TORTIKOLIS DIFERENCIJALNA DIJAGNOZA I FIZIJATRIJSKO LEENJE Ivana Petroni

TORTIKOLIS DIFERENCIJALNA DIJAGNOZA I FIZIJATRIJSKO LEČENJE Ivana Petronić Univerzitetska dečja klinika, Beograd

Tortikolis predstavlja prinudnu lateralnu inklinaciju glave u jednu stranu Kongenitalna anomalija ili simptom?

Etilogija tortikolisa • • Miogeni Koštani Neurogeni Okularni Otogeni Traumatski Simtomatski (infekcija)

Diferencijalna dijagnoza miogenog tortikolisa n Infekcija gornjih partija respiratornog trakta n n n Okularni tortikolis n n n Kod pacijenata kao kompenzatorni mehanizam kod paralize trohlearnog nerva ili slabosti gornjeg koso mišića očne jabučice Kao psoledica diplopije, ambliopije, strabizma , nistagmusa Koštani deformiteti n n Kod mlađe dece otitis, rino-faringitis Retrofaringealni edem Hemivertebra, sinostoza, vratno rebro, skolioza Klippel-Feil sindrom

Diferencijalna dijagnoza miogenog tortikolisa n Neoplazme (tumori) n n n Tumor mozga Tumori cervikalne regije kičme i kičmenog kanala Leukemije (meningealna leukemija) n Cervikalne frakture, subluksacije i dislokacije n Druga oboljenja n n Reumatoidni artritis Hijatus hernija n U sklopu Sandiferovog sindroma

Diferencijalna dijagnoza miogenog tortikolisa n Mišićni spazam n n Distonična reakcija n n n kao posledica reakcije na lekove: antipsihotike, metoclopramida i drugih Kod Miastenije gravis ili Huntingtonove horee Atlantoaksijalna subluksacija n n kao posledica duže izloženosti hladnoći kao stimulusu Udružena sa Daunovim sindromom, ahondroplazijom Psihogene

Kongenitalni miogeni tortikolis n n n Intrauterina pozicija Pasivno: pokreti laterofleksije i rotacije glave ograničeni Aktivno: inklinacija glave na stranu skraćenja mišića Palpatorno M. scm skraćen i zadebljan Asimetrija lica Plagiocefalija

Traumatski tortikolis n n n Nastaje na samom rodjenju (Presentatio pelvina) Ruptura m. SCM–a ili njegovih ovojnica Izmedju 10 i 20 dana života deteta palpira se hematom u mišiću Može biti udružen sa frakturom klavikule Kod starije dece pri nekim sportskim aktivnostima i naglim pokretima i traumi

Cilj rada je da se na osnovu kliničkog i neurološkog nalaza uz dopunske dijagnostičke metode utvrdi uzrok tortikolisa kod dece i započne sa adekvatnim lečenjem

DIJAGNOSTIČKE procedure n n n ULTRAZVUK (EHO) RADIOGRAFIJA (RTG) KOMPJUTERIZOVANA TOMOGRAFIJA (CT) NUKLEARNA MAGNETNA REZONANCA (NMR) ELEKTROMIOGRAFIJA (EMG) i druga NEUROFIZIOLOŠKA ISPITIVANJA (VEP, SEP, AEP)

ULTRAZVUK n n n Diferencijalna dijagnostika uvećanih limfoglandula i cista i tumora vrata Kod sumnje na hematom u m. SCM Praćenje resorpcije i regresije hematoma

ULTRAZVUK Hematom u m. SCM Fibroza u m. SCM-u u 2 slučaja hemangiom u m. scm u 3 cista vrata Uvećana limfoglandula

RADIOGRAFIJA SNIMAK VRATNE KIČME n Diferencijalna dijagnostika strukturalnih deformiteta vratne kičme: 1. Hemivertebra 2. Vratno rebro 3. Sinostoze pršljenskih tela 4. Sy Klippel-Feil 5. Mb. Sprengel 6. Skolioze 7. Frakture, subluksacije i dislokacije n

Kompjuterizovana tomografija CT n Indikacije: sumnja na koštane anomalije i oboljenja: Klippel-Feil n Hemivertebra n Sinostoza vratnih pršljenova n Vratno rebro n Kraniosinostoza n Hemivertebre Klippel-Feil

NUKLEARNA MAGNETNA REZONANCA MR n n Indikacija: rezistentan tortikolis na primenjenu terapiju, a u slučaju pojave i progresije neuroloških ispada Dijagnostika: 1. Kompresivnih promena na cervikalnim korenovima 2. Intrakranijalne i spinalne infekcije 3. Tumora (zadnje lobanjske jame, medularnog kanala)* 4. Arnold Chiari malformacija *Petronic I et al. Congenital muscular torticollis in children: distribution, treatment duration and outcome. Eur J Phys Rehabil Med 2010; 46: 153 -158.

Nuklearna magnetna rezonanca MR Arnold Chiari Tumor zadnje lobanjske jame Tumor medularnog kanala kod 5 dece tumor zadnje lobanjske jame i moždanog stabla kod 6 Arnold Chiari

ELEKTROMIOGRAFIJA • Kod sumnje na neuromišićna oboljenja radi utvrdjivanja postojanja centralnih i perifernih neuropatskih promena ili mišićne slabosti n Kod miogenih tortikolisa EMG m. SCM 1. Teška redukcija električne aktivnosti ukazuje na ekstenzivnu destrukciju normalnog mišića i pojavu fibroznih promena – rana hirurška korekcija je metoda izbora 2. Ukoliko se javi minimalna do srednja redukcija trase na EMG- Baxter C et al. Prognostic significance of electromyography in congenital torticollis. Pediatrics

Neurofiziološka ispitivanja n n n Kod tortikolisa okularne etiologije pored oftalmološkog nalaza primenjuje se neurofiziološka dijagnostika VEP-a Kod sumnje na zahvaćenost akustičkih nerava pored ORL pregleda, sprovodi se AEP dijagnostika Kod sumnje na centralnu disfunkciju pored neurološkog pregleda sprovodi se SEP ispitivanje

*Kumandas S et al. Torticollis secondary to posterior fossa and cervical spinal cord tumors: report of five cases and literature review. Neurosurg Rev. 2006; 29: 333 -338.

FIZIJATRIJSKO LEČENJE Termoterapija n Elektroforeza KJ n Kineziterapija n Kineziotaping n Pozicioniranje glave n

KINEZITERAPIJA

ORTOZE KRAGNA -Kod koštanih anomalija -Posle hirurške korekcije -Radi odvikavanja Za korekciju plagiocefalije preporučuje se nošenje kacige

KOMPLIKACIJE FUNKCIONALNE I ESTETSKE n n n Smanjen obim pokreta Prinudni položaj glave Skolioza, kifoskolioza Asimetrija lica, glave i trupa Keloidni ožiljak (postoperativan)

Klippel-Feil

Zaključak n Pravovremeno dijagnostikovati uzrok tortikolisa n Kod miogenih tortikolisa fizikalnu terapiju sprovoditi dok se ne dobije pun obim pokreta vrata i korekcija položaja glave n Timski pristup dijagnostici i lečenju n Indikacije za hiruršku korekciju? ?