traf Mhitin irklnmsi v Orqanizm BALAKN RAYONU HACIBYOV

Ətraf Mühitin Çirklənməsi və Orqanizm BALAKƏN RAYONU Ü. HACIBƏYOV ADINA TAM ORTA MƏKTƏBIN BIOLOGIYA MÜƏLLIMƏSI QARAYEVA AYGÜL MUSA QIZI

Ətraf mühitin çirklənməsi və orqanizm � Yer üzərində əhali durmadan artır. Artan əhalinin tələbatlarının ödənilməsi üçün texnologiya da surətlə inkişaf edir, yeni istehsalat sahələri, müəssisələri yaradılır və bu proses ətrafmühitin çirklənməsinə şərait yaradır.

Ətraf mühitin çirklənməsi və orqanizm � � Ekoloji faktor Ekoloji Faktor � � � Abiotik amil (cansız təbiət) Biotik amil (canlı təbiət) Antropogen amil (insan)

Ətraf muhitin çirklənməsi və orqanizm � I. Biotik amiller: Əsasən 4 aləmə bölünür. Bu canlıların təbiətə və eləcədə bir-birinə həm xeyri, həmdə zərəri vardır. � A)Bakteriyalar aləmi � � � � Əhəmiyyəti . çürüdücü. qida maddələrinin alinması. həzm prosesində. xəstəliklərin qarsisinin alinmasında Ziyanı. xəstəliklər törədir -vəba -vərəm -qastrit -meningit və. s

Ətraf muhitin çirklənməsi və orqanizm � � � B)Göbələklər aləmi Əhəmiyyəti Qida üçün nümayəndələri Maya göbələyi xüsusiyyəti Dərmanlar hazırlanır xəstəliklər --penisilin Zərəri --zəhərli --parazitlik --insanlarda yaradırlar. . .

Ətraf mühitin çirklənməsi və Orqanizm � � � C)Heyvanlar aləmi Əhəmiyyəti -ərzaq xəstəliklərin -yüngül sənaye xammalı -ev heyvanları insanlara numayəndələri “+” enerji verir Zərəri --bir çox törədiciləri -Vəhsi

Ətraf mühitin çirklənməsi və orqanizm � � � � D)Bitkilər aləmi Xeyiri -qida rasionuna daxildir var -dərman preparatlari hazirlanir dozasından -fotosintez prosesi etdikdə Rəngləri zövqü oxsayır -əhəmiyyəti sonsuzdur Ziyani -zəhərli nümayəndələri -Şəfalı bitkiləri artıq istifadə

Ətraf mühitin çirklənməsi və orqanizm II. ABİOTİK AMİLLƏR � � ATMOSFER İŞIQ � TORPAQ � VƏ. S SU

Ətraf mühitin çirklənməsi və orqanizm � � � III. ANTROPOGEN AMİL (İNSAN) Abiotik, biotik və Antrogen amiller biri ilə qarşılıqlı əlaqədədir. Canlı və cansız amilə əsas təsir edən qüvvə insandır. İnsanlar əsasən maddiyyat əldə etmək üçün şüursuz səkildə təbiətə mənfi təsir edir. Bir cox canlının genefondu ilə oynalınır. Əlbətki bunun əks təsiri elə insanlara “-”təsir edəcək. Əgər biz gənclər bunun qarşısını almasaq nəticəsi insanlar üçün ağır olacaq

Ətraf mühitin çirklənməsi və orqanizm Suyun cirklənməsi � � Mənbələri__Neftin, zərərli komponentlərin və maddələrin okeanlar, dənizlər, çaylar, göllər kimi su hövzələrinə tökülməsi � Nəticələri__İcməli suyun çatısmaması, bitkilərin və okean heyvanlarının məhvi � � � Problemin həlli__Su bakteriyalardan, göbələklərdən xəstəliyə səbəb olan canlılardan təmizlənməli __ölmüş heyvan və bitki qalıqlardan təmizlənməli və məhv olmanın qarşısının alınması __agır sənaye yağlarının fenol, xrom, yağ asitlərinin suya qarışmasının qarşısı alınmalıdır

Ətraf mühitin çirklənməsi və orqanizm

Ətraf mühitin çirklənməsi və orqanizm � � Atmosferin çirklənməsi Mənbələri__Fabrik və zavodların, neft kimya sənayesi sahələrinin və istilik elektrik stansiyalarının havaya buraxdığı zəhərli maddələr, avtomobillərdən cıxan zərərli qazlar � Nəticələri__atmosferin qoruyucu təbəqəsi ozon qatının dağılmasına və və nəticədə ağciyər xərçənginin, qanazlığının və. s xəstəliklərin yaranmasına səbəb olur � Problemin həlli__Alternatif enerjilərdən istifadə etmək, sənaye və iş yerlərini ən azından yaşayış yerindən kənarda tikilməli, maşınlardansa metro və velosipedlərdən istifadə edilsə. . qisməndə olsa problemi həll edə bilərik. . .

