TKANKI nabonkowa miniowa i nerwowa Temat przeznaczony jest

TKANKI: nabłonkowa, mięśniowa i nerwowa

Temat przeznaczony jest dla klas drugich : 2 C, 2 D i 2 E Cele lekcji: l Przegląd tkanek organizmu człowieka w kontekście jego hierarchicznej budowy l Poznanie budowy i funkcji wybranych tkanek l Kształtowanie umiejętności porównywania budowy i funkcji komórek wchodzących w skład tkanek Co musisz umieć? l Podawać przykłady tkanek nabłonkowych l Wyjaśniać różnice pomiędzy budową i funkcją komórek mięśni gładkich, poprzecznie prążkowanych i mięśnia sercowego l Charakteryzować tkankę nerwową l Określać na czym polega współdziałanie komórek w obrębie tkanki

TKANKA NABŁONKOWA Komórki tkanki nabłonkowej stanowią główną masę nabłonka, a ilość substancji międzykomórkowej między nimi jest minimalna (w przeciwieństwie do tkanki łącznej). Ściśle przylegają do leżącej poniżej błony podstawnej lub otaczającej substancji pozakomórkowej Podział nabłonków ze względu na funkcję: l pokrywający (okrywający i wyściełający) - wyścieła jamy ciała i narządów, np. przewód pokarmowy, wnętrze nosa l ruchowy - polega na przesuwaniu za pomocą rzęsek niepotrzebnych drobin, które dostają się do wnętrza organizmu ze środowiska zewnętrznego, na przykład z tchawicy l wydzielniczy - współtworzy gruczoły wydzielnicze, występuje w gruczołach wydzielniczych, wytwarzających hormony, potowych, łojowych, śluzówce jelita, śluzówce jamy gębowej l transportujący - transportuje różne cząsteczki chemiczne przez warstwę nabłonkową, na przykład jelit, kanalików nerkowych, naczyń włosowatych czy pęcherzyków wewnętrznych l rozrodczy - powstają z niego gamety, występuje w jajnikach i wyścieła kanaliki nasienne jąder.

RODZAJE NABŁONKÓW NABŁONEK JEDNOWARSTWOWY PŁASKI l Nabłonek jednowarstwowy płaski – typ nabłonka jednowarstwowego. Składa się z komórek których jądra są grubsze niż cienka cytoplazma. Pełni głównie funkcje filtracyjne, dializacyjne, biernego transportu gazów oraz transportu substancji za pomocą transcytozy. Występuje w nerce, pokrywając kłębuszki nerkowe, wyścieła naczynia krwionośne i jamy ciała, wchodzi też w skład ścian pęcherzyków płucnych.

RODZAJE NABŁONKÓW NABŁONEK JEDNOWARSTWOWY SZEŚCIENNY l Nabłonek jednowarstwowy sześcienny – typ nabłonka jednowarstwowego. Składa się on z komórek, których wysokość jest równa szerokości. Pełni funkcje wydzielnicze lub funkcje czynnego transportu jonów. Występuje w częściach wydzielniczych wielu gruczołów i w kanalikach nerkowych.

RODZAJE NABŁONKÓW NABŁONEK JEDNOWARSTWOWY WALCOWATY l l Nabłonek jednowarstwowy walcowaty – typ nabłonka jednowarstwowego. Składa się z komórek o kształcie cylindrycznym. Zwykle posiadający na zewnętrznej powierzchni rzęski (jajowód) cz y mikrokosmki (jelita, żołądek). Jedno jądro owalne, podłużne, leżące prostopadle do powierzchni Wyścieła przewód pokarmowy i pęcherzyk żółciowy i przewód żółciowy oraz górny odcinek dróg oddechowych. Pełni funkcję wydzielniczą oraz warunkuje wchłanianie.

