Training Veiligheid eerst Lesweek 1 Martina Mc Bride

Training Veiligheid eerst Lesweek 1

Martina Mc. Bride - Concrete Angel Stop kindermishandeling, stop child abuse. Martina Mc Bride

Werkvorm 1 § Eigen ervaringen

Spotje Sire

Jo Hermanns 4 vormen kindermishandeling § § Verwaarlozing (affectief of fysiek) Fysieke mishandeling Emotionele of psychische mishandeling Seksueel misbruik Sinds kort toevoeging: § Blootstelling aan huislijk geweld zonder dat t kind zelf rechtstreeks slachtoffer is § Műnchhausen bij Proxy Syndroom § Cultuur-en/of religiegerelateerde mishandeling

Seksueel misbruik Definitie Van seksueel misbruik (seksuele kindermishandeling) is sprake wanneer de verzorger of opvoeder van het kind (hierna kortheidshalve de ouder) of iemand anders die voor een kind verantwoordelijk is , seksueel contact met het kind heeft, of poogt te hebben, ter bevrediging van de seksuele gevoelens van de betrokken volwassene en/of uit geldelijk gewin. Bij seksueel misbruik verwijst ouder of ‘verantwoordelijke volwassene’ naar enig gezinslid of (huis)vriend die een vertrouwensband met het kind heeft of in een gezagsrelatie tot het kind staat. Bijvoorbeeld oppas. Baeten, P. & Willems, J. (2009) De maat van kindermishandeling, meldcode en criteria van kindermishandeling, SWP. Amsterdam

Werkvorm 2 § Normenlijst

Definitie kindermishandeling “Kindermishandeling is elke vorm van voor de minderjarige bedreigende of gewelddadige interactie van fysieke, psychische of seksuele aard die de ouders of andere personen ten opzichte van wie de minderjarige in een afhankelijkheidsrelatie staat, actief of passief opdringen, waardoor ernstige schade wordt of dreigt te worden berokkend aan de minderjarige in de vorm van fysiek letsel of psychische stoornissen” (Art. 1 m WJZ)

Internationale verdragen 1) INTERNATIONAAL VERDRAG RECHTEN VAN HET KIND (IVRK) 2) EUROPEES VERDRAG RECHTEN VAN DE MENS (EVRM) 3) EUROPEES VERDRAG TER BESCHERMING VAN KINDEREN TEGEN SEKSUEEL MISBRUIK EN SEKSUELE UITBUITING

Ontstaan van kindermishandeling § Ontbreken van pedagogisch besef § Fysieke en emotionele verwaarlozing armoede, sociale isolatie, lage opleiding, persoonlijke kenmerken ouders § Relatieproblemen, psychische stoornissen partnergeweld § Seksueel misbruik seksuele stoornissen

Aanpak § § § Voorkomen Signaleren en melden Stoppen en gevolgen verminderen

Actieplan Kinderen Veilig 2012 -2016. Accenten § Vergroting aandacht seksueel misbruik en voor kinderpornografie. § Versterking ketenaanpak § Aandacht voor positieve opvoedingsinterventies mbv video feedback § Implementatie meldcode § Aandacht voor shaken babysyndroom

Overheidsactieplan Kinderen veilig 2012 -2016 § Nieuwsuur Baby schudden

Toerusting aankomend beroepskracht § Wat is kindermishandeling ? § Welke verantwoordelijkheid heeft de beroepskracht? § Signaleren mbv de meldcode, LIRIK-JZ § SOS, signaleren, taxeren, maken v e veiligheidsplan § Samenwerken met collega's; gebruik beoordelingsboog § In gesprek met ouders, pleegouders en kinderen, jongeren over veiligheid/onveiligheid

Werkvorm 3 Spotje No kidding § Verlegenheid van de burger? § Gelijk aan verlegenheid van de hulpverlener? You tube No kidding Straatfilmpje

Angst in de jeugdzorg beslissingsdrempel als je ingrijpt kan je een fout maken als je niet ingrijpt kan je een fout maken

Beslissingsdrempel hoog oordeel factoren die oordeel beïnvloeden factoren die beslissingsdrempel beïnvloeden casusspecifieke Info werkervaring, normen beslisser voorgeschiedenis, culturele bagage, kennis huidige moraal km politieke en publieke druk beslissingsdrempel laag Bron: Masterclass kindermishandeling NJI 2011

De angst regeert? 1. Angst voor dreigende en agressieve cliënten 2. Angst om de verkeerde beslissing te nemen 3. Angst voor de ontkenning 4. Angst voor aantasting van de vertrouwensrelatie van de cliënt 5. Angst voor je eigen emoties 6. Angst van de ouders zelf 7. Angst in een organisatie 8. Angst in de maatschappij

