TIJD GEEST 13 FEBRUARI 2012 Orde van den
TIJD GEEST 13 FEBRUARI 2012 Orde van den Prince WWW. VANDESANDEINLEZINGEN. NL
De Tijdgeest en de Orde • U ziet hier het Nederlands taalgebied ca 1640 • De Nederlanden speelden door hun revolutie in de kopgroep van de natie-vorming een rol • Vlaanderen dat zich eerder in de voorste gelederen van beschaving en nijverheid bevond, kwam in het peloton terecht • De grens tussen Noord en Zuid wisselde, maar werd steeds belangrijker • Is de Orde een onderdeel van, of een verzet tegen de tijdgeest?
De Tijdgeest Inleiding
Het ontdekken van de TG • Er zijn natuurlijk meerdere opvattingen van tijdgeest mogelijk, en daardoor veel discussie over wat hij inhoudt • Sommigen mensen zeggen dat ze gevoel voor trends en ontwikkelingen hebben (is dat hetzelfde als de tijdgeest? ) Snelst stijgende zoekopdrachten • Andere mensen hebben een gevoel(2009 voorwereldwijd) wat op dit moment 1. michael passend is (is dat jackson hetzelfde als de tijdgeest? ) 2. facebook • Jonge 3. mensen tuenti hebben er misschien een beter gevoel voor, maar 4. zeker een sterkere neiging tot meegaan dan ervarenen twitter • Voor 5. ontdekken sanalika moet men wakker zijn en tegelijk dromen 6. newismoon • Misschien dat wel een goede omschrijving van wat de 7. ladydoet gaga kunstenaar 8. windows 7 • Men 9. kandantri. com. vn ook Google Zeitgeist gebruiken: 10. torpedo gratis
Moderniteit • Enkele voorbeelden van tijdgeest-uitingen • Ze zijn het resultaat van lange reeksen culturele beslissingen
Le Havre/Rotterdam 2011 • Een verwoeste en heropgebouwde stad vol autos • Een heropbouw die snel, rationeel en efficient moest zijn • Autos die snel, rationeel en efficient moesten kunnen bewegen • Het ‘mooie’ hoefde niet meer vanzelf te ontstaan uit een trage groei • Het werd bedacht en ontworpen • Henk Visch bedacht het beeld • Hij had er veel succes mee
Hoe kan de TG zichtbaar gemaakt? • Spoor oude utopieen en SF op • Men voorspelt daarin hoe de wereld er nu uit ziet • Wat we zien aan ouderwetsheid is de tijdgeest
Betekenis van de term We betreden hier een mijnenveld Wat is Tijd? Dat willen we eigenlijk niet weten Wat is Geest? Vele betekenissen. Essentie is wel zo ongeveer de geest van Geest Maar wat is de essentie van de Tijd? ?
De Tijdgeest Filosofisch
Een vroege beschrijver • GIAMBATTISTA VICO – (1668 -1744) • SENSUS COMMUNIS: Niet rationele oordelen die gedeeld worden door groepen zoals klassen, volkeren, staten of de gehele mensheid en die in loop van geschiedenis verschuiven. • DUS: ons begrip van andere tijden en andere culturen is noodzakelijk slechts zo groot als SENSUS COMMUNIS toelaat
Sensus communis TIJD Cultuur A mensheid Cultuur B
De term ZEITGEIST • Georg W. F. Hegel (1770 -1831) • Leende term van Herder (Geist der Völker & Zeite) • • Er zijn eeuwige waarden & ideeën Deze ontwikkelen zich lineair Doel is “het absolute” De verandering uit zich in ZEITGEIST – – Klassiek: Tempora mutantur et nos in illis; Hic Rhodos, hic salta Hegel’s voorbeeld: Napoleon Hoe moderner, hoe sterker Z. lijkt te werken. Generatieverschil De mens leeft in de Z. , maar kunnen we hem ook beschrijven? • Het begrip is onder andere overgenomen door Karl Marx en Francis Fukuyama
Beelden van de tijdgeest KRACHT, STROMING, WIND, TENDENS UNIVERSEEL ZWAKKE KRACHT – – – ONGRIJBAAR ONZICHTBAAR ONHOORBAAR TRAAG & LANGDURIG VERANDERLIJK WANT TIJDSGEBONDEN MAGISCH INTUITIEF AANSPREKEND
De Tijdgeest Historisch
HISTORISCHE ONTWIKKELING • ZO GAAT HET • DE TIJDGEEST? • DE TREND? • DE MODE?
