theorie praktijk instrumenten voor de optimalisatie van het

theorie praktijk instrumenten voor de optimalisatie van het gezondheidsbeleid

kwaliteitscirkel - sensibiliseren initiëren, informeren schoolvisie ontwikkelen beginsituatie opmaken en analyseren - inventariseren, meten, bevragen, … - sterkte-zwakteanalyse - doelen en prioriteiten bepalen tijdpad - actieplan opstellen - acties uitvoeren + ondersteunen, opvolgen, controleren - acties en doel evalueren o. a. effect meten - acties borgen of bijsturen - prioriteit afronden - onderhouden, opvolgen

Gezondheidsbevordering Gezondheid is meer dan de afwezigheid van ziekte of gebreken; het is een toestand van een zo optimaal mogelijk welbevinden, niet alleen op lichamelijk, maar ook op geestelijk en sociaal vlak Gezondheidseducatie wil kennis, inzichten, vaardigheden en attitudes bijbrengen Veranderingen realiseren: om ongezonde leefgewoonten en gedragingen te veranderen en gezonde leefgewoonten te ondersteunen en te stimuleren. Gezondheidseducatie richt zich vooral op leef-stijl en gedrags-verandering, ze wil mensen in staat stellen om bewust te kiezen voor gezond gedrag. door afspraken en regels, en door een consequente uitvoering en Gezondheidsbevordering gaat verder; zij wil een meerwaarde bewerkstelligen. opvolging/controle (bv. afspraken: geen snoep in de school, frequentie Zij streeft naar een school die kinderen ook een gezonde lee. R- en lee. Fomgeving aanbiedt verluchting klaslokalen, constructieve opmerkingen in de schriften, …. ) en zo bijdraagt tot de ontwikkeling van duurzame, levenslange gewoonten die horen bij een gezonde levensstijl. door acties op het niveau van: individuen, klas, schoolomgeving (bv. ind. begeleiding van kinderen aan gevaarlijke kruispunten, verkeerslessen door in gezondheidseducatie: de klas/op straat, aankoop van didactisch verkeersmateriaal, samenwerking de gemeente om door met (infra)structurele maatregelen op schoolde verkeerssituatie rond de school te verbeteren), de voorbeeldfunctie van door het klas- en schoolklimaat aan tede pakkenleraren, de ouders, … (bv. oversteken op het fruit alseen gezond tussendoortje, met de fiets naar school, een doorzebrapad, afspraken en regels, en door consequente uitvoering en opvolging/controle positieve ingesteldheid, …) een positieve (bv. het goede bevestigen, beter proactief dan reactief door acties opboodschap het niveau van: individuen, klas, schoolomgeving doorwerken, de voorbeeldfunctie van de leraren, de ouders, … positieve verwachtingen formuleren: bv. “Graag: boterhammen in ” i. p. v. “Verboden: boterhammen in aluminiumfolie!”) doorbrooddozen! een positieve boodschap Gezondheidsbevordering wil veranderingen realiseren: Ontwikkelen van een schoolvisie (bv. kennis van gezonde voeding, inzicht in de axenroos, training in landings- en valtechnieken, versterking van het eigenwaardegevoel, respect voor ieders cultuur, . . ) door (bv. gescheiden afvalbakken installeren, ‘‘groente- & fuitdagen’organiseren, spelmogelijkheden op de speelplaats uitbreiden, een vertrouwensleraar aanstellen, … ) (bv. de fruit-eetmomenten gezellig maken, zorgen voor succes- ervaringen, het samenspel stimuleren, de collegialiteit waarderen, … (bv. afspraken: geen snoep in de school, frequentie verluchting klaslokalen, constructieve opmerkingen in de schriften, …. ) door (bv. ind. begeleiding van kinderen (bv. oversteken op het zebrapad, de handen wassen voor de maaltijd, met de fiets naar school, een positieve ingesteldheid, …) (bv. het goede bevestigen, beter proactief dan reactief werken, positieve verwachtingen door de determinanten (beïnvloedingsfactoren) die ongezond gedrag in de door overleg, informatie en communicatie, en samenwerking hand werken, doorinparticipatie kaart te brengen en -indien mogelijk- te veranderen (bv. door de determinanten (beïnvloedingsfactoren) die ongezond gedrag in de hand werken, in kaart te brengen en -indien Initiëren en informeren (schoolbrochure, nieuwsbrief, website, ouderavonden, … (van leraren, kinderen, ouders, …) (met externe experten, diensten, …) onvoldoende sanitaire voorzieningen, het snoepwinkeltje tegenover de school, het onveilig kruispunt, geen toezicht in de toiletten, de sociale achtergrond, de peergroep, …) Gezondheidsbevordering is een dynamische, prioritaire opdracht voor iedereen. Evenwichtige voeding en beweging staan voor de overheid centraal, maar de school kan - binnen een globaal kaderzelf haar accenten leggen die aansluiten bij hun leerlingpopulatie en hun context. Dit alles veronderstelt een doordacht beleidsplan met een visie, streefdoelen, acties, reflecties, … én met de evaluatie: Zijn de kinderen er beter van geworden? Een nette, ordelijke school Persoonlijke aanvullingen: ………………………………………………………………….