Verdediging tegen angst § Afweer, kop in het zand, niet willen zien § Afweer door dreigen m. a. g. voor de hulpverleningsrelatie § Afweer door wantrouwen, neiging om meer te controleren § Afweer door focussen op onveiligheid ipv veiligheid. (controle illusie) § Afweer door uitvergroting: op safe willen spelen , houvast door procedures, protocollen

Omgaan met angst § Reduceren door kennis en competentieontwikkeling; § Reduceren door reflectie; § Reduceren door samenwerken; § Reduceren door samen verantwoordelijkheid te nemen inzake veilig opvoeden.

Werkvorm 4 Dilemma’s Casus bijlage 2

Afsluiting Trainingsbijeenkomst 1 Wat neem je mee? Leeswerk voor de volgende keer. De eerste weken erg veel lezen voor de verschillende onderdelen van de minor. Kwestie van doorzetten, goed plannen.

Bronnen § Baeten, P. & Willems, J. (2007) De maat van kindermishandeling. SWP Amsterdam § Hermanns Jo (2008) Het bestrijden van kindermishandeling, Nederlandsjeugdinstituut (NJI). Utrecht § Commissie bestrijding vrouwelijke genitale verminking 2004 § Baartman, H. (2010) Werken met angst, Tijdschrift Ouderschapskennis, jaargang 13, nr 2 juni 2010 blz 125 -141 § Asselt, R Dilemma's, lastige keuzes en besluiten in de gezinsvoogdij- een casus, Tijdschrift Ouderschapskennis, jaargang 13, nr 2 juni 2010 blz 114 -118

Lesweek 2 § Song Make a better place

Kindermishandeling § Al het doen en laten van ouders en andere voor het kind belangrijke volwassenen dat leidt of kan leiden tot ernstige fysieke of psychische schade bij het kind § Gevolgen van kindermishandeling en getuige zijn van huiselijk geweld zijn vaak ernstig en langdurig

Huiselijk geweld § Geweld dat door iemand uit de huiselijke kring van het slachtoffer gepleegd is § Geweld betekent: de aantasting van de persoonlijk integriteit § Vormen van geweld: geestelijk en lichamelijk, waaronder seksueel geweld

Vormen § § § Lichamelijke verwaarlozing Lichamelijk geweld Emotionele verwaarlozing Psychisch geweld Seksueel misbruik Getuige zijn van huiselijk geweld

Cijfers Universiteit van Leiden 2005; professionals 3% kk 0 -17 jaar =107. 200 50000 waarneembaar beschadigd 24. 517 emotionele en fysieke verwaarlozing, evenveel aanwezig 14. 192 fysieke mishandeling 8971 emotionele mishandeling 1658 seksueel misbruik 764 restcategorie Vrije Universiteit Amsterdam 2007 1800 kk 12 -16 jaar gevraagd zelf hun ervaringen te beschrijven schrift. enquête. 37% gaf aan ooit mishandeld te zijn. 20% gaf aan dat jaar mishandeld te zijn. 2 x zoveel, na analyse 125. 000 over waarbij ernstige vorm v km plaats had gevonden.

Cijfers § § § Aantal onderzoeken AMK op jaarbasis: 33. 000 Waarvan 15 met dodelijke afloop Kosten samenleving: 965 miljoen Euro Bron: IJzendoorn, M. van. 2007) Kindermishandeling in Nederland. Pedagogiek, 2, 160 -175.

Ernst en gevolgen § Lichamelijk: oa in en uitwendig letsel, groeiachterstand, zwangerschap, dood § Psychisch: oa emotionele en gedragsproblemen, PTST, psychiatrische en psychosomatische klachten § Neurobiologisch § Intergenerationele overdracht Afhankelijk van ernst, leeftijd, frequentie, duur, persoonlijkheid en steun

Inzoomen op risico’s § Intergenerationele overerving § Cumulatie

Balansmodel Risicofactoren Demografisch: § Armoede (werkloosheid, schulden) § Isolement § Alleenstaand ouderschap (scheiding, tienermoeders) Gezinsgebonden: § Psychische problematiek (zelf als kind mishandeld zijn) § Chronische ziekte (verslaving) § Laag opleidingsniveau § Te hoge verwachtingen Kindgebonden: § Vroeggeboorte § Moeilijk temperament (ADHD) Protectieve factoren Gezin en omgeving: Sociale steun Ouders: § Goed netwerk van familie en vrienden § Positief zelfbeeld § Bewustzijn van eigen ervaringen Kind: § Intelligentie § Sociale vaardigheden

