TIBB SOSYAL HZMET UYGULAMASI BALAMINDA VAKA SUNUMU SOSYAL

TIBBİ SOSYAL HİZMET UYGULAMASI BAĞLAMINDA VAKA SUNUMU SOSYAL HİZMET SEMPOZYUMU 2019 EVRENSEL DEĞERLER IŞIĞINDA SOSYAL HİZMET UYGULAMALARINDA ÇAĞI YAKALAMAK SHU FUNDA DARÇIN ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ

SAĞLIK; Dünya Sağlık Örgütü (WHO) sağlığı; sadece hastalık ve sakatlığın olmayışı değil, aynı zamanda fiziksel, ruhsal ve sosyal yönden tam bir iyilik hâli olarak tanımlamıştır. Sağlığın bu biçimde tanımlanması, hastalığa olan bakışı da farklılaştırmıştır. Fiziksel sorunlar kadar, hatta bazı durumlarda fiziksel sorunlardan daha çok, psikolojik ve sosyal sorunlar ile çevresel şartların da hastalığı oluşturabileceği anlayışı ortaya çıkmıştır.

Yapılan araştırmalar değerlendirildiğinde psikososyal durumun bir çok hastalığı tetiklediği ve hastalık seyrini etkilediği görülmektedir. Bu bağlamda sosyal hizmet mesleği, sağlık alanında çalışan önemli mesleklerden biri olarak ifade edilebilir.

Bilindiği üzere sosyal hizmet bilgi ve yöntemlerinin sağlık alanında uygulanması da tıbbi sosyal hizmet olarak adlandırılmaktadır. Multidisipliner bir ekip içerisinde uygulamalarını gerçekleştiren sosyal hizmet uzmanları sağlık ekibinin en önemli parçalarındandır.

Tedavi sürecinde hastanın ailesi ve çevresi ile ilişkilerinin düzenlenmesi, Tedavi sürecini etkileyen psikososyal ve sosyo-ekonomik sorunlarının zamanında çözümlenerek sosyal işlevselliğin yeniden kazandırılmasında tıbbi sosyal hizmet uygulamalarının yeri oldukça önemlidir.

Tıbbi sosyal hizmetin temel amacı; Sağlık kurum ve kuruluşlarından hizmet alan hastaların tedavi sürecini etkileyen psikososyal ve sosyo-ekonomik sorunlarının sosyal hizmet mesleği ve disiplinin yöntem ve teknikleriyle, insan hakları, eşitlik ve sosyal adalet temelli bir anlayış ile tıbbi sosyal hizmet uygulamalarını etkili ve ulaşılabilir bir şekilde gerçekleştirilmesini sağlamaktır.

Hastane ortamında çalışan sosyal hizmet uzmanları, hastanın tıbbi tedavisine destek olacak mesleki çalışmaları yürütürken; Ø yönetici, Ø planlamacı, Ø kaynak bulucu, Ø eğitimci, Ø savunucu, Ø kolaylaştırıcı olma gibi mesleki rolleri de üstlenir.

MÜRACAATÇIYI TANITICI BİLGİLER Adı Soyadı : Ayşe S. TC Kimlik Nosu : 111111 Anne / Baba Adı : Y. E. / A. E. Doğ. Yeri-Tarihi : Tokat-1975 Cinsiyeti : Kadın Medeni Durum : Evli Öğrenim Durumu : İlkokul İşi : Ev hanımı İş Adresi : -----Sosyal Güvencesi : SGK Aylık Gelirleri : 3000 TL İkamet Adresi : Tokat Müracaat Tarihi : 06. 03. 2019 Başvuru Nedeni : Yeğeni Mehmet’in sosyal ve ekonomik desteğe ihtiyacının olması

VAKANIN TANITIMI HİZMETTEN YARARLANACAK BİREYİN Adı Soyadı : Mehmet. T. TC Kimlik Nosu : 222222 Anne / Baba Adı : Hacer. T. / Mustafa. T. Doğ. Yeri-Tarihi : Tokat-2013 Cinsiyeti : Erkek Medeni Durum : Bekar Öğrenim Durumu : ----İşi : ----İş Adresi : ----Sosyal Güvencesi : Yeşilkart Aylık Gelirleri : Dedesi A. E 600 TL(yaşlılık maaşı) + Dayısı T. E. 1000 TL. (günübirlik işler) İkamet Adresi : Tokat

PLANLı DEĞIŞIM BASAMAKLARı Müracaatçının belirlenmesi Yataklı servislerde Sosyal çalışmacı olarak yapılan günlük hasta ziyaretleri esnasında hastanenin Hematoloji-Onkoloji Servisinde yatan hasta Mehmet. T. ’nin teyzesinden ilk bilgi edinildi.