Schoolvisie gezondheidsbevordering Gezondheid is meer dan de afwezigheid van ziekte of gebreken; het is een toestand van een zo optimaal mogelijk welbevinden, niet maar alleen op lichamelijk, ook op geestelijk en sociaal vlak. Gezondheidseducatie wil kennis, inzichten, vaardigheden en attitudes bijbrengen om ongezonde leefgewoonten en gedragingen te veranderen en gezonde leefgewoonten te ondersteunen en te stimuleren. Gezondheidseducatie richt zich vooral op leef-stijl en gedrags-verandering, ze wil mensen in staat stellen om bewust te kiezen voor gezond gedrag. Gezondheidsbevordering gaat verder; zij wil een meerwaarde bewerkstelligen. Zij streeft naar een school die kinderen ook een gezonde lee. R- en lee. Fomgeving aanbiedt Initiëren, informeren en zo bijdraagt tot de ontwikkeling van duurzame, die horen bij een gezonde levensstijl. levenslange gewoonten Gezondheidsbevordering wil veranderingen realiseren: door gezondheidseducatie: kennis, vaardigheden en attitudes blikverruiming (bv. kennis van gezonde voeding, inzicht in de axenroos, training in landings- en inzichtverrijking door (infra)structurele maatregelen op school (bv. gescheiden afvalbakken installeren, ‘‘groente- & fuitdagen’organiseren, door afspraken en regels, en door een consequente uitvoering en controle (bv. afspraken: geen snoep in de school, frequentie verluchting klaslokalen, constructieve opmerkingen in de schriften, …. ) door acties op het niveau van: individuen, klas, schoolomgeving (bv. ind. begeleiding van kinderen aan gevaarlijke kruispunten, verkeerslessen in de klas/op straat, aankoop van didactisch verkeersmateriaal, Ontwikkelen van een schoolvisie door de voorbeeldfunctie van de leraren, de ouders, … (bv. oversteken op het zebrapad, de handen wassen voor de maaltijd, met de fiets naar school, een positieve ingesteldheid, …) door een positieve boodschap (bv. het goede bevestigen, beter proactief dan reactief werken, positieve verwachtingen door de determinanten (beïnvloedingsfactoren) die ongezond gedrag in de hand werken, in kaart te brengen Dit alles veronderstelt een doordacht beleidsplan met een visie, streefdoelen, acties, reflecties, … én met de evaluatie: Zijn de kinderen er beter van geworden? motivatie Persoonlijke aanvullingen: Een nette, ordelijke school

