Tit 27 Vn hc s KHI QUT VN

Tiết 27: Văn học sử: KHÁI QUÁT VĂN HỌC VIỆT NAM TỪ ĐẦU THẾ KỈ XX ĐẾN CÁCH MẠNG THÁNG TÁM NĂM 1945

I/ §Æc ®iÓm c¬ b¶n cña v¨n häc ViÖt Nam tõ ®Çu thÕ kØ XX ®Õn C¸ch m¹ng th¸ng Tám n¨m 1945. 1/ Văn học đổi mới theo hưướng hiện đại hoá. a. Nguyên nhân đổi mới: Vì bối cảnh lịch sử, xã hội, văn hoá thay đổi. Cụ thể: - Về lịch sử: + Thực dân Pháp xâm lưược. + Đảng cộng sản Việt Nam ra đời, cáchbiÕt mạng. v× sao l¹i cã sù ®æi míi Emlãnh h·yđạocho - Về xã hội: Thực dân nửa phong kiến với các giai trong v¨n häc? cấp, tầng lớp mới. - Về văn hoá: + Công chúng - bạn đọc mới; + Chịu ảnh hưưởng của văn hoá phưương Tây; + Chữ Quốc Ngữ thay thế chữ Hán, chữ Nôm; + Báo chí, nghề in, nghề xuất bản phát triển mạnh….

ThÕ nµo lµ hiÖn ®¹i ho¸? l b. Khái niệm: Hiện đại hoá là quá trình làm cho văn học thoát ra khỏi hệ thống thi pháp của VHTĐ và đổi mới theo hình thức của văn học phưương Tây, có thể hội nhập với nền VHHĐ thế giới.

c. Nội dung hiện đại hoá văn học Phương diện Quan niệm vc thẩm mĩ Thể loại Kiểu nhà văn Độc giả Văn học giai đoạn này được HĐH trên những phương diện nào? ? Vh trung đại Thảo luận trong thời gian 3 phút Vh hiện đại NHÓM 1 NHÓM 2 NHÓM 3 NHÓM 4

b/ Nội dung hiện đại hoá văn học Phương diện Văn học trung đại Văn học hiện đại - Hoạt động sáng tạo cái đẹp - Nhận thức, khám phá hiện thực Quan niệm vc thẩm mĩ - Văn chở đạo, thơ nói chí - Ước lệ tượng trưng, sùng cổ, phi ngã Thể loại - Văn học cổ, chưa tách khỏi - Một số thể loại xuất hiện đầu tiên: Kịch, phóng sự, phê bình sử, triết Phát triển nền văn xuôi TV Kiểu nhà văn Độc giả - Nhà nho - Tầng lớp nho sĩ - Văn nghệ sĩ chuyên nghiệp. Văn chương là nghề kiếm sống - Trí thức tiểu tư sản. - Tầng lớp thị dân.

d/ Các giai đoạn của quá trình HĐH văn học Quá trình HĐH được chia làm mấy giai đoạn? Giai đoạn Đầu TK XX > khoảng những năm 1920 Từ 1920 > 1930 Khoảng từ 1930 > 1945 Nội dung HĐH Thảo luận trong thời gian 5 phút Thành tựu HĐH NHÓM 1 NHÓM 2 NHÓM 3

Giai đoạn Đầu TK XX > khoảng những năm 1920 Từ 1920 > 1930 Khoảng từ 1930 > 1945 Nội dung HĐH Sự chuẩn bị các điều kiện cho HĐH: Chữ quốc ngữ được phổ biến, báo chí, dịch thuật phát triển. Thành tựu HĐH - Xuất hiện truyện kí viết bằng chữ quốc ngữ; NT còn hạn chế. - Quan điểm và tình cảm thẩm mĩ chưa khác nhiều so với văn học TK XIX.

