TEMEL BLGSAYAR DERS Ders Notu1 2 Bilgisayar Giri

TEMEL BİLGİSAYAR DERSİ Ders Notu-1, 2: Bilgisayar Giriş ve Donanım Dr. A. Soylu Dr. G. Koçak 2013 2/28/2021

TBT TEMEL BİLGİ TEKNOLOJİLERİ DERSİ BİLGİSAYAR, DONANIM VE YAZILIM KAVRAMLARI Giriş birimleri ile dış dünyadan aldıkları veriler üzerinde aritmetiksel ve mantıksal işlemler yaparak işleyen ve bu işlenmiş bilgileri çıkış birimleri ile bize ileten, donanım (Hardware) ve yazılım (software) dan oluşan elektronik bir makine dİr. Bilgisayar donanımı (hardware) : Bilgisayarların fiziksel kısımlarına donanım denilmektedir. Elle tutulabilirler. Ekran, klavye, Sabit disk (harddisk), fare, yazıcı, bellek, mikroişlemci, tarayıcı, … Bilgisayar yazılımı (Software) : Donanımı kullanmak için gerekli programlardır. Bilgisayarın nasıl çalışacağını söylerler. Elle tutulmazlar. Belirli bir işlemi yapmak üzere bilgisayara kurulurlar (setup, install). Örneğin: Kelime işlem (Word processor) programları son kullanıcıların yazı yazması için kullanılır. Tablolama (spread sheet), sunu (presentation), programlama dilleri (Pascal, C. . . ), ses (sound) programı gibi. 2/28/2021

• Girdi: Kullanıcı tarafından ya da bilgisayar tarafından sağlanan verilerdir. Bu veriler, sayılar, harfler, sözcükler ve komutlardır. • İşlem: Gereken verilere göre, programın yetenekleri ölçüsünde yapılan işlemlerdir. Bu süreç oldukça karmaşıktır. Çünkü işlemler sırasında bellek hizmetleri ve diğer bileşenlerle uyum içinde çalışma gibi birçok işlem gerekir. • Çıktı: Bilgisayar tarafından üretilen rapor, belgeler. İşlenmiş sonuçların yazılı olarak ekrandan veya diğer çıkış birimlerinden çıkarılmasıdır. 2/28/2021

BİLGİSAYARIN TARİHİ 2/28/2021

eniac 2/28/2021

ordvac 1 2/28/2021

brlesc. II 1 2/28/2021

vax 780 2/28/2021

2/28/2021

BİLGİSAYARIN TARİHİ • İlk Kuşak: Vakum Tüpleri(1942 -1956) ENIAC gibi ilk elektronik bilgisayarlar vakumlu tüp olarak bilinen teknolojiye dayanmaktadır. Bu kuşakta yazılım diye bir şey yoktu. Teknolojinin çoğu donanıma dayanıyordu. • İkinci Kuşak: Transistörler(1956 -1963) İkinci kuşak bilgisayarlarda vakum tüplerinin yerine yarı iletken materyallerden yapılan transistorlar kullanıldı. Bu kuşak yazılım kavramını ortaya çıkarmıştır. • • • Üçüncü Kuşak: Entegre Devreler (1964 -1971) Bu kuşakta transistörlerden yonga (chip) adı verilen entegre devrelere geçildi. Yongalar içinde elektronik devreleri içeren küçük kare parçalardır. Genellikle silikondan ve ileri teknoloji kullanılarak üretilirler. Dördüncü Kuşak: Mikro Devreler (1971 -? ) 1970'li yıllarda entegre devreler iyice küçülmeye devam etmiştir. Bu işlem büyük çapta tümleşme (very large scale entegration) olarak adlandırılmıştır. Beşinci (Ve Gelecek) Kuşak Beşinci kuşak bilgisayarlar özellikle yeni teknolojilerin kullanıldığı ve buna bağlı olarak hızlı çalışan ve daha akıllı bilgisayarlar geliştirilecek. Yapay zekaya sahip olan bu bilgisayarlar yaşamımıza daha çok girecekler. 2/28/2021

BİLGİSAYARLARIN TÜRLERİ • • Süper Bilgisayarlar Süper bilgisayarlar önemli kuruluşların elinde bulunan ve özellikle çok büyük hesaplama işlemlerini yapan bilgisayarlardır. Genellikle uzman kişiler tarafından programlanan bu bilgisayarlar araştırma işlerinde kullanılır. Ana Bilgisayarlar Büyük bilgisayarlar ya da ana bilgisayarlar olarak adlandırabileceğimiz bu bilgisayarlar özellikle kurumsal alan kullanılır. Ana bilgisayar bir ana bilgisayar ve ona bağlı istemci bilgisayarlardan oluşan bir bilgisayar ağı şeklinde çalışırlar. Örneğin bir üniversite içinde kullanılan bilgisayar sistemi. IBM sistemlerini örnek gösterebiliriz. Mini Bilgisayarlar Ana bilgisayarlar ile aynı kapsamda ancak daha küçük olan bilgisayar sistemleridir. Kişisel Bilgisayarlar/Mikro Bilgisayarlar Genelde tek kişi tarafından kullanılırlar. Bu sebepten daha çok “kişisel bilgisayar” (Personal Computer/PC) olarak adlandırılırlar. Her biçim ve boyutta üretilirler. Masaüstü bilgisayarlar (desktop computers), dizüstü bilgisayarlar (laptop computers) gibi. . . 2/28/2021

