TEMATSKI TURIZAM KULTURNI TURIZAM Kulturni turizam Kulturni turizam

TEMATSKI TURIZAM KULTURNI TURIZAM

Kulturni turizam • Kulturni turizam je formu turizma koja se odnosi na kulturu, nasleđe ili umetnički aspekt destinacije ili iskustva i aktivnosti za turiste, duboke poklonike kulture. • „Kulturnim turistima“ je kultura primarna motivacija za putovanje • Kulturni turizam može biti primarna forma turizma (kada je to osnovni motiv za putovanje) ili sekundarna motivacija turistima (koriste kulturne sadržaje tokom putovanja koja su imala drugi motiv). Kulturni turizam može biti definisan na mnogo načina ali opšte značenje tih definicija se zasniva na učenju, iskustvu i razumevanju resursa i delatnosti drugih kultura

Kulturni turizam • Kulturni turizam podrazumeva „prefinjene forme“ kulture koje treba da dopinesu unapređenju kulture i razvoja koristeći simbole kao što su: Ø muzeji, Ø galerije, Ø značajne građevine, Ø istorijske kuće, Ø izvođačke umetnosti • Karakteristike kulturnog turizma su i svakodnevne kulture poput jela ili kupovine pa i druge subkulturne forma kao što su boks na Tajlandu ili korida u Španiji. • Kulturni turizam može biti definisan, u najširem smislu, kao komercijalna ma-nifestacija čovekovih težnji da vidi kako drugi žive. Turisti žele da vide druge ljude i njihovu autentičnu životnu sredinu, fizičku manifestaciju njihovog života izraženu kroz: umetnost, zanate, muziku, litera-turu, igru, hranu i piće, rukotvorine, jezik, običaje.

Osobine turista u kulturnom turizmu 1. Kulturno motivisani turisti (5 %) - bolje obrazovano stanovništvo, poseduju veća znanja nego što je prosečno pozavanje kulture, bolje obrazovanje i veštine u artikulisanju i iznošenju svojih pogleda na kulturu - pretežno žene i materijalno bolje stojeći ljudi - žele da imaju i kontinuirano povećavaju svoj „kulturni kapital“ 2. Kulturno inspirisani turisti (30 -35%) - turisti kulturno ispirisani posebnim mestima ili muzičkim događajima - ovaj tip turista, generalno želi da posete ovakva mesta samo jednom kao os-tvarenje svog sna i da se najčešće tu ne vraćaju - nepredvidivi za organizaciju i planiranje 3. Kulturno primamljeni turisti (60%) - o kulturnim atrakcijama najčešće saznaje tek po dolasku na destinaciju - koriste dostupnost kulturnih sadržaja, ali na odmor odlaze iz drugih razloga - nepredvidivi za organizaciju i imaju ne-planirane prohteve u

Kulturno nasleđe-prošlost i sadašnjost • Nasleđe koje je stvorila priroda i čovekovo stvaralaštvo posmatraju u simbiozi. Uključena su i „neopipljiva“ dobara kulturnog nasleđa, kao rezultata kreacije ljudskog bića i svedočanstva o raznolikosti kultura i civilizacija. • UNESCO (United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization – Organizacija Ujedinjenih nacija za obrazovanje, nauku i kulturu) je specijalizovana organizacija koja ima za cilj da doprinese saradnji među državama kroz obrazovanje, nauku i kulturu, sa sedištem u Parizu. • UNESCO utvrđuje projekte i mesta od kulturnog i naučnog značaja, kao što su: rezervati biosfere, međunarodna mreža geoparkova, ugroženi jezici i jezičke raznolikosti…

• • • • Tipovi kulturnog nasleđa prema UNESCO klasifikaciji Arheološka nalazišta Dela sa spomeničkim i umetničkim svojstvima Prostorno kult Kurno-istorijske celine Znamenita mesta i kulturna obeležja Folklorno nasleđe Verovanja Jezici Manifestacione vrednosti Ustanove kulture Kulturni pejzaži Kulturne rute Muzika I ples Literatura Tradicionalna medicina Arhivsko i digitalno nasleđe

Kulturno nasleđe • Od Jula 2019. na UNESCO listi svetske baštine upisano je 1121 dobara svetske baštine od kojih je 869 kulturnih, 213 prirodnih i 39 kombinovano. • Po broju dobara upisanih na UNESCO listu svetske baštine prvo mesto dele Italija i Kina sa po 55, Španija 48, Nemačka 46, Francuska po 38, Indija 37, Meksiko 35, Velika Britanija 32, Rusija 29, Iran i SAD 24…

Kulturno nasleđe Srbija ima pet upisanih dobra na UNESCO listu svetske baštine, i to : 1. Stari Ras, upisan 1979. godine, a u okviru ove grupacije su: Stari Ras, Utvrđenje Gradina, Manastir Sopoćani, Manastir Đurđevi Stupovi i Crkva Svetih apostola Petra i Pavla. Đurđevi stupovi Sopoćani 2. Manastir Studenica, upisan 1986. godine I u njegovom okviru: Bogorodičina Crkva, Kraljeva crkva, Crkva Nikoljača i Temelji crkve Sv. Jovana Krstitelja.

