Treguesit e profitabilitetit Analiza e rentabilitetit t kompanive

Treguesit e profitabilitetit • Analiza e rentabilitetit të kompanive klasifikohet në pjesët më të rëndësishme të analizës financiare. • Treguesit janë të lidhura me fitimet që lidhen me shitjet dhe të ardhurat nga investimet, dhe tregojnë performancen e përgjithshme te biznesit. Treguesit më i zakonshëm që përdoret të profitabilitetit janë: • 1. marzha e fitimit 2. Norma e kthimit mbi aktivet (pasurinë) 3. Norma e kthimit mbi kapitalin

Raportet e përfitueshmërisë (rentabilitetit) Marzha e Fitimit Bruto, Marzha e Fitimit Operativ, Marzha e Fitimit Neto, E ardhura për Aksion

Marzha e fitimi • Marzha e Fitimit është llogaritur në bazë të të dhënave nga llogaria e fitimit dhe humbjes. Neto Marzha e fitimit është llogaritur si raport i të ardhurave neto ndaj totalit të të ardhurave. • Fitimi neto • Neto marzha e fitimit = --------------- • Te hyrat e përgjithshme • Marzha neto fitimi gjithashtu demonstron aftësinë e menaxhimit në udhëheqjen e kompanisë. Raporti i fitimit neto të shitjes në thelb shpreh nivelin e marrëdhënieve kosto / çmim ne biznes. • • Nëse marzha e fitimi shumëzohet me koeficientin e totalit të aktiveve, si rezultat do te fitohet treguesi i rentabilitetit ne ndërmarrje. Kjo do të thotë se rentabiliteti mund te rritet duke rritur koeficientin e qarkullimit apo rritjen e marzhës se fitimit.

Fitimi marzhinal bruto, fitimi marzhinal operativ dhe fitimi marzhinal neto perfaqsojne aftesine e shoqerise per te kthyer parate e shitjeve ne nivele te ndryshme matjeje. Fitimi marzhinal bruto apo norma bruto e fitimit (Gross margin), tregon lidhjen midis shitjeve dhe kosotos se mallrave te shitura, mat aftesine e shoqerise per kontrollin e kosotove te inventareve ose te kosotos se prodhimit te produktit. Fitimi marzhinal opertaiv (EBIT margin), eshte mates i eficiences se pergjithshme operative dhe permbledhe te gjitha shpenzimet qe lidhen me aktivitetin e zakonshem te biznesit. Fitimi marzhinal neto (neto margin) mat perfitueshmerine e veprimtarive operative pasi merren ne konsiderate te gjitha shpenzimet dhe te ardhurat, perfshire interesin, tatimet dhe zerat jooperativ.

Marzha e Fitimit Bruto Tregon se sa ndërmarrja fiton mbi shpenzimet e afarizmit. Në një ane ajo tregon se sa para mbesin ne ndermarrje, e nga ana tjeter tregon pjesëmarrjen e shpenzimeve te prodhimit ne te ardhura. Tre faktore qe ndikojne ne ndryshimin e MFB. 1. çmimi shites i produkteve 2. shpenzimet e shitjese se produketeve 3. ndrrimi i asortimentit te prodhimit Fitimi Bruto Marzha e fitimit bruto = -------- Shitjet Neto

Shembull 2004 2003 Fitimi neto 51. 742 36. 673 ---------- = 0. 4 ------- = 0. 399 Shitjet neto 129. 36 91. 8

Marzhi i Fitimit Operativ Kjo marzhë tregon ndikimin dhe kualitetin e menaxhmentit sepse në bazë te rrjedhjes se saj mundet te shihet se si menaxhmenti i kontrollon shpenzimet dhe te dalat. Fitimi Operativ (EBIT) MFO= ------------- Shitjet neto (EBIT- (Earning Before Interes and Tax)

Shembull 2004 2003 Fitimi operativ 11. 546 7. 084 ---------- = 0. 089 ------- = 0. 077 Shitjet neto 129. 36 91. 8

