TMSTrkiye Muhasebe Standartlar TFRS Trkiye Finansal Raporlama Standartlar

TMS-Türkiye Muhasebe Standartları TFRS Türkiye Finansal Raporlama Standartları Eğitim Semineri Sunum TMS = UMS TFRS = UFRS www. tmsk. org. tr Prof. Dr. Recep Pekdemir İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi pekdemir@istanbul. edu. tr

UFRS, Bir Rant Kapısı Mı? • Öncelikle bu konuyu bir rant aracı olarak kullanmak isteyen kesimler, UFRS’nı ülkemiz işletmelerine ve konuyla uzaktan veya yakından ilgisi olan kesimlere, bir “zorunluluk” olarak aktarmaya başladı. • Bilen ya da bilmeyen bu konularda eğitim semineri benzeri çalışmalar yapmaya başladı. • Bilen ya da bilmeyen bu konularda kitap, makale vb çalışmaları ortaya koymaya başladı. • Bilen ya da bilmeyen bu konularda özellikle küçük ve orta ölçekli işletmelerde alternatif finansal raporlama hizmetleri adı altında danışmanlık hizmeti vermeye başladı. • Bazı yazılım firmaları, işletmecilik ile ilgili yazılımlarının UFRS konularına uyumlu olduğunu öne sürmeye başladı. 29. 10. 2020 10: 02 Recep Pekdemir 2

Ülkemizde Uygulama Alanı • • Sermaye Piyasası, 15 Kasım 2003 – 9 Nisan 2008 BDDK ve Mali Piyasalar, 31 Aralık 2002 – 6 Kasım 2006 Para Piyasaları ve Basel II-Bankacılık – 1. 1. 2009 1. 11. 2006 tarih ve 26333 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan “Derecelendirme Kuruluşlarının Yetkilendirilmesine ve Faaliyetlerine İlişkin Esaslar Hakkında Yönetmelik” (29. 9. 2007 tarih ve 26658 sayılı Resmi Gazetede yapılan değişiklik) • Derecelendirme Faaliyeti Madde 20/c • Kredi değerliliğinin derecelendirilmesinde, bağımsız denetim kuruluşlarınca veya 3568 sayılı Kanuna göre ruhsat almış, denetim yetkisine sahip meslek mensupları tarafından Türkiye Muhasebe Standartları Kurulunca belirlenmiş muhasebe ilkelerine uygunluğu onaylanmış finansal tablolar esas alınır. • Türk Ticaret Kanunu 29. 10. 2020 10: 02 Recep Pekdemir 3

TTK • Türk Ticaret Kanunu 65’inci maddesinde; muhasebe defterlerinin Türkiye Muhasebe Standartlarına uygun olarak tutulması ve 88’inci maddesi 1’inci fıkrası: “…gerçek ve tüzel kişiler gerek ticarî defterlerini tutarken, gerek münferit ve konsolide finansal tablolarını düzenlerken, Türkiye Muhasebe Standartları Kurulu tarafından yayımlanan, Türkiye Muhasebe Standartlarına, kavramsal çerçevede yer alan muhasebe ilkelerine ve bunların ayrılmaz parçası olan yorumlara aynen uymak ve bunları uygulamak zorundadırlar” yer almaktadır. 29. 10. 2020 10: 02 Recep Pekdemir 4

İşletmeleri Sınıflandıralım. . . • Halka Açık olanlar. . • Finansal Sektörler • Halka Açık Olmayıp, Finansal Sektörde Olmayan Büyük Ölçekli İşletmeler • Muhasebeleri Bünyelerinde Yapılan KOBİ’ler • Muhasebeleri Bürolarda Yapılan KOBİ’ler • Sadece Vergi Dairesine Rapor Veren İşletmeler 29. 10. 2020 10: 02 Recep Pekdemir 5

TMS-TFRS ÖĞRENMELİ Mİ? • Yeni müşteriler edinmek istiyorsan, • mevcut müşterilerini kaybetmek istemiyorsan, • bu işi sen de bir fırsata dönüştürebileceksen, • bu soruya verilecek yanıt “evet” olacaktır. 29. 10. 2020 10: 02 Recep Pekdemir 6

Muhasebe - Raporlama • • Kelime anlamıyla rapor, bir durumu tespit eden bir ifade veya belgedir. Rapor tek başına statik bir özellik arz eder. Hareket etmedikçe bulunduğu yerde bir veri olarak bekler. Raporun, biri tarafından bir başkasına aktarılması ise raporlama kavramını ortaya koymaktadır. Diğer bir ifade ile raporlama dinamik bir özelliğe sahip bir kavramı oluşturmaktadır. Raporlama birinin diğerine mesaj vermesine hizmet eden bir mekanizmadır. Bu mekanizmanın iki tarafından söz etmek mümkündür: Raporlayan taraf, raporlanan veya raporu alan taraf. Raporlama işlemini aynı zamanda bir hizmet olarak kabul etmek de mümkündür. Raporlanan veya raporu alan taraf, aynı zamanda raporun kullanıcısı veya rapordan yararlanan durumundadır, diğer bir ifade ile hizmetten yararlanan durumundadır. 29. 10. 2020 10: 02 Recep Pekdemir 7

Raporlama – Finansal Raporlama • Niyet Tabanlı Raporlama – Niyet Tabanlı Finansal Raporlama • Müşteri Tabanlı Finansal Raporlama 29. 10. 2020 10: 02 Recep Pekdemir 8

Niyet Tabanlı Raporlama • Genellikle, her raporlama faaliyetinde raporlayanın bir niyeti vardır ve bu niyet raporlanana herhangi bir konuda karar aldırıp, onu eyleme geçirtmektir. Konuyu abartılı bir şekilde bir örnek yardımı ile somutlaştırmaya çalışalım. 29. 10. 2020 10: 02 Recep Pekdemir 9

