TORAKS TRAVMALARI Ayla Yavuz Karamanolu o Toraks travmalar

TORAKS TRAVMALARI Ayla Yavuz Karamanoğlu

o Toraks travmaları tüm travma olguları içinde üçüncü sıklıkta yer alır. o Tüm travma ölümleri içerisinde, toraks travmalarına bağlı ölümlerin % 25'ini oluşturur.

TORAKS ANATOMİ-FİZYOLOJİSİ Toraks boşluğu, sternum, kostalar, diyafragma ve vertebral kolon ile sınırlanmıştır.

BÖLÜMLERİ 1. Sağ akciğer, viseral ve pariyetal plevradan oluşan Sağ Pulmoner Alan 2. Sol akciğer, viseral ve pariyetal plevradan oluşan Sol Pulmoner Alan 3. Perikardiyak Alan 4. Özofagus, trakea, büyük damarlar ve kalbin yer aldığı iki akciğer arasında kalan Mediastinal Alan

TORAKS TRAVMALI HASTANIN DEĞERLENDİRİLMESİ

CAB değerlendirilir, sorunlar giderilir 4 N’ye yanıt aranır, 1. Ne olmuş, 2. Neden olmuş, Yaralanma mekanizması 3. Ne kadar süre önce olmuş 4. Neresi yaralanmış

Hızlı değerlendirme: *Solunum tipi, ventilasyon sırasında toraksın simetrisi, interkostal kasların kullanımı *Siyanoz, varsa kapsamı *Cilt rengi, özelliği *Boyun venlerinde dolgunluk durumu, kollaps *Bilinç düzeyi *Toraks duvarında ezilme, ekimoz, açık yara olup olmadığı *Balgam, varsa özelliği

TORAKS TRAVMALARININ NEDENLERİ

♦ Motorlu Araç Kazaları

♦ Delici, kesici aletlerle yaralanma

♦ Ateşli silah

YARALANMA MEKANİZMASI 1. Penetran travmalar 2. Künt travmalar 3. Blast travmalar

TORAKS TRAVMALARININ BELİRTİ-BULGULAR

Solunum karakterinde değişiklik; -Hipoksemi, -Hipovolemi, -Miyokart yetersizliği Özellikle derin nefes alma, öksürme ve hareket anında ağrı ( PLORİTİK AĞRI ) Dispne Toraksta asimetri Hemoptizi Yaşam bulgularında değişme Siyanoz

TORAKS TRAVMALARININ SINIFLANDIRILMASI

PRİMER TORAKS TRAVMALARI Kosta kırıkları Sternum kırığı Akciğer parankim lezyonları Trakea ve ana bronş yaralanmaları Özofagus yaralanması Diyafram yaralanması Kalp ve büyük damar yaralanmaları

SEKONDER TORAKS TRAVMALARI Pnömotoraks Hemotoraks Tansiyon pnömotoraks Pulmoner kontüzyon

PNÖMOTORAKS Plevral boşluğa hava toplanmasıdır.

Açık Pnömotoraksta Atmosfer havası inspiryumda toraks duvarındaki bir açıklıktan girer, ekspiryumda da çıkar.

AÇIK PNÖMOTORAKS

Kapalı Pnömotoraksta Atmosfer havası bronş, bronşiyal yada alveol gibi solunumla ilgili internal yapılardan plevral alan girer ancak çıkmaz.

KAPALI PNÖMOTORAKS

BELİRTİLERİ o Solunum sırasında yaradan girip-çıkan havanın çıkardığı sesin duyulması o Ani göğüs ağrısı o Taşipne o Taşikardi o Göğüs hareketlerinde asimetri o Etkilenen taraf solunum seslerinde azalma

HEMOTORAKS Plevral boşluğa kan toplanmasıdır.