RODZAJE NABŁONKÓW NABŁONEK JEDNOWARSTWOWY WIELORZĘDOWY l nabłonek wielorzędowy, wieloszeregowy – posiadający rzęski, które powstają na wolnej powierzchni i pomagają usuwać zanieczyszczenia (np. pyłowe); zbudowane są z wysokich komórek przypominających graniastosłupy oraz z komórek niższych o klinowatym kształcie; ze względu na jądra umieszczone są na różnej wysokości całość sprawia wrażenie nabłonka wielowarstwowego, jednak każda komórka spoczywa na błonie podstawnej (występuje w drogach oddechowych: jamie nosowej, krtani, tchawicy i oskrzelach

RODZAJE NABŁONKÓW NABŁONEK WIELOWARSTWOWY PŁASKI l Nabłonek wielowarstwowy – typ tkanki nabłonkowej. Składa się z kilku warstw komórek. Nie mają one kontaktu z błoną podstawną, z wyjątkiem najgłębszej warstwy. nabłonek wielowarstwowy płaski rogowaciejący – powierzchniową warstwę tworzą komórki płaskie, zrogowaciałe, zawierające dodatkowo keratynę nieprzepuszcz alną dla wody i wzmagającą właściwości ochronne nabłonka, a także jego wytrzymałość mechaniczną (pokrywa powierzchnię ciała, zwany jest w tym wypadku naskórkiem,

TKANKA MIĘŚNIOWA Tkanka mięśniowa - jedna z podstawowych tkanek zwierzęcych. Składa się z włókien mięśniowych, zbudowanych z miocytów (zespołów komórek mięśniowych), posiadających zdolność do aktywnego kurczenia się. Rodzaje tkanki mięśniowej: l tkanka poprzecznie prążkowana szkieletowa l tkanka poprzecznie prążkowana serca l tkanka gładka

FUNKCJE TKANKI MIĘŚNIOWEJ l l l l wykonywanie wszystkich ruchów, lokomocja, realizacja podstawowych funkcji życiowych (wymiana gazowa, trawienie, wydalanie), utrzymanie postawy ciała, wytwarzanie ciepła, kształtowanie sylwetki, ochrona dla tkanek znajdujących się pod nią, ochrona dla naczyń i nerwów.

RODZAJE TKANKI MIĘŚNIOWEJ TKANKA MIĘŚNIOWA POPRZECZNIE PRĄŻKOWANA SZKIELETOWA l l Elementami strukturalnymi, z których zbudowany jest ten typ tkanki, są komórki wielojądrzaste, nazwane włóknami mięśniowymi. Włókna mięśniowe mają kształt walcowaty, długość ich sięga od 1 do 5 cm, niekiedy zaś nawet do kilkunastu centymetrów. Skurcze są prawie zależne od woli

RODZAJE TKANKI MIĘŚNIOWEJ TKANKA MIĘŚNIOWA POPRZECZNIE PRĄŻKOWANA SERCA l Występuje tylko w mięśniu sercowym i choć przypomina budową mięśnia szkieletowego, to wykorzystuje przede wszystkim procesy tlenowe i dzięki dobremu ukrwieniu jest zdolna do ciągłego wysiłku (okres odpoczynku tej tkanki to okres rozkurczu serca)

RODZAJE TKANKI MIĘŚNIOWEJ TKANKA MIĘŚNIOWA GŁADKA l Działa niezależnie od woli i świadomości człowieka. Jest zdolna do ciągłego, lecz bardzo powolnego kurczenia się. Jest elementem budowy naczyń, ścian przewodu pokarmowego, ścian moczowodów, pęcherza moczowego, cewki moczowej oraz skóry

TKANKA NERWOWA – tkanka składająca się z neuronów (komórek nerwowych) i komórek glejowych, tworząca układ nerwowy. NEURONY l Przewodzą impulsy nerwowe l Odbierają bodźce ze środowiska zewnętrznego i wewnętrznego l Przekazują informacje do różnych narządów przez co koordynują i kontrolują ich pracę KOMÓRKI GLEJOWE l Dostarczają neuronom substancji odżywczych l Tworzą osłonki mielinowe wokół aksonów

BUDOWA KOMÓRKI NERWOWEJ (NEURONU)

PODSUMOWANIE l l l PO OBEJRZENIU PREZENTACJI WYKONAJ STOSOWNE NOTATKI W ZESZYCIE SLAJD nr 8 ZAWIERA OPIS TKANKI NABŁONKOWEJ WIELOWARSTWOWEJ, ALE BRAK JEST RYSUNKU. Korzystając z dostępnych źródeł wykonaj na zadanie domowe schematyczny rysunek tej tkanki, opisz rysunek i prześlij nauczycielowi w ciągu dwóch dni od ukazania się prezentacji na platformie zdalnego nauczania W razie pytań, kontaktuj się z nauczycielem biologii za pośrednictwem dziennika elektronicznego, albo na Grupie, albo indywidualnie