Ətraf mühitin çirklənməsi və orqanizm

Ətraf mühitin çirklənməsi və orqanizm � Torpağın çirklənməsi � Mənbələri__Süni gübrə, kimyəvi maddə, pestisidlərin miqdarının normadan artıq olması, zərərli(məsələn radioaktiv maddələrin)və məişət tullantıların torpağa basdırılması � Nəticələri__onlarında parçalama məhsulları müxtəlif zəhərlənmələr törədə bilir � � Problemin həlli__Dərmanların torpağa ziyan verməyəcək qədər şüurlu istifadə edilməli; qatı məhsulllar uyğun şəkildə istifadə etmək; kanalizasiya sularının təmizləndikdən sonra torpağa verilməsi; Sənaye suları depolanmalı, yığılmalıdır Ən önəmlisi Cəmiyyət bu haqda biliklənməlidir

Ətraf mühitin çirklənməsi və orqanizm

Ətraf mühitin çirklənməsi və orqanizm � Antropogen amiller � Insanlar təbiətə: __Fiziki amillər—Vibrasiyalar, müxtəlif təbiətli şüalanmalar, səs – küylər � __Kimyəvi amillər—Sənayenin zəhərli tullantıları, zəhərli kimyəvi maddələr, gübrələr � __Sosial amillər—konfliktlər, muharibə, stress

Ətraf mühitin çirklənməsi və orqanizm � � � İşıq kirliliyi işıqdan lazım olmayan yerdə hədsiz çox miqdarda istifadə, işıqlandırmanın düzgün olmaması və s. nəticəsində yaranır. Bu hava, su kirliliyi kimi çox ziyanlı olmasada, insan orqanizminə ziyan vura bilər. Qarşısının alınması__məsədəuyğun işıqlandırıcılardan istifadə olunmalı __reklam və elan işıqlandırmaları gecəyarıdan sonra söndürülməlidir __lazer şüalandırılmasından az istifadə olunmalı

Ətraf mühitin çirklənməsi və orqanizm

Ətraf mühitin çirklənməsi və orqanizm Qida kirliliyi Adətən yaz-yay aylarında təzə meyvətərəvəz çıxanda bəzən insanlar onlardan hər hansı birini yedikdən sonra mədə bulantısı, ishal kimi rahatsızlıqlarla qarşılaşır. SƏBƏB: __Radioaktiv çirklənmə illərlə öz təsirini itirmir. __Torpağa verilən dərmanlar torpaqdan bitkilərə, onlardan heyvanlara, hər ikisindən insanlara keçə bilir. __Gübrələr bitkilərə daha sürətli inkişaf üçün verilir, amma bəzi gübrələr insan saglamlığına təhlükə yaradır.

Ətraf mühitin çirklənməsi və orqanizm Səs kirliliyi Şəhərlərdə əhalinin artıqlığı, texnologiyanın inkişafı insan orqanizminə təsir göstərən səs kirliliyinə səbəb olur. Normal səslər 35 -65 d. B-li səslərdir. Bizim ölkəmizdə nəqliyyat vasitələrinin çoxluğu şəhərlərdə səs-küy yaradır. Fəsadları__eşitmə pozgunlugu, yüksək təzyiq __ürək-damar və tənəffüs sistemində fizioloji dəyişikliklər __əqli inkişafın, yuxu rejiminin pozulması, stress, əsəbilik, diqqətsizlik, əmək qabiliyyətinin aşağı düşməsi

Ətraf mühitin çirklənməsi və orqanizm

Ətraf mühitin çirklənməsi və orqanizm � � � Kağızın təbii mühitdə parçalanmasına 10 il. Konserv bankası-90 il ; polietilen torbası-200 il; plastmas-500 il. Şüşənin parçalanmasına 1000 il vaxt lazımdır Ekologiyaların məlumatına görə orta hesabla hər adam gün ərzində 0. 5 kq zibil yaradır, il ərzində bu 182. 5 kq tullantı deməkdir. Biz bu tullantısız texnologiyalardan istifadə edərək ətraf mühiti azda olsa qoruya bilərik. Bütün bu amillərə insanların dağıdıcı fəaliyyəti səbəbindən bitki və heyvanların nüv müxtəlifliyi azalmışdır. Amma insanlar digər canlılardan fərqli olaraq ŞÜURlu surətdə fəaliyyətini yenidən qura bilər, təbiətin qorunması üçün müxtəlif vasitələrdən istifadə edir.

Ətraf mühitin çirklənməsi və orqanizm � Tullantısız texnologiya � Boş dəmir konserv bankaları—ev heyvanlarının yemi üçün qab, mismar, və şuruplar üçün qab, dibçək, şamdan və. s � Qida qalıqları—gübrə, quşlar üçün yem � Polietilen torba—doğrayıb çanta, kiçik xalça, oyuncaq toxumaq � Köhnə jurnal və qəzetlər—yandırıb gübrə kimi istifadə edilir � Geyilmiş paltar—çanta, oyuncaq, balış və. s � Qırılmış qab-qacaq—mozaika , dibçək � Plastmas butulka—qıf, oyuncaq dibçək və. s

Ətraf mühitin çirklənməsi və Orqanizm � � � Bütün dünyada ekologiyanın təmizlənməsi üçün mübarizə aparır. Bir çox konqresler konvensiyalar, layihələr keçirilir ki, ətraf mühitimiz təmizlənsin. . . Dunya ilə Yanaşı Dövlətimizdə Çirklənməyə qarşı mübarizə aparır. . .