TIP ve SALIK BLMLER KTPHANELERNN KLNK KARAR DESTEK
TIP ve SAĞLIK BİLİMLERİ KÜTÜPHANELERİNİN KLİNİK KARAR DESTEK SÜREÇLERİNDEKİ ROLÜ ANKOSLink, 2020
POSTER ÇALIŞMASI
EKİBİMİZ Elif KAYI Önlisans, Bezmialem Vakıf Üniversitesi, Tıbbi Dokümantasyon ve Sekreterlik Programı Yüksek Lisans, Marmara Üniversitesi, Bilgi ve Belge Yönetimi kayielif 94@gmail. com Serenay BAYKARA Memur, Kütüphane ve Dokümantasyon Direktörlüğü Lisans, 1. , Marmara Üniversitesi, Bilgi ve Belge Yönetimi sbaykara@bezmialem. edu. tr Öğr. Gör. Kübra ZAYİM GEDİK Öğr. Gör. , Bezmialem Vakıf Üniversitesi Tıbbi Dokümantasyon ve Sekreterlik Programı Bilgi ve Belge Yönetimi Uzmanı, Kütüphane ve Dokümantasyon Direktörlüğü kzayim@bezmialem. edu. tr
TIP ve SAĞLIK BİLİMLERİ KÜTÜPHANELERİ Ø Medical Library Association (MLA)’in tanımına göre tıp ve sağlık bilimleri kütüphaneleri: ‘Doktorlara, sağlık çalışanlarına, hastalara, sağlık kurumlarına ve şirketlere yeni tıbbi tedavi yöntemleri, klinik araştırmalar, sağlık prosedürleri ve standartlar hakkında bilgi sağlayan kurumdur. Aynı zamanda hekimlerin hastalara kaliteli bakım sağlamasına, hekim ve hastaların sorularına cevap bulmasına yardımcı olmaktadır. ’
KLİNİK KARAR DESTEK SİSTEMLERİ (KKDS)
BİR ÖRNEK
KÜTÜPHANECİLERİN ROLLERİ Tıp ve sağlık bilimleri kütüphaneleri, koleksiyonlarına, kanıta dayalı sistemleri dâhil ederek sağlık profesyonellerinin klinik karar verme süreçlerinde kanıt değeri yüksek bilgileri paylaşan noktada yer alırlar. üKKDS’leri kullanıcılara ulaştırmak, üSistemlerin kullanılabilirliğini sağlamak, üDiğer sistemlerle entegre etmek, üGerektiğinde sorulan soruların cevaplarını en hızlı şekilde karar alıcıya ulaştırmak, Tıp ve sağlık bilimleri kütüphanecilerinin değişen rolleri arasında yer almaktadır.
AMAÇ Bu çalışmada; • Sağlık çalışanlarının bilgi arama davranışlarındaki değişimleri izlemek, • Elde edilen kaynakların klinik karar verme süreçlerine etkilerini açıklamak, • Bilgi arama süreçlerinde tıp ve sağlık bilimleri kütüphanelerinin rollerini belirlemek • Bu süreçte kullanılan karar destek sistemlerinin tanımlamasını yaparak, klinisyenlerin klinik uygulamada karar destek sistemlerini kullanım sıklığı ve farkındalığını keşfetmelerini sağlamak gibi konular ele alınmıştır.
YÖNTEM ØBu çalışma kapsamında, klinisyenlerin klinik karar destek sistemlerini kullanma düzeyleri ile ilgili bir anket çalışması yürütülmüştür. ØÇevrimiçi yürütülen anket çalışmasına farklı unvanlara sahip 27 klinisyen katılım sağlamıştır. ØSonuçlar literatür bilgisi ile değerlendirilerek aktarılmıştır.
