TRK FNANS SSTEMNDE KATILIM BANKALARI Katlm Bankalarna Gei

TÜRK FİNANS SİSTEMİNDE KATILIM BANKALARI (Katılım Bankalarına Geçiş) TÜRKİYE KATILIM BANKALARI BİRLİĞİ 1

TÜRKİYE’DE VE DÜNYADA FAİZSİZ BANKACILIK A-FAİZSİZ BANKACILIĞIN DÜNYADA ULAŞTIĞI HACİM 300 MİLYAR USD B-SEÇİLMİŞ ÜLKELERDEKİ FAİZSİZ BANKACILIĞIN BANKACILIK SİSTEMİ İÇERİSİNDEKİ PAYI 2

Türk Bankacılık Sistemi Mevduat Bankalar Katılım Bankaları Kalkınma ve Yatırım Bankaları 3

KATILIM BANKACILIĞININ MEVZUATIMIZDAKİ YERİ o o o 1983 yılında Bakanlar Kurulu Kararı ve bu karara istinaden çıkarılan düzenlemelerle kurulmuş ve faaliyete başlamışlardır. 1999 yılında ek bir Kanunla Bankalar Kanunu kapsamına alınmışlardır. (Md. 20 -6) 2001 yılında aynı Kanun kapsamına, yine ek bir Kanunla özel finans kurumları ile ilgili “Güvence Fonu” “Tasfiye Kurulu” ve “Özel Finans Kurumları Birliği” ile ilgili düzenlemeler eklenmiştir. 4

o 01/11/2005 tarihinde yürürlüğe giren 5411 sayılı Bankacılık Kanunu ile “Özel Finans Kurumu” adı “Katılım Bankası” olarak değişmiş ve bu kurumlar banka ünvanını kazanmışlardır. Katılım Bankaları, mevzuat açısından Bankacılık Kanunu bünyesinde mevduat bankaları ile eşit statüde yer almışlardır. Bu Kanundaki “banka” ibaresinin açılımı “mevduat bankası, katılım bankası, ve kalkınma ve yatırım bankası” şeklindedir. 5

KATILIM BANKACILIĞININ TARİHİ GELİŞİMİ o o 1983 yılı sonunda yayımlanan Kararnameye istinaden özel finans kurumlarının Türkiye’de faaliyet göstermelerine izin verilmiştir. 1985 yılında Albaraka Türk ve Faisal Finans Kurumu faaliyete geçmiştir. 1989 yılında Kuveyt Türk, 1991 yılında Anadolu Finans, 1996 yılında Asya Finans kurulmuştur. 2002 yılında Faisal Finans’ın adı Family Finans olarak değiştirilmiştir. 6

o o 2005 yılı sonunda Anadolu Finans ve Family Finans birleşerek, “ Türkiye Finans “ adını almışlardır. Halen faaliyette bulunan katılım bankalarımız şunlardır: n n Albaraka Türk Katılım Bankası A. Ş. Kuveyt Türk Katılım Bankası A. Ş. Asya Katılım Bankası A. Ş. Türkiye Finans Katılım Bankası A. Ş. 7

(1) TÜRK BANKACILIK SİSTEMİNDE (2) ALTERNATİF DEĞİL, SİSTEMİ TAMAMLAYICI BANKALARDIR. (2) MEVDUAT BANKALARI VE KALKINMA/YATIRIM BANKALARI YANINDA ÜÇÜNCÜ TARZ BİR BANKACILIKTIR. 8

(3) FONKSİYONEL OLARAK MEVDUAT BANKALARINA BENZEMEKTEDİRLER. FON TOPLAMA VE KULLANDIRMA YÖNTEMLERİNDE FARKLILIKLAR BULUNMAKTADIR. a) Fon Toplama Yöntemleri : b) a 1) Özel Cari Hesaplar : İstenildiği anda kısmen veya tamamen c) çekilebilen ve karşılığında hesap sahibine herhangi bir getiri d) ödenmeyen, anapara ödemesi taahhüt edilen hesaplardır. e) 9

a 2) Katılma Hesapları : Katılma hesaplarına yatırılan fonların işletilmesinden doğacak kar veya zarara katılma sonucunu veren; hesap sahibine önceden belirlenmiş herhangi bir getiri ödenmeyen ve ana paranın aynen geri ödenmesi garanti edilmeyen hesaplardır. 10

b) Finansman Sağlama Yöntemleri b 1) Kurumsal Finansman Desteği : İşletmenin (Kredi Müşterisi) İhtiyaç duyduğu her türlü emtia, gayrimenkul ve hizmet bedellerinin katılım bankasınca işletme adına satıcıya ödenmesi ve bunun karşılığında işletmenin borçlandırılması işlemidir. Bir nevi işletme sermayesi ihtiyacının karşılanmasıdır. Bu yöntemle kullandırılacak fonlarda alım – satıma ilişkin belgenin şubece saklanması zorunludur. 11

b 2) Bireysel Finansman Desteği : Araç, konut gibi bireysel ihtiyaçlar için gerçek kişi alıcıların doğrudan satıcılardan aldıkları mal veya hizmet bedelinin Katılım Bankası tarafından müşteri adına satıcıya ödenmesi, karşılığında alıcının borçlandırılması işlemidir. b 3) Finansal Kiralama : Taşınır ve taşınmaz malların finansal kiralama kanunu çerçevesinde Katılım Bankası tarafından temin edilerek kiraya verilmesidir. 12

b 4) Mal Karşılığı Vesaikin Finansmanı : Dış Ticaret ve Kambiyo Mevzuatı çerçevesinde malı temsil eden vesaik karşılığında finansman sağlanması işlemidir. b 5) Kar – Zarar Ortaklığı Yatırımı : Finansmana ihtiyacı bulunan gerçek ve tüzel kişilerin tüm faaliyetlerinden veya belirli bir faaliyetinden veya belirli bir parti malın alım satımından doğacak kâr ve zarara katılmak üzere bu kişilere finansman sağlanması işlemidir. Müşteri ile Katılım Bankası arasında Kar ve Zarar Ortaklığı Yatırım Sözleşmesi aktedilir. Sözleşmede tarafların kar ve zarara katılım payları ile varsa teminatlar açıkça gösterilir. 13

