Terapia zaburze zachowania psw Nadpobudliwo Rnicowanie problemw zwizanych

Terapia zaburzeń zachowania psów Nadpobudliwość

Różnicowanie problemów związanych z zachowaniem psów • kłopoty wychowawcze (ciągnięcie na smyczy, brak reakcji na zawołanie) • trudności adaptacyjne • zaburzenia zachowania

Kłopoty wychowawcze • Przyczyną kłopotów wychowawczych u psów jest niewłaściwe postępowanie i brak odpowiedniej wiedzy ich opiekunów. • Rozwiązaniem problemu jest nauczenie opiekuna właściwego postępowania wobec psa oraz stworzenia psu odpowiednich warunków życia, co ma znaczący wpływ na jego zachowanie.

Trudności adaptacyjne Przyczyny: • brak socjalizacji • brak habituacji

Zaburzenia zachowania • Zachowania normalne, charakterystyczne dla gatunku, a niepożądane przez opiekuna • Nadmiernie nasilone zachowania normalne, • Brak lub ograniczenie zachowań normalnych, • Zachowania anormalne, nietypowe, wykraczające poza etogram, czyli zbiór zachowań charakterystycznych dla danego gatunku lub występujące w niewłaściwym kontekście

Zachowania normalne niepożądane przez opiekuna • wąchanie, a nawet lizanie moczu pozostawionego przez innego osobnika • zachowania seksualne charakterystyczne dla gatunku

Nadmiernie nasilone zachowania normalne • nadmierne kopanie dołów w ogrodzie, które jest także naturalnym zachowaniem psa, a jego nasilenie może być spowodowane np. brakiem wystarczającej stymulacji środowiskowej • potomania (nadmierne picie)

Brak lub ograniczenie zachowań normalnych • Anoreksja

Zachowania anormalne, nietypowe, wykraczające poza etogram • Zachowania obsesyjno- kompulsywne • Nadaktywność

Terapia zaburzeń zachowania • Kluczowe znaczenie dla efektywnej terapii ma prawidłowa klasyfikacja zaburzenia i dobranie odpowiednich metod postępowania. • Terapii poddaje się zachowania nadmierne, upośledzone i nietypowe, czyli anormalne. • Nie powinno się natomiast próbować eliminować zachowań naturalnych, charakterystycznych dla gatunku, a nieakceptowanych przez opiekuna.

Zaburzenia zachowania • Należy wykluczyć przyczynę zdrowotną • Należy określić czy pies ma możliwość realizowania naturalnych potrzeb • Należy określić wpływ opiekuna na zachowanie psa

Różnicowanie podłoża zmian w zachowaniu somatyczne vs behawioralne 1. Zaburzenia somatyczne wpływające na • Percepcję • Funkcje poznawcze i nastrój 2. Wpływ hormonów na zachowanie 3. Wpływ przyjmowanych leków na zachowanie 4. Wpływ żywienia na zachowanie

Zaburzenia somatyczne • • • Upośledzenie wzroku Upośledzenie słuchu Demencja Przeczulica skóry Ból ostry Ból chroniczny Nerwiak pourazowy Świąd Obniżone czucie skórne

Wpływ zaburzeń somatycznych na zachowanie Upośledzenie wzroku Upośledzenie słuchu Demencja Przeczulica skóry Ból ostry Nerwiak pourazowy Świąd Obniżone czucie skórne Upośledzenie wzroku Fobia Lęk Agresja obronna Nadmierne wylizywanie się, samookaleczanie

Wpływ funkcji poznawczych na zachowanie Zaburzenia OUN pierwotne i wtórne • Padaczka • Guzy mózgu • Demencja • Ch. wątroby • Niedotlenienie mózgu

Wpływ hormonów na zachowanie • • Nadczynność/ niedoczynność tarczycy Hormony kory nadnerczy Zmiany hormonalne w oestrus i diestrus Zmiany hormonalne w procesie dojrzewania

Wpływ leków na zachowanie Kortykosteroidy Negatywne zabarwienie emocjonalne Bardziej nieufne nastawienie do świata- częściej reakcje unikania Bronienie jedzenia Spadek aktywności Agresja z rozdrażnienia Nasilone szczekanie Mniejsza chęć do zabawy Nasilone pragnienie Antybiotyki zmiana zapachu ciała zmiany we florze bakteryjnej Penicyliny działanie anksjolityczne

