Thema 1 Algemene inleiding verstandelijke beperking Boek Maatschappelijke
Thema 1 Algemene inleiding verstandelijke beperking Boek Maatschappelijke zorg
Normaal ben ik anders 67 minuten Susanne Engels neemt de kijker mee in de herkenbare, maar soms juist ook verrassend andere wereld van Dionne, Fran, Bertus en Maurits, vier mensen met een verstandelijke handicap. http: //www. hollanddoc. nl/kijkluister/gezondheid/handicaps. html? playurn=urn: vpro: media: program: 303 2353¤t. Page=1 6 -11 -2020 Thema 1 Algemene inleiding verstandelijke beperkingen Boek Maatschappelijk zorg 2
Inhoud • • • • Handicap, stoornis of beperking Definitie verstandelijke beperking Hoofdkenmerken DSM IV Oorzaken verstandelijke beperking (aangeboren en niet aangeboren) Diagnostiek en valkuilen diagnostiek Intellect en intelligentie (IQ) Emotionele intelligentie Modellen en visies op verstandelijke beperking Democratisering en opvoeding Syndroom van Down Praktijksituatie. Voorzieningen voor mensen met een verstandelijke beperking. Opdracht syndromen het Rett syndroom van Turner cornelia-de-Lange syndroom Foetaal Alcohol syndroom van Prader Willi Praktijksituatie normalisatie - integratie 6 -11 -2020 Thema 1 Algemene inleiding verstandelijke beperkingen Boek Maatschappelijk zorg 3
Handicap, stoornis of beperking? 1. Handicap Een handicap is een belemmering in het normale sociale functioneren door een stoornis. 2. Stoornis Een stoornis is een defect of het ontbreken van een orgaan of lichaamsfunctie 3. Beperking Een beperking is een vermindering van mogelijkheden ten aanzien van gedrag of activiteiten Vraag: “Heeft Johan een handicap, stoornis of een beperking? ” Johan (24 jaar) heeft het Down syndroom en functioneert op het niveau van een kind van 4 jaar. Johan is ook doof geboren. 6 -11 -2020 Thema 1 Algemene inleiding verstandelijke beperkingen Boek Maatschappelijk zorg 4
Definitie verstandelijke beperking Een verstandelijke beperking is een aangeboren of in de prille jeugd verworden beperktheid van de geestelijke functies of de verdere ontwikkelingsmogelijkheden daarvan, een beperktheid die zich uit op cognitief sociaal, affectief en motorisch gebied 6 -11 -2020 Thema 1 Algemene inleiding verstandelijke beperkingen Boek Maatschappelijk zorg 5
Hoofdkenmerken DSM IV 1. Mensen met een verstandelijke handicap functioneren verstandelijk duidelijk onder het gemiddelde: een IQ van 70 of lager 2. Dit functioneren op een lager verstandelijk niveau, heeft tot gevolg dat mensen zich niet meer zo goed kunnen aanpassen wat gebruikelijk is in de samenleving. Denk aan communicatie, zelfverzorging of sociale vaardigheden 3. De handicap moet voor het 18 e levensjaar zijn begonnen 6 -11 -2020 Thema 1 Algemene inleiding verstandelijke beperkingen Boek Maatschappelijk zorg 6
Oorzaken verstandelijke beperking Aangeboren • Erfelijke/ genetische factoren zoals chromosomen • Stoornissen tijdens de zwangerschap zoals infectieziekten, overmatig alcohol (FAS) • Stoornissen tijdens de geboorte zoals zuurstoftekort • Stoornissen direct na de geboorte zoals hersenbloeding of ernstige geelzucht • Stoornissen in het 1 e levensjaar zoals hersenvliesontsteking • Aanlegstoornissen die leiden tot een aantasting van de hersenen, zoals bepaalde stofwisselingsziekten. Wat is Phenylketonurie (PKU) https: //pkuvereniging. nl/wat_is_pku en http: //www. youtube. com/watch? v=61 Un. Tz-Icg. Y 6 -11 -2020 Thema 1 Algemene inleiding verstandelijke beperkingen Boek Maatschappelijk zorg 7
Oorzaken verstandelijke beperking niet aangeboren • Ongeval • Mishandeling • Ondervoeding 6 -11 -2020 Thema 1 Algemene inleiding verstandelijke beperkingen Boek Maatschappelijk zorg 8
Diagnostiek verstandelijke beperking Gerelateerd aan de normale ontwikkeling van het kind • Vertraagde motorische ontwikkeling, zoals: kruipen en lopen, grove en fijne motoriek • Vertraagde spraak- en taalontwikkeling, zoals: het maken van woorden, zinnen • Vertraagde spelontwikkeling, zoals: het niet zelfstandig tot spelen komen of het maken van tekeningen • Neurologische afwijkingen, zoals: epilepsie, spasticiteit • Gedragsstoornissen, zoals: Autisme, automutilatie Lichamelijk onderzoek bij geboorte zoals: • Agpar-SCORE, Hielprik, gehoortest • Intelligentietest 6 -11 -2020 Thema 1 Algemene inleiding verstandelijke beperkingen Boek Maatschappelijk zorg 9