30 25 25 40 25 25
OVERGANGEN 0 -2005
OVERGANGEN 1940 -2005 “WAITING FOR THE BARBARIANS”
Samenlevingen kennen een omslagpunt © 2006 JP van de Sande Ru. G NATUUR CULTUUR Niets dierlijks is ons vreemd Instincten en emoties Weinig impulscontrole Langzame ontwikkeling Permanente groepen Samenleving: Gemeinschaft Behoefte aan erbij horen Groepsdoelen Plicht; Eer; Traditie Conservatief; Stabiliteit Religie; Magie Strong ties Ratio beïnvloedt gedrag Normen & Waarden Kosten-Baten analyse Snelle planning Wisselende netwerken Samenleving: Gesellschaft Behoefte aan vrijheid Individualistische doelen Vrijheid; Geld; Vernieuwing Progressief; Schijnverandering Ideologie; Techniek Weak ties Specifieke reacties op onvrede Sociale steun zoeken/geven Toename cohesie Strijd zoeken met vijand Acceptatie van lot Specifieke reacties op onvrede Steun professional zoeken Toename isolement Zoeken rationele oplossing Verzet tegen lot
De Tijdgeest Psychologisch
De mens reist langs twee sporen © 2006 JP van de Sande Ru. G NATUUR Voortplanting Kinderzorg Erbij horen Verkennen Status Agressie Communicatie Eten/Drinken Voorraad maken Territorium maken Jagen Bouwen Ruilen Lichaamsverzorging Uitrusten Migratie Spel CULTUUR RELATIES EN OPVOEDING MANIEREN VAN SAMENLEVEN (bv. Organisatietypen of Stad vs platteland) IDEALEN, WAARDERINGEN HELDEN, VERHALEN, SPROOKJES REGERING, POLITIEK SYSTEEM, RECHTSPRAAK REGELS, NORMEN, GEWOONTES, FOLKLORE WETENSCHAP, GODSDIENST, FILOSOFIE OORLOGVOERING, VESTINGBOUW TAAL, POËZIE, ROMANS ETEN, DRINKEN, GENIETEN, FESTIVALS TECHNIEK, GENEESMIDDELEN, APPARATEN, WAPENS KUNST, GEBOUWEN, SIERADEN HANDEL, BANKWEZEN KLEDING, COSMETICA, BADEN VERHOUDINGEN MET ANDERE GROEPEN MENSEN, VACANTIE SPELLETJES, SCHAKEN, GAMING, SPORT
WAT IS INHOUD TG? • • • ‘DAT WAT VOORHANDEN IS’ (Heidegger) VANZELFSPREKENDHEDEN ATTITUDES/SOCIALE REPRESENTATIES INTERPRETATIES ORGANISATIEVORMEN • • WAARDEN NORMEN MOTIVATIE FACILITEITEN T. PARSONS
CANDIDATEN VOOR EENE BESCHRIJVING VAN DE GEEST DER EEUW Da Costa (1823) “Bezwaren tegen de geest der eeuw” Romantisch pamflet. Tegen rationalisme en grondwet, tegen afschaffing der slavernij. Wat is de geest van onze eeuw?
WELKE PROCESSEN IN • KOERSVERLEGGING TG? (ZWAK, MAAR GESTAAG) VAN – GEDACHTEN, IDEEEN, EMOTIES, BESLISSINGEN, INSCHATTINGEN, WAARDERINGEN, DOELEN – Conformisme Machtsuitoefening, suggestie, Innovatie, Brainstorming, reclame, voorlichting, Imitatie, Suggestie, Ethiek Regelvorming, Handhaving, Media invloed • VERSCHILLENDE ONTPLOOING VAN TG NAAR GELANG: – PLAATS; CULTUUR; SITUATIE – PERSOON (STABILITEIT; GEVOELIGHEID) • TYPEN REACTIES OP TIJDGEEST: • PROGRESSIEF: VOORUITLOPEN OP EN DUS SNEL DE WEG KWIJT • NORMAAL: MEEGAAN, LICHT AFWACHTEND • CONSERVATIEF: BLIJVEN STAAN of ER TEGEN IN GAAN
De Tijdgeest Slotopmerkingen
Wat te doen als men de TG ontdekt heeft?
citaten • Meningen die van de tijdgeest afwijken, worden door de meeste mensen afgekeurd Mme de Stael • Wie met de tijdgeest trouwt, zal snel weduwnaar zijn August Everding • De tijd is rijp, de vraag is alleen waarvoor F Mauriac
- Slides: 30