Niyet Tabanlı Raporlama - 2 • Örnek olay, bir köyde geçmektedir. Adamın bir karısı ve beş çocuğu vardır. Doğal olarak tarım toplumunun bir parçasıdırlar ve erkek egemen bir yapı hüküm sürmektedir. Adam, öküzleri ile akşama kadar tarlada çalışıp çabalayıp, akşam yorgun-argın eve dönmüştür. Eve döndüğünde tabi ki ilk karşılayan eşi olmuştur. Adam daha öküz arabasından aşağı inmeden, eşi kocasının nasıl bir gün geçirdiğini, yorgun olup olmadığını sormadan, “biliyor musun, bugün sokakta yürürken, falanca bana laf attı ve sözlü tacizde bulundu” demiştir. Bunun üzerine adam, herhangi bir cevap vermeden, öküz arabasından aşağı inip, daha öküzlerin koşumlarını filan boşa çıkarmadan, yukarı çıkıp, duvarda asılı bulunan çift-kırma tüfeğini alıp, köy meydanına doğru yönelmiştir. Köy meydanında kahvede diğer kişilerle sohbet etmekte olan ve karısının bahsettiği kişiyi oracıkta bir kelime bile söylemeden vurmuştur ve kişi Hakkın rahmetine kavuşmuştur: Sonuç kadının kocası hapse, diğer kişi ise mezara… 29. 10. 2020 10: 02 Recep Pekdemir 10

Müşteri Odaklı Raporlama • Konuyu bir hizmet işletmesi örneği ilerletmeye çalışalım: Bir lokanta olsun. Bu lokanta örneğinde, bir tarafta yemekleri hazırlayıp müşterilere sunan taraf, lokantanın sahibi ve çalışanları, diğer tarafta bu hizmeti satın alan, yemeklerden yararlanan müşteriler yok mudur? Yine bu hizmet işletmesi örneğinde, yemekleri satın alma durumunda olan müşterilerin tercihleri ve beğenileri dikkate alınmaz mı? • Bir öğle veya akşam yemeğine odaklanıldığını varsayarsak, kimilerimiz etsiz yemek yemezken, kimilerimiz sadece sebze yemeği ile yetinmez mi? • Bu örnekte olduğu gibi, bazı durumlarda müşteriler tek seçenek ile yetinmek durumundadırlar, bazı durumlarda ise isteklerinin yerine getirilmesini beklerler. • Burada sonuç, kim güçlüyse onun dediği olmasıdır. 29. 10. 2020 10: 02 Recep Pekdemir 11

Muhasebe Standartları. . • Kısaca geçmişi (Muhasebe standartlarından, finansal raporlama standartlarına doğru. . ) • Kısaca özü • İlke bazlılık/tabanlılık • Kural tabanlılık 29. 10. 2020 10: 02 Recep Pekdemir 12

İlke Bazlı Muhasebe Standartları • Genel Kabul Görmüş Muhasebe Kavramları • Genel Kabul Görmüş Muhasebe İlkeleri • Yaptırımları: Hukuki, idari, cezai. . . 29. 10. 2020 10: 02 Recep Pekdemir 13

Kural Bazlı Muhasebe Standartları • Hukuk Kuralları (Anayasa, kanunlar, yönetmelikler, tebliğler, genelgeler, yönergeler, sirkülerler. . . ) • Ahlak Kralları (yazılı olanlar-olmayanlar) • Din Kuralları (yazılı olanlar-olmayanlar) • Yaptırımları: Hukuki, idari, cezai. . . 29. 10. 2020 10: 02 Recep Pekdemir 14

ÜÇ TEMEL FONKSİYON • SINIFLANDIRMA • DEĞERLEME • TAM AÇIKLAMA 29. 10. 2020 10: 02 Recep Pekdemir 15

Sınıflandırma ve Sunum • Finansal raporlamaya konu olacak finansal işlemlerin etkilediği hesapların ismi ne olmalı ve hangi finansal tablonun neresinde yer almalıdır? • Bu konu ülkemizde Tekdüzen Muhasebe Sistemleri ile çözüme kavuşturulmuştur. 29. 10. 2020 10: 02 Recep Pekdemir 16

SINIFLANDIRMA VE SUNUM ÖRNEK - 1 • İşletmenin bir işyerini kiralamaya ihtiyacı var. Bu doğrultuda bir işyeri sahibi ile 01. 10. 2008 tarihinde bir anlaşma sağlanmıştır. Buna göre 5. 000 YTL depozito ödenmiş ve ayrıca iki yıllık kira bedeli olan 24. 000 YTL de peşin ödenmiştir. • Soru: Bu işlemin 31. 12. 2008 tarihi itibariyle yapılacak finansal raporlama üzerindeki etkisi ne olabilir? 29. 10. 2020 10: 02 Recep Pekdemir 17

Finansal Raporlama ? • Finansal Raporlama dendiğinde iki unsurun ölçülmesi anlaşılmalıdır: Bunlardan ilki 31. 12. 2008 itibariyle Finansal Pozisyonun ölçülmesi, diğeri ise 31. 12. 2008 itibariyle sona eren dönemin Finansal Performansının ölçülmesidir. • Buna göre dönem, 31. 12. 2008’de sona eren 3 ay olabilir, 6 ay olabilir veya 12 ay olabilir. 29. 10. 2020 10: 02 Recep Pekdemir 18

Örnek – 1 / Çözüm • Bu depozito, kira süresi sonunda geri alınacak olan “alacak” nitelikli bir varlıktır. Kira süresine bağlı olarak bu depozito bir duran varlık unsurudur. Bu alacak nitelikli depozito kaydetme aşamasında nereye kaydedilirse edilsin, 2 - Duran Varlıkların 22 - Uzun Vadeli Ticari Alacaklar bölümündeki 226 – Depozito ve Teminatlar hesabında raporlanmamalıdır. Çünkü bir ticari alacak değildir. Ticari alacak, mal ve hizmet satışlarından doğan alacak demektir. Bu depozito, UFRS ilkelerine göre ancak 23 – Diğer Alacaklar grubunda raporlanabilir. Diğer bir ifade ile her depozito veya teminat 126 ve 226 Verilen Depozito ve Teminatlar hesabını ilgilendirmez. 29. 10. 2020 10: 02 Recep Pekdemir 19

Örnek – 1 / Çözüm • • • Ödenen Kira Bedeli Gelir Tablosu Bilanço Dönen Varlıklar Duran Varlıklar 29. 10. 2020 10: 02 Recep Pekdemir 20