Gezondheidsbevordering Voorbereiding beginsituatie analyse Leerjaar: L 4 L 6 Voeding, hygiëne, EHBO, genots - en of geneesmiddelen De leerlingen: WO 1. 16 kunnen passende elementaire hulp toedienen bij lichte schaafwonden en brandwonden (EHBO) … Voorbeelden De leerlingen: - kunnen een schaafwonde ontsmetten en een pleister aanbrengen - weten dat brandwonden onder koud stromend water gehouden moeten worden - kunnen hulp in- en oproepen voor elk ongeval - kunnen handelingen steriel uitvoeren - kunnen neusbloedingen en kleine snijwonden verzorgen -----------------------------------------------------------------Enkele concrete initiatieven: Opmaken van de beginsituatie WO 1. 16 Voorbeelden kunnen passende De leerlingen: elementaire hulp -WO kunnen een schaafwonde ontsmetten en een pleister aanbrengen X Voorbeelden 1. 15* De leerlingen beseffen dat het nemen van toedienenbeseffen bij lichte - weten dat brandwonden onder koud stromend water gehouden - dat voorzorgen tegen griep, verkoudheid, luizen, wratten, … o. a. inenting, hygiëne, … zijn voorzorgen, de kans op besmettelijke schaafwonden en of schimmels moeten- dat worden lichaamshygiëne ziekten, parasieten X belangrijk is voor zichzelf en voor hun omgeving -----------------------------------------------------------------vermindert of uitsluit … brandwonden - kunnen. Enkele hulp in- initiatieven: en oproepen voor elk ongeval X concrete X (EHBO) … - kunnen handelingen steriel uitvoeren X + ± LO 2. 1* Voorbeelden kunnen en kleine snijwonden verzorgen hebben noties over eigen -constitutie Deneusbloedingen leerlingen - inventariseren, meten, bevragen, … - sterkte-zwakteanalyse (houding- en bewegingsbewustzijn) ontwikkelen een correcte lichaamshouding … en - verwerven een goede zit -, sta -, til -, draag- en schrijfhouding - kunnen actief hun houding verbeteren ----------------------------------------------------------------- Enkele concrete initiatieven: lln. bezoek verzorgen aan dekinderen brandweer bij speelplaatsongelukjes (onder toezicht lr. ) (later) een onverwacht rollenspel: brand bij de buren, oproepen brandweer, brandwondje, … Welke gezondheidsaspecten (in de rechtse kolom) vind jij persoonlijk (ongeacht jouw leerjaar) Geestelijke en sociale gezondheid (o. a. stress en emoties) erg belangrijk voor een gezond en gelukkig leven? Onderstreep. (max. 2 per domein. ) Milieu Veiligheid Rust en beweging

Gezondheidsbevordering Beginsituatie analyse Wat kennen/kunnen/zijn onze leerlingen ? Kruis dit in de rechterkolom aan en beoordeel nadien de nastreving/realisatie van de eindtermen met een + (goed) ± (redelijk), - (niet goed), op de stippellijn in de linkse kolom. Voeding, EHBO, genots- en of geneesmiddelen Voorbeelden WO 1. 16 hygiëne, De leerlingen: kunnen passende X L 6 X -WO kunnen een schaafwonde ontsmetten en een pleister aanbrengen L 5 1. 16 Voorbeelden elementaire hulp kunnen passende elementaire hulp De leerlingen: - weten dat brandwonden onder koud water gehouden bij lichte schaafwonden en - kunnen een schaafwonde ontsmetten en een pleisterstromend aanbrengen toedienen bij lichte brandwonden (EHBO) dat brandwonden onder koud stromend water gehouden moeten worden moeten-- weten worden L 4 oproepen L 6 voor elk ongeval L 2 L 3 L 4 L 5 L 6 kunnen hulp in- en schaafwonden. L 1 en … … … - kunnen steriel uitvoeren- kunnen en kleine snijwonden L 5 verzorgen L 6 L 4 - kunnen hulphandelingen in- en oproepen voorneusbloedingen elk ongeval brandwonden 7 ouders: … … … Enkele concrete acties: steriel uitvoeren L 5 L 6 kunnen handelingen (EHBO) leerlingen: … … … L 6 - kunnen neusbloedingen en L 6 kleine snijwonden verzorgen ? + leraren: L 1 L 2 L 3 L 4 L 5 L 6 LO 2. 1* hebben noties over eigen constitutie. . (houding- en bewegingsbewustzijn) en ontwikkelen een correcte. . lichaamshouding L 1 L 2 L 3 L 4 L 5 L 6. . . … … … ouders: … … … leerlingen: … … … -. . - - ± ± + ouders: . . - - ± + + leerlingen: ± + + Voorbeelden Enkele concrete De leerlingen initiatieven: - verwerven een goede zit -, sta -, til -, draag- en schrijfhouding L 4: bezoek brandweer rollenspel: brand, oproepen brandweer, brandwondje, … - kunnen actief hun houding– verbeteren L 6: lln. verzorgen kinderen bij speelplaatsongelukjes (onder toezicht lr. ) concrete acties: S - SO: Enkele navorming EHBO (team – ouders - buurt) I: allergielijst Geestelijke en sociale gezondheid Veiligheid Welke gezondheidsaspecten (in de rechtse kolom) vind jij persoonlijk (ongeacht jouw leerjaar) Milieu Rust en beweging erg belangrijk voor een gezond en gelukkig leven? Onderstreep. (max. 2 per domein. )

