişimcilik ve yenilikçilik faaliyetlerinin desteklenmesini amaçlamaktadır. v Türkiye’ de kapsamlı ve güncel bir sanayi stratejisinin kabul edilmesi v TINA çalışması kapsamında belirlenen projelere öncelik verilmesi v Avrupa Topluluğu Trans-Avrupa Ağları Enerji Kılavuz İlkelerinde listelenen ortak çıkar projelerine öncelik verilmesi çalışmaları yapılmıştır

Fasıl 21 -Trans-Avrupa Şebekeleri Türkiye ve AB arasında kişilerin, malların ve hizmetlerin serbest dolaşımını kolaylaştırmak amacıyla iyi bir ulaştırma altyapısı oluşturarak, bunun Trans. Avrupa Ulaştırma Ağlarına eklemlenmesini sağlamaktır. v. Türkiye Trans- Avrupa Ağlarına bağlayacak ana ulaştırma akslarının belirlenmesine yönelik birçok çalışmalar yapmıştır.

Fasıl 22 -Bölgesel Politika ve Yapısal Araçların Koordinasyonu Fasıl temel olarak bölgeler arasındaki sosyo-ekonomik farklılıkların azaltılmasına yönelik bütün çalışmaları kapsamaktadır. v Türkiye’de programlama, proje hazırlama, izleme, değerlendirme ve mali yönetim ve kontrol alanlarında idari kapasitenin güçlendirilmesi ve kurumsal yapıların oluşturulmasının pekiştirilmesi v Topluluk uyum politikasına yönelik olarak, idari kapasitenin merkezi, bölgesel ve yerel düzeyde artırılması çalışmaları yapılmıştır.

Fasıl 23 -Yargı ve Temel Haklar Yargı ve temel haklar alanındaki AB politikaları birliği bir özgürlük, güvenlik ve adalet alanı olarak korumayı ve daha da geliştirmeyi amaçlamaktadır. v. Türkiye’ de Yargının verimliliği, etkinliği ve işlevselliğinin arttırılması v. Yolsuzlukla Mücadele v. Temel Haklar v. Kişisel verilerin korunmasına ilişkin mevzuat çalışması ve bağımsız bir veri koruma denetleme otoritesinin kurulması çalışmaları yapılmıştır.

Fasıl 24 -Adalet, Özgürlük ve Güvenlik Adalet, özgürlük ve güvenlik alanındaki AB politikaları, özgürlük, güvenlik ve adalet alanı olarak korumayı ve daha da geliştirmeyi amaçlamaktadır. v. Türkiye’ de tüm kolluk kuvvetleri birimlerinin adli ve idari kapasitelerinin güçlendirilmesi ve geliştirilmesi v“Türkiye’nin Ulusal Örgütlü Suçlarla Mücadele Stratejisinin” uygulanması. vÖrgütlü suçlar, uyuşturucu, insan ticareti, dolandırıcılık, yolsuzluk ve kara paranın aklanmasına karşı mücadelenin güçlendirilmesi çalışmaları yapılmıştır.

Fasıl 25 -Bilim ve Araştırma Eğitim ve gençlik alanında Lizbon Stratejisi ve ardılı AB 2020 Stratejisi öncülüğünde ortak hedeflere ulaşmak ve ulusal politikaları yakınlaştırmak amacıyla Açık Koordinasyon Yöntemi uygulanmaktadır. Bu yöntemle eğitim ve kültür alanlarında ortak hedefler ve ortak göstergeler belirlenmekte, ulusal eylem planları hazırlanmaktadır. Fasıl 26 -Eğitim ve Kültür Avrupa Topluluğu’nun ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu’nun faaliyetlerini içeren çerçeve programlara ilişkin Konsey ve Komisyon kararlarından ve üçüncü ülkeler ile bilim ve teknoloji alanındaki işbirliği anlaşmalarından oluşmaktadır.

Fasıl 27 -Çevre Fasıl, insan faaliyetlerinden kaynaklanan kirliliğin ortadan kaldırılmasını, azaltılmasını ve önlenmesini, doğal kaynakların ekolojik dengeyi bozmadan kullanılmasının temin edilerek sürdürülebilir kalkınmanın teşvik edilmesini, kirliliğin kaynağında önlenmesini, çevre politikasının diğer sektörel politikalarla (enerji, ulaştırma v. b. ) güvence altına almayı hedeflemektedir. v Türkiye’ de Ulusal Atık Yönetimi Planının kabul edilmesi v Uluslararası çevre sözleşmeleri ile doğa koruma, su kalitesi, kimyasallar, endüstriyel kirlilik, risk yönetimi ve atık yönetimi ile ilgili müktesebatın iç hukuka aktarılmasına ve uygulanması v Çevresel Gereksinimlerin Diğer Sektörel Politikalara Entegre Edilmesinin Takibi çalışmaları yapılmıştır.