Marzhi i Fitimit Neto Marzha i merr ne konsiderim te gjitha shpenzimet duke perfshire kamtat dhe tatimet. Rritja e Marzhes se Fitimit Neto nuk do te thot se ndermarrja afaron ne menyre te suseshme. Marzha Operative tregon fitimin e ndermarrjes para financimit te shpenzimeve dhe tatimeve. Kjo marzhe sillet ne mes 8 -10% per veprimtarite tregtare, ndersa verpimtarite me rrethgjirim te madh si psh. tregtaret me shumice sillet ne mes 3% Fitimi neto mbas taksave MFN = --------------- Shitjet Neto

Shembull 2004 2003 Te ardhurat neto 5. 636 3. 546 ------------ = 0. 0 44 ------- = 0. 039 Shitjet neto 129. 36 91. 8

Bruto Marzha 2010= 3071959 / 4963873 *100 =61. 9% EBIT 2010= 1441551 / 4963873 *100 = 29. 0% Neto Mazha 2010 = 1136524 / 4963873 *100 = 22. 9% mil. euro Llogaritja e fitimit/humbjes 2009 2010 Te hyrat nga shitja 4, 180, 554. 00 4, 963, 873. 00 Shpenzimet e mallrave te shitura (1, 529, 789. 00) (1, 891, 914. 00) Fitimi Bruto 2, 650, 755. 00 3, 071, 959. 00 Shpenzimet e pergj. Administrative (492, 899. 00) (607, 397. 00) Shpenz. E hulumtimit dhe zhvillimit (220, 754. 00) (362, 942. 00) Shpenzimet e shitjes dhe distribuimit (563, 315. 00) (660, 069. 00) EBIT 1, 373, 787. 00 1, 441, 551. 00 Te hyrat/dalat nga financimi (26, 913. 00) 57, 381. 00 Fitimi/humbja nga qarkullimi I rezervave (90, 332. 00) (18, 096. 00) Tatimte dhe kontributet (387, 487. 00) (344, 312. 00) Fitimi neto 869, 055. 00 136, 524. 00 % 2006 2007 2008 2009 2010 Bruto Marzha 57. 7 63. 7 65. 3 63. 41 61. 9 EBIT 24. 5 26. 8 30. 2 32. 86 29 Neto Marzha 19. 9 21. 2 19. 3 20. 79 22. 9

Treguesit e investimeve • Treguesit e investimeve shërbejnë për matjen e performancës se investimeve ne aksione te zakonshëm te kompanisë. • Për të llogaritur këto parametra, përveç të dhënave nga pasqyrat financiare të kërkuara nga të dhënat mbi aksionet, veçanërisht për numrin dhe vlerën e tregut te aksioneve. • Treguesit më i zakonshëm që përdoret te investimeve në vijim: 1. Fitimet për aksion (EPS) 2. Dividendi për aksion (DPS) 3 Raporti i pagimit te disidentit (DPR) 4 Totali i rentabilitetit te aksione (P / E Raporti) 5 Rentabilitetin i disidentes se aksionit

Fitimet për aksion • Fitimet për aksion (Eng. earnings per share) tregon marrëdhëniet në mes të fitimit neto dhe numrin e aksionet, gjegjësisht shpreh shumën e fitimit te krijuar nga një aksion. • Llogaritur në bazë të formulës: Fitimi neto • Fitimi për aksion = ---------- Numri i aksioneve • Fitimet për aksion, si tregues i investimit, paraqet ne te vërtet atraktivitetin e investimeve ne ndërmarrje dhe shpreh aftësinë e tij për te krijuar fitim.

Dividendi për aksion • Fitimi për dividendë (Eng. dividends per share- DPS), të ngjashme si fitimi nga aksioni, shpreh shumën e dividendëve që aksionarët do të marrë për çdo aksion në pronësi. Pjesa e fitimit neto nga dividendi Dividendi për aksion = ---------- Numri i aksioneve

Raporti i pagimit te dividendit • Raporti i pagimit te dividentave (eng. divident payout ratio) mbulon marrëdhëniet e dividenteve për aksion dhe fitimet për aksion. • Si rregull, ky tregues është më pak se 1. Dividendi për aksion • Raporti i pagesave te disidentes = ----------- Fitimi nga aksionet

Rentabiliteti i përgjithshme i aksioneve • Treguesit më të rëndësishëm i investimit janë treguesit e rentabilitetit te aksioneve (eng. price earnings ratio) dhe rentabilitetit i dividentave te aksioneve. • Rentabilitetit i përgjithshëm i aksioneve vene ne raport fitimin nga aksioni dhe çmimin e aksionit, duke pasur për baze se kapitali vetanak nuk është treguar me vlerë te kontabilitetit te vete por me atë te vlerës se tregut. Fitimi nga aksionet • Rentabiliteti i përgjithshëm i aksioneve= --------- Çmimi i tregut te aksioneve