Müdahale sürecini başlatmak ve daha detaylı bilgi almak için kendisiyle uygun zamanı belirleyerek Sosyal Hizmet Birimine görüşme için davet edildi. Tanışma ve bağlantı kurma basamağını

1. KABUL VE TANIŞMA: İLK GÖRÜŞME GEREKSİNİMİN NE OLDUĞUNUN ANLAŞILMASI? Müracaatçının karşılanmayan ihtiyaçların tam olarak ne olduğunun belirlenmesi Karşılıklı güven bağını kurarak ‘’Buradayız ve yanındayız!’’ mesajının verilmesi

Hizmetten yaralanacak ailenin de onayının alınması Anlatılanlar ışığında anne Hacer T. İle telefon görüşmesi sağlandı, görüşmeyi ve müdahale sürecine katılmayı istediğini belirtti. Aynı şekilde baba Mustafa D. ’de arandı ama görüşme reddedildi. Daha sonra serviste hasta Mehmet. T. ile görüşme sağlandı.

ÖN DEĞERLENDİRME ve BİLGİ TOPLAMA Yapılan görüşmelerde edinilen bilgilere göre ; Müracaatçı Sistemi: Ayşe. S. 44 yaşında ev hanımı olup evli ve Tokat’ta yaşamını sürdürmektedir.

Hedef Sistem: Mehmet. T. ’nin içinde bulunduğu durumla ilgili; Mehmet. T(6), iki yıl önce eklem ağrısı şikâyetiyle hastaneye başvurmuş ve yapılan tetkikler sonrasında Akut Myeloid Lösemi (AML) tanısı konulmuştur. Tedavi ve süreci Belirli periyotlarla kemoterapi alan Mehmet. T’ye kemik iliği nakli gerekmektedir ve verici donör olarak kardeşi D. D’nin %100 uyumlu olduğu tespit edilmiştir.

Aile yapısı özellikleri Annesi Hacer T. ’nin %60 görme engelinin bulunduğu, Babası Mustafa T. 'nin şizofren tanısı bulunduğu ama hastalığını kabul etmediği için ilaçlarını kullanmadığı, Babası Mustafa T. 'nin düzenli bir işinin olmadığı ve saldırgan davranışlarının olduğu Annesi Hacer T. ve babası Mustafa T. 'nin anlaşamadıkları için 1, 5 yıldır ayrı yaşadığı Annesinin Mehmet T. ile birlikte babasının evinde kaldığı Kızı Derya T. (11)'nin de babası ve dedesiyle birlikte yaşadığı Babası Mustafa T. 'nin, oğlu Mehmet T. ile ilgilenmeyip, kızı Derya T. (11)'nin de bu nakil işleminde sağlığının bozulacağına inandığı için nakil işlemine izin vermediği öğrenilmiştir.

Hedef Sistemin Güçlü Yanları: Anne Hacer T. 1. Değişime ve yardıma hazır: işbirliği içinde 2. Sosyal destek sistemleri hazır

Çocukla yapılan görüşme süreci: Olumsuz duygu Tedaviye dair anksiyete, kaygı, korku, şüphe ve reddetme mekanizması

PLANLAMA HEDEFLER SHU ROLLERİ Mehmet T. ’nin kaygı ve korku düzeylerini en aza indirmek ve tedavisini olumlu yönde geliştirmek, psikososyal destek sağlamak Danışman rolü ÇHS ve 5395 sayılı Çocuk Koruma Kanunu kapsamında Mehmet T. ’nin yaşam hakkını korumak Savunucu rolü Gerekli kaynaklara yönlendirip toplumsal kaynakları harekete geçirerek ekonomik destek sağlamak Bağlantı kurucu Kurumlar arası işbirliği ile ailenin ihtiyacı olan sosyal destek için sosyal inceleme talebinde bulunmak Bağlantı kurucu İl dışından gelen hastaların barınma sorununu gidermeye yönelik toplumsal kaynakları harekete geçirme Bağlantı kurucu