Fasıl 28 -Tüketicinin ve Sağlığın Korunması AB üye devletlerinde yaşayan herkes için güvenli, kaliteli mal ve hizmet sunumu yoluyla tüketicilerin yaşam standartlarının iyileştirilmesi ve sağlığın korunmasında gerekli önlemlerin alınması amaçlanmaktadır. v. Türkiye’ de tüketicinin ve sağlığın korunması ile ilgili müktesebata uyumun artırılması ve idari yapıların yeterliliğinin ve uygulama kapasitesinin sağlanması çalışmaları yapılmıştır

Fasıl 29 -Gümrük Birliği AB gümrük alanının düzgün işlemesinin sağlanması ile mal giriş ve çıkışında Birliğin dış sınırlarının korunması ve kontrol edilmesine ilişkin düzenlemeleri içermektedir. v Türkiye’de yasadışı ticaret ve sahtecilik başta olmak üzere, gümrük idaresinin uygulama kapasitesinin güçlendirilmesi v Türkiye’ye giriş yapan yolculara gümrüksüz mağazalarda satılan Gümrük Birliği kapsamındaki mallardaki vergi muafiyetinin kaldırılması v Gümrük kontrolleri ve vergi denetimi kuralları olmak üzere, serbest bölgeler mevzuatının AB müktesebatı ile uyumlu hale getirilmesi çalışmaları yapılmıştır.

Fasıl 30 -Dış İlişkiler AB, üçüncü ülkeler ve uluslararası örgütlerle olan ekonomik ve ticari ilişkileri ile uluslararası işbirliği ve yardıma ilişkin düzenlemeleri kapsamaktadır. v. Türkiye’ de Genelleştirilmiş tercihler sistemine (GTS) ilişkin Topluluk rejimine uyumun tamamlanması v. OECD’de ve Doha Kalkınma Gündemi bağlamında Dünya Ticaret Örgütünde AB pozisyonu ile uyum sağlanması vÜçüncü ülkelerle henüz tamamlanmamış olan serbest ticaret anlaşmalarının (STA) müktesebata uygun olarak tamamlanması yönünde çabaların sürdürülmesi çalışılmıştır.

Fasıl 31 -Dış Güvenlik ve Savunma Politikası Ortak Dış ve Güvenlik Politikası (ODGP) ve Avrupa Güvenlik ve Savunma Politikası (ASGP) yasal olarak bağlayıcı uluslararası anlaşmalar dâhil olmak üzere yasalara ve siyasi belgelere dayanmaktadır. Bu fasıl ile ilgili tarama raporu henüz alınmadığından bu aşamada herhangi bir mevzuat uyumu çalışması öngörülmemiştir. Fasıl 32 -Mali Kontrol Fasıl; Kamu İç Mali Kontrolü (KİMK), Dış Denetim, AB Mali Çıkarlarının Korunması ve Euro'nun Sahteciliğe Karşı Korunmasından oluşmaktadır. v Türkiye’ de güncellenmiş bir kamu iç mali kontrol politika belgesinin (PIFC) ve kamu iç mali kontrol mevzuatının kabul edilmesi v Sahtecilik mücadele koordinasyon yapısının oluşturulma çalışmaları yapılmıştır.

Fasıl 33 -Mali ve Bütçesel Hükümler AB bütçesine sağlanacak fonlar için gerekli mali kaynaklara (öz kaynaklar) ilişkin kuralları kapsamaktadır. Söz konusu öz kaynaklar; gümrük vergileri, tarımsal vergiler ve şeker vergilerinden elde edilen geleneksel öz kaynaklardan oluşan üye devlet katkıları, üye devletlerin KDV gelirlerine dayanan bir kaynak ve üye devletlerin gayri safi milli hâsılalarının büyüklüğüne (GSMH) bağlı olarak değişen bir kaynaktan oluşmaktadır. v. Türkiye’ de şeker sektöründeki piyasaların ortak düzeni kapsamında oluşan harcamaların finanse edilmesine katkı amacıyla üretim vergisi uygulamasının başlatılma çalışmaları yapılmıştır.