2. TİCARİ BANKACILIK SİSTEMİ İÇİNDEKİ YERİ AKTİF TOPLAMLAR 14

15

Not: Takipteki Krediler Dahil Değildir. 16

Not: Takipteki Krediler Dahil Değildir. 17

3. Katılım Bankaları’nın Büyüme Eğilimi Katılım Bankalarının Yıllar İtibariyle Şube ve Personel Sayıları 18

Katılım Bankaları’nın Yıllar İtibariyle Toplam Özkaynakları 19

SON RAKAMLARLA KATILIM BANKALARI NO 31/12/2006 TARİHİ İTİBARİYLE KATILIM BANKALARI (BİN YTL) SIRA NO 1 KONU TOPLANAN FONLAR 31. Ara. 05 31. Ara. 06 % FARK YTL 4. 441. 519 5. 258. 537 18 YP 3. 927. 636 5. 978. 747 52 TOPLAM 8. 369. 155 11. 237. 284 34 7. 407. 498 10. 492. 453 42 119. 253 129. 441 9 9. 945. 431 13. 729. 720 38 2 KULLANDIRILAN FONLAR 3 TASFİYE OLUNACAK ALACAKLAR 4 TOPLAM AKTİF 5 ÖZ VARLIK 951. 089 1. 559. 717 64 6 NET K R 250. 143 391. 041 56 7 PERSONEL SAYISI 5. 749 7. 114 24 8 ŞUBE SAYISI 290 355 22 20

“ÖZEL FİNANS KURUMU” NDAN “KATILIM BANKASI”NA GEÇİŞ NEDENLERİ VE GEÇİŞİN OLUMLU YA DA OLUMSUZ SONUÇLARI o Dünyada aynı ilke ve yöntemleri kullanan benzeri kurumlar “İslâmi Banka, Faizsiz Banka” adları altında ve “BANKA” ünvanıyla faaliyet göstermektedir. “Özel Finans Kurumu” ibaresi sadece Türkiye’de kullanılmakta idi. Bu ibare aslen bankacılık yapan kurumlarımızın bu özelliğini tam yansıtmıyor, yerli ve yabancı muhataplarımız tarafından bu özellik yeterince bilinmiyordu. 21

Özellikle yurtdışı muhabir ilişkilerinde ciddi zorluklarla karşılaşıyorduk. “Katılım Bankası” ibaresi ise, yaptığımız işin bir tür bankacılık olduğunu daha net ve açık bir şekilde ifade etmekte ve ulusal ve uluslararası finans piyasalarında tanınabilirlik ve kimlik sorununu çözmektedir. 22

o “Özel Finans Kurumu” adı kamu ve özel sektörde faaliyet alanımızın nitelik ve sınırları ile ilgili tereddüt meydana getiriyordu. Örneğin banka olmadığımız ileri sürülerek teminat mektuplarımız kabul edilmiyordu, kabulünün sağlanması için çok uğraşılıyordu. 23

o o “Katılım” sözcüğü yaptığımız bankacılık türünün kâr/zarara katılma esasına dayalı bir bankacılık olduğunu ifade etmektedir. Özel Finans Kurumu’ndan Katılım Bankası’na geçişte sadece ismimiz değişmiş; ilke, prensip ve çalışma yöntemlerimizde herhangi bir değişiklik olmamıştır. 24

25

26

İsmimizin “Katılım Bankası” olması ne gibi sonuçlar doğurmuştur? o Kurumlarımızın yaptığı işin bir tür bankacılık olduğu daha kolay ve net anlaşılmıştır. Özel ve kamu sektöründe, işimizin nitelik ve sınırları ile ilgili tereddütler son bulmuştur. Uluslar arası ilişkilerimiz kolaylaşmış, adımızla ilgili tereddütler ortadan kalkmıştır. 27

o Katılım Bankalarımızın lisans ve piyasa değerlerinde, ekonomideki konjonktürün de etkisiyle önemli bir artış meydana gelmiş, iç ve dış piyasalardan ortaklık talepleri gelmeye başlamıştır. Halka açılmalar bu dönemde başlamış, halka açılan bir bankamızın hisse değerinde %100’ün üzerinde bir artış meydana gelmiştir. 28

o Katılım Bankalarımızın performansında artış meydana gelmiş, 2006 yılında mevduat bankalarının topladıkları kaynaklarda %22 artış olurken, katılım bankalarımızın artış oranı %34 olmuştur. Katılım Bankalarımızın toplanan fonlardaki payı 2005’te sektörün %3, 33’ü iken 2006’da (yani katılım bankası olduktan sonra) %3, 65’ine yükselmiştir. 29

o Yine aktif toplamındaki payları 2005’te %2, 54 iken 2006 yılında %2, 83’e yükselmiştir. Net kârları da 2006 yılında %56 artış göstermiştir. İsim değişikliğinin sektörümüz üzerinde herhangi bir olumsuz etkisi görülmemiştir. Aksine isim değişikliği ve katılım bankalarının Bankacılık Kanunu’nda yer alması, sektörümüze tahmin edildiği gibi yeni bir dinamizm ve açılım getirmiştir. 30

31