Rentabiliteti i deividentave te aksioneve • Rentabiliteti i dividentave te aksioneve apo te hyrat nga dividenta është tregues i ngjashëm i rentabilitetit te aksioneve. Raporti ne mes këtyre dy treguesve varet nga ajo se a janë dividentet te paguara nga fitimet e mbajtura te akumuluara nga periudhe e me hershme kohore llogaritëse. • Të dy treguesit janë shprehur zakonisht si një përqindje. Dividendi për aksion • Rentabiliteti i deividentave te aksioneve= ------------ Çmimi i tregut te aksioneve

ANALIZA E KTHIMIT NË KAPITALIN E INVESTUAR Pronarët investojnë në një biznes për të marrë një kthim të investimit të tyre nga fitimet e nxjerra nga biznesi i tyre. Kthimi i investimit shpesh shprehet si një përqindje që krahason shumën e fitimit neto me shumën e investuar në një biznes

• Koeficienti i kthimit nga kapitali i aksionarëve (ekuitet) § Ky raport mat kthimin që kompania realizon mbi kapitalin aksionar Formula: Koeficienti i kthimit nga ekuiteti = Fitimet pas tatimit (EAT) / Ekuitetin § Raporti ndikohet direkt nga shuma e borxhit të kompanisë në mbulimin e nevojave financiare Formula: Koeficienti i kthimit nga ekuiteti = EAT – Dividenta e paguar / Ekuiteti

Koeficienti i kthimit në ekuitet Formula: Koeficienti i kthimit në ekuitet = Fitimi Neto / Ekuiteti 2003 A Kthimi në ekuitet = 1. 846, oo€ / 14. 274, oo€ = 12, 93% 2004 A Kthimi në ekuitet = 64, oo€ / 13. 124, oo€ = 5, 06% 2003 B Kthimi në ekuitet = 115, oo€ / 1. 056, oo€ = 10, 89% 2004 B Kthimi në ekuitet = 63 / 1. 046, oo€ = 6, 02%

Koeficientët tjerë të profitabilitetit Fitimi për akion (EPS) = fitimet neto në dispozicion të aksionerëve / mesatarja e aksioneve të zakonshme të papaguara Norma e rritjes e EPS

Raporti ne mes detyrimeve dhe akcioneve te kapitalit • Kerkesat ndaj totalit të aseteve të biznesit janë të ndarë në dy grupe – Kerkesat e kreditoreve – detyrimet – Kerkesat e pronareve • Relacioni ne mes totalit te kerkesave te kreditoreve dhe pronareve • solventiteti eshte masë që tregon kufirin e sigurisë për kreditorët • tregon aftësinë e biznesit për t'i bërë ballë kushteve të pafavorshme të biznesit kur pretendimet e kreditorëve janë të mëdha në lidhje me kapitalin e aksionerëve, nuk janë zakonisht të rëndësishme pagesat e interesit. • Nëse të ardhurat pesojne rënie deri në pikën se kompania nuk është në gjendje për të përmbushur pagesat e interesit, kreditorët mund të marrin përsipër biznesin. • Raporti me i ulet me mire

Shembull Kompania A 2006 2005 Total detyrimet 425, 000. 00 375, 000. 00 Total Akcionet e kapitalit 680, 000. 00 503, 000. 00 Raporti ne mes detyrimeve dhe akcioneve te kapitalit 0. 6 0. 7

Analiza e Profitabilitetit (rentabilitetit) – Aftësia e një biznesi për të fituar fitime që varen nga efektiviteti dhe efikasiteti i operacioneve të saj, si dhe burimet në dispozicion për të. – Përqëndrohet kryesisht në marrëdhëniet në mes të rezultateve operative të raportuara në pasqyrën e të ardhurave dhe burimeve në dispozicion të biznesit, siç raportohet në bilanc – Te shumica e analizave perdoret • • Raporti i neto shitjeve me asete Shkalla e fitimit me total asetet Shkalla e fitimit me kapitalin akcionar Shkalla e fitimit me kapitalin e zakonshem akcionar Fitimet per akcion me akcionet e zakonshme Raporti ne cmimin e fituar Dividenta per akcion Dividenta e shperndar