ÖRNEK – 2 • İşletme 1. 11. 2008 tarihinde 30. 000 YTL + KDV tutarında bir kamyonet satın almış, KDV tutarını peşin ödemiş ve kamyonet ile ilgili kalan borç için 60 günlük ve 1. 1. 2009 vadeli bir senet düzenlenerek verilmiştir. • Soru: Bu işlemde yer alan KDV dışındaki kamyonet bedeli ile bu bedel için verilmiş senet, finansal raporlamada nasıl bir işleme tabi tutulacaktır? 29. 10. 2020 10: 02 Recep Pekdemir 21

Örnek – 2 / Çözüm • Yani verilen her vadeli çek veya senet 321 ve 421 Borç Senetleri hesabını ilgilendirmemektedir. 29. 10. 2020 10: 02 Recep Pekdemir 22

Değerleme • Finansal tablolarda yer alan unsurlar, hangi değerden veya tutardan raporlanmalıdır? • Bu konu ülkemizde yıllardır Vergi Usul Kanununda yer alan Değerleme Hükümleri ile yetine gelmiştir. 29. 10. 2020 10: 03 Recep Pekdemir 23

RİSK ÖLÇME ESASLI FİNANSAL RAPORLAMA VE CİRO MUHASEBESİ Aktif Kasa YTL Pasif 500 Satıcılar YTL 2. 000 Alacak Senetleri 2. 500 Borç Senetleri 1. 000 Stoklar 1. 000 Sermaye 2. 500 Duran Varlıklar 3. 000 Birikmiş Karlar 1. 500 Toplam 7. 000 29. 10. 2020 10: 03 Recep Pekdemir 24

Ciro Sonrası Bilanço - 1 Aktif YTL Pasif Kasa 500 Satıcılar Alacak Senetleri 500 Borç Senetleri YTL 0 1. 000 Stoklar 1. 000 Sermaye 2. 500 Duran Varlıklar 3. 000 Birikmiş Karlar 1. 500 Toplam 5. 000 29. 10. 2020 10: 03 Recep Pekdemir 25

Ciro Sonrası Bilanço - 2 Aktif YTL Pasif YTL Kasa 500 Satıcılar Alacak Senetleri 500 Borç Senetleri - 1 1. 000 Verilen Teminatlar 2. 000 Borç Senetleri - 2 2. 000 Stoklar 1. 000 Sermaye 2. 500 Duran Varlıklar 3. 000 Birikmiş Karlar 1. 500 Toplam 7. 000 29. 10. 2020 10: 03 Recep Pekdemir 0 26

Unutma: Alacakla borç ödenmez • Bir alacak senedinin veya vadeli çekin ciro edilmesi, onun teminat olarak verilmesidir. Bu nedenle ciro edilen çek veya senet, 126 Verilen Depozito ve Teminatlar hesabına aktarılır ve finansal raporlamada burada yer alır. • Satıcıya bir çek veya senedin ciro edilmesi, satıcıya olan ve açık hesap olarak bekleyen yükümlülüğü belgeli ve vadeli bir yükümlülük haline getirir. 29. 10. 2020 10: 03 Recep Pekdemir 27

Tam Açıklama • Finansal tablolarda yer alan unsurların, finansal tablo kullanıcıları tarafından daha iyi anlaşılmasını sağlayacak şekildeki açıklamalardır. • Bu konuda ülkemizde Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliğlerinin yürürlüğe girmesi ile kendini hissettirmeye başlamıştır. 29. 10. 2020 10: 03 Recep Pekdemir 28

Tiplerine Göre Muhasebe Standartları • Finansal Tabloların Sınıflandırılmasına İlişkin Standartlar • Sektörlere Özgü Standartlar • Hesaplara veya Hesap Gruplarına Özgü Standartlar • İşlemlerin Raporlanmasına İlişkin Standartlar • Dipnotlara İlişkin Standartlar • Kapsadıkları Birimlere İlişkin Standartlar • Diğerleri. . . 29. 10. 2020 10: 03 Recep Pekdemir 29

Finansal Tabloların Sınıflandırılmasına İlişkin Standartlar • Mali Tabloların Sunulması (TMS 1) • Nakit Akım Tablosu (TMS 7) • Konsolide ve Bireysel Mali Tablolar (TMS 27) 29. 10. 2020 10: 03 Recep Pekdemir 30

Sektörlere Özgü Standartlar • İnşaat Sözleşmeleri (TMS 11) • Kiralama İşlemleri (TMS 17) • Emeklilik Fayda Planlarında Muhasebeleştirme ve Raporlama (TMS 26) • Tarımsal Faaliyetler (TMS 41) • Sigorta Sözleşmeleri (TFRS 4) • Maden Kaynaklarının Araştırılması ve Değerlendirilmesi (TFRS 6) 29. 10. 2020 10: 03 Recep Pekdemir 31

Hesaplara veya Hesap Gruplarına Özgü Standartlar • • • • Stoklar (TMS 2) Finansal Araçlar (TMS 39 -TFRS 9) Gelir Vergileri (TMS 12) Maddi Duran Varlıklar (TMS 16) Hasılat (TMS 18) Çalışanlara Sağlanan Faydalar (TMS 19) İştiraklerdeki Yatırımlar (TMS 28) İş Ortaklıklarındaki Paylar (TMS 31) Varlıklardaki Değer Azalışları (TMS 36) Karşılıklar, Koşullu Borçlar ve Koşullu Varlıklar (TMS 37) Maddi Olmayan Duran Varlıklar (TMS 38) Yatırım Amaçlı Gayrimenkuller (TMS 40) Satış Amaçlı Elde Tutulan Varlıklar ve Durdurulan Faaliyetler (TFRS 29. 10. 2020 Recep Pekdemir 32 5) 10: 03

İşlem Bazlı Standartlar • Kiralama İşlemleri (TMS 17) • Devlet Teşviklerinin Muhasebeleştirilmesi ve Devlet Yardımlarının Açıklanması (TMS 20) • Kur Değişim Etkileri (TMS 21) • Borçlanma Maliyetleri (TMS 23) • Yüksek Enflasyonlu Ekonomilerde Finansal Raporlama (TMS 29) • Hisse Başına Kazanç (TMS 33) • TFRS’ lerin İlk Uygulaması (TFRS 1) • Hisse Bazlı Ödemeler (TFRS 2) • İşletme Birleşmeleri (TFRS 3) 29. 10. 2020 10: 03 Recep Pekdemir 33