BULGULAR
KATILIMCILARIN UNVANI Pratisyen Hekim, 2, 1 Prof. Dr. , 11, 1 Doç. Dr. , 4, 4 Dr. Öğretim Üyesi, 2, 1 Öğr. Görev. Dr. , 2, 1 Tıpta Uzmanlık Öğrencisi/Asistan Dr. , 44, 4 Uzman Dr. , 29, 6
Klinik bir soruyu cevaplamak için düzenli olarak hangi bilgi kaynaklarına başvuruyorsunuz? 20 18 %66 16 %55, 6 14 %48, 1 12 %44, 4 10 %37 8 6 %25, 9 4 2 0 Klinik Karar Destek Sistemleri Meslektaş Guideliness Akademik Dergiler Google Ders Kitapları
Klinik karar destek sistemlerini hangi amaçla kullanıyorsunuz? 25 20 %88 %64 15 10 %24 5 %24 %12 0 Güncel Tanı ve Tedavi Yöntemlerini Keşfetmek Araştırma Yapmak Tanı Koymak Tedavi Yöntemi Belirlemek Verilen Kararın Kanıt Niteliği Taşımasını Amaçlamak Hastalara Anında Geri Bildirim Vermek
Klinik karar destek sistemleri klinik uygulamalarınızı nasıl etkilemektedir? 20 18 %76 16 %64 14 12 10 %40 8 %36 6 4 2 0 Uygun Tedavi Yöntemini Belirleme Farklı Tedavi Yöntemlerini Keşfetme Gereksiz tanı testlerinden Kaçınılması Erken Teşhis
SONUÇ Farklı akademik düzeyde katılımcılar ile birlikte yapılan bu çalışma kapsamında aşağıdaki sonuçlara ulaşılmıştır; Ø Klinik karar destek sistemlerinin, klinisyenlerin tanı ve tedavi süreçlerini etkilediği görülmüştür. Ø Klinisyenler, tanı ve tedavi süreçlerinin yönetiminde uzman bilgilerine klinik karar destek sistemleri ile birlikte daha kolay ve daha hızlı erişim sağlayabilmektedir. Ø Kullanım oranları akademik düzeylere göre farklılık göstermektedir.
SONUÇ Ø Klinisyenlerin tanı ve tedavi süreçlerinde en çok başvurdukları bilgi kaynakları, klinik karar destek sistemleri olduğu görülmüştür. Ø Klinisyenlerin klinik karar destek sistemlerinin kullanım süreçlerinde kütüphane ve kütüphaneciden destek almaktadır. Ø Tıp ve Sağlık bilimleri kütüphaneleri ve kütüphanecilerinin önemi gittikçe artmaktadır.
SONUÇ Ø Klinisyenlerin, klinik karar destek sistemlerini en çok güncel tanı ve tedavi yöntemlerini keşfetmek amacıyla kullandığı tespit edilmiştir. Ø Karar destek sistemlerinin klinik uygulamaları, en çok uygun tedavi yöntemini belirlemede etkilediği sonucuna varılmıştır.
KAYNAKÇA Addison, J. , Whitcombe, J. , & William Glover, S. (2013). How doctors make use of online, point‐of‐care clinical decision support systems: a case study of Up. To. Date©. Health Information & Libraries Journal, 30(1), 13 -22. Güneş, G. Kandur, V. (Ed. ). (2018) Kütüphanecilikte Önemli Uzmanlık Alanı: Tıp Kütüphaneciliği ve Günümüz Türkiye’sindeki Durumu İstanbul: Çağlayan. Moore, M. , & Loper, K. A. (2011). An introduction to clinical decision support systems. Journal of electronic resources in medical libraries, 8(4), 348 -366. Sollenberger, J. F. , & Holloway, R. G. (2013). The evolving role and value of libraries and librarians in health care. Jama, 310(12), 1231 -1232. Vrabel, M. (2005). Searching for evidence: The value of a librarian-clinician collaboration—The librarian’s role. Home Health Care Management & Practice, 17(4), 286 -292.
TEŞEKKÜR Poster çalışmasının gerçekleştirilmesine destek veren Bezmialem Vakıf Üniversitesi Rektörlüğü’ne teşekkürlerimizi sunarız.
Teşekkürler ve Sağlıklı Günler…
- Slides: 20