Valkuilen in de diagnostiek Diagnose kan verkeerd worden gesteld omdat het kind: - Doof is - Slecht ziet - Spastisch is - Deel uit maakt van probleem gezin - Emotionele verwaarlozing - Autisme 6 -11 -2020 Thema 1 Algemene inleiding verstandelijke beperkingen Boek Maatschappelijk zorg 10
Intellect en intelligentie (IQ) http: //www. scholieren. com/praktische-opdracht/6008 Intelligentie is het vermogen van een mens om de wereld om heen te begrijpen en zijn kracht om het hoofd te bieden aan uitdagingen. • Het vermogen problemen op te lossen • Het vermogen om kennis te formuleren en toe te passen • De capaciteit om zich via leren aan de omgeving aan te passen • Intelligentie is rationeel (logisch) denken. • Bereken het IQ van Johan en welk niveau (indeling) heeft Johan? : Johan (24 jaar) heeft het Down syndroom en functioneert op het niveau van een kind van 4 jaar. Johan is ook doof geboren. IQ = (VL : KL) x 100 = (verstandelijke leeftijd : Kalenderleeftijd) x 100 6 -11 -2020 Thema 1 Algemene inleiding verstandelijke beperkingen Boek Maatschappelijk zorg 11
Een intelligentietest meet • • Woordenschat Rekenvaardigheid Ruimtelijk inzicht Taalsnelheid Geheugen Redeneren Sociaal inzicht Emotioneel functioneren 6 -11 -2020 Thema 1 Algemene inleiding verstandelijke beperkingen Boek Maatschappelijk zorg 12
Emotionele intelligente (EQ) Emotionele intelligentie verwijst naar de capaciteit om onze eigen gevoelens en die van anderen te herkennen, om onszelf en anderen te motiveren en om goed om te gaan met eigen emoties bij relaties. Het beschrijft bekwaamheden die zijn te onderheiden van, maar aanvullend zijn aan, wetenschappelijke intelligentie, de puur verstandelijke capaciteiten die met een IQ-test worden gemeten. Deze twee verschillende soorten intelligentie, de intellectuele en de emotionele, berusten op activiteiten van verschillende delen van de hersenen. Het verstand is uitsluitend gebaseerd op de werking van de neocortex, de buitenste laag van de hersenen. De emotionele centra liggen dieper in de hersenen, in de subcortex. http: //www. alforto. nl/index. html? emo_intel. html 6 -11 -2020 Thema 1 Algemene inleiding verstandelijke beperkingen Boek Maatschappelijk zorg 13
Een EQ test meet: • Jezelf goed kunnen uitdrukken • Je gevoelens goed kunnen verwoorden • Je kunt je inleven in de gevoelens van iemand anders • Een goede intuïtie hebt in sociale situaties • Goed kunt samen werken in het realiseren van doelstellingen 6 -11 -2020 Thema 1 Algemene inleiding verstandelijke beperkingen Boek Maatschappelijk zorg 14
Ontwikkelingspsychologie Jean Piaget in relatie tot mensen met een verstandelijke beperking Te vergelijken met Kalenderleeftijd Kenmerken fase IQ Verstandelijke beperking 0 -2 Sensomotorische fase < 20 Diep 2 -7 Preoperationele fase 20 tot 35 Ernstig 7 -12 Concreet – operationele fase 35 tot 50 Matig 12 en ouder Formeel- operationele fase 50 tot 70 Licht http: //www. nationaalkompas. nl/gezondheid-en-ziekte/ziekten-enaandoeningen/psychische-stoornissen/verstandelijke-handicap/wat-is-eenverstandelijke-handicap/ 6 -11 -2020 Thema 1 Algemene inleiding verstandelijke beperkingen Boek Maatschappelijk zorg 15
Bijkomende aandoeningen bij mensen met een verstandelijke beperking • • • Epilepsie Spasticiteit Automutilatie Rumineren Niet verstaanbaar gedrag 6 -11 -2020 Thema 1 Algemene inleiding verstandelijke beperkingen Boek Maatschappelijk zorg 16
Modellen en visies op mensen met een verstandelijke handicap Model Visie 1. 2. 3. 4. 5. • • • Ontologisch model Barmhartigheidsmodel Het medisch model Het ontwikkelingsmodel Het integratie model 6 -11 -2020 Straf van God Opname in klooster Medicatie en therapie Normalisatie Dubbele integratie Thema 1 Algemene inleiding verstandelijke beperkingen Boek Maatschappelijk zorg 17
