Tht nghip ng i nh Th ng Khoa

Thất nghiệp Đă ng Đi nh Thă ng Khoa Kinh tê Đa i ho c Kinh tê TP. HCM

Nội dung trình bày Các khái niệm Phân tích thất nghiệp: • Các loại thất nghiệp • Tỷ lệ thất nghiệp • Hậu quả của thất nghiệp • Một số giả thiết • Lý thuyết tiền lương hiệu quả • Tìm kiếm việc làm • Biện pháp làm giảm tỷ lệ thất nghiệp Câu hỏi thảo luận và tài liệu tham khảo 26/11/2020 Thang Dinh 1

CÁC KHÁI NIỆM 26/11/2020 Thang Dinh 2

Việc làm • Hoạt động có ích • Không bị luật pháp ngăn cấm • Có thu nhập hoặc tạo điều kiện tăng thêm thu nhập 26/11/2020 Thang Dinh 3

Thất nghiệp Khái niệm - là những người trong độ tuổi lao động quy định, có khả năng lao động, đang tìm việc nhưng chưa có việc làm Năm 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 % 6. 85 6. 74 6. 42 6. 28 6. 01 5. 78 5. 60 5. 31 4. 82 4. 64 4. 65 Bảng 1 - Tỷ lệ thất nghiệp của lực lượng lao động trong độ tuổi lao động tại Việt Nam ở khu vực thành thị từ 1998 đến 2008 Nguồn: Tổng cục Thống kê Việt Nam (http: //www. gso. gov. vn/default. aspx? tabid=387&idmid=3&Item. ID=8603) 26/11/2020 Thang Dinh 4

Thất nghiệp Chú ý: Các trường hợp không được xem là thất nghiệp 1. Người ngoài tuổi lao động, cho dù đang tìm việc và không có việc làm 2. Người có trong độ tuổi lao động, có khả năng lao động, nhưng không hề có hành động đi tìm kiếm việc làm 26/11/2020 Thang Dinh 5

Lực lượng lao động Bao gồm những người làm việc và những người thất nghiệp Có việc LF = E + U Thất nghiệp Mất việc Tạm nghỉ Bỏ việc Trong đó: • E là tổng số lao động có việc làm Công nhân thất vọng Về hưu Tạm nghỉ việc • U là số lao động thất nghiệp • LF là lực lượng lao động Tìm việc mới Gọi lại làm việc Tìm được việc làm Ngoài lực lượng lao động Tái tham gia thị trường Thành viên mới tham gia Hình 1 – Các luồng vận động trên thị trường lao động 26/11/2020 Thang Dinh 6

PH N TÍCH THẤT NGHIỆP 26/11/2020 Thang Dinh 7

Các loại thất nghiệp Theo nguyên nhân gây ra thất nghiệp • Thất nghiệp cơ học (frictional unemployment) • Thất nghiệp cơ cấu (structural unemployment) • Thất nghiệp chu kỳ (cyclical unemployment) Thất nghiệp cơ học và thất nghiệp cơ cấu gộp chung lại gọi là thất nghiệp tự nhiên. Tỷ lệ thất nghiệp tự nhiên là tỷ lệ thất nghiệp khi thị trường lao động ở trạng thái cân bằng. 26/11/2020 Thang Dinh 8

Các loại thất nghiệp (tt) Theo cung và cầu lao động • Thất nghiệp tự nguyện (voluntary unemployment) • Thất nghiệp không tự nguyện (involuntary unemployment) Tiền lương thực tế Thất nghiệp không tự nguyện Cung lao động (w/P)1 Thất nghiệp tự nguyện (w/P)0 Cầu lao động L 1 L 0 L* Lượng lao động Hình 2 – Phân loại thất nghiệp theo cung cầu lao động 26/11/2020 Thang Dinh 9

Tỷ lệ thất nghiệp - Phản ánh % thất nghiệp so với lực lượng lao động, hay là tỷ lệ lực lượng lao động không có việc nhưng vẫn đăng ký tìm việc. % U = U/LF x 100 Nguyên nhân : • Tự ý bỏ việc. • Mới gia nhập hoặc tái nhập lực lượng lao động nhưng chưa tìm được việc làm. • Bị sa thải, hay làm việc chưa đủ thời gian quy định. Tỷ lệ thất nghiệp ở Vương quốc Anh Nguồn: http: //www. statistics. gov. uk/cci/nugget. asp? ID=12 26/11/2020 Thang Dinh 10

