TOMAS AQUINOKOA FILOSOFIA PRAKTIKOA TOMAS AQUINOKOA TEORIA ETIKOA

TOMAS AQUINOKOA: FILOSOFIA PRAKTIKOA

TOMAS AQUINOKOA: TEORIA ETIKOA

TOMAS AQUINOKOA: TEORIA ETIKOA Tomasek etika aristotelikoaren kristau egokitzapen bat egiten du

TOMAS AQUINOKOA: TEORIA ETIKOA ARISTOTELES TOMAS AQUINOKOA Gizakiak egiten duena xede Zertan datza dohatsutasun bat lortzearren egiten du. (zorion) hori? Gizakiak duen guraria asetzen du xede horrek, eta horregatik lortu nahi du. Jainkoarengana iristea edo Gizakiak badu azken xede Beraz gozatzea. bat: Zoriona ematen dion ongia lortzea.

TOMAS AQUINOKOA: TEORIA ETIKOA Dohatsutasun horren jabetza edo gozamena zein ahalmen motari dagokio? Adimenari eta nahimenari dagokie Dohatsutasunak adimenaren jarduera bat izan behar du. Jarduera hori kontenplazioa da. Kontenplazioa ez da ezagutza hutsa; “dohatsutasuna jainkozko esentzia argi ikustean datza” Baina “dohatsutasunaren esentzia adimenaren ekintza batean badatza ere, hortik datorren gozamena nahimenari dagokio”

TOMAS AQUINOKOA: TEORIA ETIKOA Giza ekintzak Gizakien ekintzak Giza ekintza: xede baterantz zuzenduta dagoen mugimendua

TOMAS AQUINOKOA: TEORIA ETIKOA Giza ekintzak Gizakiaren ahalmenak Deskribapena Ulermena Xedea: Ongia Nahimena

TOMAS AQUINOKOA: TEORIA ETIKOA Giza ekintzak Moraltasuna Ontasuna = Izatearen betetasuna edo perfekzioa Giza ekintza bat ona da gizakiaren gaitasunak garatzen eta gauzatzen dituen neurrian.

ONBIDEAK EDO BERTUTEAK Giza onbideak: • Adimena • Zientzia Onbide intelektualak • Jakinduria edo dianoetikoak: • Zuhurtasuna Onbide moralak edo praktikoak: Onbide teologalak: • Justizia • Neurritasuna • Sendotasuna • Fedea • Esperantza • Karitatea edo Maitasuna

TOMAS AQUINOKOA: TEORIA ETIKOA Giza ekintzak Moraltasuna Ekintza bat ona izateko hiru baldintza bete behar dira ekintza berez ona izatea zirkunstantziak (baliabideak) egokiak izatea asmoa bertutetsua Ekintza, baliabideak eta asmoa onak izan behar dira

TOMAS AQUINOKOA: TEORIA ETIKOA Giza ekintzak Moraltasuna Zer da ona izatea? “ongia eta gaizkia arrazoiari dagokionez esaten dira” Gizakiaren ongia arrazoizko den hori da, eta gaitza arrazoirik gabekoa den hori da

TOMAS AQUINOKOA: TEORIA ETIKOA Giza ekintzak Moraltasuna “arrazoiarekin ados egotea” eta legearekin ados egotea gauza bera da

TOMAS AQUINOKOA: TEORIA ETIKOA Giza ekintzak Moraltasuna Santo Tomasek hiru lege mota bereizi zituen: • Unibertsoa agintzen duen lege betierekoa eta jainkozkoa. • Lege naturala: lege betierekoaren nolabaiteko irudia, mundu naturala gobernatzen duena. • Giza legea: gizakien komunitate politikoa arautzen duena.

TOMAS AQUINOKOA: TEORIA ETIKOA Giza ekintzak Moraltasuna Tomasek morala lege naturalaren eremuaren barne kokatu zuen. Bertuteez beteriko gizakia, jainkozko legearen islada den lege naturalari jarraituz, erabateko moduan garatzen dena da. Bertuteez beteriko gizakia Arrazoizko ekintzak Lege naturala

TOMAS AQUINOKOA: TEORIA POLITIKOA Tomasen etikak nahiz politikak Aristotelesen pentsamenduan dute oinarri filosofikoa.

TOMAS AQUINOKOA: TEORIA POLITIKOA Gizakiak duen azken xedea naturaz gaindikoa da, eta Estatuak ezin du xede hori asetu. Eliza eta Estatuaren erlazioa

TOMAS AQUINOKOA: TEORIA POLITIKOA Gizakia izaki sozial da berez Gizartea berezkoa da Estatua berezkoa da guztion onerako jarduerak bateratzen eta zuzentzen dituen printzipioa

TOMAS AQUINOKOA: TEORIA POLITIKOA Eliza eta Estatuaren erlazioa Arrazoimenaren eta fedearen arteko erlazioan gertatzen den bezala, nolabait. Estatuak Elizaren menpe egon behar du Estatuaren gobernuak gizakiak duen naturaz gaindiko xedea lortzea ahalbidetu behar du.

TOMAS AQUINOKOA: TEORIA POLITIKOA Eliza eta Estatuaren erlazioa ondorioz Subiranotasuna Estatuaren subiranotasuna ez da absolutua, mugatua baizik

TOMAS AQUINOKOA: TEORIA POLITIKOA Estatuaren subiranotasunak dituen mugak: • Lege naturalak mugatzen du. • Guztion ongiak mugatzen du. • Agintea Jainkoak herriari eman dio, eta herriak gobernariari.

TOMAS AQUINOKOA: TEORIA POLITIKOA GOBERNU MOTAK ONAK • Demokrazia • Aristokrazia • Monarkia TXARRAK • Demagogia • Oligarkia • Tirania Hoberena monarkia da Baina ez da erraza pertsona hoberena monarka izatea lortzea, eta, beraz, hobe da mota misto bat: herriak hautatutako magistratu batzuek monarkaren boterea moderatzea.