Democratisering in opvoeding Bevelshuishouding Onderhandelingshuishouding 1. Verantwoordelijkheid vanuit de familie 2. Extern geweten (familie) 3. Autoritaire opvoeding 4. Volwassene bepaalt de grenzen waarbinnen kind kan experimenteren t. a. v. mensen met een Verstandelijke beperking Medici/ouders bepalen wat niet kan 1. Verantwoordelijkheid individu 2. Intern geweten (individu) 3. Democratische opvoeding 4. Kind kan de grenzen onderzoeken en krijgt feedback op zijn gedrag 6 -11 -2020 Verst. Gehandicapten maken in overleg , indien mogelijk, zelf Keuzen en bepalen zo wat wel kan Thema 1 Algemene inleiding verstandelijke 18 beperkingen Boek Maatschappelijk zorg
Syndroom van Down Oorzaken chromosoomafwijking (trisomie 21) kan erfelijk zijn, maar hoeft niet persé Kenmerken Gedrag: • Vriendelijk • Aanhankelijk • Gemakkelijk/ gemakzuchtig • Uiterlijk: • Gedrongen lichaamsbouw • Mongoloïde oogstand • Brede handen • Afwijkende handlijnen patroon • Stijl haar • Dikke tong https: //www. leraar 24. nl/video/633 begeleiding op school (7 minuten) 6 -11 -2020 Thema 1 Algemene inleiding verstandelijke beperkingen Boek Maatschappelijk zorg 19
1. Praktijk situatie beantwoord. onderstaande vragen Johan (24 jaar) heeft het Down syndroom en is zwakbegaafd. Johan is ook doof geboren. Hij woont nog thuis. 1. Schrijf op van welke wetten Johan gebruik kan maken en leg uit waarom. 2. Schrijf op welke rechten (WGBO) kunnen van Johan op toepassing zijn en leg uit waarom 3. Schrijf op of de wet WMO op Johan van toepassing is en leg uit waarom 4. Johan gaat “werken” op een zorgboerderij. Hoe kunnen zijn ouders dit het beste voorbereiden, rekening houdende met de aandachtspunten bij de begeleiding van mensen met het Downsyndroom/ 6 -11 -2020 Thema 1 Algemene inleiding verstandelijke beperkingen Boek Maatschappelijk zorg 20
2. Enkel veel voorkomende syndromen • In het boek staan naast het syndroom van Down een aantal andere syndromen genoemd: • het Rett syndroom van Turner cornelia-de-Lange syndroom Foetaal Alcohol syndroom van Prader Willi • De klas wordt verdeeld in subgroepen van 4 tot 5 personen. Iedere subgroep krijgt op aanwijzen van de docent een syndroom, deze werkt de subgroep uit op onderstaande punten Vervolgens wordt het resultaat getoond in 10 minuten aan de klas. (ondersteunt met een You. Tube filmpje) • 1. Oorzaak • 2. Erfelijkheid • 3. Kenmerken • 4. Bijzondere behandeling/ benaderingswijzen 6 -11 -2020 Thema 1 Algemene inleiding verstandelijke beperkingen Boek Maatschappelijk zorg 21
3. Praktijksituatie “Normalisatie en Integratie” Verdeel de klas in een groep begeleiders van een sociowoning en buurtbewoners. De buurtbewoners die al wat langer in de buurt wonen zijn fel tegen de komst van een sociowoning waarin verstandelijk Gehandicapten komen te wonen. De begeleiding wil graag dat de bewoners van de sociowoning in de buurt opgenomen worden. Buurtbewoners: Bedenk zoveel mogelijk argumenten waarom de verstandelijk gehandicapten niet welkom zijn Begeleiding: Bedenk zoveel mogelijk tegenargumenten en acties om de verstandelijk gehandicapten te integreren en de buurtbewoners gerust te stellen Speel het rollenspel met 6 personen uit iedere belangengroep 6 -11 -2020 Thema 1 Algemene inleiding verstandelijke beperkingen Boek Maatschappelijk zorg 22
Voor de liefhebbers Emotionele Intelligentie: http: //books. google. nl/books? id=kt. AZzfmnf. AAC&pg=PT 24&lpg=PT 24&dq=verschil+is+tussen+traditionele+intelligentie+en+emotionele+intelligentie&sourc e=bl&ots=YXc. JN 7 y. UIS&sig=533 CDMLZ 8 Faz. P_xf. Z 3 Zwy. ZBBMU 4&hl=nl&sa=X&ei=3 Ko. LUcy 5 GKib 0 QWm-o. GQDg&ved=0 CDo. Q 6 AEw. AA http: //www. profi-leren. nl/files/verwerking_maatschappelijke_zorg_2/thema_3_ontwikkeling_van_mensen_met_een_verstandelijke _beperking. doc http: //www. factor-e. nl/saw/images/stories/Mondriaan/Werkmo dellen/Training/Ontwikkelingsfasen. pdf http: //hbo-kennisbank. uvt. nl/cgi/hh/show. cgi? fid=535 skriptie http: //www. acco. be/download/nl/10349129/file/tokk_2002 -jg 27 -3 -langetermijneffect_van_elektro-aversietherapie. pdf electro aversie therapie 6 -11 -2020 Thema 1 Algemene inleiding verstandelijke beperkingen Boek Maatschappelijk zorg 23
- Slides: 23