BELİRTİLERİ o Etkilenen taraf solunum seslerinde olmaması o Dispne o Hemoptizi o Siyanoz o Hipovolemik şok belirtileri o Boyun venlerinde gerginlik ve düzleşme

HEMOTORAKS

TANSİYON PNÖMOTORAKS * İnspiryumda havanın plevral alana girmesi, ancak ekspiryumda çıkamaması ve gittikçe artması sonucu yaralanmış akciğere ve sağlam akciğer ile kalbe ve büyük damarlara baskı yapması sonucu gelişen bir durumdur.

BELİRTİLERİ o Dispne, siyanoz, taşipne, öksürük o Cilt altı amfizemi o Boyun venlerinde dolgunluk o Etkilenen tarafta göğüs ağrısı, solunum seslerinde azalma, göğüs duvarı hareketlerinde asimetri o Nabız ve solunum sayısında artma, kan basıncında düşme o Hastada ajitasyon ve huzursuzluk, göğüs içinde basınç hissi

TANSİYON PNÖMOTORAKS

TANSİYON PNÖMOTORAKS

TANSİYON PNÖMOTORAKS

PULMONER KONTÜZYON Akciğer parankim dokusunun harap olmasıdır.

BELİRTİLERİ * Hızlı solunum ve siyanozla karakterize respiratuvar distres * Dispne * Takipne * Hemoptizi * Huzursuzluk

PRİMER VE SEKONDER TORAKS TRAVMALARIN ÖZELLİKLERİ

Primer travma Sekonder travma 1. ve 2. Kosta kırığı Subklaviyan arter, vena kava superior, aort delinmeleri, trakiabronşiyal yırtıklar olur, %50 oranında ölümle sonuçlanır 3. ve 8. Kosta kırığı Pulmoner zedelenmeye, pnömotoraks ve hemotoraksa neden olur 9. ve 12. Kosta kırığı Karaciğer, dalak ve böbrek zedelenmesine yol açar Sternum kırığı Yelken göğüs, aorta, diyafragma, vena kava, özefagus yırtığı, trekea-bronşiyal pulmoner zedelenme, kalp tamponadı, hemotoraks, pnömotoraks görülebilir

TORAKS TRAVMALARINDA ACİL BAKIM İLKELERİ

Hava yolu temizlenir ve açık tutulur Yeterli ventilasyon sağlanır/sürdürülür Açık toraks yaraları kuru, steril bir örtü ile örtülür Kanama kontrolü sağlanır. Göğüs duvarında kanama varsa direkt el basıncıyla kontrol edilmelidir Gömülmüş yada dışarı çıkıntı yapmış yabancı cisimler hasarı azaltmak için bulunduğu yerde tespit edilmelidir

AÇIK PNÖMOTORAKS KAPATILMASI

Kosta kırığından şüphe ediliyorsa, hastanın rahat ve hareketsiz olması sağlanarak, komşu organlara olabilecek daha fazla hasar önlenmelidir Kosta kırıkları eksternal bir destekle bağlanır. Ancak sıkı bağlama göğüs duvarının ekspansiyon yeteneğini sınırlayacağından dikkatli olunmalıdır Yaşam bulguları ölçülüp değerlendirilmelidir

Tansiyon pnömotoraks varsa göğüs ön duvarına iğne ile girilir yada göğüs tüpü yerleştirilir Damar yolu açılır ve sıvı perfüzyonuna başlanır Gerekli ise, perikardiyosentez yapılır Kosta kırıkları multipl travma olarak kabul edilir ve başka yaralanmalar araştırılır

YELKEN GÖĞÜS (FLAİL CHEST)

TORAKS TRAVMALI HASTANIN BAKIMI

AMAÇ Solunum ve dolaşım bozukluklarını düzeltmek, Etkin doku perfüzyonu ve pulmoner ventilasyon sağlamak, Sıvı volüm açığını kapatmaktır.

SORUNLAR Hava yolu tıkanması Etkisiz solunum Oksijen ve karbondioksit gazlarının değişiminin bozulması Kardiak output ve kalp atımında düşme