Signalen Welzijn kind: § § Kind ruikt onfris en draagt vuile kleding Kind is vaak ziek of oververmoeid Kind is te dik of heeft groeiachterstand Kind heeft veel verwondingen of infecties aan geslachtsorganen Gedrag kind: § § § Weinig vertrouwen Weinig samenspel andere kinderen Lusteloos of hyperactief Spijbelen Slechte schoolprestaties Gedrag ouders: § § Onverschilligheid jegens kind Afspraken afzeggen Prestatiedruk leggen bij het kind Persoonlijke problemen Gezinssituatie: § § Isolement Problemen Stress (financieel, relationeel, geweld, huisvesting)

De LIRIK-JZ hulpmiddel bij vermoeden Drieslagmodel 1. Onderkennen van mogelijke signalen km 2. Verifiëren van vermoedens van km; wanneer het vermoeden wordt bevestigd: 3. Stoppen van de km Project Verbetering indicatiestelling BJZ (VIB)

LIRIK-JZ Licht instrument risico taxatie (korte checklist BJZ) § Checklist gericht op gestructureerde oordeelsvorming § Deel 1: huidige veiligheidssituatie Deel 2 risicotaxatie nu en toekomst § Goede taxatie vraagt feitelijk beeld

Hoe LIRIK gebruiken? § § § De kernvragen en conclusie altijd invullen De aandachtspunten zijn vrij De beschreven opvoedingssituatie benoemen § LIRIK geschiedt vaak op basis van beschreven info, bij GCT; dubbel beschrijven niet nodig.

Casus Peter § Werkvorm 2 en werkvorm 3 Zie SHL Docent deelt lege Lirik uit.

Bronnen § IJzendoorn, M. van. (2007) Kindermishandeling in Nederland. Pedagogiek, 2, 160 -175. § Masterclass kindermishandeling Nji 2011

Lesweek 3 inhoud § § § De meldcode Werken met de meldcode SOS

De meldcode “Alles met mate”, zei de snijder en hij sloeg zijn vrouw met de ellestok. Doel: bijdrage leveren aan de kwaliteit en effectiviteit van de signalering en aanpak van kindermishandeling door beroepskrachten Middel: Stappenplan voor beroepskracht bij het vermoeden van km Baeten, P. & Willems, J. (2007) De maat van kindermishandeling. SWP Amsterdam

Wet verplichte meldcode Stappenplan voor handelen vd beroepskracht Algemeen § De beroepskracht draagt direct en indirect verantwoordelijkheid voor de ontwikkeling, gezondheid, veiligheid van het kind § De beroepskracht draagt zorg voor stoppen van km § De beroepskracht kan signaleren en houdt kennis hieromtrent op peil

Stappen meldcode § § § Signaleren; in kaart brengen signalen Overleggen; collegiaal, AMK/ASHG Gesprek met de cliënt Wegen; aard ernst en risico Beslissen; hulp organiseren of melden

Casus Rosa

SOS § Theoretische basis, praktische kader en een aantal vaardigheden voor beroepskrachten in de jeugdzorg die te maken hebben met (vermoeden) kindermishandeling en/of huiselijk geweld (6 praktijkelementen+12 praktische uitgangspunten) § Gericht op het opbouwen van samenwerkingsrelatie met ouders en kinderen, uiteindelijk doel: veiligheid § Oplossingsgericht : samen met gezin veiligheidsplan maken § Veiligheid centraal

SOS § Het is het plan van het gezin. De werker helpt bij het maken en controleert § Alle betrokkenen (gezin, netwerk) krijgen taak om veiligheid te waarborgen § Werker legt doelen vast in SMART criteria § Plan is niet statisch, kan aangepast worden op grond van dat het goed gaat

Veiligheidsplan Beschrijving van: 1. 2. 3. Waar maakt men zich zorgen om? Wat duidt op veiligheid? Wat moet er gebeuren?

Andrew Turnell Signs of safety § DVD

Bronnen § Turnell & Edwards Veilig opgroeien, 2009) Pagina 11 t/m 52) § P. Baeten& J. Willems (2009)De maat van kindermishandeling; meldcode en criteria van kindermishandeling, SWP, Amsterdam § www. signsofsafety. nl

Lesweek 4

sos § Doel: opbouwen samenwerkingsrelatie met ouders waar vermoedelijke KM plaatsvindt of de risico’s groot zijn § Hoe? Oplossingsgericht, samen met ouders een veiligheidsplan maken § Hulpverlener dient vaardig in gebruik van professionele autoriteit te zijn en gericht op aangaan coöperatieve relatie