SÖZLEŞME AŞAMASI Tıbbi Sosyal Hizmet Yönergesi kapsamında hazırlanmış Hasta Görüşme Formunda planlanan hizmet ve istenen sonuç açıkça belirtildi. Müracaatçı Ayşe S. ve anne Hacer T. ile yapılan plana riayet edileceği hususunda anlaşıldı ve görüşme formu imzalandı. Babayla görüşme planlandı ama görüşme isteği reddedildi. Bu sebeple çalışma sürecine dahil edilmedi.

MÜDAHALE Ekolojik sistem ve güçlendirme yaklaşımları çerçevesinde genelci sosyal hizmet perspektifinden uygulama gerçekleştirildi. Uygulamada hedef sistemin sosyal işlevselliğinin arttırılmasına yönelik müdahalede bulunuldu.

MÜDAHALE Bireysel sistemde; Destekleyici grup çalışması: Bireysel olarak güçlendirme ve baş etme mekanizmalarını artırmak (Bireysel görüşmede uyumlu olmadığı için grup çalışması içinde bireysel müdahale planlandı. )

Servisteki çocuk oyun odasında haftada üç gün iki hafta boyunca çocuk grup toplantısı planlandı. Kemik iliği nakli olmuş ve/veya tedavisi devam eden çocuklarla sosyal etkinlik düzenleyerek güçlendirme yaklaşımıyla motivasyonel görüşmeler yapılarak çocukların güçlü yönleri üzerinde konuşuldu ve çocukların kaygılarını azaltmaya yönelik psikososyal destek sağlandı. ( 2 haftanın sonunda grup toplantılarının Mehmet. T. ’de ne gibi etkiler bıraktığı gözlemlendi. )

Aile sisteminde; Sosyal inceleme Aile ve sosyal etkileşim alanları arasındaki ilişkiyi güçlendirmek amacıyla anne ile destekleyici görüşmelerin yapılması, psikososyal destek sağlanması ve annenin boşanmaya hazır hale gelmesi Çocuklarla ilgili tedbirler ve aile bütünlüğünün anne liderliğinde sağlanmış olması (çocukların sağlıklı şekilde gelişimi ve tedavi aşamasındaki Mehmet T. ’nin ruhsal sağlığının düzelmesi) Mehmet T. ’nin tedavisi konusunda yasal izinler anneden alınarak kemik iliği naklinin gerçekleşmesi Anneye sosyo-ekonomik destek sağlanması ve danışmanlık tedbirinin uygulanması Toplumsal kaynakların kullanılması

SON DEĞERLENDİRME Yapılan müdahaleler doğrultusunda amaçlanan hedeflerin yerine getirilip getirilmediği hususunda müracaatçı ve anne Hacer T. ile birlikte değerlendirmeler yapıldı.

SONLANDIRMA Hastane temelli sosyal hizmet ile sosyal hizmet merkezinden ihtiyaç halinde gerekli desteğin alınması

İZLEME VE TAKİP Taburculuk sonrası yeni kurdukları aile düzenlerinde bireylerin sosyal işlevselliğini kazanması zamana yayılan bir süreçtir. Bu süreç devam ederken aile hayatında dalgalanmalar yaşayabilir. Bu durumlar göz önünde bulundurularak danışmanlık tedbiri alınan ailenin taburculuk sonrasında düzenli olarak danışmanlık hizmeti alırken istekli olmaları hususunda anlaşmaya varılması Gerekli müdahalelerde bulunmak üzere sosyal hizmet merkezinin hazır bulunduğu ve periyotlarla takip edeceğinin bilinmesi

Kaynak 1. Somunoğlu, S. (1999). Kavramsal Açıdan Sağlık. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 4: 1. 2. Duyan, Veli (1996). Sağlıkta Psiko-Sosyal Boyut, Tıbbi Sosyal Hizmet. Ankara.