Wpływ diety na zachowanie • Tania karma zawierająca kukurydzę – wysoki poziom tyrozyny w diecie • BARF – różne części ciała przeżuwaczy, łącznie z tchawicą i gruczołami tarczowymi – żywieniowa nadczynność tarczycy, hormony tarczycy są niewrażliwe na działanie soku żołądkowego

Wpływ właściciela • Pies nie pozwala wejść opiekunowi do sypialni żony • Emocje właściciela, np. lęk, agresja udziela się psu

Wpływ warunków środowiskowych – bilans potrzeb

Lista naturalnych psich potrzeb • • Poczucie bezpieczeństwa - nieelastyczna Odżywanie się- nieelastyczna Sen- nieelastyczna Pielęgnacja ciała (wydalanie, wylizywanie się, znaczenie terenu) - nieelastyczna • Ruch - elastyczna • Zabawa- elastyczna • Rozmnażanie się – elastyczna

Poczucie bezpieczeństwa potrzeba nieelastyczna • Prawidłowe relacje z opiekunem, oparte na zaufaniu • Prawidłowe relacje z innymi zwierzętami w domu • Możliwość ucieczki i unikania niekomfortowych sytuacji • Możliwość wyboru • Możliwość bycia w stadzie • Bezpieczna kryjówka

Odżywianie się potrzeba nieelastyczna • Prawidłowa, dobrze zbilansowana dieta, dostosowana do wieku, wagi i potrzeb energetycznych psa • Dieta bogata w tryptofan, prekursor serotoniny • Stężenie serotoniny w strukturach ośrodkowego układu nerwowego jest zależne od ilości tryptofanu w pożywieniu. • Przenikanie tryptofanu przez barierę krew /mózg wymaga zdrowego ciała/trawienia/zbilansowanej diety • Pokarm urozmaicony i lubiany przez psa • Gryzienie, wylizywanie np. kong wypełniony pasztetem, naturalne gryzaki

Dbałość o organizm • Wydalanie • Znaczenie terenu • Wylizywanie się, tarzanie, drapanie

Sen • Psy śpią wielofazowo, co oznacza że mają krótkie drzemki wielokrotnie w ciągu dnia. • Sen składa się z dwóch faz : sen wolnofalowy i sen fazy REM • 80% snu to sen wolnofalowy, sen mózgu. • 20% sen fazy REM

Potrzeby elastyczne • Ruch • Zabawa, kontakty socjalne • Rozmnażanie się

Frustracja celów • • Jeżeli nie są zaspokojone potrzeby nieelastyczne dochodzi do frustracji celów, co może powodować problemy behawioralne i kreować nienormalne zachowania; hyperaktywność zachowania obsesyjno- komulsywne depresję ograniczenie etogramu

Frustracja celów Jeżeli nie są zaspokojone potrzeby naturalne potrzeby psa dochodzi do frustracji celów Jest to stan, który charakteryzuje się brakiem homeostazy neurtransmiterów.

Kluczowe neurotransmitery SEROTONINA związana z: Kwas gamma-amino masłowy dobrym samopoczuciem z: GABADOPAMINA związany z: agresją związana regulacją bólu motywacją i nagrodą snem neuronalnym hamowaniem apetytem agresją uspokojeniem zabawą ruchem rozluźnieniem (włączając napięcie mięśniowe) uwagąprzeciwlękowym działaniem uczeniem się apetytem pamięcią NORADRENALINA związana z: pobudzeniem stresem depresją uwagą motywacją i nagrodą

Homeostaza neurotransmiterów • Homeostaza neurotransmiterów jest warunkiem dobrego samopoczucia • Organizm nieustannie dąży do utrzymania homeostazy neurotransmiterów