3. Srednjevekovni spomenici na Kosovu, upisani od 2004. do 2006. godine, kada su stavljeni na listu dobara u opasnosti i to: Manastir Visoki Dečani, Manastir Pećka Patrijaršija, Manastir Gračanica, Crkva Bogorodice Ljeviške. Pecka patrijaršija Romulijana 4. Gamzigrad – Romulijana, palata Galerija, upisana 2007. godine. 5. Stećci-srednjovekovni nadgrobni spomenici, upisani 2016. godine

Putevi kulture • U novije vreme putevi kulture su predmet velikog interesovanja naučnika iz domena kulturnog turizma, a takođe i samih turista. • 1987. godine Savet Evrope se angažovao na utvrđivanju kulturnih ruta sa sledećim ciljevima: - o podizanje svesti o evropskom kulturnom identitetu, - promociji interkulturnih i religijskih vrednosti i boljeg razumevanja evropske istorije, - čuvanja i unapređenja kulturnog i prirodnog nasleđa radi poboljšanja kvaliteta življenja, društveno-ekonomskog i kulturnog razvoja. Kulturne rute prate istoriju naroda, migracije i prostiranje velikih tekovina evropske civilizacije u oblasti filozofije, religije, kulture, umetnosti, nauke, tehnologije, trgovine, itd . PIP: Barokne rute, Keltske rute, Vikinške rute, Feničanske rute, Tura Mocarta po Evropi, ili vanevropske kao što je Put svile.

Putevi kulture Turistička putovanja kroz istoriju zastupljena su u zemljama čija kultura se ogleda u nasleđu mnogih epoha (Grčka, Italija, Francuska). Putovanja kroz istoriju mogu da se klasifikuju kao: • Putovanja na mesta rekonstrukcije događaja (Borodinska bitka, francuska re-volucija) • Putovanja kroz epohe (vizantijska Grčka, vinčanska kultura, . . ) • Upoznavanje istorijskih ličnosti (Napolen, Kolumbo, . . . ). • Upoznavanje drugih zemalja (kultura putovanja mogu biti usmerena ka upo-znavanju drugih zemalja, gradova, regiona. • Putovanje na mesta istorijskih znamenitosti, društvenog života, turističkih atrakcija (prirodnih i izgrađenih) predstavlja složen turistički proizvod i puto-vanja koja zahtevaju kompleksnu organizaciju). • Tematska kulturna putovanja i posete umetničkim izložbama, (svetska izložba), remek delima svetske arhitekture, (antonio Gaudi – sveta familija (La Sagrada Família)

Kulturni turizam ima svoje osobenosti koje ga čine različitim od drugih vidova turizma i koje doprinose da se: • • • izgrađuje i unapređuje tržište kulturnih vrednosti, naglašava kvalitet i autentičnost iskustava posetilaca, zahteva lični kontakt i razumevanje šireg kulturnog konteksta, prenosi bogastvo i raznovrsnost mesta i kulture, neguje aktivnost i uključivanje posetilaca u lokalnu zajednicu, stvara novi turistički proizvod (nezavisno od novih kapitalnih investicija), razvija programe posete i menadžmenta, razvija programe informisanja i interpretacije, obrazovanja i zainteresovanosti posetilaca, minimizira degradaciju životne sredine, pažljivo traži cilj interesovanja posebnih tržišnih segmenata.