Tam Açıklama-Dipnotlara İlişkin Standartlar • Muhasebe Politikaları, Muhasebe Tahminlerinde Değişiklikler ve Hatalar (TMS 8) • Bilanço Tarihinden Sonraki Olaylar (TMS 10) • İlgili Taraf Açıklamaları (TMS 24) • Açıklama (TFRS 7) 29. 10. 2020 10: 03 Recep Pekdemir 34

Kapsadıkları Birimlere İlişkin Standartlar • Bölümlere Göre Raporlama (TFRS 8) • Ara Dönem Finansal Raporlama (TMS 34) 29. 10. 2020 10: 03 Recep Pekdemir 35

Çerçeve • Finansal tabloların amaçları • Finansal tablolardaki bilgilerin yararlılığını belirleyen niteliksel özellikler • Tanım, Sunum, Tanınma, Ölçme, Açıklama • Sermaye, sermayenin korunması • Varlık, yükümlülük, öz kaynak, gelir, gider 29. 10. 2020 10: 03 Recep Pekdemir 36

Standartların Uygulama Üzerinde Olası Etkileri TMS- 1 Finansal Tabloların Sunuluşu Tüm işletmeleri bağlamaktadır. 29. 10. 2020 10: 03 Recep Pekdemir 37

Standartların Uygulama Üzerinde Olası Etkileri TMS- 2 Stoklar Stok yatırımı bulunan tüm işletmeleri bağlamaktadır. Çalışmayan kısım gider ve zararları – normal maliyet yönteminin uygulamaya geçmesi Peşin Değer Esaslı Muhasebe Modeli 29. 10. 2020 10: 03 Recep Pekdemir 38

Bir Örnek • Küçük bir imalat işletmesinde yıllık normal kapasite 1. 000 adet mamul üretimidir. • Her bir mamul üretimi için: • Direkt İlk Madde ve Malzeme Maliyeti 50 YTL/birim • Direkt İşçilik Maliyeti 40 YTL/birim • Harcanmaktadır. • İşletmenin yıllık toplam sabit Genel Üretim Maliyeti 30. 000 YTL’dir. • İşletmenin 2008 yılı üretimi 750 birimdir. Bunun 600 birimi satılmış ve 150 birimi 31. 12. 2008 tarihinde stokta beklemektedir. • Soru: 31. 12. 2008 tarihinde stokta bekleyen 150 birimlik mamul stokunun maliyeti nedir? 29. 10. 2020 10: 03 Recep Pekdemir 39

Geleneksel Tam Maliyetleme Madde ve Malzeme 50 YTL x 150 birim 7. 500 YTL Direkt İşçilik 40 YTL x 150 birim 6. 000 YTL Genel Üretim Maliyeti (30. 000/750)x 150 birim 6. 000 YTL Toplam 29. 10. 2020 10: 03 19. 500 YTL Recep Pekdemir 40

UMS 2 Maliyetleme Madde ve Malzeme 50 YTL x 150 birim 7. 500 YTL Direkt İşçilik 40 YTL x 150 birim 6. 000 YTL Genel Üretim Maliyeti (30. 000/1000)x 150 birim 4. 500 YTL Toplam 29. 10. 2020 10: 03 18. 000 YTL Recep Pekdemir 41

Standartların Uygulama Üzerinde Olası Etkileri TMS- 7 Nakit Akım Tablosu Tüm işletmeleri bağlamaktadır. Faaliyet tabanlı nakit akım tablosu 29. 10. 2020 10: 03 Recep Pekdemir 42

Standartların Uygulama Üzerinde Olası Etkileri TMS- 8 Muhasebe Politikaları, Muhasebe Tahminlerinde Değişiklikler ve Hatalar Tüm işletmeleri bağlamaktadır. Tahminlere dayalı finansal raporlama Muhasebe politikaları değişiklikler Yanılmalar ve düzeltilmesi / regresif - progresif 29. 10. 2020 10: 03 Recep Pekdemir 43

Standartların Uygulama Üzerinde Olası Etkileri TMS- 10 Bilanço Sonrası Olaylar Finansal tabloların düzeltilmesini gerektiren işlemler Finansal tabloların dipnotlarında açıklanması gereken işlemler 29. 10. 2020 10: 03 Recep Pekdemir 44

Standartların Uygulama Üzerinde Olası Etkileri TMS- 11 İnşaat Sözleşmeleri Bu standart, yıllara yaygın iş yapmak üzere sözleşme imzalayan işletmeleri etkilemektedir. Mevcut uygulamalarımızdan oldukça farklıdır. Tamamlanma Oranı/Yüzdesi Yöntemi şeklinde uygulamaya yenilik katmaktadır. 29. 10. 2020 10: 03 Recep Pekdemir 45

Standartların Uygulama Üzerinde Olası Etkileri TMS- 12 Gelir Vergileri Bu standart, tüm işletmeleri etkilemektedir. Mevcut uygulamalarımıza oldukça farklılıklar getirmektedir. İşletmelerin kazançları üzerinden hesaplanacak vergilerle ilgilidir. Gelir tablosunda yer alacak vergi karşılığı gideri, bilançoda yer alacak ertelenmiş vergi aktifi (peşin ödenmiş vergi vb), ertelenmiş vergi pasifi, cari dönemde ödenecek vergiler şeklinde en az dört unsuru etkisine almaktadır. 29. 10. 2020 10: 03 Recep Pekdemir 46

Standartların Uygulama Üzerinde Olası Etkileri TMS- 16 Maddi Duran Varlıklar Bu standart, tüm işletmeleri etkilemektedir. Mevcut uygulamalarımızdan uzaklaşan durumlar hala vardır. VUK 333 no. lu Genel Tebliğ bu konuda önemli değişiklikleri zaten getirmiş durumdadır. Peşin Değer Esaslı Muhasebe Modeli geliyor Yeniden değerleme modeli tekrar gündeme geliyor 29. 10. 2020 10: 03 Recep Pekdemir 47