BİLGİSAYAR UYGULAMA ALANLARI • • Mimarlar çizimlerinde eğitmenler derslerinde mühendisler modellerini üretmekte iş dünyası; grafik, satış analizi, ileriye dönük tahminler, proje yönetimi, üretim planlama, yatırım gibi konularda Havayolları, iniş kalkış saatleri, uğrak yerleri ve uçuş programlarını düzenlemek, rezervasyon ve idari bilgiler için Trafik kontrol sisteminde gecikmeleri minimum seviyeye indirmek, trafik akışında optimalliği sağlamak amacıyla perakende satış uygulamalarında, stok kontrol işlemlerinde Kütüphanelerde kitap ödünç verme işlemlerinin yürütülmesi ve takibi amacı ile 2/28/2021

BİLGİSAYAR UYGULAMA ALANLARI • Turizm sektöründe rezervasyon ve tanıtım amacı ile • Hastanelerde hasta takibi, hastaların durumları, kuruluşun mali tablosunu güncel bir şekilde takip etmek için • İş yerlerinde müşterilere ait bilgileri depolamak, yazışmalarda etiket basmak, muhasebe işlemlerini yürütmek amacı ile • Güvenlik unsurunun ön plana çıktığı kuruluşlarda ses, görüntü ve parmak izlerinden tanıma amacı ile • Oyun oynamak için • Grafik Uygulamaları için: Tıpta bilgisayarlı tomografi İmalat alanında CAD/CAM uygulamaları …………………. . 2/28/2021

TEMEL BİLEŞENLER 2/28/2021

KASA İÇERİSİNDEKİ BİLEŞENLER 2/28/2021

DONANIM 1. 2. 3. 4. 5. Bilgisayarı oluşturan elektronik devreler ve mekanik kısımların oluşturduğu fiziksel parçalardır. Donanım bileşenleri 5 ana başlıkta toplanabilir. Giriş Birimleri (Fare, Klavye, vb. ) İşlem Birimleri (Mikroişlemci, vb) Bellek ve Depolama Birimleri Çıkış Birimleri (Yazıcı, Çizici) İletişim Birimleri (Modem vb. ) 2/28/2021

SAYI VE KODLAMA SİSTEMLERİ Bilgisayar Nasıl Çalışır? Bilgisayarlar, verileri sayısal olarak algılayarak işlem yapmaktadırlar. Bu sayısal algılamada da insanlardan farklı olarak sahip oldukları elektrik enerjisinin iki basit durumunu (açık ve kapalı olma durumu) kullanırlar. Yani bizim günlük hayatta kullandığımız tüm harf, rakam ve semboller bilgisayarın sayısal ortamında elektriğin açık (1) ve kapalı (0) olma durumlarının farklı ihtimalleri ile ifade edilmektedir. 0 ve 1 rakamlarından oluşan bu sayı düzenine, ikili (binary) sayı düzeni adı verilmektedir. (11010)2 şeklinde ifade edilir. İnsanlar ise var oldukları ilk zamanlardan bu yana sahip oldukları en temel sayma aracı olarak el parmaklarını kullanmışlardır ve bu nedenle bizlerde onluk sayı düzenini kullanmaktayız. (193)10 şeklinde ifade edilir. İkili – Onlu Sayı Düzenleri Arasında Dönüşüm 10’lu sayı düzenindeki bir sayıyı 2’li sayı düzenindeki karşılığı 10’lu sayı düzenindeki sayının başka böleni kalmayıncaya kadar 2’ye bölünmesinden sonra en son bölmenin sonucu ve önceki bölmelerin kalanları tersten başa doğru yazılması ile bulunur. 2/28/2021

SAYI VE KODLAMA SİSTEMLERİ 2’li sayı düzenindeki bir sayının 10’lu sayı düzenindeki karşılığını bulmak için ise 2’li sayı düzeninde verilen sayının haneleri sağdan sola doğru 0’ıncı kuvvetten başlamak üzere 2’nin kuvvetleri ile çarpılır ve tüm çarpımların sonucu toplanarak 10’lu sayı düzenindeki sayı bulunur. Bilgisayarda veri ölçü birimleri Bilgisayar ikili sayı düzeninde çalıştığına göre en küçük depolayabileceği hücre bu durumda 1 veya 0 olabilecektir. Bu tek hücrelik veri depolama alanına Bit (Binary digit) denir. Tek bir bit ile sadece 2 farklı durum (21) ifade edebildiğimize göre gündelik hayatta kullandığımız tüm harf, rakam ve sembolleri bilgisayarın tanımlayabilmesi için daha fazla hücrenin bir araya gelmesi gerekir. 8 veri hücresinin (bit) bir araya gelmesi ile oluşan bloğa da byte adı verilir. Byte da günlük hayatımızda kullandığımız harf, rakam ve sembollerin bilgisayar tarafından anlamlandırılabilmesi için gerekli olan veri alanı olarak tanımlanabilir ki bu veri alanında 256 farklı karakter (28) ifade edilebilir. 2/28/2021