beginsituatie opmaken Gezondheidsbevordering inventariseren, meten, bevragen, … Beginsituatie analyse en analyseren Wat kennen/kunnen/zijn onze leerlingen ? Kruis dit in de rechterkolom aan , en beoordeel nadien de nastreving/realisatie van de eindtermen met een + (goed) ± (redelijk), - (niet goed), op de stippellijn in de linkse kolom. sterkten, zwakten, wensen, behoeften, … Voeding, hygiëne, EHBO, genots- en of geneesmiddelen WO 1. 16 kunnen passende elementaire hulp toedienen bij lichte schaafwonden en brandwonden (EHBO) + leraren: L 1 L 2 L 3 L 4 ouders: - leerlingen: L 5 L 6 - - ± ± + - - ± + + LO 2. 1* hebben noties over eigen constitutie (houding- en bewegingsbewustzijn) en ontwikkelen een correcte lichaamshouding leraren: L 1 L 2 L 3 L 4 L 5 L 6 Voorbeelden De leerlingen: - kunnen een schaafwonde ontsmetten en een pleister aanbrengen L 5 L 6 - weten dat brandwonden onder koud stromend water gehouden moeten worden L 4 L 6 - kunnen hulp in- en oproepen voor elk ongeval L 4 L 6 7 - kunnen handelingen steriel uitvoeren L 5 L 6 -- kunnen neusbloedingen en kleine snijwonden verzorgen L 6 Enkele concrete initiatieven: L 4: bezoek brandweer - rollenspel: brand, oproepen brandweer, brandwondje, … L 6: lln. verzorgen kinderen bij speelplaatsongelukjes (onder toezicht lr. ) S - SO: navorming EHBO (team – ouders - buurt) I: allergielijst Voorbeelden De leerlingen L 3 L 1 L 2 - verwerven een goede zit -, sta -, til -, draag- en schrijfhouding - kunnen actief hun houding verbeteren L 1 L 2 een goede zit -, sta -, til -, draag- en schrijfhouding verwerven * 9 - ± ± ouders: ± ± leerlingen - ± - - - ± - Enkele concrete initiatieven: L 1: de schrijftovenaars (met toverstokje) controleren de schrijfhouding doelen en prioriteiten Milieu gezondheidsaspecten (in de rechtse kolom) vind Veiligheid Welke jij persoonlijk (ongeacht jouw leerjaar) Geestelijke en sociale gezondheid Rust en beweging erg belangrijk voor een gezond en gelukkig leven? Onderstreep. (max. 2 per domein. )