Standartların Uygulama Üzerinde Olası Etkileri TMS- 17 Kiralama İşlemleri Bu standart, finansal kiralama işlemlerine taraf olan işletmeleri etkilemektedir. Mevcut uygulamalarımızdan herhangi bir farklılık yoktur. VUK Mükerrer 290 Madde Tümden Gelim Muhasebeleştirme ve Raporlama Modeli 29. 10. 2020 10: 03 Recep Pekdemir 48

Standartların Uygulama Üzerinde Olası Etkileri TMS- 18 Hasılat Bu standart, hasılat, gelir ve kar vb gibi gelir tablosu unsuru olan tüm işletmeleri etkilemektedir. Mevcut uygulamalarımızdan oldukça farklıdır. Peşin değer muhasebe mantığı getirerek, zamana dayalı ortaya çıkan gelirlerin, diğer gelirlerden ayrılmasını hedeflemektedir. Peşin Değer Esaslı Muhasebe Modeli ve Zaman Temelli, Karar Temelli ve Piyasa Temelli Gelirlerin Ayrıştırılması 29. 10. 2020 10: 03 Recep Pekdemir 49

Standartların Uygulama Üzerinde Olası Etkileri TMS- 19 Çalışanlara Sağlanan Faydalar Bu standart, personel istihdam eden tüm işletmeleri etkilemektedir Mevcut uygulamalarımızdan farklıdır Kısa vadede sağlanan faydalar Uzun vadede sağlanan faydalar 29. 10. 2020 10: 03 Recep Pekdemir 50

Standartların Uygulama Üzerinde Olası Etkileri TMS- 20 Devlet Teşviklerinin Muhasebeleştirilmesi ve Devlet Yardımlarının Açıklanması Bu standart, adı üzerine, devlet yardımları ile ilgilidir; devlet yardımı alan tüm işletmeleri etkilemektedir. Mevcut uygulamalarımızdan farklıdır. 29. 10. 2020 10: 03 Recep Pekdemir 51

Standartların Uygulama Üzerinde Olası Etkileri TMS- 21 Kur Değişiminin Etkileri Bu standart, yabancı para ile ilgisi olan işletmeleri etkilemektedir. Parasal ve parasal olmayan kalemlerde kur farkı ayrımı var 29. 10. 2020 10: 03 Recep Pekdemir 52

Standartların Uygulama Üzerinde Olası Etkileri TMS- 23 Borçlanma Maliyetleri Bu standart, yabancı kaynak kullanan tüm işletmeleri etkilemektedir. Mevcut uygulamalarımızdan bazı farklılıklar vardır. Özellikli varlıklar Aktifleştirme veya giderleştirme. 29. 10. 2020 10: 03 Recep Pekdemir 53

Standartların Uygulama Üzerinde Olası Etkileri TMS- 24 İlişkili Taraf Açıklamaları Bu standart, tüm işletmeleri etkilemektedir. Mevcut uygulamalarımızdan farklı değildir. Üst yönetim, eş dost vb taraflarla olan işlemlerin dipnotlarda açıklanmasını içermektedir. 29. 10. 2020 10: 03 Recep Pekdemir 54

Standartların Uygulama Üzerinde Olası Etkileri TMS- 26 Emeklilik Fayda Planlarında Muhasebeleştirme ve Raporlama Bu standart, sektörel bir standarttır. Özel kişisel emeklilik planları gibi sektörel firmaların sektörel işlemlerini içerir. 29. 10. 2020 10: 03 Recep Pekdemir 55

Standartların Uygulama Üzerinde Olası Etkileri TMS- 27 Konsolide ve Bireysel Mali Tablolar Bu standart, bağlı ortaklık yatırımı bulunan işletmeleri etkilemektedir. Bağlı ortaklık yatırımı bulunan işletmelerden bireysel ve konsolide finansal tablo istenmesi gündeme gelebilecektir. 29. 10. 2020 10: 03 Recep Pekdemir 56

Standartların Uygulama Üzerinde Olası Etkileri TMS- 28 İştiraklerdeki Yatırımlar Bu standart, iştirak tanımı kapsamında yatırımı bulunan işletmeleri etkilemektedir. Mevcut uygulamalarımızdan bazı farklılıklar içermektedir. Öz sermaye yöntemi uygulama hayatımıza girecektir. 29. 10. 2020 10: 03 Recep Pekdemir 57

Standartların Uygulama Üzerinde Olası Etkileri TMS- 29 Yüksek Enflasyonlu Ekonomilerinde Finansal Raporlama Bu standart, tüm işletmeleri etkilemektedir. VUK Geçici 25 Md. VUK Mükerrer 298/A Md. 29. 10. 2020 10: 03 Recep Pekdemir 58

Standartların Uygulama Üzerinde Olası Etkileri TMS- 31 İş Ortaklıklarındaki Paylar Bu standart, konsorsiyum veya iş ortaklığı gibi yapılanmalarda payı olan işletmeleri etkilemektedir. Mevcut uygulamalarımızdan oldukça farklıdır. Oransal yöntemle konsolidasyon uygulama hayatımıza girmektedir. 29. 10. 2020 10: 03 Recep Pekdemir 59

Standartların Uygulama Üzerinde Olası Etkileri TMS- 33 Hisse Başına Kazanç Bu standart, hisse başına kazanç hesabı veren işletmeleri etkilemektedir. 29. 10. 2020 10: 03 Recep Pekdemir 60

Standartların Uygulama Üzerinde Olası Etkileri TMS- 34 Ara Dönem Finansal Raporlama Bu standart, ara dönemlerde finansal raporlama yapan işletmeleri etkilemektedir. 29. 10. 2020 10: 03 Recep Pekdemir 61

Standartların Uygulama Üzerinde Olası Etkileri TMS- 36 Varlıklarda Değer Düşüklüğü Bu standart, varlıklarda değer düşüklüğü yaşayabilecek tüm işletmeleri etkilemektedir. Mevcut uygulamalarımızdan farklılıklar vardır. 29. 10. 2020 10: 03 Recep Pekdemir 62