6 praktijkelementen 1. Begrijp ieders opstelling. Achterhaal wat de betekenis is van ieders verhaal. Elke zaak is uniek. 2. Zoek naar uitzondering op de mishandeling. Dat genereert hoop, omdat het probleem niet altijd bestaat. 3. Benoem sterke punten en hulpbronnen. Dit voorkomt overweldiging door het probleem. 4. Concentreer je op doelen. Haal doelen van het gezin naar boven om veiligheid te verbeteren. Vergelijk met doelen van professionals. Gebruik ideeën waar mogelijk van het gezin. 5. Meet veiligheid en vooruitgang. Ga steeds na in hoeverre gezinsleden vooruitgang van de veiligheid ervaren. 6. Beoordeel de bereidheid, het vertrouwen en de capaciteiten alvorens de plannen te willen realiseren.

12 praktische uitgangspunten 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. Respecteer de cliënt Werk samen met de persoon Samenwerking is mogelijk ook bij dwang In elk gezin zijn signalen van veiligheid aanwezig Veiligheid altijd centraal Wat wil de cliënt? Zoek naar details Concentreer je op kleine veranderingen Verwar details niet met oordelen Bied keuzes Gesprek is platvorm tot verandering Deze uitgangspunten zijn streefdoelen en geen aannames

SOS stappen § § § § Mappen 3 huizen Conferentie Framework Veiligheidsplan Words en pictures ‘Hetzelfde maar toch anders’ rollenspel

Vaardigheden hulpverlener om beoordeling/toetsing uit te voeren § Onderscheid tussen schade het verleden (feiten) en gevaren voor de toekomst en complicerende factoren(zorgen) § Heldere taal, begrijpelijk voor gezinnen § Beweringen richten op specifiek observeerbaar gedrag § Vaardig gebruik maken van autoriteit

Aspecten van veiligheid § De aanwezigheid van regelmaat en stabiliteit in het gezin (structuur, continuïteit, voorspelbaarheid) § Lichamelijke en emotionele zorg (basiszorg, bescherming, veilige omgeving met voldoende toezicht) § Het gevoel van geborgenheid (emotionele en affectieve aandacht) § Afwezigheid geweld en misbruik

Lesweek 5 § Taarten van Abel (VPRO) http: //www. uitzendinggemist. nl/afleveringen /1081260 Uitzendinggemist Aflevering 28 november 2010 Bibi

Methode Words and Pictures § Een verhaallijn met illustraties voor kinderen, die helpt om lastige gebeurtenissen die moeilijk te vertellen zijn door volwassenen, te begrijpen § Accent op ouders die de verhaallijn maken om kinderen en netwerk te informeren over hoe de dingen zijn gegaan waardoor het nu is zoals het is

Achtergrond § Kinderen begrijpen vaak niet wat er gebeurt § Ouders leggen moeilijke situaties niet vaak uit § Kinderen maken vaak hun eigen verhaal en worden hierdoor nog banger § Kinderen geven vaak zichzelf de schuld van de problemen

Stappen § Uitleg proces en doelen gericht om zorgen weg te nemen § De verhaallijn wordt door de ouders met hulp van familie en hulpverleners gemaakt § Verschillende schetsen tot de laatste waarvoor de ouders instemming geven § Presentatie aan de kinderen of familie of netwerk § In taal die begrijpelijk is voor de familie

Inhoud verhaallijn § § § Opening neutrale gebeurtenis Wie hebben er zorgen Wat zijn de zorgen Wat is er gebeurd? Wat is er gezegd , wat waren de gevoelens van de betrokkenen Wie en wat gaan de mensen precies doen om te helpen en de zorgen op te lossen Einde is een positieve toekomst waarin getoond wordt dat mensen hard werken om de problemen op te lossen

Redenen om word en pictures document te maken § Om te zorgen dat de kinderen begrijpen waarom ze in zorg zijn of uit huis zijn geplaatst, het creëert een levensverhaal voor ze § Om te zorgen dat de kinderen eenduidig verhaal horen van de verschillende volwassenen (incl. BJZ) in hun leven § Om na te gaan of de familie voldoende openheid wil geven en voldoende op één lijn zit met de hulpverlening om een veiligheidsplan te kunnen maken § Om de familie veiligheids-afspraken aan het hele netwerk duidelijk te maken § Symbolische afsluiting van een periode van intensieve bemoeienis van BJZ en overdracht van verantwoordelijkheden aan de familie

Lesweek 6 § Geen ondersteunende info § Werken aan de drie werkvormen Zingen in het donker 38 minuten § http: //opchan. oclc. org/DB=1/SET=1/TTL=1/SHW? FRST=1

Open les + evalueren