Tỷ lệ thất nghiệp (tt) Tỷ lệ thất nghiệp ổn định Số người mất việc (l x E) Có việc làm (E lao động) Số người tìm được việc (h x U) Thất nghiệp (U lao động) Hình 3 – Mô hình chuyển lao động đơn giản trong nền kinh tế U/ LF = l / (l + h) Tỷ lệ lao động thất nghiệp phụ thuộc vào: • Tỷ lệ người lao động bị mất việc làm l • Tỷ lệ người lao động tìm được việc làm h Ý nghĩa chính sách: Hạn chế tỷ lệ thất nghiệp trong dài hạn. 26/11/2020 Thang Dinh 11

Tỷ lệ thất nghiệp (tt) Tỷ lệ thất nghiệp và thời gian thất nghiệp Có hai lý do chủ yếu khiến tỷ lệ thất nghiệp có thể cao tại một thời điểm cụ thể là: • Xác suất người lao động bị mất việc cao • Lao động thất nghiệp khó tìm được việc nên thời gian thất nghiệp thường kéo dài 26/11/2020 Thang Dinh 12

Tỷ lệ thất nghiệp (tt) Chú ý: Cần xem xét thất nghiệp có tính chất ngắn hạn hay dài hạn? Ví dụ: 100 người TN = 99 người (1 tuần) + 1 người (101 tuần) 200 tuần TN = 99 tuần + 101 tuần Vậy, phần lớn thời gian thất nghiệp rơi vào 1 người. Ý nghĩa chính sách: Việc diễn giải số liệu thất nghiệp và thiết kế chính sách trợ giúp người thất nghiệp cho phù hợp. 26/11/2020 Thang Dinh 13

Hậu quả của thất nghiệp Ảnh hưởng tới cuộc sống của cá nhân và gia đình người bị thất nghiệp Mức sống thấp hơn do mất nguồn thu nhập; kỹ năng chuyên môn có nguy cơ bị giảm sự thành thạo; hạnh phúc gia đình bị đe dọa… Ảnh hưởng tới xã hội Ngân sách chịu tổn thất do phải chi phí trợ cấp cho người bị thất nghiệp; các tệ nạn xã hội phát sinh kèm theo thất nghiệp… Ảnh hưởng tới hiệu quả của nền kinh tế Ảnh hưởng tới tốc độ tăng trưởng của nền kinh tế; lãng phí nguồn nhân lực cho phát triển… 26/11/2020 Thang Dinh 14

Một số giả thiết Giả thiết thay thế liên thời gian • Tiền lương thực tế thuận chiều với chu kỳ kinh doanh. • Cung lao động tương ứng với sự thay đổi trong tiền lương thực tế. Giả thiết chuyển ngành Giải thiết này nhằm giải thích sự tồn tại của thất nghiệp cơ cấu ngay cả trên thị trường lao động có tính cạnh tranh. 26/11/2020 Thang Dinh 15

Lý thuyết tiền lương hiệu quả Một cách giải thích thất nghiệp trong thực tế Có 4 dạng lý thuyết tiền lương hiệu quả như sau: • Sức khỏe của người lao động • Tốc độ thay thế lao động • Nỗ lực của người lao động • Chất lượng lao động 26/11/2020 Thang Dinh 16

Tìm kiếm việc làm Tần suất lương của những việc làm hiện có Giả định: chỉ người lao động thất nghiệp mới tìm việc. Tần suất lương của những việc làm hiện có chỉ ra các mức lương của những công việc khác nhau trên thị trường lao động đối với một lao động thất nghiệp. Tần suất $5 $8 $22 $25 Mức lương Hình 4 – Tần suất lương của những việc làm hiện có 26/11/2020 Thang Dinh 17

Tìm kiếm việc làm Chiến lược tìm kiếm việc làm Có 2 cách để xác định “quy tắc dừng”: • Chiến lược tìm việc không tuần tự: Đây là một chiến lược không tối ưu vì nó làm tăng chí phí kinh tế của người tìm việc. • Chiến lược tìm việc tuần tự: Quá trình tìm kiếm công việc người thất nghiệp sẽ dừng lại khi mức lương công việc mới cao hơn mức lương mà họ sẵn sàng chấp nhận ban đầu. Chiến lược tìm việc tối ưu. 26/11/2020 Thang Dinh 18