een goede zit -, sta -, til -, draag- en schrijfhouding verwerven * Gezondheid is meer dan de afwezigheid van ziekte of gebreken; het is een toestand van een zo optimaal mogelijk welbevinden, niet alleen op lichamelijk, maar ook op geestelijk en sociaal vlak. 6) tussentijds reflecteren evalueren 4)Gezondheidseducatie selecteren van acties en tijdpad 1) 2) 3) 7) 8) 9) 5) invullen brainstormen uitbreiden evalueren: borgen afronden acties uitvoeren, en/of van en verloop? bestaande bijsturen optimaliseren over ondersteunen, andere effect? initiatieven (onderhouden) a. h. v. vooruitgang? opvolgen/controleren de reflectievragen … wil kennis, inzichten, vaardigheden en attitudes bijbrengen om ongezonde leefgewoonten en gedragingen te veranderen en gezonde leefgewoonten te ondersteunen en te stimuleren. Gezondheidseducatie richt zich vooralenop leef-stijl en gedrags-verandering, ze wil mensen in staat stellen om bewust te kiezen voor gezond gedrag. individu klasgroep beïnvloeding schoolomgeving thuissituatie, Gezondheidsbevordering gaat verder; zij wil een meerwaarde bewerkstelligen. buurt, … Zij streeft naar een school die kinderen ook een gezonde lee. R- en lee. Fomgeving aanbiedt les over het skelet en zo bijdraagt tot de ontwikkeling van duurzame, levenslange gewoonten die horen bij een gezonde levensstijl. L 5 + correcte houding schooltassenaandachtskaartje kennis, inzichten, actie vaardigheden, op de bank attitudes Gezondheidsbevordering wil veranderingen realiseren: educatie door gezondheidseducatie: aandacht voor de schrijfhouding L 1 -2 samenwerking met Prevor Rugschool door (infra)structurele maatregelen op school houdingen, tijdschriftknipsels, . (thuis, Belangrijke accenten van de schoolvisie Be-DOEL-ing? ET? OD? LPD? Navorming, lectuur nodig? Kennis? Schoolse kennis of kennis voor het leven? Vaardigheden? Aangebracht of getraind? poster maken (bv. kennis van gezonde voeding, inzicht in de axenroos, training in landings- en valtechnieken, versterking van het eigenwaardegevoel, respect voor ieders cultuur, . . ) Reflectievragen: sec. ond. , …) Attitudes? Impliciete of expliciete aandacht? Aansluiting bij de eigen context? Opmaken van een actieplan (bv. gescheiden afvalbakken installeren, ‘‘groente- & fuitdagen’organiseren, spelmogelijkheden op de speelplaats uitbreiden, een vertrouwensleraar aanstellen, … ) WO-thema: school L 3 door het klas- en schoolklimaat aan te pakken LO-lessen (bv. de fruit-eetmomenten gezellig maken, zorgen voor succes- ervaringen, het samenspel stimuleren, de collegialiteit waarderen, … door afspraken en regels, en door een consequente en opvolging/controle leuke houdings- uitvoering en bewegingstussendoortjes Voorbeeldfunctie leraren? Ouders? … kinesist (bv. afspraken: geen snoep in de school, frequentie verluchting klaslokalen, constructieve opmerkingen in de schriften, …. ) sensibiliseringsactie schoolniveau L 6 door acties op het niveau van: individuen, klas, schoolomgeving Ondersteunende medisch Determinanten (positieve of negatieve beïnvloedingsfactoren in de omgeving) ? Groeilijn doorheen de leerjaren? Samenhang met andere leergebieden? Beginsituatie opmaken? (Specifieke meetinstrumenten CLB, VIG, …) ouder- en CLB Doordacht beleid? (overleg rond: de bedoeling, de beginbuurtavond schoolsituatie, de geselecteerde acties, de uitvoeringsstappen, de op. Prevor volging en controle, de evaluatie en de effectmeting, de bijsturing, ) resultaten door een positieve boodschap organisatie ped. studiedag observatie- en Participatie van lrn. , lln. , ouders, int. en ext. experten? Infrastructuur, door de determinanten Rugschool Ook bij de brainstorming, selectie, planning, voorbereiding, …? bevraging materialen, door overleg, informatie en communicatie, financiële middelen, matrix op ouderraad, kinderparlement Informatie & communicatie ouders, …? Sec. ond. ? oud door participatie en samenwerking ergonomisch klimaat, navorming, ergonomisch Gunstig klas- en schoolklimaat? … werkgroep vrijwillige inrichting meubilair lrn. , ouders & lln. Gebracht met een positieve boodschap? Gezondheidsbevordering is een dynamische, prioritaire opdracht voor iedereen. door de voorbeeldfunctie van de leraren, de ouders, … (bv. ind. begeleiding van kinderen onderzoek (bv. oversteken op het zebrapad, de handen wassen voor de maaltijd, met de fiets naar school, een positieve ingesteldheid, …) (bv. het goede bevestigen, beter proactief dan reactief werken, positieve verwachtingen (beïnvloedingsfactoren) die ongezond gedrag in de hand werken, in kaart te brengen en -indien (schoolbrochure, nieuwsbrief, website, ouderavonden, … (van leraren, kinderen, ouders, …) (met externe experten, diensten, …) Evenwichtige voeding en beweging staan voor de overheid centraal, maar de school kan - binnen een globaal beginsituatiebepaling (a. h. v. observatie- en bevragingsinstru-ment) kaderzelf haar accenten leggen zodat ze aansluiten hun leerlingpopulatie ‘(a. h. v. en hun observatiecontext. en bevragingsinstrument) effectmeting: herhalingbij‘beginsituatiebepaling afspraken Dit alles veronderstelt een doordacht beleidsplan met een visie, streefdoelen, acties, reflecties, … én met schoolbrochure klasafspraken SWP de evaluatie: Zijn de kinderen er beter van geworden? en regels nieuwsbrieven SWP, website, Persoonlijke aanvullingen: ………………………………………………. schoolbrochure, …………………………………………………………………. nieuwsbrief, Pro-actief? Preventief? Reactief? Werkgroep? Coördinator/procesbewaker? Beheer/Onderhoud? Tussentijdse reflectie? Evaluatie? Effectmeting? Zijn de kinderen er beter van geworden? Opvolging/controle? Verankering ( levenslange gewoonten)?

Optimalisatie van het gezondheidsbeleid - beginsituatie opmaken en analyseren doelen en prioriteiten bepalen - actieplan opstellen - sensibiliseren - schoolvisie ontwikkelen - initiëren, informeren ondersteuning - acties uitvoeren en opvolgen acties en doel evalueren acties borgen of bijsturen

Optimalisatie van het gezondheidsbeleid Kwaliteit vraagt tijd Neem je tijd ….