Giai đoạn Nội dung HĐH Thành tựu HĐH Từ thế kỉ XX đến Sự chuẩn bị các điều khoảng năm 1920 kiện cho HĐH: Chữ quốc ngữ được phổ biến, báo chí, dịch thuật phát triển Xuất hiện truyện kí viết bằng chữ quốc ngữ; NT còn hạn chế. Quan điểm và tình cảm thẩm mĩ chưa khác nhiều so với vh TK XIX. TÁC GiẢ TIÊU BIỂU PHAN BỘI CH U PHAN CH U TRINH HUỲNH THÚC KHÁNG NGUYỄN THƯỢNG HIỀN

Giai đoạn Nội dung HĐH Thành tựu HĐH - Xuất hiện truyện kí viết bằng chữ quốc ngữ; NT còn hạn chế. - Quan điểm và tình cảm thẩm mĩ chưa khác nhiều so với văn học TK XIX. Đầu TK XX > khoảng những năm 1920 Sự chuẩn bị các điều kiện cho HĐH: Chữ quốc ngữ được phổ biến, báo chí, dịch thuật phát triển. Từ 1920 > 1930 Nhiều tp có giá trị: Tiểu thuyết Là giai đoạn quá độ: Hồ Biểu Chánh, Hoàng Ngọc Một số yếu tố văn học Phách; truyện ngắn Phạm Duy cổ vẫn còn tồn tại ở mọi Tốn, Thơ Tản Đà…; truyện kí thể loại. rất hiện đại bằng tiếng Pháp của Nguyễn Ái Quốc… Khoảng từ 1930 > 1945

Giai đoạn Từ 1920 1930 Nội dung HĐH Thành tựu HĐH Là giai đoạn quá độ: Một Nhiều tp có giá trị: Tiểu số yếu tố văn học cổ vẫn thuyết Hồ Biểu Chánh, còn tồn tại ở mọi thể loại Hoàng Ngọc Phách; truyện ngắn Phạm Duy Tốn…; truyện kí rất hiện đại bằng tiếng Pháp của NAQ… TÁC GiẢ TIÊU BIỂU TẢN ĐÀ HỒ BIỂU CHÁNH PHẠM DUY TỐN

Giai đoạn Nội dung HĐH Thành tựu HĐH - Xuất hiện truyện kí viết bằng chữ quốc ngữ; NT còn hạn chế. - Quan điểm và tình cảm thẩm mĩ chưa khác nhiều so với văn học TK XIX. Đầu TK XX > khoảng những năm 1920 Sự chuẩn bị các điều kiện cho HĐH: Chữ quốc ngữ được phổ biến, báo chí, dịch thuật phát triển. Từ 1920 > 1930 Nhiều tp có giá trị: Tiểu thuyết Là giai đoạn quá độ: Hồ Biểu Chánh, Hoàng Ngọc Một số yếu tố văn học Phách; truyện ngắn Phạm Duy cổ vẫn còn tồn tại ở mọi Tốn…; truyện kí rất hiện đại thể loại. bằng tiếng Pháp của Nguyễn Ái Quốc… Khoảng từ 1930 Việc HĐH được nâng > 1945 lên một chất lượng mới. Nền VHVN thực sự được hiện đại. - Nhiều cách tân về mọi thể loại, đặc biệt là tiểu thuyết, truyện ngắn và thơ - Ra đời thể loại mới: Kịch nói, phóng sự, phê bình văn học.

Giai đoạn Từ 1930 1945 Nội dung HĐH Thành tựu HĐH Việc HĐH được nâng lên một chất lượng mới. Nền VHVN thực sự được hiện đại. Nhiều cách tân về mọi thể loại, đặc biệt là tiểu thuyết, truyện ngắn và thơ Ra đời thể loại mới: Kịch nói, phóng sự, phê bình vh TÁC GiẢ TIÊU BIỂU Thạch Lam Xuân Diệu Vũ T. Phụng Nam Cao Huy Cận

