Toprak nemi ifade biimleri Kuru arlk yzdesi cinsinden

Toprak nemi ifade biçimleri • Kuru ağırlık yüzdesi cinsinden ifade Pw = 100 (Ww / Ws) = 100 (W - Ws) / Ws • Hacim yüzdesi cinsinden ifade Pv = 100 (Vw / V) = Pw (γt / γw) = Pw γt • Derinlik cinsinden ifade d = Pw. γt. D / 100 • Toprak rutubet gerilimi (tansiyon) cinsinden ifade (atm, b, kg/cm 2, m, cm, p. F) 1

Örnek Araziden alınan 100 cm 3 hacmindeki toprak örneği tartılarak 161. 2 g, etüvde kurutulduktan sonra ise 124 g olarak belirlenmiştir; a)Kuru ağırlık yüzdesi (%), b)Hacim yüzdesi olarak (%) c)90 cm etkili kök derinliğinde Derinlik cinsinden (mm) Toprak nemini belirleyiniz. 2

• Araziden alınan 100 cm 3 hacmindeki toprak örneği tartılarak 161. 2 g, etüvde kurutulduktan sonra ise 124 g olarak belirlenmiştir; • a)Kuru ağırlık yüzdesi (%), Pw=(161. 2 -124)/124= 0. 30 =%30 b)Hacim yüzdesi olarak (%) Önce hacim ağırlığını belirleyelim: t= 124/100 = 1. 24 g/cm 3 Pv=1. 24 x 0. 30 = 0. 372 =%37. 2 c)90 cm etkili kök derinliğinde Derinlik cinsinden (mm) d=(Pw. t. D ) / 10 = (30 x 1. 24 x 90) /10 = 334. 8 mm 3

Toprak nemi sabiteleri TRG SABİTE 0 atm DN SIZAN SU 1/10 -2/3 atm (1/3 atm) TK KULLANILABİLİR SU 7 -40 atm (15 atm) KSTK SN HİGROSKOPİK SU 10 000 atm FK 4

TRG SABİTE 0 atm DN SIZAN SU 1/10 -2/3 atm (1/3 atm) KULLANILABİLİR SU 7 -40 atm (15 atm) KSTK SN MN Kalan Faydalı nem SN HİGROSKOPİK SU 10 000 atm Nem Açığı TK TK FK 5

Toprağın Kullanılabilir Su Tutma Kapasitesi Kuru ağırlık yüzdesi cinsinden Pwkapasite = Pw TK – Pw SN Solma Noktası Tarla Kapasitesi 6

Derinlik cinsinden cm mm 7

Örnek: Tarla kapasitesi Pw=%36, Solma noktası Pw= % 21 ve hacim ağırlığı 1. 32 g/cm 3 olarak belirlenen bir toprakta kullanılabilir su tutma kapasitesini 1 m toprak derinliği için mm cinsinden belirleyiniz 8

Örnek: Tarla kapasitesi Pw=%36, Solma noktası Pw= % 21 ve hacim ağırlığı 1. 32 g/cm 3 olarak belirlenen bir toprakta kullanılabilir su tutma kapasitesini 1 m toprak derinliği için mm cinsinden belirleyiniz d kapasite = 198 mm / m 9

TRG SABİTE 0 atm DN SIZAN SU 1/10 -2/3 atm (1/3 atm) KULLANILABİLİR SU 7 -40 atm (15 atm) KSTK SN MN Kalan Faydalı nem SN HİGROSKOPİK SU 10 000 atm Nem Açığı TK TK FK 10

Sulamaya başlanacak toprak nemi düzeyi TK dn KSTK SB SN Ry = TK – SB TK – SN Ry = % 50 Yüzey sulama yöntemleri Ry = % 50 Yağmurlama sulama yöntemi Ry = % 30 Damla sulama yöntemi Ry = % 40 Ağaç altı yağmurlama 11 sulama yöntemi

Her sulamada uygulanacak sulama suyu miktarı • Net sulama suyu miktarı : - KSTK yüzde (%) cinsinden verilmişse ; - KSTK derinlik (mm) cinsinden verilmişse ; dn = d k D R y • Toplam sulama suyu miktarı - Tarlabaşında ; dt = - Su kaynağında ; dn Ea dt = dn E a. Ec 12