Standartların Uygulama Üzerinde Olası Etkileri TMS- 37 Karşılıklar, Koşullu Borçlar Ve Koşullu Varlıklar Bu standart, bütün işletmeleri etkilemektedir. Mevcut uygulamalarımızdan oldukça farklıdır. Pasifte borç ve gider karşılıkları ilgilidir ve ayrıca, koşullu varlıklarla ilgili önemli açıklamalar gerektirmektedir. 29. 10. 2020 10: 03 Recep Pekdemir 63

Standartların Uygulama Üzerinde Olası Etkileri TMS- 38 Maddi Olmayan Duran Varlıklar Bu standart, maddi olmayan duran varlık yatırımı olan tüm işletmeleri etkilemektedir. Mevcut uygulamalarımızdan oldukça farklıdır. Bu standarda göre bazı yenilikler var: aktifleştirme veya giderleştirme vb 29. 10. 2020 10: 03 Recep Pekdemir 64

Standartların Uygulama Üzerinde Olası Etkileri TMS- 39 Finansal Araçlar Bu standart, tüm işletmeleri etkilemektedir. Mevcut uygulamalarımızdan oldukça farklıdır. Bu standart bazı yenilikler var: muhasebeleştirme modelleri, değer kavramları 29. 10. 2020 10: 03 Recep Pekdemir 65

Standartların Uygulama Üzerinde Olası Etkileri TMS- 40 Yatırım Amaçlı Gayrimenkuller Bu standart, yatırım amaçlı gayrimenkul edinen işletmeleri etkilemektedir. Mevcut uygulamalarımızdan bazı farklılıklar var. 29. 10. 2020 10: 03 Recep Pekdemir 66

Standartların Uygulama Üzerinde Olası Etkileri TMS- 41 Tarımsal Faaliyetler Bu standart, tarım sektöründe faaliyet gösteren işletmeleri etkilemektedir. Mevcut uygulamalarımızdan bazı farklılıklar var. 29. 10. 2020 10: 03 Recep Pekdemir 67

Standartların Uygulama Üzerinde Olası Etkileri TFRS – 1 Türkiye Finansal Raporlama Standartlarının İlk Defa Uygulanması Bu standart, geçiş yapan tüm işletmeleri etkilemektedir. Bu standart karşılaştırma ve tutarlılık beklentilerinde meydana gelebilecek aksaklıkların açıklanması ile ilgilidir. 29. 10. 2020 10: 03 Recep Pekdemir 68

Standartların Uygulama Üzerinde Olası Etkileri TFRS – 2 Hisse Bazlı Ödemeler Bu standart, çalışanlara emeği karşılığı hisse veren veya vermesi olası olan işletmeleri etkilemektedir. Yeni bir uygulama olacaktır. 29. 10. 2020 10: 03 Recep Pekdemir 69

Standartların Uygulama Üzerinde Olası Etkileri TFRS – 3 İşletme Birleşmeleri Bu standart, işletme birleşmeleri durumunda etkili olacaktır. . Mevcut uygulamalarımızdan oldukça farklıdır. 29. 10. 2020 10: 03 Recep Pekdemir 70

Standartların Uygulama Üzerinde Olası Etkileri TFRS – 4 Sigorta Sözleşmeleri Bu standart, sigorta işletmelerini etkilemektedir. Mevcut uygulamalarımızdan oldukça farklıdır. 29. 10. 2020 10: 03 Recep Pekdemir 71

Standartların Uygulama Üzerinde Olası Etkileri TFRS – 5 Satış Amaçlı Elde Bulundurulan Varlıklar ve Durdurulan Faaliyetler Bu standart, tüm işletmeleri etkileyebilecektir. Mevcut uygulamalarımızdan oldukça farklıdır. 29. 10. 2020 10: 03 Recep Pekdemir 72

Standartların Uygulama Üzerinde Olası Etkileri TFRS – 6 Maden Kaynaklarının Araştırılması ve Değerlendirilmesi Bu standart, sektörel bir standarttır ve konu ile ilgili işletmeleri etkilemektedir. Mevcut uygulamalarımızdan oldukça farklıdır. 29. 10. 2020 10: 03 Recep Pekdemir 73

Standartların Uygulama Üzerinde Olası Etkileri TFRS – 7 Finansal Araçlar: Açıklama Bu standart, açıklama standardıdır ve tüm işletmeleri etkilemektedir 29. 10. 2020 10: 03 Recep Pekdemir 74

Standartların Uygulama Üzerinde Olası Etkileri TFRS- 8 Bölümlere Göre Raporlama Bu standart, bağımsız muhasebe sistemine sahip şube veya bölümleri bulunan işletmeleri etkilemektedir. Mevcut uygulamalarımızdan farkı değildir. Bir şubenin veya bölümün finansal raporlamasını içermektedir. 29. 10. 2020 10: 03 Recep Pekdemir 75

Standartların Uygulama Üzerinde Olası Etkileri TFRS - 9 Finansal Araçlar Bu standart, tüm işletmeleri etkilemektedir. Bu standart TMS 39’da bazı yenilikler getirmektedir: muhasebeleştirme modelleri, değer kavramları 29. 10. 2020 10: 03 Recep Pekdemir 76

SERMAYE PİYASASINDA FİNANSAL RAPORLAMAYA İLİŞKİN ESASLARIN BAZILARI HAKKINDA BİRKAÇ SÖZ

ESAS - 1 • İşletmeler, Avrupa Birliği tarafından kabul edilen haliyle Uluslararası Muhasebe/Finansal Raporlama Standartlarını uygularlar ve finansal tabloların Avrupa Birliği tarafından kabul edilen haliyle UMS/UFRS’lere göre hazırlandığı hususuna dipnotlarda yer verirler. Bu kapsamda, benimsenen standartlara aykırı olmayan, TMSK’ca yayımlanan TMS/TFRS esas alınır • Bu ne demektir? 29. 10. 2020 10: 03 Recep Pekdemir 78