Giai đoạn Nội dung HĐH Thành tựu HĐH - Xuất hiện truyện kí viết bằng chữ quốc ngữ; NT còn hạn chế. - Quan điểm và tình cảm thẩm mĩ chưa khác nhiều so với văn học TK XIX. Đầu TK XX > khoảng những năm 1920 Sự chuẩn bị các điều kiện cho HĐH: Chữ quốc ngữ được phổ biến, báo chí, dịch thuật phát triển. Từ 1920 > 1930 Nhiều tp có giá trị: Tiểu thuyết Là giai đoạn quá độ: Hồ Biểu Chánh, Hoàng Ngọc Một số yếu tố văn học Phách; truyện ngắn Phạm Duy cổ vẫn còn tồn tại ở mọi Tốn…; truyện kí rất hiện đại thể loại. bằng tiếng Pháp của Nguyễn Ái Quốc… Khoảng từ 1930 Việc HĐH được nâng > 1945 lên một chất lượng mới. Nền VHVN thực sự được hiện đại. - Nhiều cách tân về mọi thể loại, đặc biệt là tiểu thuyết, truyện ngắn và thơ - Ra đời thể loại mới: Kịch nói, phóng sự, phê bình văn học.

So sánh thơ Trung đại và thơ hiện đại? Các khía cạnh Bố cục Thơ Trung đại cấu tạo theo thể thức của thơ luật Đường Thơ Hiện đại tự do không bị gò bó về luật bằng trắc, câu chữ. Ngữ liệu điển tích, điển cố Trung Quốc, ước lệ, tượng trưng. Ngôn ngữ gò bó, trang trọng kiệm tự do thoải mái lời kị bản ngã, nghĩa là thơ lấy sự cảm nhận, sự rung không thể biểu hiện cái tôi. động của cái tôi là chính Sự cảm nhận Nhận xét Mang đầy đủ những đặc điểm thi pháp VH trung đại. thực tế c/s, ít điển tích, điển cố. - Phá bỏ các quy phạm chặt chẽ. - Thoát khỏi hệ thống ước lệ mang tính phi ngã. TiÕng nãi cña c¸i t «i c¸ nh©n ® ưîc gi¶i phãng.

Qu¸ tr×nh HiÖn §¹i Ho¸ Giai ®o¹n 1 (Tõ ®Çu TKXX ®Õn kho¶ng n¨m 1920) Giai ®o¹n 2 Giai ®o¹n 3 (Tõ n¨m 1920 ®Õn 1930) (Tõ n¨m 1930 ®Õn 1945) V¨n häc giao thêi V× v¨n häc ë 2 giai ®o¹n nµy vÉn chÞu ¶nh h ưëng, rµng T¹i sao v¨n häc giai ®o¹n 1, 2 l¹i ®ư îc gäi lµ v¨n häc giao thêi?

Tiết 28: Văn học sử: KHÁI QUÁT VĂN HỌC VIỆT NAM TỪ ĐẦU THẾ KỈ XX ĐẾN CÁCH MẠNG THÁNG TÁM NĂM 1945

2. Văn học hình thành hai bộ phận và phân hoá thành nhiều xu hướng, vừa đấu tranh với nhau, vừa bổ sung cho nhau để cùng phát triển a/ Bộ phận văn học công khai Văn học thời kì này hình thành bộ phận Bộ phận vh công khai có - Gồm các sáng tác được đăng tải và xuất bản công khai. Các tác nào? những xu hướng nào? Nêu phẩm này vẫn có tính dân tộc và có tư tưởng lành mạnh nhưng hiểu biết của em về xu hướng không có được ý thức cách mạng và tinh thần chống đối trực tiếp văn học cơ bản? chính quyền thực dân. - Phân hoá thành nhiều xu hướng: Hiện thực, lãng mạn, tự nhiên, siêu thực… b/ Bộ phận văn học không công khai

a/ Bộ phận văn học công khai Văn học lãng mạn Văn học hiện thực - Tiếng nói cá nhân tràn đầy cảm xúc… - Bất hoà với thực tại, tìm cách thoát li… - Những cảm xúc mạnh mẽ, những biến thái tinh vi trong tâm hồn con người… - Thức tỉnh ý thức cá nhân, chống luân lí, lễ giáo phong kiến giành quyền hạnh phúc cá nhân… - Làm tâm hồn con người phong phú, tinh tế… - Phơi bày thực trạng bất công - Phản ánh mâu thuẫn giàu nghèo - Phản ánh hiện thực khách quan, cụ thể, xây dựng những tính cách điển hình… Hạn chế Ít gắn với đời sống chính trị, có khi sa vào khuynh hướng đề cao CN cá nhân cực đoan Chưa thấy được tiền đồ của nhân dân và tương lai của dân tộc. Tác giả tiêu biểu - Các nhà thơ phong trào thơ mới, Truyện ngắn và tiểu thuyết phóng sự: nhóm Tự lực văn đoàn, một số nhà văn PDT, NTT, NCH, NC…Thơ trào và nhà phê bình văn học… phúng: Tú Mỡ, … Đặc điểm Giá trị Thấm đượm tinh thần nhân đạo…