Sulama aralığı SA = dn ET Sistem kapasitesi Q= A dt 3. 6 T 13

Sulama zamanının planlanması • Sulama zamanının planlanması : Sulamanın yapılacağı zaman ve uygulanacak sulama suyu miktarının saptanması • Sulama zamanının planlanması yöntemleri - Fenolojik gözlemler - Toprak neminin elle kontrolü yoluyla tahmin - Toprak neminin ölçülmesi - Bitki su tüketiminden yararlanma 14

örnek Kullanılabilir su tutma kapasitesi 120 mm/m olan bir toprakta D=90 cm etkili kök derinliğine sahip domates bitkisi yetiştirilecektir. ET=13. 5 mm/gün, Ry = 0. 50 olduğuna göre; her sulamada uygulanacak net sulama suyu miktarını, sulama aralığını, Ea=%65 iken tarla başında ihtiyaç duyulan sulama suyu miktarını, Ec=%90 olduğunda su kaynağında ihtiyaç duyulan sulama suyu miktarını hesaplayınız. 5000 da arazide yetiştirilecek olan bu bitki için günde 18 saat sulama düşünüldüğüne göre sulama modülünü ve sistem kapasitesini bulunuz.

Q= A dt 3. 6 T Formülünden de ayrıca 237. 4 L/s değeri bulunabilir.

Örnek Pw. TK=%26, Pw. SN=%15 t=1. 30 g/cm 3 D=80 cm olan toprakta Ry=%55 ve ET=9 mm/gün olduğuna göre bir defada verilecek su miktarını ve sulama aralığını hesaplayınız.

ÇÖZÜM Pw. TK=%26, Pw. SN=%15 t=1. 30 g/cm 3 D=80 cm olan toprakta Ry=%55 ve ET=9 mm/gün olduğuna göre bir defada verilecek su miktarını ve sulama aralığını hesaplayınız. dn = (PWTK - PWSN) Ry 10 SA = dn ET γt D = (26 -15). 1. 30. 80. 0. 55 / 10 = 63 mm = 63 / 9 =7 gün

Örnek Toprak derinliği 90 cm tarla kapasitesi %42 solma noktası %23 olan biber ekili topraktan 100 cm 3 hacminde ve 56 g ağırlığındaki toprak örneği alma silindiri ile örnek alınmış, kap ile birlikte ağırlığı 234 g etüvden sonra ise ağırlığı 193 g gelmiştir. Örnek alma sırasındaki nem düzeyini (%) ve hacim ağırlığını belirleyiniz. Ry=%40 olduğuna göre bu defa ve bundan sonraki sulamalarda kaç mm su verilmesi gerektiğini hesaplayınız.

Pw. MN= (234 -193)/(193 -56)= 0. 30 =%30 t = 137/100 = 1. 37 g/cm 3 Bu defa; dn= (42 -30). 1. 37. 90 /10 = 148 mm Bundan sonraki sulamalarda; dn= (42 -23). 1. 37. 90. 0. 40 /10 = 93. 7 mm

Örnek Pw. TK=34, Pw. SN= 20 t=1. 28 g/cm 3 D=90 cm olan toprakta mevcut nem miktarı %30 olarak tespit edilmiştir. ET=6 mm/gün ve Ry=%50 olduğuna göre sulamaya kaç gün kalmıştır, hesaplayınız.

Pw. TK=34, Pw. SN= 20 t=1. 28 g/cm 3 D=90 cm olan toprakta mevcut nem miktarı %30 olarak tespit edilmiştir. ET=6 mm/gün ve Ry=%50 olduğuna göre sulamaya kaç gün kalmıştır, hesaplayınız. PWTK=%34 PWMN=%30 %7 %14 Ry=%50 => PWSB=%27 Kalan nem miktarının derinlik eşdeğeri PWSN=%20 dmm= (30 -27). 1. 28. 90 /10 =34. 5 mm Kalan nem miktarının harcanacağı gün sayısı 34. 5/6=5. 75 gün ≈ 5 gün Kalan nem miktarı 5 gün içinde bitirileceğinden 5 gün sonra sulama yapılmalıdır.

ÖRNEKLER 23

5. (15 p). Etkili kök derinliği 60 cm olan toprakta Pw. TK=%37 Pw. SN=%23 ve t=1. 2 g/cm 3 olarak belirlenmiştir. ET=8 mm/gün ve Ry=%30 olduğuna göre; (soruyu yan tarafa çözünüz) a)dn hesaplanan b)SA hesaplanan c)SA planlanan d)dn planlanan bulunuz.