TEMEL OBSTETRK ULTRASONOGRAF Fetus Anatomisi Amniyon Svs ve
TEMEL OBSTETRİK ULTRASONOGRAFİ Fetus Anatomisi, Amniyon Sıvısı ve Plasentanın İncelenmesi
Ultrason
Ultrasonografi § Klinik gebeliğin ilk bulgusu koryonik kesenin görüntülenmesidir. § Gebelik kesesi bulgusu denilir.
Ultrason § Klinik gebeliğin ikinci bulgusu yolk kesesinin görüntülenmesidir. § En az 2 -6 mm çapta olmalıdır. § Gebelik tanısının daha güvenli olmasını sağlar. § Gebelik kesesi 25 mm olmasına karşın yolk kesesi ve embryo gözlenmez ise ‘blighted ovum’ veya ‘anembryonik gebelik’ tanısı konur.
Ultrason § Klinik gebeliğin üçüncü bulgusu embryonun ve kardiyak aktivitesinin görüntülenmesidir. § Fetal kardiak aktivite (FKA) embryo 5 mm iken gözlenmelidir. § > 5 mm iken FKA gözlenmez ise ‘missed abortus’ tanısı konulur. § Embriyo canlı ise embriyo görüntülenen her gebelikte kardiyak aktivitede gözlenmelidir.
Ultrason § SAT’a göre – Gebelik kesesini 4 haftalık gebelikte – Yolk kesesini 5 haftalık gebelikte – Embryo varsa kardiyak aktivitesini 6 haftalık gebelikte görüntüleyebilmektedir.
Pseudosac
Dış gebelik
Discriminatory zone § Hangi h. CG düzeyinde gebelik intrauterin ise mutlaka ultrason gebeliği görüntüleyebilmelidir? § h. CG 2000 m. IU/ml (Birinci uluslararası standart preparasyon tekniği ile) üzerinde ise ultrason intrauterin gebeliğin görüntüleyebilir. § Görüntülememesi dış gebelik olarak yorumlanır.
Patolojik gebelikler § § Missed abortion Blighted ovum-anembryonic pregnancy Embryon rezorpsiyonu Gebeliğin ilk 7 -8 haftası içinde embryo öldüğünde embryo ve yolk kesesi rezorbe olmaya başlar.
Patolojik gebelikler § Eğer biz bu gebeliği rezorpsiyon tamamlanmadan görürsek missed abortion tanısı alır. § Rezorpsiyon tamamlandıktan sonra görürsek blighted ovum tanısı alır. § Transvajinal sonografi ile gebelik kesesi >16 mm ortalama çapa sahipse normal gebeliklerde mutlaka içinde canlı embryo gözlenmelidir.
Patolojik bulgular § § § Yolk kesesinin büyük veya küçük olması Embryonal kardiyak aktivitenin <85 olması Gebelik kesesinin embryoya oranla büyük veya küçük olması
6 -11 Haftalarda Bakılması Gerekenler - CRL ölçümü - Kalp aktivitesi - Gebelik kesesi yerleşimi - Gebelik kesesi sayısı - Koryon sayısı - Ektopik kese ? - Adneksiyal kitle ? - Myometrium
11 -14 Haftalarda Bakılması Gerekenler - CRL ölçümü - Kranyum varlığının gözlenmesi - Ense kalınlığının gözlenmesi - Kalp aktivitesinin gözlenmesi - Mide-mesanenin gözlenmesi (±) - İki üst ekstremitenin gözlenmesi - İki alt ekstremitenin gözlenmesi - Amniyon ve koryon sayıları
11 – 14. haftalarda nuchal thickness § § § § > 3 mm kalp defekti riski % 4 Trizomi 21 riski % 1 -2 Spina bifida Diaphragmatic hernia Skeletal dysplasias Twin Transfusion