b/ Bộ phận văn học không công khai Nêu những hiểu biết của về phận bộ phận - Là sản phẩm của các nhà văn – chiến sĩ. em Là bộ vănvăn học này? cách mạng. Nó sẽ trở thành dòng văn học chủ lưu của VHVN sau này. - Tiêu biểu có thơ văn Phan Bội Châu; Phan Châu Trinh… * Tóm lại: Giữa các bộ phận và các xu hướng văn học có sự khác biệt và đấu tranh với nhau về khuynh hướng, tư tưởng…nhưng thực tế chúng vẫn có tác động và có khi chuyển hoá lẫn nhau cùng phát triển. Điều đó tạo nên tính đa dạng, phong phú và phức tạp của thời kì này.

3/ V¨n häc ph¸t triÓn víi nhÞp ®é hÕt søc nhanh chãng. TỐC ĐỘ PHÁT TRIỂN NHANH CHÓNG CỦA VĂN HỌC Biểu hiện Nguyên nhân - Sự phát triển số lượng tác giả, tác phẩm : 169 bài của 45 nhà thơ; - Sự hình thành và đổi mới các thể loại văn học - Độ kết tinh ở các t/g, tác phẩm tiêu biểu => Vũ Ngọc Phan cho rằng: “Ở nước ta, một năm có thể kể như 30 năm của người”. - Do sự thúc bách của thời đại - Do sức sống nội tại của nền văn học dân tộc - Do sự thức tỉnh của cái tôi cá nhân - Do văn chương đã trở thành một nghề để kiếm sống (Lý do thiết thực, kích thích người cầm bút)

S¬ ®å c¸c bé phËn, xu h ưíng v¨n häc VH ViÖt Nam Tõ TK XX ®Õn CM th¸ng 8/45 VH c «ng khai V¨n häc l·ng m¹n VH kh «ng c «ng khai (V¨n häc c¸ch m¹ng) V¨n häc hiÖn thùc

Tiết 29: Văn học sử: KHÁI QUÁT VĂN HỌC VIỆT NAM TỪ ĐẦU THẾ KỈ XX ĐẾN CÁCH MẠNG THÁNG TÁM NĂM 1945

II/ Thành tựu chủ yếu của VHVN từ đầu thế kỉ XX đến Cách mạng tháng Tám năm 1945 THÀNH TỰU VĂN HỌC NỘI DUNG NGHỆ THUẬT Nhận xét

THÀNH TỰU VĂN HỌC NỘI DUNG NGHỆ THUẬT - Kế thừa và phát triển hai truyền thống - Thể loại: lớn: Chủ nghĩa yêu nước và chủ nghĩa + Tiểu thuyết: Dựng truyện tự nhiên, nhân đạo trong văn học kết cấu linh hoạt, tính cách nhân vật là - Đóng góp nổi bật là tinh thần dân chủ trung tâm của tác phẩm, đời sống nội + Yêu nước gắn với yêu dân (Phan Bội tâm của nhân vật được chú trọng, xây Châu) và lí tưởng XHCN, tinh thần quốc dựng thành công những điển hình nghệ tế vô sản (NAQ, TH) thuật + Quan tâm tới con người bình + Truyện ngắn: phong phú đặc sắc, có thường nhỏ bé trong XH, thể hiện khát nhiều kiệt tác, hình tượng nhân vật điển vọng mãnh liệt của mỗi cá nhân, đề cao hình vẻ đẹp hình thức phẩm giá và phát huy + Phóng sự, kịch, tuỳ bút với nhiều tác cao độ tài năng của mỗi con người phẩm có giá trị cao (TLam, NCao, XDiệu. . ) + Thơ ca: Phá bỏ những quy phạm chặt → Chủ nghĩa nhân đạo gắn với sự thức chẽ của văn học trung đại, giải phóng cái tôi cá nhân, thể hiện tinh thần dân chủ tỉnh ý thức cá nhân của người cầm bút của lịch thờisử đạiphát mớitriển của VH Việt Nam. Đây là thời kì văn học có vị trí quan trọng đối với Văn học đã có bước phát triển nhảy vọt về mọi mặt, tạo tiền đề cho sự phát triển của văn học thời kì sau