Aktywność neurotransmiterów w czasie pobudzenia i spokoju Mózg Dopamina Noradrenalina glutaminian Krew ↑ kortyzol ↑ adrenalina ↑ ciśnienie krwi ↑ napięcie mięśni Układ nerwowy ↑ukł. współczulny Mózg GABA serotonina Krew ↓kortyzol ↓adrenalina ↓ciśnienie krwi ↓napięcie mięśni Układ nerwowy ↑ukł. przywspółczulny ↓dopamina ↓noradrenalina ↓glutaminian

Etogram psa wolno żyjącego Zachowania uspokajające • • • Sen/odpoczynek Żucie, jedzenie, gryzienie np. kości Eksploracja otoczenia Pielęgnacja Interakcja w grupie np. wspólne leżenie 16 godz. 1 godz. W sumie 20 godzin zachowań spokojnych W tym 16 godzin snu i odpoczynku Zachowania powodujące ekscytację • • • Pogoń łowcza Zabawa Obrona 1 godz. 2 godz. 1 godz. W sumie 4 godziny zachowań aktywnych

Skutki braku równowagi neurotransmiterów • Nadpobudliwość/nadaktywność • Zaburzenia obsesyjno- kompulsywne • Choroba somatyczna

Nadpobudliwość

Rozpoznawanie hyperaktywności • • Czy pies jest rzeczywiście nadaktywny Specyfika rasy Wykluczenie przyczyn somatycznych Wpływ właściciela

Przyczyny nadpobudliwości i nadaktywności u psa • • • Genetyczne rasy z wysoką pobudliwością, np. JRT Genetyczne (ADHD) Zbyt wczesne odstawienie od suki i rodzeństwa Wychowanie bez suki Niemożność realizacji naturalnych potrzeb psa Wzmacnianie i często prowokowanie nadmiernej aktywności przez właściciela • Nadmierna aktywność jako reakcja na emocje lub stres

Rola dorosłych psów w wychowaniu szczeniąt • • • Sygnał zahamowania Kontrola emocji Kontrola siły gryzienia Kontrola poziomu wydatkowania energii Nauka zamierania w bezruchu

Niemożność realizacji potrzeb gatunkowych • Brak możliwości realizacji naturalnych zachowań wpływa na nastrój i zachowanie psa

Kontrola emocji • Trzymanie czegoś w pysku pomaga kontrolować emocje • Psy same znajdują sposób na kontrolę emocji łapiąc za smycz • Trzeba to przekierować na łapanie innego przedmiotu

Kontrola emocji • Jeżeli pies jest w stanie zaznaczyć moczem, zatrzymać się, węszyć, to znaczy kontroluje się emocjonalnie • Samokontrola vs kontrola

Objawy nadaktywności • • • Brak sygnału zatrzymania Gryzienie po rękach, nogach, skakanie Niemożność uspokojenia się Nadmierne szczekanie Nadmierna ekscytacja przy zadziałaniu bodźca

Najczęstsze przyczyny nadaktywności • Nadaktywność w większości przypadków wynika z niemożności realizacji naturalnych potrzeb i nieświadomowego podkręcania psa przez właściciela (tonacja głosu, sposób głaskania, zwracanie uwagi na psa i nagradzanie go gdy jest podekscytowany)

Praca z psem nadaktywnym • • • Zapewnienie możliwości realizacji naturalnych potrzeb Nagradzanie spokojnego zachowania Ignorowanie psa gdy jest w stanie pobudzenia Trening spokojnego zachowania Wprowadzenie zabaw i ćwiczeń poprawiających koncentrację: tropienie, szukanie Korzystanie z pomocy innych, zrównoważonych psów Odpowiednia dieta Trening oparty na nagradzaniu Należy zachowywać się tak, aby nie pobudzać psa np. głaskać w długimi spokojnymi pociągnięciami Terapie wspomagające: nutraceutyki, esencje Bacha, kamizelka uciskowa, Farmakologia

Spacer z psem • Pies musi się załatwić kilkanaście razy w czasie spaceru • Przed intensywnym ruchem należy psa rozgrzać • Na koniec spaceru 15 minut marszu i umożliwienie węszenia w celu wyciszenia psa • Do domu należy wrócić z wyciszonym psem

Swobodny ruch Chodzenie na smyczy odbywa się zazwyczaj w wolniejszym tempie niż swobodne bieganie, w związku z czym poruszane są inne partie mięśni. Swobodne bieganie jest również istotne dlatego, że pozwala psu na utratę nagromadzonej energii właśnie poprzez ruch, a nie na przykład gryzienie butów lub mebli w domu czy nadmierne szczekanie.