Kulturni turizam Srbije Kulturni turzam u Srbiji se još uvek ne izdvaja kao jasno profilisan vid turizma jer resursi kulture nisu pretvoreni u osmišljene kulturno-turističke proizvode i još uvek čine samo potencijale na kojima može da se razvija kulturni turizam. Bogatstvo kompaktnih urbanih i ruralnih istorijskih sredina, materijalno i nema-terijalno nasleđe različitih istorijskih epoha, etničkih i verskih zajednica, predstavlja značajne resurse u pogledu razvoja kulturnog turizma Srbije. Postoje i brojni nedostaci kao što su: Neadekvatna opremljenost materijalnog kulturnog nasleđa za turističku ponudu Nema sprovedenih aktivnih mera zaštite na većini objekata kulture

Kulturni turizam Srbije U Srbiji se nalaze vredna kulturna dobra, pre svega manastiri Moravski manastiri - Mansija, Ravanica, Kalenić; Fruškogorski manastiri-Krušedol. Mala i Velika Remeta, Novo i Staro Hopovo, Grgeteg… Transromanika - Žiča, Studenica, Sopoćani, Arheološka nalazišta (Lepenski Vir, Vinča, Starčevo, itd. ), Srednjevekovni gradovi i utvrđenja (Kalemegdan, Petrovaradin, Smederevo, Golubac), Stara gradska jezgra (Sremski Karlovci, Beograd, Vršac, Sombor, Niš, Kruševac) Muzeji: Muzej Nikole Tesle, Narodni muzej, Muzej savremene umetnosti, Muzej Jugoslavije, Muzej naivne i marginalne umetnosti, Muzej hleba, Galerija fresaka Kulturne manifestacije koje privlače turiste kao što su: Sajam knjiga u Beogradu, Vukov Sabor, Filmski festivali Niš i Palić,

Kulturni turizam Srbije • PIP: Put rimskih careva Od Sirmijuma na severu do Justinijane Prime na jugu, u Srbiji postoji čak 7 izuzetnih lokacija koje pričaju priču o najmoćnijoj državi svog vremena i o čak 16 imperatora koji su rođeni na tlu Srbije. Sirmijum-Sremska Mitrovica Singidunum-Beograd Viminacijum-Kostolac Trajanov put (table Tabula Traiana, most, tvrđava Dijana)-Kladovo Feliks Romulijana-Zaječar Naisus-Niš Justinijana Prima-Caričin grad, Lebane

Religijski, verski turizam

Religijski, verski turizam • Verski turizam spada u najstariji zabeležen vid turizma • Takva putovanja se ostvaruju zbog poseta različitim religioznim centrima, svetim mestima, spomenicima, lokalitetima, građevinama od kojih mnogi imaju istorijsku i arhitektonsku vrednost. Turista − vernik • je religiozan sasvojim verskem stavom nastoji da redovno ispunjava verske obaveze. • njegovi motivi za putovanje radi učešće u verskim svetkovinama i neposredan boravak na svetim mestima. • iskazuje iskazivanje poštovanja određenom svetitelju, poklanja se njegovim moštima uz očekivanje isceljenja • upoznaje i prihvata temelje svoje vere (pogotovo za one koji žive u drugom verskom okruženju. Verski (religijski) turista • religijska i sveta mesta i atrakcije posećuje iz znatiželje • kulturnom ili obrazovnom obliku turizma.

Religijski, verski turizam • Prema definiciji Svetske asocijacije religijskih putovanja (World Religious Travel Association) religijski turizam je: • putovanje na religijske destinacije; • putovanje na verske skupove; • putovanje sa misionarskim ili humanitarnim namerama; • putovanje sa namerom zajedništva, druženja i prijateljstva.

Hodočašće Hodočašća su, prema enciklopediji živih religija, oblik rituala u kojima vernik do-slovno i simbolično putuje u sveto središte, čime potvrđuje svoj identitet pripadnika jedne specifične religijske tradicije. Poklonička putovanja ili hodočašća se tumače kao darivanje sebe Bogu i to je fizičko putovanje koje često, u simboličnom smislu, predstavlj a „životno“ putovanje pojedinca. • Glavni motivi hodočašća su: • ispunjavanje zapovedi određene religije; • akt pobožnosti na mestu čudesnog ili značajnog događaja; • Proces oslobađanja od grehova; • molitva i potraga za izlečenjem od bolesti, tj. isceljenjem (naročito u katolicizmu); • Prisustvo molitvi sa religijskim vođom; • Prisustvo religijskoj ceremoniji ili predstavi; • Porodična religijska ceremonija; • odlazak na mesta gde se u budućnosti očekuju čudesni događaji.

Hrišćanstvo • Pravoslavni vernici-Jerusalim, Atos (Sveta gora) na kome je i Hilandar. Hristov grob, Jerusalim Manastir Hilandar, Sveta Gora, Grcka

Hrišćanstvo Katolički vernici-Rim, Jerusalim, Santiago de Compostela I

Islam Meka, Saudijska Arabija

Hinduizam Kumbh Mela, Varanasi na reci Gang