So sánh sự khác biệt giữa tiểu thuyết TĐ và tiểu thuyết HĐ? C¸c khÝa c¹nh ĐÒ tµi Cèt truyÖn KÕt cÊu C¸ch kÓ Nh©n vËt Ng «n ngữ TiÓu thuyÕt trung đại TiÓu thuyÕt hiện đại Vay mượn ®Ò tµi, cèt truyÖn cña T. Q Li kì, hÊp dÉn HiÖn thùc cuéc sèng LÊy tÝnh c¸ch nh©n vËt lµm träng t©m Chư ¬ng håi, c «ng thøc kÕt thóc cã hËu Linh ho¹t, kÕt thúc không cã hËu Theo trình tù thêi gian Đa d¹ng, linh ho¹t Ph©n tuyÕn r¹ch rßi C «ng thøc ưíc lÖ, ®iÓn tÝch, ®iÓn cè Đi s©u vµo thÕ giíi néi t©m, x©y dùng Bót ph¸p tÝnh c¸ch tả thùc, lêi văn tù nhiªn, . . .

III/ Tæng kÕt VHVN tõ ®Çu TK XX ®Õn CM th¸ng 8 1945, ph¸t triÓn trong hoµn cảnh lịch sö ®Æc biÖt nªn ko tr¸nh khái cã những h¹n chÕ vµ sù phøc t¹p. Nh ưng nã ®· ®Ó l¹i những thµnh tùu phong phó, xuÊt s¾c, những nhµ văn næi tiÕng, những kiÖt t¸c. Cã vÞ trÝ quan träng trong lịch sö VHVN, kÕ thõa tinh hoa 10 thÕ kØ VHTĐ, më ra thêi ki VHHĐ míi mÎ cã khả năng héi nhËp víi VH khu vùc vµ thÕ giíi.

Hai bộ phận văn học và sự phân hoá thành nhiều xu hướng Bộ phận văn học công khai VH lãng mạn - Khẳng định cái tôi cá nhân, chú trọng thể hiện những cảm xúc mạnh mẽ, những tương phản gay gắt, biến thái tinh vi trong lòng người - Đề tài: Tình yêu, thiên nhiên, quá khứ - Thành tựu: PTTM, TTTLVĐ, truyện ngắn của TL, NT. . . VH hiện thực - Phơi bày thực trạng bất công thối nát của xã hội, thể hiện thân phận khốn khó của tầng lớp nhân dân bị áp bức bóc lột. Thái độ phê phán xã hội trên tinh thần dân chủ và nhân đạo, chú trọng miêu tả phân tích và lí giải hiện thực qua các hình tượng điển hình - Đề tài: Nông dân, trí thức tiểu tư sản. . . - Thành tựu: chủ yếu ở các thể loại văn xuôi: Truỵện ngắn của NCH, NC. . . ; Tiểu thuyết VTP, NTT; Phóng sự: VTP, NTT, . . . Bộ phận văn học không công khai Văn học cách mạng - Là tiếng nói của các chiến sĩ và quần chúng tham gia cách mạng - Quan niệm thơ văn là vũ khí để đấu tranh cách mạng - Nội dung: đánh thẳng vào bọn thống trị thực dân cùng bè lũ tay sai, nói lên khát vọng độc lập, đấu tranh để giải phóng dân tộc, thể hiện tinh thần yêu nước và niềm tin không gì lay chuyển được vào tương lai tất thắng của cách mạng - Các tác giả tiêu biểu: PBC, HTK, HCM, THữu, . . . - Quá trình hiện đại hoá gắn liền với quá trình CM hoá văn học