Wartościowy dla psa spacer • Możliwość swobodnego załatwiania potrzeb fizjologicznych i znaczenia terenu • Eksploracja nowych miejsc i ciekawych zapachów • Kontakty z innymi, zrównoważonymi psami

Terapia • • Realizacja potrzeb Spokojny właściciel Trening spokojnego zachowania Nauczenie spokojnego czekania na swoją kolej • Uspokajające aktywności • Trening pozytywnymi metodami • Zmiana domu/ warunków życia

Wzmacnianie zachowań psa • Jeżeli jakieś zachowanie powtarza się wiele razy np. gonienie piłki tym będzie ona lepiej wyuczona i tym łatwiej będzie ją psu wykonywać. • Wytworzy się odpowiedni szlak nerwowy odpowiedzialny za to zachowanie. Zwierzę zachowuje się tak, aby najmocniejsze szlaki nerwowe były uruchamiane.

Nagradzanie właściwych zachowań • Niewłaściwe zachowania nie powinny przynosić psu żadnych korzyści • Właściwe zachowania powinny być nagradzane • Właściwa nagroda- nagradzamy tym, na czym psu w danej chwili zależy

Ignorowanie psa gdy jest pobudzony • • Przy wychodzeniu na spacer Zakładaniu obroży Podawaniu miski z jedzeniem Nachalnym domaganiu się kontaktu

Wyciszanie psa • Wycieszenie i wyczerpanie to samo. Zmęczone ciało nie oznacza spokojnego umysłu. • Czynności pobudzające należy zastąpić czynnościami uspokajającymi np. - zamiast aportowania – szukanie ukrytych przedmiotów - zamiast biegania przy rowerze – tropienie - pływanie bez aportowania

Łamigłówki i praca umysłowa • Stymulacja umysłowa praca węchowa rozwiązywanie problemów – psie łamigłówki ( jednorazowo nie dłużej niż 15 -20 minut) • Wzbogacanie życia spacery w nowym otoczeniu wzbogacenie otoczenia kontakty socjalne z innymi psami • Praca z ziemi

Lista najbardziej wyczerpujących i uspokajających czynności dla psa • • Spacer 1 pkt Żucie 2 pkt Tropienie 3 pkt. Zabawy intelektualne 5 -10 pkt.

Terapie wspomagające • • • Dieta niskobiałkowa Suplementy diety Masaż relaksacyjny Gasa, TTouch Kamizelka uciskowa Famakoterapia

Dieta niskobiałkowa • • • Naturalna dieta niskobiałkowa zawiera (14 -15% białka) 50% gotowany ryż lub makaron 25% jarzyny, np. pietruszka, marchewka (należy unikać ziemniaków, rzepy i innych zawierających dużo skrobi) 25% białe mięso: drób, ryby – nie należy odrzucać skóry, żołądka ani wątroby. Mięso powinno być ugotowane, albo krótko usmażone. Mieszając składniki można dodać trochę oleju słonecznikowego, otrąb, czy jogurtu Nie należy dodawać czerwonego mięsa, ani karmy z puszek, ani innych sztucznie barwionych psich przysmaków. Ilość podanego pokarmu zależy od wielkości psa. Początkowo można mu podawać takie same porcje jak innej karmy i w miarę potrzeby zwiększać je lub zmniejszać. Przy diecie naturalnej powinno się karmić psa 2 razy dziennie rano i wieczorem. Dieta powinna być stosowana przez krótki okres czasu, jeżeli stosuje się ją dłużej niż 3 -4 tygodnie należy suplementować witaminy i składniki mineralne.

Suplementy diety • L- tyrptofan • GABA • Alfa kazozepina

Farmakoterapia Lekiem z wyboru jest • Fluwoksamina 1 -5 mg/kg 1 x dziennie • Odstawianie stopniowe, zmniejszanie dawki przez tyle tygodni, ile miesięcy stosowany był lek.