SAYI VE KODLAMA SİSTEMLERİ Örneğin : Klavyemizden a harfine bastığımızda bu veri bilgisayarda şeklinde algılanmaktadır. • BIT : Bilgisayar ortamında karakterler bitlerden oluşmuştur. Bir karakterin oluşması için 8 bite ihtiyaç vardır. Bir bit sayısal elektroniğin temeli olan 0 ve 1 olan değerlerdir. • BYTE : Bir byte 8 bitten oluşur. Başka bir deyişle bir byte 1 karaktere eşittir. Byte ve byte’ ın katları şunlardır. • 1024 BYTE = 1 KİLOBYTE • 1024 KİLOBYTE = 1 MEGABYTE • 1024 MEGABYTE = 1 GİGABYTE • 1024 GİGABYTE = 1 TERABYTE 2/28/2021

BELLEK ÇEŞİTLERİ Bellekler genel olarak iki gruba ayrılır: 1) İç bellek birimi 2) Dış bellek birimi 1) İç Bellek Birimi a) ROM (Read Only Memory): Sadece okunabilen bellektir. Bir defa programlandıktan sonra üzerine bilgi yazılamaz. Enerjisi kesildiğinde içindeki bilgiler kaybolmaz. ROM bellek anakart üzerine yerleştirilmiştir ve genellikle üretici firmalar sistem bilgilerini (bilgisayarın açılması için gerekli olan bilgiler) bu tip belleğe yüklerler ve bilgisayar her açıldığında bu bellekten sistem bilgilerini okur. ROM bellekler bilgisayardaki diğer donanım elamanlarının çoğunda da kullanılmaktadır. Ayrıca günlük hayatta kullandığımız elektronik eşyaların büyük bir kısmında da ROM bellekler kullanılmaktadır. Örneğin otomatik çamaşır makinelerindeki yıkama programları bir Rom bellek içine yüklenmiştir. Bu tip belleklerin kapasiteleri KB’lar seviyesindedir. (128 KB, 256 KB, 512 KB, …) Rasgele erişimli belleklerdir. 2/28/2021

BELLEK ÇEŞİTLERİ b) RAM (Random Access Memory): Bilgisayarın ana belleğidir. Programlar bu bellek tarafından çalıştırılır. Hem okunabilir hem de yazılabilen belleklerdir. Buradaki okuma, kaydedilen bilgiyi alıp kullanma; yazma ise belleğe bilgi kaydetme anlamındadır. Rasgele erişimli bellektir. Yani bilgiler belli bir sırayla olmaksızın karışık olarak okunup yazılabilir. Enerjisi kesildiğinde içindeki bilgiler kaybolur. Bilgisayarın ana belleğidir. Mikroişlemci RAM belleği geçici bilgi deposu olarak kullanır. Gelen komutlar yoğun olduğundan, mikroişlemci gelen bu komutları unutmaması için geçici olarak RAM bellekte saklar. Bu tip bellekler anakart üzerinde bulunan boş yuvalara isteğe bağlı olarak istenilen ve izin verilen büyüklükte takılabilir. RAM belleğin kapasitesi ne kadar yüksekse bilgisayarımızın performansı da o oranda yüksek olacaktır. Erişim süresi en kısa belleklerdendir (yaklaĢık 5 -8 ns). Kapasiteleri MB’lar seviyesindedir (32 MB, 64 MB, 128 MB, 256 MB, 512 MB, 1024 MB) 2/28/2021

BELLEK ÇEŞİTLERİ 2) Dış Bellek Birimleri: a) Sabit Disk: Hem okunabilir, hem yazılabilir. Rasgele erişimlidir. Bilgisayarların dış depo elemanıdır. Programlar bu bellekte saklanır. Enerjisi kesildiğinde içindeki bilgiler kaybolmaz. Kullanıcı istediği gibi bu tip belleklere bilgi yükleyip silebilir. Kapasiteleri çok büyüktür. (GB’ lar seviyesinde; 6, 4 GB, 13 GB, 20 GB, …) Erişim süreleri milisaniye seviyesindedir. b) Disket: Hard disk’in tüm özelliklerine sahiptir. Yalnız kapasiteleri çok küçüktür (1, 44 MB). En büyük avantajları taşınabilir olmalarıdır. Zaten bu denli küçük kapasiteli bir belleğin güncelliğini kaybetmesini sebebi de budur. Disketler, disket sürücü (FDD – Floppy Disk Drive) adı verilen bir aygıt ile sürülürler, kullanılırlar. Günümüzde kullanımı neredeyse kalkmıştır. c) CD: Yüksek kapasiteli sadece okunabilen belleklerdir. CD üzerine kayıt lazer teknolojisi ile yapılır. CD içine bir kez kayıt yapılır. Ancak birden fazla kayıt yapılabilen CD’lerde vardır. Bunlara Re-Writeable (Tekrar Yazılabilir) CD adı verilir. Kapasiteleri 650 -700 MB tır. d) DVD: CD’ den yaklaşık 7 kat daha fazla veri depolanabilen bellektir. 2/28/2021