15 -23 Haftalarda Bakılması Gerekenler § I. Aksiyel plan - Posterior fossa planı § Lateral ventrikül atriyumu ölçüm planı § Yüz § Kalp dört odacık planı § Karın çevresi ölçüm planı, mide § Umbilikal kordonun fetusa giriş planı § Pelvis renalislerin AP diyameterlerini gösteren plan § Mesane § Femur boyu ölçüm planı § Vertebranın sagital planı
24 -40 Haftalarda Bakılması Gerekenler Plasenta yerleşimi-yapısı Amniyon sıvısı Fetus gelişimi (gelişim eğrileri) Geç dönemde ortaya çıkan defektler Prezantasyon Serviks (+/-)
Asgari İnceleme § § § Baş Vertebra Toraks Abdomen Ekstremiteler (Plasenta – amniyon)
TEMEL OBSTETRİK USG Yöntem Ø Normal bir yapının eksikliği Ø Anormal bir yapının bulunması Ø Bir defektten herniasyon Ø Bir obstrüksiyonun gerisinde dilatasyon Ø Anormal sıvı birikimi Ø Fetal hareketlerin olmaması Ø Anormal biyometri
Baş § BPD ve baş çevresi ölçümü § Kemik yapı, şekil bozukluğu § Beyin, boşluklar ve sıvı içerikleri § Açıklık, fıtıklaşma § Yüz (gözler, burun, üst-alt çene)
BPD
Santral Sinir Sistemi Fetal beyin incelenmesi esas olarak iki transvers planda gerçekleştirilir: - transventriküler - transserebeller
Baş § BPD ve baş çevresi ölçümü – Bütünlük - kalvaryum – Normal yapının izlenmesi, şekil bozukluğu, eksiklik – Fıtıklaşma § Beyin: – – – Falks serebri Ventriküller, arka boynuz -artiyum- ölçümü Koroid pleksus Posterior fossa (serebellum ve sisterna magna) Ense
§ Transventriküler plan, kavum septum pellusidum seviyesinden transvers olarak elde edilir. § Lateral ventriküllerin ön ve arka boynuzları ile koroid pleksusu gösterir.
§ Transserebellar (veya suboksipitobregmatik) plan orta beyin ve posterior fossanın değerlendirilmesine olanak verir § Bu plan transvers serebellar çap ve sisterna magnanın ölçümü için kullanılır (10 mm).
§ Nukal ödem (fold) ( 6 mm): § Kromozom, kalp anomalileri, enfeksiyon veya genetik sendromlar ile birlikte bulunabilir. § İzole artmış NF, trisomi 21 riskini 10 kat artırır.
Fetal yüzün değerlendirilmesi § Midsagittal plan: fetal profil, § Parasagittal plan: kulaklar, § Koronal plan: fetal yüzün bütünlüğü (Orbitalar, gözkapakları, burun ve dudaklar).
§ Başın tepesinden aşağıya doğru alınan transvers kesitler, başın ön bölümü, burun, orbitalar, üst dudak ve ön damak, ağız içerisindeki dil, alt dudak ve mandibulanın incelenmesine olanak verir.
3 D Ultrason
Vertebra § Transvers ve longitudinal planlar § Açılanma, paralelliğin bozulması, eksik kemik, açıklık
Spina Bifida nedir? § Nöral tübün gelişimi esnasında spinal kolonun arka planında bir yada daha fazla vertebranın kapanmamasıdır Myelo: spinal cord meningo: meninges cele: hernia occulta: hidden Myelocele 1 in 1000 infants
FL
Ekstremiteler § § Humerus, radius, ulna, eller Femur, tibia ve fibula, ayaklar Femur uzunluğunun ölçümü Uzun kemiklerin şekil ve ekojenitesi ve eklem hareketleri
FAC
Gastrointestinal Sistem § AC, mide ve karaciğer portal sinüsünü gösteren kesitte ölçülür. § Mide, hepatik damarlar, abdominal aorta ve vena kavanın pozisyonu gösterilerek, viseral situs belirlenmelidir.