Tìm kiếm việc làm Mức lương yêu cầu • Mức lương yêu cầu là mức lương giới hạn xác định người thất nghiệp chấp nhận hay từ chối việc làm của doanh nghiệp. • Mức lương yêu cầu w* được xác định tại giao điểm của MR và MC $ MC MR $5 $10 w* Mức lương hiện có $20 $25 Hình 5 – Xác định mức lương yêu cầu 26/11/2020 Thang Dinh 19

Tìm kiếm việc làm Mức lương yêu cầu (tt) $ $ MC 0 MC MC 1 MR 1 w*0 MR 0 Mức lương (a) Tỷ lệ chiết khấu tăng w*0 w*1 Mức lương (b) Trợ cấp thất nghiệp tăng Hình 6 – Các yếu tố ảnh hưởng tới mức lương yêu cầu 26/11/2020 Thang Dinh 21

Tìm kiếm việc làm Bảo hiểm thất nghiệp: Các tác động tích cực: • Giảm bớt các biến động bất thường • Cải thiện kỹ năng Mặt trái: làm tăng lượng lao động thất nghiệp và do: • Ít nỗ lực để tìm việc làm • Ít có nguyện vọng tìm kiếm sự đảm bảo việc làm khi họ thương lượng Ý nghĩa chính sách: Tác động của bảo hiểm thất nghiệp đối với số lượng lao động thất nghiệp và thời gian thất nghiệp. 26/11/2020 Thang Dinh 22

Biện pháp giảm tỷ lệ thất nghiệp Đối với thất nghiệp chu kỳ: Sử dụng các biện pháp kích cầu, mở rộng tài khóa hoặc mở rộng tiền tệ. Đối với thất nghiệp tự nhiên: • Dịch vụ giới thiệu việc làm; • Hoạt động đào tạo; • Việc di chuyển địa điểm cư trú; • Chính sách tạo việc làm cho người khuyết tật; • Cải tạo nông nghiệp, tăng cường đầu tư cho khu vực nông thôn… 26/11/2020 Thang Dinh 23

C U HỎI THẢO LUẬN VÀ TÀI LIỆU THAM KHẢO 26/11/2020 Thang Dinh 24

Câu hỏi thảo luận • • • Khác biệt giữa thất nghiệp cơ học và thất nghiệp cơ cấu là gì? Chúng ta có quan tâm đến mọi loại thất nghiệp như nhau không? Những chính sách giống nhau có góp phần làm giảm cả thất nghiệp cơ học và thất nghiệp cơ cấu không? Thiết lập thất nghiệp tỷ lệ thất nghiệp ổn định (tỷ lệ thất nghiệp tự nhiên)? Trình bày cách thức tỷ lệ này phụ thuộc vào khả năng chuyển đổi giữa việc làm và thất nghiệp? Tại sao đường Phillips lại thẳng đứng trong dài hạn? 26/11/2020 Thang Dinh 25

Câu hỏi thảo luận • Người lao động thất nghiệp nên tìm việc theo chiến lược tuần tự hay không tuần tự, vì sao? • Thiết lập mức lương yêu cầu của người tìm việc? • Thảo luận lý do tại sao mức lương yêu cầu khiến người lao động bàng quan giữa tiếp tục tìm việc hay chấp nhận công việc? • Thảo luận tác động của chế độ bảo hiểm thất nghiệp đối với hành động tìm việc của người lao động? • Thảo luận tác động của chế độ bảo hiểm thất nghiệp đối với hành động sa thải người lao động của chủ doanh nghiệp? • Tiền lương hiệu quả tác động như thế nào tới tỷ lệ thất nghiệp trong nền kinh tế? 26/11/2020 Thang Dinh 26

Tài liệu tham khảo • • George J. Borjas (2000), Labor economics – Second edition. Biên dịch bởi Nguyễn Trung Anh: Trường Đại học Kinh tế TP. HCM N. Gregore Mankiw (1994). Macroeconomics – Second edition. Dịch bởi Nguyễn Văn Ngọc và các tác giả (1996). Hà Nội: Nhà xuất bản Thống Kê. Dương Tấn Diệp (2001), Kinh tế vĩ mô: Nhà xuất bản Thống Kê. David Begg (2007), Marcoeconmics – 8 th edition. Dịch bởi Nhóm giảng viên Khoa Kinh tế Đại học Kinh tế Quốc dân. Hà Nội: Nhà xuất bản Thống Kê. 26/11/2020 Thang Dinh 27

26/11/2020 Thang Dinh 28