BİLGİSAYARIN TEMEL BİLEŞENLERİ Bilgisayarı oluşturan temel olarak 4 bölüm vardır. Monitör, kasa, fare, klavye. Sanıldığının aksine bilgisayarı oluşturan en önemli birim monitör değil kasadır. Bütün önemli parçalar kasa içerisine yerleştirilmiştir. Monitörün görevi sadece ekrana görüntüyü yansıtmaktır. Görüntüyü oluşturan işlemleri yapan bunları saklayan birimlerin tamamı kasa içerisinde bulunur. • • Bilgisayar donanımı (hardware): Bilgisayarların fiziksel kısımlarına donanım denilmektedir. Elle tutulabilirler. Ekran, klavye, Sabit disk (harddisk), fare, yazıcı, bellek, mikroişlemci, tarayıcı, … Bilgisayar yazılımı: Donanımı kullanmak için gerekli programlardır. Bilgisayarın nasıl çalışacağını söylerler. Elle tutulmazlar. Belirli bir işlemi yapmak üzere bilgisayara kurulurlar (set up, install). Örneğin: Kelime işlem (word processor) programları son kullanıcıların yazı yazması için kullanılır. Tablolama (spread sheet), sunu (presentation), programlama dilleri (Pascal, C. . . ), ses (sound) programı gibi. 2/28/2021

BİLGİSAYARIN DONANIMI Yeni bilgisayar almak isteyen birisinin ilk sorduğu şey hangi marka bilgisayar almalıyım olur. Hâlbuki bilgisayarda onun markasından çok özellikleri önemlidir. Çok bilinen marka bir bilgisayar hiç bilinmeyen veya daha az bilinen markalı bilgisayardan daha hızlıdır veya daha iyidir diye bir şey söyleyebilmek kesinlikle mümkün değildir. Bir bilgisayarın kalitesini ve hızını belirleyen birden fazla faktör vardır ve bunlar teknolojiye paralel olarak sürekli değişir. Dolayısıyla bilgisayar alırken markası değil, özellikleri önemlidir. Bir bilgisayarın özelliklerini şöyle sıralayabiliriz. — Mikro İşlemci (CPU) — Ana Kart — Bellek (RAM) — Hard disk — Monitör (Ekran) — Ekran Kartı — Klavye — Fare — Kasa — Multimedya özellikleri (Ses kartı, CD-ROM, DVD-ROM) — Fax Modem Kartı — İsteğe bağlı ek özellikler (Yazıcı, Tarayıcı, TV/Radyo Kartları vb. ) 2/28/2021

Donanım: Bilgisayarın elektronik ve mekanik bölümüdür. • Monitör: Bilgisayarda yapılan işlemlerin sonuçlarını alabilmemizi sağlayan donanım birimidir. Monitörlerde her bir noktaya “piksel” adı verilir. Piksel sayısı ne kadar fazla olursa o kadar net görüntü sağlanabilir. Monitörleri kendi arasında sınıflandırmak için büyüklükleri kullanılır. Köşegen uzunluğunun inch (2. 45 cm. ) cinsinden büyüklüğü kullanılır. (14 inch, 15 inch, vb. ) 2/28/2021

2/28/2021

b) Kasa ve temel bileşenler: 2/28/2021

MERKEZİ İŞLEM BİRİMİ • Bir kişisel bilgisayarın gövdesine sistem birimi denir. Sistem biriminin bulunduğu kasa içinde bilgisayarın ana kart (mainboard) olarak adlandırılan ana devre kartı bulunur. Bu kart üzerinde kişisel bilgisayarın cpu ana bellek ve diğer kontrol birimleri yer alır. Bu birimlerin hepsine birden merkezi işlem birimi denir. • CPU (mikroişlemci) aritmetik ve mantık işlemlerini yürüten çok gelişmiş bir entegre devredir. • Kişisel bilgisayarlarda ilk olarak intel firmasının cpu ları olan 80086 ve 80088 kullanılmıştır. Daha sonra teknolojideki ilerlemelerin ardından daha gelişmiş olan 80286 , 80386 , 80486 ve pentium (80586) cpu’ ları geliştirilmiştir. Cpu bilgisayarın yaptığı işlemleri hızlandırdığı gibi bilgisayarın genişlemesine de yardımcı olur. 2/28/2021

• İşlemci (Merkezi İşlem Birimi): Anakart üzerinde, bilgisayarın yapması gereken tüm işlem ve hesaplamalı yapan birimdir. Bir diğer anlamıyla bilgisayarın hem kalbi, hem de beyni görevini yapar. 2/28/2021

2/28/2021

ANABELLEK • Bilgisayarın ana belleği programların ve verilerin geçici olarak saklandığı yerdir. Kişisel bilgisayarlarda beklenen performansa göre genellikle 1 megabyte ve üzerinde ana bellek bulunur. Bugün için bir kişisel bilgisayarın en azından 4 megabyte ana belleğe sahip olması gerekir. Bilgisayar bellekleri 2 ye ayrılır. • 1. RAM (RANDOM ACCESS MEMORY) BELLEK • Bilgilerin geçici olarak depolandığı bellektir. Elektrik kesildiğinde veya bilgisayar kapatıldığında bu bellekteki tüm bilgiler silinir. • 2. ROM (READ ONLY MEMORY) BELLEK • Rastgele erişimli bellektir. Bilgisayar ile ilgili teknik bilgiler bu belleğe yerleştirilir. Rom bellekteki bilgiler elektriğin kesilmesinden veya bilgisayarın kapatılmasından etkilenmezler. 2/28/2021

Anakart: Anakart, adından da anlaşılacağı gibi, tüm diğer kartları üzerinde barındırabilen ve yönetimini sağlayan temel parçadır. 2/28/2021