Toraks-Akciğer § 18 -23. haftalar arasında, dört odacık görüntüsü kesitinde kalp, toraksın üçte birini, kalan ikisini akciğer kaplar. § Kostalar, kalp, akciğer, diyafragma § Yer, büyüklük, fıtıklaşma, sıvı birikimi
Kardiyovasküler Sistem § Fetal kalbin incelenmesi, abdominal ve torasik organların yerlerinin belirlenmesi ile başlar. § Üst abdomenin transvers kesitinde, karaciğer, mide ve büyük damarların yerleri belirlenir.
Kalp § Kalp, toraksın yaklaşık üçte birini kaplar § Kalp, göğüs kafesinin sol tarafında yer almaktadır. § Apeks solu gösterir.
Kalp § Ritm, situs, dört odacık görünümü, (büyük damar çıkışları)
Ekojenik Fokus
Hiperekojen Barsak
Fetal Böbrekler ve Üriner Sistem Renal pelvisin ön arka çapı 15 -19 haftalarda <5 mm, 20 -29 haftalarda <7 mm ve 30 -40 haftalarda <10 mm olmalıdır.
Amniotik sıvı volümü
Ölçüm Yapılabilen Damarlar § § § § Umblikal arter/ven Uterin arterler Fetal orta serebral arter Duktus venosus/arteriosus Fetal inen aorta/VCI Fetal Karotid/Renal/İliak/Splenik arterler Fetal Willis poligonu
Dopplerin klinik uygulamaları § Umbilical artery examination
UTERİN ARTER § Uterin arter Doppler ölçümleri iliak damarlarla çakıştığı yerden yapılır.
UTERİN ARTERDE SAPTANAN NORMAL DALGA FORMLARI § İlk trimestirde belirgin diastolik komponent normaldir. § İlk trimestirin sonlarına doğru yükselmiş S/D, azalmış diastolik komponent ve diastolik çentik varlığı normaldir. § 23. haftadan sonra Doppler indexlerinde (PI, RI, S/D) düşme saptanmalıdır. § 23. haftadan sonra diastolik çentik olmamalıdır.
Normal uterine artery waveform Increased resistance with notching
UMBLİKAL ARTER DOPPLERİ § Umblikal arterler (UA) plasentaya yakın yerden değerlendirilmelidir. § Normal bir gebelikte UA akım formları hem sistol hem diyastolde karakteristik düşük direnç paternine sahiptir. § 1. trimestirde diyastol sonu akımı genellikle yoktur. § İlerleyen gebelikle birlikte diyastolik komponent artar.
Plasental yetersizlik § PLASENTAL YETERSİZLİK VARLIĞINDA YÜKSEK PLASENTAL DİRENÇ VARDIR. § UMBLİKAL ARTER DALGA FORMLARINDA DİYASTOLİK KOMPONENT AZALIR, SONRA YOK OLUR, EN SON TERSİNE DÖNER (FETAL ÖLÜM GELİŞEBİLİR ). § HAFİF PLASENTAL YETMEZLİKLERDE DİASTOLİK HIZ AZALIR AMA HİÇBİR ZAMAN YOK OLMAZ.
MCA DOPPLERİ § MCA fetal serebral dolaşımı değerlendirmek için tercih edilen damardır. § Saptanması kolaydır ve beyin koruyucu etki hakkında bilgi verir. § US izdüşümü ile akım hız yönü arasında 0 dereceye yakın açı ile çalışılabilir ve gerçek kan akım hızı saptanabilir.
BEYİN KORUYUCU ETKİ § IUGR olan fetusta beyin kan akımının artmasıdır. Fetal başın normal büyüklükte kaldığı asimetrik büyüme geriliği ile birliktelik gösterir. § Dopplerde MCA’da düşük PI değeri saptanır.
- Slides: 67