Termin dziecko trudne dziecko wykolejone spoecznie dziecko moralnie

� Termin „dziecko trudne”, „dziecko wykolejone społecznie”, , „dziecko moralnie upośledzone” został zastąpiony określeniem „dziecko niedostosowane społecznie”, � konstruując pojęcie niedostosowania społecznego należało wziąć pod uwagę szereg czynników, które się składają na to pojęcie (m. in. z zakresu psychologii, socjologii), a także uwzględnić aspekty objawowe

� Wedle definicji przyjętej przez Zakład Kryminologii PAN niedostosowanie społeczne obejmuje dzieci i młodzież, których zachowanie cechuje zespół objawów świadczących o nieprzestrzeganiu przez nie zasadniczych norm postępowania oraz zasad społecznych obowiązujących młodzież w wieku szkolnym (np. ucieczki z domu, wagary, porzucenie szkoły, wandalizm, picie alkoholu). � Jeśli zachowania takie mają charakter sporadyczny nie noszą wówczas znamion zachowań wchodzących w zakres pojęcia „niedostosowanie społeczne”

� Zachowania, które przedstawiono powyżej cechuje zespół pewnych objawów, które występują wspólnie: np. kłamstwa, alkohol, włóczęgostwo, � Społeczne - - nieprzystosowanie może przybrać trzy formy: Pierwsza z nich dotyczy reakcji na sytuacje stresowe; zachowania takie mogą być wynikiem dążenia do rekompensaty niepowodzeń w różnych sferach życia, bądź stanowić wyraz rezygnacji z podejmowanych wielokrotnie wysiłków, które kończyły się niepowodzeniami, Druga dotyczy utrwalania zachowań niezgodnych z zasadami współżycia społecznego (negatywne wzorce w rodzinie – ojciec alkoholik, brat przestępca),

- Przejawy niedostosowania społecznego mogą być także wynikiem pojawiania się reakcji o niewłaściwym podłożu, np. przez uczenie się zachowań, które są niezgodne z tymi przyjętymi społecznie za prawidłowe (np. rodzice nagradzają agresywne zachowania dziecka), v Badania wskazują, że wśród jednostek niedostosowanych społecznie dominują te z zaburzeniami osobowości, szczególnie psychopaci, encefalopaci, osoby z zaburzeniami nerwicowymi, a także osoby w wysokim stopniu agresywne

� Wśród niedostosowanych społecznie następujące cech osobowości: - - - dominują Niedostatecznie ukształtowana osobowość, np. podatność na wpływy, bądź dążenie do podjęcia zachowań patologicznych, Niezdolność do nawiązywania trwałych, pozytywnych kontaktów emocjonalnych z otoczeniem (niski poziom uspołecznienia), Zaburzona samoocena, Wysoki poziom ekstrawersji (aż do histerii) i neurotyczności, Zachwianie więzi uczuciowych w rodzinie (przy zaburzonych strukturach rodzinnych – śmierć, rozwód, separacja rodziców),

�Z perspektywy badań socjologicznych wynika, że blisko połowa nieletnich niedostosowanych społecznie pochodzi z rodzin, w których występuje alkohol lub przestępczość, � Nieletni niedostosowani społecznie to osoby, które wykazują znaczne trudności w edukacji szkolnej, porzucające obowiązek nauki lub opóźnione w jego kontynuowaniu, co sprzyja pojawianiu się w zachowaniu nieletnich: buntu, poczucia krzywdy, agresji, lęku, czy wycofania

�W procesie uspołeczniania nieletnich istotną rolę odgrywa także grupa rówieśnicza, � Prezentowanie w takiej grupie wzory zachowań i system wartości przybierają charakter zasad postępowania; środowisko takie staje się szczególnie interesujące dla jednostek o zbliżonym typie kłopotów rodzinno – szkolnych, � Grupa rówieśnicza staje się atrakcyjna ze względu na możliwość odbudowania poczucia własnej wartości, poczucia bezpieczeństwa zachwianego w szkole, czy w domu; przynależność do grupy daje poczucie decydowania o sobie, odbudowuje zachwianą pewność siebie

� Jak wskazują badania wykonane przez K. Zajączkowskiego powstawanie i utrwalanie zachowań dewiacyjnych nieletnich jest wynikiem niesprzyjających warunków występujących w trzech zasadniczych środowiskach: - w rodzinie, w grupie rówieśniczej, w szkole

� Występują różnego rodzaju patologie społeczne (alkoholizm, przestępczość, prostytucja), � Struktura może być zaburzona (rozpad małżeństwa, nieprawidłowe wzorce rodziny), � Pojawia się niski poziom wykształcenia rodziców lub opiekunów, który ma wpływ na: - preferowane postawy wychowawcze, - brak wiedzy dotyczącej wychowania dziecka, - sposób spędzania wolnego czasu, - wskazanie katalogu preferowanych wartości (tolerowanie i akceptowanie zachowań dewiacyjnych)

� Powstają konflikty lub problemy, które odnoszą się do rodzin pochodzenia rodziców lub opiekunów, � Rodzice nie udzielają wsparcia lub nie kontrolują dzieci, co przyczynia się do obniżenia się ich wpływów oraz przejścia dziecka do grupy rówieśniczej i oddania się jej wpływowi

� Jeśli dziecko pochodzi z grupy wysokiego ryzyka otrzymuj zwykle niski status socjometryczny w klasie szkolnej, co powoduje jego izolacje i zepchnięcie na margines tej społeczności, � Dziecko takie trafia wówczas do grupy o charakterze nieformalnym, tworzonej przez młodzież podobną do niego w zakresie braku dostosowania do standardów społecznych, � Młodzież w takiej grupie jest głęboko zdemoralizowana, przejawia zachowania nieakceptowane społecznie (alkohol, przestępczość, narkomania)

� Szkoła pojawia się na takim etapie wychowania dziecka niedostosowanego, kiedy za późno jest na pewne rekcje wychowawcze, ponieważ przestają być skuteczne, � Brak skuteczności szkoły wyraża się często w braku kompetencji nauczycieli do pracy z dzieckiem z grupy wysokiego ryzyka, a także niedostosowania programów edukacyjnych do potrzeb analizowanej grupy dzieci i młodzieży