HARDDISK (H. D. D. ) • Giriş ve çıkış birimidir. Harddisk geniş kapasiteli manyetik saklama alanıdır. Bilgisayarın ana belleğindeki bilgiler bilgisayarın kapatilmasiyla silinir. Bu bilgilerin kalıcı olarak geniş kapasiteli bir bellek alanına saklanması zorunluluğu ile harddiskler kullanılır. 2/28/2021

HARDDİSK • Sabit disk sürücü, bilgisayarın bilgi depolamak için kullandığı en temel birimdir. Sabit disk kapalı bir kutu içinde bilgisayarın içinde bulunmaktadır. Sabit disk sürücü, verileri bir dizi dönen magnetik yapraklarda magnetik olarak saklar. Her magnetik yaprakta okuma ve yazma işlemini yapan okuma yazma kafası vardır. Daha çok veri kaydedilir. Sabit disk taşınamaz. • Sabit disk, merkezlerinden geçen bir mil üzerine üste yerleştirilmiş plaklara benzer. Bu plaklar mil ile beraber belirli bir hızda dönerler ve bu sırada okunurlar veya üzerlerine yeni bilgiler yazılır. Erişim hızı ve kapasitesi yüksektir. 2/28/2021

HARDDİSK 2/28/2021

KLAVYE • Klavye veri giriş birimidir. Klavyeler üzerınde bir yazı karakterlerinin karşılığı tuşlar bulunur. Bunlar A-Z’ ye harf tuşlarını içerir. Bunun dışında klavye üzerinde fonksiyon tuşları , kontrol tuşları ve sağ tarafta sayısal klavye olarak adlandırılan tuş takımı vardır. 2/28/2021

KLAVYE • Üzerinde harfler, sayılar, işaretler ve bazı işlevleri bulunan tuşlar vardır. • Q Klavye ve F Klavye (Türkçe Daktilo Klavyesi) olmak üzere iki şekilde sınıflandırılabilir. q Türkçe klavye 179 f Türkçe klavye 440 Klavye üzerinde numaralar, Kilitler (Caps Lock: Bir kez basıldığında sürekli büyük harf yazar. İkinci kez basıldığında sürekli küçük harf yazar, Num Lock, Scroll Lock), Özel Tuşlar (Alt, Shift, Control, Alt Gr). 2/28/2021

• Klavye üzerindeki tuşları 4 kısımda inceleyebiliriz; • 1. Fonksiyon tuşları • 2. Daktilo tuşları • 3. Nümerik tuşlar • 4. Özel tuşlar 2/28/2021

KLAVYE TUŞLARININ GÖREVLERİ (1) • ENTER • Klavyenin en önemli tuşudur. Komut satırına yazılan tanımlamaların çalıştırılmasını sağlar. • CAPSLOCK • Karakterlerin büyük veya küçük harfe dönüştürülmesini sağlar. Bu tuşun ışığı yanıyorsa karakterler büyük harfe, yanmıyorsa küçük harfe dönüşür. • SHIFT • Aynı tuş üzerinde üst sıradaki karakterlerin görüntülenmesini, Aynı zamanda da istenilen karakterleri büyük veya küçük harfe dönüştürmeyi sağlar. • BACKSPACE • İmlecin sol tarafında bulunan karakterleri silmeyi sağlar. • TAB • İmleci tab duraklarına konumlandırılmasını sağlar. 2/28/2021

KLAVYE TUŞLARININ GÖREVLERİ (2) • • • • CTRL+ALT Bu tuşlar tek başına kullanılmaz. Birden fazla tuş kombinasyonları ile beraber kullanılır. CTRL+C : Yanlışlıkla yapılan bir işlemi iptal etmeyi veya akan bir programı kesmeyi sağlar. CTRL+ALT+DELETE : Bilgisayarı RESET etmeyi sağlar. INSERT Eksik olan bir karakteri veya ifadeyi araya yerleştirmeyi sağlar. DELETE İmlecin sağında bulunan karakterleri silmeyi sağlar. HOME İmleci bulunduğu satırın başına konumlandırmayı sağlar. END İmleci bulunduğu satırın sonuna konumlandırmayı sağlar. PAGE UP Bir üst sayfaya geçmeyi sağlar. PAGE DOWN Bir alt sayfaya geçmeyi sağlar. 2/28/2021

KLAVYE TUŞLARININ GÖREVLERİ (3) • NUMLOCK • Bilgisayarın sağ tarafında bulunan hesap makinasına benzeyen bölmeyi yönetir. Bu tuşun ışığı yanıyorsa rakamlar, yanmıyorsa rakamların altındaki sıra kullanılır. • ESC • Menülü programlarda yanlışlıkla girilen bir bölümden veya programdan çıkmayı sağlar. • FONKSİYON TUŞLARI • F 1’ den F 12’ ye kadar olan tuşlardır. • PAUSE • Akan bir programı geçici bir süre için durdurmayı sağlar. • SPACEBAR (ARA ÇUBUK) • İfadeler arasında boşluk bırakmayı sağlar. • YÖN TUŞLARI • İmlecin yukarı, aşağı, sağa veya sola doğru hareket etmesini sağlar. 2/28/2021