ESAS - 2 • İşletmelerin vergi mevzuatı gibi diğer mevzuatta öngörülen finansal tabloları hazırlamaları mümkündür. Ancak Sermaye Piyasası Mevzuatı uyarınca kamuya açıklanacak finansal tabloların, bu Tebliğdeki esaslara uygun olarak hazırlanması zorunludur. • Söz konusu finansal tablo bilgilerinin, bilgi sunulan kamu kurum ve kuruluşu tarafından kamuya açık olarak tutulması ve ilgili döneme ilişkin daha önceden bu Tebliğ uyarınca finansal tablo hazırlanıp kamuya açıklanmamış olması halinde, işletmelerin, bu bilgileri ilgili mercilerle birlikte eş zamanlı olarak sermaye piyasası araçlarının kote olduğu borsaya iletmeleri gerekmektedir. • Bunlar 29. 10. 2020 10: 03 ne demektir? Recep Pekdemir 79

ESAS - 3 • Finansal tabloların bu düzenlemeye göre hazırlanmasına ilişkin hesaplamalar nedeniyle, işletmelerin diğer mevzuat uyarınca tutmakla mükellef oldukları kanuni defter ve belgelere yeni kayıtlar yapılamaz ve bu kayıtlar değiştirilemez. • Bu ne demektir? 29. 10. 2020 10: 03 Recep Pekdemir 80

ESAS - 4 • Finansal tabloların bu Tebliğ hükümleri uyarınca hazırlandığı dönemlerde işletmeler, muhasebe defter ve kayıtları ile bu Tebliğ uyarınca hazırlanmış finansal tablolar arasındaki ilişkiyi kurmak ve bir sonraki yıl finansal tablolarının sağlıklı bir şekilde hazırlanmasını sağlamak üzere "Sermaye Piyasası Muhasebe Defteri" tutarlar. • Bu ne demektir? 29. 10. 2020 10: 03 Recep Pekdemir 81

ESAS - 5 • Muhasebe kayıtlarından, bu düzenlemeye göre hazırlanan finansal tablolardaki tutarlara ulaşılırken yapılan tüm açılış ve cari dönem düzeltme ve sınıflandırma kayıtlarının Sermaye Piyasası Muhasebe Defterine ayrı kaydedilmesi gerekmektedir. • Bu ne demektir? 29. 10. 2020 10: 03 Recep Pekdemir 82

ESAS - 6 • Söz konusu Sermaye Piyasası defteri, elektronik ortamda veya yazılı olarak tutulabilir. Yazılı olarak tutulan defterin sayfaları müteselsil sıra numarası taşıyacak şekilde düzenlenir, işletmeyi temsile yetkili kişiler tarafından imzalanır ve Türk Ticaret Kanununda ticari defterlerin saklanması için öngörülen süre kadar saklanır. "Sermaye Piyasası Muhasebe Defteri"nin elektronik ortamda tutulması durumunda, işletmelerin yönetim kurulu; bilgilerin değiştirilmemesi ve belirtilen süre kadar saklanması konusunda gerekli önlemi almak zorundadırlar. • Bu ne demektir? 29. 10. 2020 10: 03 Recep Pekdemir 83

ESAS - 7 • İşletmeler, muhasebe kayıtlarının geçerliliği için Vergi Mevzuatı ve Türk Ticaret Kanunu’nun öngördüğü belgeleri temin ederek ilgili mevzuatta öngörülen sürede saklarlar. • Ancak, finansal tabloların bu düzenlemeye göre hazırlandığı durumlarda işletmeler, ilgili mevzuatta istenmese dahi, bu düzenlemeye göre hazırlanacak finansal tablo kalemlerinin geçerliliği için gerekli olan belgeleri temin etmek ve bunları "Sermaye Piyasası Muhasebe Defteri" ile sistematik bir biçimde ilişkilendirerek, "Sermaye Piyasası Muhasebe Defteri"yle birlikte mevzuatta öngörülen sürelerde saklamak zorundadırlar. • Bunlar ne demektir? 29. 10. 2020 10: 03 Recep Pekdemir 84

Geçiş Nasıl Olacak? • Bu düzenlemenin 5 inci maddesinin uygulanmasında, Avrupa Birliği tarafından kabul edilen UMS/UFRS’nin UMSK tarafından yayımlananlardan farkları TMSK tarafından ilan edilinceye kadar UMS/UFRS’ler uygulanır ve finansal tabloların UMS/UFRS’lere göre hazırlandığı hususuna dipnotlarda yer verilir. • Bu kapsamda, benimsenen standartlara aykırı olmayan, TMSK’ca yayımlanan TMS/TFRS’ler esas alınır. • 5 inci madde nedir? • İşletmeler, Avrupa Birliği tarafından kabul edilen haliyle Uluslararası Muhasebe/Finansal Raporlama Standartlarını uygularlar ve finansal tabloların Avrupa Birliği tarafından kabul edilen haliyle UMS/UFRS’lere göre hazırlandığı hususuna dipnotlarda yer verirler. Bu kapsamda, benimsenen standartlara aykırı olmayan, TMSK’ca yayımlanan TMS/TFRS esas alınır. 29. 10. 2020 10: 03 Recep Pekdemir 85

Neyle Başlayacağız? • Muhasebe ve Raporlamada Dönemsel Döngüyü Hatırla! • Dönem Başı Bilanço (31. 12. 20? ? ) Başlangıç noktası. • Önce bu bilançoyu UFRS’e göre yeniden düzenle! 29. 10. 2020 10: 03 Recep Pekdemir 86

Dönem Başı Bilançonun Yeniden Düzenlenmesi • Yeniden Sınıflandırılacak Bilanço Kalemlerini Belirle • Değerleri Yeniden Belirlenecek Olan Bilanço Kalemlerini Belirle • Bilançoya İlk Defa Alınması Gereken Bilanço Kalemlerini Belirle • Bilanço Dışına Çıkarılması Gereken Bilanço Kalemlerini Belirle • “Açıklama” İlkelerini Gözden Geçir ve Bilanço İle İlgili Yeniden Açıklama Yap • Unutma: Her şeyi yasal defterlerin dışında yapacaksın! 29. 10. 2020 10: 03 Recep Pekdemir 87

