theologisch denken over hedendaagse ervaringen van gezinnen Annemie

theologisch denken over hedendaagse ervaringen van gezinnen Annemie Dillen, Faculteit Godgeleerdheid, K. U. Leuven

Gisteren en morgen n n Intergenerationele verhoudingen ‘Vroeger was alles beter’? Is vandaag het gezin in crisis? 2

Schema crisis 3

n n Crisis – en nood aan verandering – verbetering (optimistisch beheersingsstreven en pessimisme over gezin) (deficiëntie) Verandering, long live families (goed!) (Judith Stacey) Verandering, neutraal, cf. Beck ‘individualiseringsthese’, ‘pluraliseringsthese’ – gevaar: relativisme Geen crisis – cf. ‘entdramatisierung’: huwelijk blijft belangrijk, onmacht en beperking staan centraal – gekwetst verlangen (! Deficiëntie) 4

Enkele vragen Aan de hand van een beeld-reflectie Josip Botteri Dini, At the Cross, 2004. 5

6

Verhoudingen tussen a. ideaal en werkelijkheid b. gezin en samenleving Verhouding tussen pluraliteit van gezinsbelevingen & kwetsbaarheid van gezinnen en het ideaalbeeld van gezinnen Is er hoop voor mensen in moeilijke gezinssituaties? 7

Hoop voor mensen in moeilijke situaties: het begrip resilience – veerkracht n n n “Het vermogen van een mens of een sociaal systeem om zich te ontwikkelen en doorheen grote moeilijkheden te groeien” Aandacht voor het goede vlees rondom het litteken Geen deterministische interpretatie van statistische gegevens (bv. ervaring echtscheiding leidt niet altijd tot moeilijkheden om zelf relaties aan te gaan): cijfers handelen over ‘gemiddelde gegevens’. Geen volledig ‘worden zoals vroeger’, wel een ‘doorgroeien’ Resilience veronderstelt gedragenheid door anderen, zingeving, eigenwaarde, humor, persoonlijke vaardigheden 8

Resilience en spiritualiteit n n Resilience verwijst naar menselijke ervaringen die geloofsthema’s begrijpelijk maken: o. a. verrijzenis Christelijke gezinsethiek: mensen moeten niet zichzelf redden, niet alles is maakbaar, God is er ook in de diepste ellende 9

Resilience en de ‘crisis’ van het gezin n n Veelheid aan gezinsvormen: resilience-denken biedt ‘hoop’ Overdreven verwachtingen van gezinsleven, o. a. wat betreft de opvoedingstaak: ouders hebben niet alles zelf in de hand, vermijden van krampachtigheid (wél stimuleren van competenties van kinderen) Opgelet met perfectiedenken, bv. gezinsleven & werkleven – belang van vertrouwen in God ‘Goed genoeg’ ouderschap 10

Focus op het gezin? n Het gezin in bijbel en traditie 11

Heilige familie, heilig huisje? n Ideaal & werkelijkheid…aan de hand van Max Ernst, La vierge corrigeant l’enfant Jésus devant trois témoins 12

13

Een kind, Jezus, geslagen… n n Kinderen zijn geen ‘heiligen’ Reflectie over het slaan van kinderen in de opvoeding 14

Heilige families? n n Opgelet met de idee van het ‘perfecte gezin’ Maar: geweld en onrecht mag niet getolereerd worden onder het motto ‘niemand is perfect’ 15

Christelijke traditie en huiselijk geweld n Op zoek naar een bevrijdende interpretatie van theologisch-ethische concepten, zoals vergeving, eer uw vader en uw moeder, zelfopoffering, … 16

Verantwoordelijkheid als rechtvaardigheid en gelijkwaardigheid n n Niet enkel liefde, ook rechtvaardigheid Rechtvaardigheid: voorzien in ontwikkelingskansen voor de ander, stimuleren van gelijkwaardigheid Gelijkwaardigheid verwijst ook naar de dubbele roeping van mannen en vrouwen Gelijkwaardigheid in ouder-kindrelaties (participatie & democratische opvoeding) 17

Gezin en samenleving n n n Getuigen – toezien? Privacy is belangrijk, maar niet onaantastbaar Culturele opvattingen (waarde van kinderen als subjecten) Sociale niveau: verbondenheid tussen mensen is belangrijk – gezinnen zijn geen eilanden Sociale ondersteuning van gezinnen 18

Het gezin: adieu en/of àDieu? n n ‘Het’ gezin: adieu: veelheid aan belevingswijzen ernstig nemen: ‘gezinnen’ – maar ook verantwoordelijkheid centraal stellen (à-Dieu): niet alles kan en mag… À-Dieu: niet één bepaalde gezinsvorm sacraliseren – ruimte laten voor sporen naar God Géén adieu tegen gezinnen: gezin blijft heel belangrijke waarde Blijven hoop vinden in en geven aan gezinnen, op basis van het geloof in God, het zich richten à-Dieu 19