KLAVYE TUŞLARININ GÖREVLERİ (4) Ctrl + F. . . . : Bul F 1: Yardım penceresini açar Ctrl + G. . . . : Git (Word için yazilari sağa F 2: Dosya ve klasörlerin isimlerini yaslar) değiştirmekte kullanılır. Ctrl + H. . . . : Değiştir F 3 : Arama penceresini açar. Ctrl + N. . . . : Yeni dosya F 4 : Adres çubuğu menüsünü açar. Ctrl + O. . . . : Dosya aç F 5: Dosya veya klasörün içeriğini Ctrl + P. . . . : Yazdır yeniler. Ctrl + W. . . . : Aktif dosyayı kapat F 11 : Pencereyi tam ekrana dönüştürür. Ctrl + Z. . . . : Geri al Ctrl + T. . . . : İtalik yazı yazar F 12: Girmis oldugunuz Sayfanin Ctrl + K. . . . : Kalın yazar Kaynak kodlarini Göre bilirsiniz NOT : Klavye tuşlarına her program Ctrl + A. . . . : Tümünü seçer Shift+Delete: Geri D. Göndermeden siler. tarafından farklı görevler yüklenebilir. Bu yüzden programa göre, burada yazılanlardan farklı işlevler de görebilirler. 2/28/2021

SÜRÜCÜLER • Disketlerin çalıştırma biçimleridir. bilgisayarda sürücü isimlerinin sonuna “ : ” işareti bırakılarak yazılır. Bir bilgisayar genel olarak aşağıdaki sürücü çeşitlerine sahiptir. En fazla 6 adettir. Bunlar; • 1=A Disket 4=D Harddisk • 2=B Disket 5=E CD-ROM 3=C Harddisk 6=F Novell 2/28/2021

SÜRÜCÜLER 2/28/2021

CD-ROM sürücü (Compact Disk-Read Only Memory ) Son yıllarda yaygın olarak kullanılmaya başlanan veri depolama birimidir. 650 MB. . . Bir CD'de 24 Ciltlik bir ansiklopedideki yazılar, resimler, video klipler, animasyon ve sesler saklanabilir. Bir program yüklerken 20 -40 disketin takılıp çıkarılması yerine CD-ROM'lar tercih edilir. CD-ROM'lar özellikle çok büyük yer kaplayan çoklu ortamlarda (multimedia=ses+video+resim+animasyon) yazılmış yazılımlar için zorunludur. CD-ROM üzerindeki bilgiler günümüzde değiştirilememektedir. CD-ROM'lara bilgi yazmak için, yazılabilir. CD-ROM'lar kullanılarak CD-ROM yazıcılarla kopyalama yapılmaktadır. CD_ROM sürücülerde müzik CD'leri de dinlenebilir. 2/28/2021

DİSKET SÜRÜCÜ Disket: Yapılan işlemlerin sonuç olarak saklandığı ve tekrar bilgisayara gönderildiği giriş ve çıkış birimidir. Taşınabilirler. Kullanmak için önce formatlamak gerekir. Disketlerin içi dairesel bir yapıda olup track denilen izler ve sektör denilen alanlardan oluşur. Disketler boyutlarına göre ikiye ayrılır: 1 -5. 25 lik 2 -3. 5 luk. Yoğunluklarına göre de 2 ye ayrılır: 1 -High Density(HD)Yüksek yoğunluk 2 -Double Density(DD)Çift Yoğunluk Disket üzerinde bulunan koruma(Write Protect) kapatıldığında disketteki bilgiler yalnızca okunabilir. Yazma ve silme işlemleri yapılamaz. Ancak 2/28/2021 koruma açıldığında yapılabilir.

SES KARTLARI Ses kartları bilgisayarlarda dijital olarak üretilen ses bilgisinin hoparlörlere aktarımını gerçekleştiren veya analog olarak dış ortamdan alınan sesleri dijital olarak bilgisayarda depolamaya yarayan bir donanımdır. Ses kartlarının kullanımı gündemde değil iken kişisel bilgisayarlar anakart üzerinde bulunan bir hoparlörden sağlanan “beep” sesine mahkumdular. 1980 lerin sonlarına doğru ses kartlarının kullanılmaya başlaması ile birlikte bilgisayar kullanıcıları multimedya desteği ile tanıştı ve bilgisayar kullanımı çok daha farklı bir hale geldi. 1989 yılında Creative laboratuvarlarında geliştiren Creative Labs Sound. Blaster® ses kartı piyasaya sürüldü. Daha sonra birçok firma ses kartı üretimine başladı. 2/28/2021

SES OLUŞUMU ve KAYDI Mikrofon Analog Sinyal 2/28/2021

Bilgisayarda üretilen seslerin dış ortama aktarılması 2/28/2021

MONİTÖRLER VE EKRAN KARTLARI Monitörler bilgisayar ile kullanıcı arasındaki temel arabirimdir. Günümüzde farklı tiplerde monitörler olmakla birlikte masaüstü bilgisayarlarda kullanılan temel monitör teknolojisi Katot tüpü (CRT) dür. 2/28/2021