Yeniden Sınıflandırılacak Bilanço Kalemleri • Menkul Kıymetler: Amaçlara Göre Sınıflandırma • Bağlı Menkul Kıymetler • Birlikte Kontrol Edilen Ortaklıklar • Borç – Alacak Reeskontlarının İsimlerini Değiştir: Kazanılmamış-Ertelenmiş • Şerefiye – Pozitif/Negatif 29. 10. 2020 10: 03 Recep Pekdemir 88

Değerleri Yeniden Belirlenecek Olan Bilanço Kalemleri • • • Menkul Kıymetler Alacaklar Stoklar Finansal Duran Varlıklar Maddi ve Maddi olmayan Duran Varlıklar – Maliyet ve Birikmiş Amortisman • Borçlar 29. 10. 2020 10: 03 Recep Pekdemir 89

Bilançoya İlk Defa Alınması Gereken Bilanço Kalemleri • • Değerleme Farkları Borç ve Gider Karşılıkları Ertelenmiş Giderler Kazanılmamış Gelirler Türev Finansal Varlıklar İle İlgili Olanlar Ertelenmiş Vergiler – Aktif ve Pasif Yıllara Yaygın Hizmetlerin Ayıklanması 29. 10. 2020 10: 03 Recep Pekdemir 90

Bilanço Dışına Çıkarılması Gereken Bilanço Kalemleri • • Negatif Şerefiye Bağlı Menkul Kıymetler Borç Reeskontu Alacak Reeskontu 29. 10. 2020 10: 03 Recep Pekdemir 91

Dönem Sonunda Gelir Tablosunun Yeniden Düzenlenmesi • Sınıflandırma • Satış Gelirleri ile vade farkı gelirlerinin ayıklanması • Satışların maliyeti ile vade farkı giderlerinin ayıklanması • Diğer gelir ve giderlerin sınıflandırılması • Performansın doğru ve dürüst ölçülmesi: tahakkuk ve dönemsellik 29. 10. 2020 10: 03 Recep Pekdemir 92

Dönem Sonu Bilançonun Yeniden Düzenlenmesi • Düzeltilmiş Dönem Başı Bilançosu Esas Alınarak Yeniden Sınıflandırılacak Bilanço Kalemlerini Belirle • Düzeltilmiş Dönem Başı Bilançosu Esas Alınarak Değerleri Yeniden Belirlenecek Olan Bilanço Kalemlerini Belirle • Düzeltilmiş Dönem Başı Bilançosu Esas Alınarak Bilançoya İlk Defa Alınması Gereken Bilanço Kalemlerini Belirle • Düzeltilmiş Dönem Başı Bilançosu Esas Alınarak Bilanço Dışına Çıkarılması Gereken Bilanço Kalemlerini Belirle • Düzeltilmiş Dönem Başı Bilançosu Esas Alınarak“Açıklama” İlkelerini Gözden Geçir ve Bilanço İle İlgili Yeniden Açıklama Yap • Unutma: Her şeyi yasal defterlerin dışında yapacaksın! 29. 10. 2020 10: 03 Recep Pekdemir 93

Gerçeğe Uygun Değer Farkı Kar Zarara Gidecek Olan Menkul Kıymetler • • • Getirilerine Göre Sınıflandırılması Raporlama Anındaki Değer Tespiti Etkin Faiz Oranı Yöntemi Gelirlerin Ayrıştırılması Düzenli Borsa Kriteri Düzenli Borsa Hareketleri 29. 10. 2020 10: 03 Recep Pekdemir 94

Satışa Hazır Menkul Kıymetler • • • Getirilerine Göre Sınıflandırılması Raporlama Anındaki Değer Tespiti Etkin Faiz Oranı Yöntemi Gelirlerin Ayrıştırılması Gerçeğe Uygun Değer Hesabı 29. 10. 2020 10: 03 Recep Pekdemir 95

Vadeye Kadar Elde Tutulacak Olan Menkul Kıymetler • • • Getirilerine Göre Sınıflandırılması Raporlama Anındaki Değer Tespiti Etkin Faiz Oranı Yöntemi İtfa Edilmiş Maliyet Yöntemi Gelirlerin Ayrıştırılması 29. 10. 2020 10: 03 Recep Pekdemir 96

Etkin Faiz Oranı ve Yöntemi • Temel olarak bileşik faiz hesaplamaları ile gelecekteki değer veya bugünkü değer yaklaşımlarını oluşturur • Bu yöntemde kullanılan etkin faiz oranı, yatırım anında ve yatırım maliyetinin belirlenmesine etki eden faiz oranıdır. • Borçlanma için düşünüldüğünde ise borçlanma anında borçlanma maliyetinin belirlenmesine etki eden faiz oranıdır. • Bu oran aynı zamanda yatırımlar için yatırım anındaki “iç verim oranı” olarak kabul edilir. 29. 10. 2020 10: 03 Recep Pekdemir 97

Alacaklar/Borçlar • • Net Yöntem Brüt Yöntem Kazanılmamış Gelirler İtfa Edilmiş Maliyet Yöntemi 29. 10. 2020 10: 03 Recep Pekdemir 98

Stoklar • Çalışılmayan kısım gider ve zararları – Eksik kapasite • Elde etme maliyeti ve peşin değer muhasebesi • Değer düşüş karşılıkları 29. 10. 2020 10: 03 Recep Pekdemir 99

Yıllara Yaygın İşler • Tamamlanma oranı yöntemi • Performansın ölçülmesinde alternatif yaklaşımlar 29. 10. 2020 10: 03 Recep Pekdemir 100

Finansal Duran Varlıklar • • Gerçeğe uygun değer yöntemi Öz sermaye yöntemi Tam Konsolidasyon Yöntemi Oransal Konsolidasyon Yöntemi 29. 10. 2020 10: 03 Recep Pekdemir 101

Maddi Duran Varlıklar • Maliyetin Tespit Edilmesi • Raporlama Yöntemleri • Amortisman Uygulaması 29. 10. 2020 10: 03 Recep Pekdemir 102

Maddi Olmayan Duran Varlıklar • • Maliyetin Tespit Edilmesi Aktifleştirme Kriterleri Raporlama Yöntemleri Amortisman Uygulaması 29. 10. 2020 10: 03 Recep Pekdemir 103