Shkalla e fitimit me kapitalin akcionar Vlereson shkallen e të ardhurave të fituara në shumën e investuar nga ana e aksionerëve. Raporti me i larte me mire Llogaritet duke pjestuar neto te ardhurat me mesataren e kapitalit akcionar Shkalla e fituara nga një biznes në kapitalin e aksionerëve të saj është zakonisht më i lartë se norma të fituara në totalin e aseteve. Ndodh kur shuma e fituar nga investimi i aseteve të blera me fondet e kreditorëve është më shumë se interesi i paguar kreditorëve Dallimi në normën e kapitalit të aksionerëve dhe normës mbi totalin e aseteve është quajtur : LEVERAGE – Sistem i Levave

Shembull Kompania A 2006 2005 Neto e ardhura 165, 000. 00 250, 000. 00 Kapitali akcionar Ne fillim te vitit 1, 250, 000. 00 800, 000. 00 Ne fund te viti 1, 500, 000. 00 1, 250, 000. 00 Mesatarja e Totalit te kapitalit akcionar (1500000+1250000)/2 (1250000+800000)/2 1, 375, 000. 00 1, 025, 000. 00 Shkalla e fitimit me kapitalin akcionar 171000/1000000 269000/890000 Shkalla e fitimit me asetet LEVERAGE 12% 24% 20% 30% 8% 6%

Shkalla e fitimit me kapitalin e zakonshem akcionar Aksionet e përbashkëta kanë një kërkesë të mbetur në fitimet Kjo masë fokusohet vetëm në normën e fitimit të fituar në shumën e investuar nga ana e aksionerëve të përbashkët Llogaritet duke zbritur e dividenteve te preferuara kërkesat nga të ardhurat neto dhe pjestuar me kapital të përbashkët mesatar te aksionerëve. . Raporti me i larte me mire

Shembull Kompania A 2006 2005 Neto e ardhura 165, 000. 00 250, 000. 00 Dividenta e Preferuar 9, 000. 00 TOTALI 174, 000. 00 259, 000. 00 Kapitali akcionar i zakonshem Ne fillim te vitit 850, 000. 00 600, 000. 00 Ne fund te viti 950, 000. 00 850, 000. 00 Mesatarja e kapitalit akcionar te zakonshem (850000+950000)/2 (950000+600000)/2 900, 000. 00 725, 000. 00 Shkalla e fitimit me kapitalin e zakonshem akcionar 174000/900000 259000/725000 19% 36%

Fitimi per akcion (EPS) Normal reportohet ne pasqyren e te ardhurave tek korporatat ne raportin vjetor Llogaritet duke pjestuar neto te ardhurat me numrin e akcioneve te emetuara por te papaguara Nëse aksionet e preferuar dhe të përbashkët janë të papaguara, të ardhurat neto janë zvogëluar për shumën e dividendëve të aksioneve të preferuara.

Shembull Kompania A 2006 2005 Neto e ardhura 165, 000. 00 250, 000. 00 Dividenta e Preferuar 9, 000. 00 TOTALI 174, 000. 00 259, 000. 00 Akcionet e zakonshme 50000 45000 EPS 174000/50000 259000/45000 3. 48 5. 76

Raporti Cmimi-Fitimi • Eshte i. Indikator i nje firme perspektivat e fitimit ne te ardhmen • Llogaritet duke pjesëtuar çmimin e tregut për aksion të përbashkët të aksioneve në një datë të caktuar nga ana e të ardhurave vjetore për aksion. Kompania A 2006 2005 Cmimi i tregut per akcion 2 5. 00 17. 50 Fitimi per akcion 1. 52 1. 36 Raporti Cmimi. Fitimi 16. 45 12. 87

Dividenta per akcion dhe dividenta e shperndar Eshte i. Indikator i nje firme perspektivat e fitimit ne te ardhmen Kompania A 2006 Llogaritet duke pjestuar dividenten per akcion me cmimin e tregut. 2005 Dividenta per akcion 0. 80 1. 20 Cmimi i tregut per akcion Dividenta e shpernd 25. 00 0. 03 17. 50 0. 07