Bir Televizyon İç Yapısı 2/28/2021

Monitörlerde Renkli Görüntü Oluşumu Renkli monitörlerde Katot dan çıkan üç adet elektron beam’ı vardır. Bunlar Kırmızı, Yeşil ve Mavi olarak adlandırılırlar. Ekran ise tek bir fosfor tabakası yerine üç adet (kırmızı, Yeşil ve Mavi) fosfor tabakası ile kaplanmış ve bu tabakalar nokta veya katmanlar şeklinde yerleştirilmiştir. Eğer monitöre yakından bir büyüteç ile bakılır ise bu noktalar ve tabakalar görülebilir. Fosfor tabakasına çok yakın ve tübün iç yüzeyinde shadow mask olarak adlandırılan bir metal panel bulunmaktadır. Bu panel kırmızı , yeşil ve mavi fosfor noktaları ile ayarlanmış çok küçük deliklerle donatılmıştır. 2/28/2021

LCD ekranlar özellikle Notebook bilgisayarlarda kullanılan ekranlardır. Likit kiristallerin elektrik alanına tabi tutularak yönlerini değiştirmesi ve ışığı geçirip geçirmeme prensibine göre çalışmaktadırlar. LCD'nin açılımı Liquid Crystal Display’dir. TFT-LCD monitörlerde ana teknoloji sıvı kristallerdir. Bu kristaller ışığın geçişini engeller ya da ışığı serbest bırakır. TFT ise Thin Film Transistor’dur. Bu teknoloji Active Matrix olarak da geçer. TFT'lerde pikseller transistörler ile denetlenir. Aktif denmesi bu yüzden. Bugün TFT tekniğinin kullanıldığı LCD monitörler standart durumdadır 2/28/2021

EKRAN KARTI 2/28/2021

EKRAN KARTI • İŞLEMCİNİN İŞLEDİĞİ GÖRÜNTÜ BİLGİSİNİ MONİTÖRE GÖNDEREN KARTTIR. • İŞLEMCİDEKİ DİGİTAL BİLGİ EKRAN KARTI İLE ANALOGA ÇEVRİLİR VE MONİTÖRE ÖYLE GÖNDERİLİR 2/28/2021

EKRAN KARTI BIOS RAM VGA ÇİPİ GÖRÜNTÜ BİLGİSİ 2/28/2021 DAC MONİTÖR

RAM • CPU’DAN GELEN GÖRÜNTÜ BİLGİSİNİ ALIR VE SAKLAR • NE KADAR FAZLA OLURSA O KADAR İYİ. PERFORMANSI ÖNEMLİ ÖLÇÜDE ETKİLER. • EKRANA DAHA FAZLA NOKTA KOYMAK VE BU NOKTALARA DAHA FAZLA RENK KULLANMAK İÇİN EKRAN KARTININ BELLEĞİ FAZLA OLMALIDIR. 2/28/2021

GÖRÜNTÜ ÇİPİ • CPU GÖRÜNTÜ VERİSİNİ EKRAN KARTININ BELLEĞİNE BOŞALTIR GÖRÜNTÜ ÇİPİ BU VERİYİ BELLEKTEN ALIR. • BUNUNLA BİRLİKTE BİR TAKIM EFEKTLERİN DE ÇALIŞMASINI SAĞLAR. YANSIMA, KABARIKLIK, 3 D, PARLAKLIK GİBİ. . . • TNT, VOODOO, S 3 BU ÇİPLERE ÖRNEKTİR. . . 2/28/2021

DAC (DIGITAL-ANALOG CONVERTER) • DIGITAL VERİYİ ANALOG’A DÖNÜŞTÜRÜR VE VERİLER BU ŞEKİLDE MONİTÖRE GÖNDERİLİR. 2/28/2021

Fare (Mouse) Encoder 2/28/2021 Klasik Mouse’ lar (toplu) topun sürtünmesi ile harekete eden ve uçlarına encoder bağlı diskler yardımı ile düzlem üzerindeki konumun belirlenmesini sağlar.

Optik Mouse larda düzlemdeki hareket Mouse içerisinde bulunan bir kamera yardımı ile tespit edilmektedir. Optik Mouselar Agilent Technologies tarafından 1999 yılı sonunda piyasaya sürülmüş olup, saniyede 1500 resim alan küçük bir kamera içermekte idi. Optik mouse lar hemen tüm yüzeylerde çalışmakta olup, alt yüzeyde kırmızı bir ışık yayan bir led bulunmaktadır ve bu yayılan bu ışık yüzeyden yansıyarak bir CMOs sensörü tarafından algılanmaktadır. Bu sensör herbir görüntüyü bir Dijital sinyal prosesörüne (DSP) analiz için aktarmaktadır. DSP saniyede 18 Milyon ve üzeri işlem yapabilme kapasitesine sahiptir. Peşpeşe gelen görüntüler işlenerek görüntüler arasındaki farklılıktan hareketle hareket miktarını algılamaktadır. 2/28/2021

Optik Mouse lar Tekerli mouse’lardan şu üstünlüklere sahiptir. ØHareketli parça içermediği için aşınma yoktur ve arıza ihtimali azdır. ØMouse’un içerisine pislik girmesi ihtimali yoktur. ØArttırılmış takip çözünürlüğü (görüntüleme ve işleme) daha hassas cevap verir. ØMouse pad gibi özel yüzeyler gereksinimi yoktur. 2/28/2021

Dokunmatik Ekranlar • İşi parmağınıza yükleyen diğer bir gösterme aygıtı, turizm danışma bürolarında, bankalarda, metroda, alışveriş merkezlerinde, müzelerde ve hava alanlarında sıkça görülen dokunmatik ekranlardır (touch screen). Kullanıcılar komut vermek yada bilgi almak için ekrana dokunurlar. 2/28/2021

DİSKİN KULLANIMA HAZIRLANMASI • BİR DİSK BIOS’A TANITILDIKTAN SONRA HEMEN KULLANILAMAZ. • ÖNCE FDISK KOMUTUYLA PARTITION (BÖLÜMLEME) YAPILIR. • DAHA SONRA HER BÖLÜM FORMAT KOMUTUYLA FORMATLANIR. 2/28/2021

DVD- (Digital Video Disc) • DVD ler görünüşte CD leri andırır. DVD sürücüler de CD sürücülere benzer. • DVD ler Cd lerin 20 katı kadar veri depolayabilir. • Bu özellikleri yüzünden genellikle sinema filmlerinin sayısal ortamda saklanması amacıyla kullanılmaktadırlar. 2/28/2021

Yazıcılar genel olarak şu gruplara ayrılır ØNokta Vuruşlu yazıcılar ØMürekkep püskürtmeli yazıcılar ØLazer yazıcılar ØTermal yazıcılar 2/28/2021

Nokta Vuruşlu Yazıcılar Bu tip yazıcılar genellikle çoklu çıktı alınması gereken yerlerde günümüzde halen kullanılmaktadır. (Muhasebeciler vs. ). Yazma kafası üzerindeki iğnelerin karbon bir şeride vurması ile karakter oluşumu sağlanmaktadır. Baskı kalitesi modern yazıcılara göre kötü olduğu için günümüzde belirli amaçlar dışında pek fazla kullanılmamaktadır. 2/28/2021

Mürekkep Püskürtmeli Yazıcılar Gerek yazma kalitesi, gerekse uygun fiyatları açısından günümüzde en çok kullanılan yazıcılardır. Farklı teknolojilere göre çalışan tipleri vardır. 2/28/2021

Kartuş Baskı Kalitesi 2/28/2021

Laser yazıcılar Baskı kalitesi ve baskı hızı açısından en gelişmiş yazıcılardır. Fiyatlarının pahalı olması dezavantajları olarak sayılabilir. Temel olarak elektrik alanı ile charge edilmiş bir tamburun laser ışını ile elektrik alanından arındırılmış bölümlerine karbon (toner) partiküllerinin yapışması sayesinde çıktı elde edilir. 2/28/2021

2/28/2021

Tarayıcı (Scanner) Tarayıcılar basılı bir metin veya şekli dijital hale getirerek bilgisayara aktarmnak için kullanılan bir elektronik cihazdır. 2/28/2021

2/28/2021

FAX-MODEM KARTI 2/28/2021

MODEM (MODULATORDEMODULATOR) • TELEFON HATLARINI KULLANARAK PC’LERİ BİRBİRİNE BAĞLAMAYA YARAR. • MODULE ETMEK BİR SİNYALİN FREKANSINI DEĞİŞTİRMEK DEMEKTİR. • DEMODULE ETMEK İSE SİNYALİ İLK HALİNE GETİRİR. 2/28/2021

MODEM • DÜŞÜK FREKANSLI SİNYALLER KABLO İLE FAZLA UZAĞA GİDEMEZLER VE YAPILARI BOZULUR. • PC’DEKİ SİNYALLERİN FREKANSI FAZLA DEĞİLDİR. BU NEDENLE PC SİNYALLERİNİN FREKANSI ARTTIRILIR VE UZAĞA GÖNDERİLEBİLİR. BU İŞİ MODEM YAPAR. • KARŞI TARAFTA DA SİNYALİ ILK HALİNE DÖNDÜRÜR. 2/28/2021

2/28/2021

MODEM • MODEMLER SERİ PORTU KULLANARAK İLETİŞİM KURARLAR. • BU İŞ İÇİN GENELDE COM 1, COM 2 SERİ PORTLARI KULLANILIR. • GÜNÜMÜZ MODEMLERİNİN SÜRÜCÜLERİ YÜKLENDİĞİNDE OTOMATİK OLARAK COM 3 PORTUNU OLUŞTURURLAR VE İLETİŞİM İÇİN BU PORTU KULLANIRLAR. 2/28/2021

MODEM • DIGITAL SİNYAL: 0 VE 1 DEĞERLERİNDEN OLUŞUR. • ANALOG SİNYAL: GERİLİM SÜREKLİ DEĞİŞİR. 2/28/2021

Ethernet kartı • Birbirine yakın olan (örneğin aynı binadaki) bilgisayarlar arasında iletişim ve veri paylaşımı sağlamak istendiğinde, bu bağlantı ethernet kartları ile sağlanır. Örneğin bir iş yerinde bulunan bilgisayarlar birbirlerine bağlı ise birinin sattığı maldan diğerinin de haberi olacak, böylece ortak stoklar birlikte kullanılabilecektir. • Ethernet kartları kullanarak bir network (ağ) oluşturmanın ana nedeni kaynaklara erişimdir. Kaynaklar (resources), bilgisayarlara bağlı yazıcılar, sabit diskler üzerindeki dizinler ve dosyalardır. • Bilgisayarların bir ağ oluşturmak üzere birbirine bağlanması şu yararları sağlar: -Bilgilerin paylaşımı. -Merkezi yönetim ve desteği. -Kurumsal çalışma, güvenlik, 2/28/2021