TEKNOLOJ TRANSFER UYGULAMALARI 3 Uluslararas Demiryolu Endstrisi ve

TEKNOLOJİ TRANSFERİ UYGULAMALARI 3. Uluslararası Demiryolu Endüstrisi ve Teknolojileri Konferansı 07 Eylül 2016 Mehmet BAYRAKTUTAR Araç Bakım Dairesi Başkanı TCDD Taşımacılık A. Ş 1

TCDD TAŞIMACILIK A. Ş - TARİHÇE TCDD 1. 1. İşletmecilik Tarihçe : 160 Yıl TCDD Taşımacılık A. Ş. 1. 2. Yasal Kuruluş Tarihi 1. 3. Tescil ve Yürürlük Tarihi : 24 Nisan 2013 : 14 Haziran 2016 2

TCDD TAŞIMACILIK A. Ş. FAALİYET ALANI § Yolcu Tren İşletmeciliği • YHT İşletmeciliği • Banliyö İşletmeciliği • Konvansiyonel Yolcu Tren İşletmeciliği § Yük ve Lojistik Hizmet İşletmeciliği § Feribot ile Yük ve Yolcu Taşımacılığı 3

TCDD TAŞIMACILIK A. Ş. FAALİYET KONULARI Şirketin faaliyet konuları : a) Demiryolu ve feribot ile yük ve yolcu taşımacılığı yapmak, b) Yük ve yolcu taşımacılığını tamamlayıcı nitelikteki her türlü taşımaları yapmak ve gerekli lojistik hizmetleri vermek, c) Taşımacılık ve feribot işletmeciliği için gerekli lokomotif, tren seti, vagon, konteyner, treyler, feribot ve benzeri çeken ve çekilen araçlar ile tüm malzeme ve gereçleri temin etmek, montajını ve demontajını yapmak, bakım ve onarımını yapmak, servis hizmetleri vermek ve işletmek, d) Tren muayene, manevra ve ikmal hizmetlerini vermek, e) Demiryolu ve feribot taşımacılığı ile bunları tamamlayıcı nitelikteki diğer taşıma türleriyle yapılacak taşımalar için gerekli haberleşme ve enerji tesisleri, kontrol sistemleri, emniyet sistemleri ile güvenlik sistemleri dâhil her türlü donanım, sistem ve tesis ile sosyal tesisleri kurmak ve işletmek, f) Faaliyet konuları ile ilgili olarak şirket kurmak, yurtiçinde veya yurtdışında kurulmuş ve kurulacak olan ortaklıklara, şirketlere iştirak etmek, kurulmuş şirketleri tamamen veya kısmen devir almak, BU FAALİYET ALANI VE KONULARI İLE İLGİLİ HALİHAZIRDA 21 ADET KURUMSAL MEVZUATIMIZ MEVCUT 4

TCDD BAĞLI ORTAKLIKLAR VE İŞTİRAKLER 5

TCDD TAŞIMACILIK AŞ – Genel Müdürlük Organizasyon Yapısı 6

TCDD TAŞIMACILIK AŞ – Taşra Organizasyon Yapısı 7

MEVCUT ARAÇ PARKI ÇEKEN ARAÇLAR TCDD TAŞIMACILIK AŞ LOKO/SET TİPİ Manevra Lokomotifi Dizel Tren Seti Elektrikli Tren Seti Dizel Anahat Elektrikli Anahat YHT SET TOPLAM YOLCU YÜK TAŞIMACILIĞI TOPLAM ADET 6 101 107 80 - 80 117 - 117 65 371 436 7 118 125 13 285 590 13 878 8

MEVCUT ARAÇ PARKI ÇEKİLEN ARAÇLAR VAGON TİP TCDD TAŞIMACILIK AŞ Yolcu vagonu 525 Jeneratör vagonu 88 Adaptör Vagonu 5 YOLCU TOPLAM 618 Furgon (Das)+Dy 133 Yük vagonu 14. 290 YÜK TOPLAM 14. 423 9

TÜRKİYE DEMİRYOLU TAŞITI İHTİYACI YÜKSEK HIZLI TREN İHTİYACI 125+72 ADET TREN SETİ 2023’ E KADAR ELEKTRİKLİ TREN SETİ (EMU) İHTİYACI 444+60 (DOUBLE DECK) ADET 2023’ E KADAR LOKOMOTİF İHTİYACI 500 ADET 2023’ E KADAR 10

YHT TEMİNİ VE İŞ MODELİ 80 Adet YHT İhalesine Yabancı ve Yerli Firmaların Kurduğu Ortak Şirket Girecektir % 51 -%75 YABANCI ARAÇ ÜRETİCİSİ YERLİ ORTAK ŞİRKET % 49 -%25 YERLİ ARAÇ ÜRETİCİSİ 11

YHT TEMİNİ VE İŞ MODELİ YABANCI ARAÇ ÜRETİCİSİ YERLİ ORTAK ŞİRKET Teknoloji Ekipman YERLİ ARAÇ ÜRETİCİSİ Yerli Tedarikçiler YERLİ ALT YÜKLENİCİ 1 A YERLİ ALT YÜKLENİCİ 2 B YERLİ ALT YÜKLENİCİ 1 C YERLİ ALT YÜKLENİCİ 4 D 12

YHT TEMİNİ VE YERLİLEŞTİRME YABANCI ARAÇ ÜRETİCİSİ YERLİ ORTAK ŞİRKET Teknoloji Ekipman YERLİ ARAÇ ÜRETİCİSİ Ekipman ve hizmetlerin %53’ü yerli olarak karşılanacaktır. Yerli Tedarikçiler YERLİ ALT YÜKLENİCİ 1 A YERLİ ALT YÜKLENİCİ 2 B YERLİ ALT YÜKLENİCİ 1 YERLİ ALT YÜKLENİCİ 4 C D 13

YHT TEMİNİNDE TEKNOLOJİ TRANSFERİ Türk Ticaret Siciline Kayıtlı Yerli Şirket Yabancı Araç Üreticisi Sermaye Oranı % 51 -75 TOT Yerli Araç Üreticisi Sermaye Oranı % 25 -49 TOT TCDD TOT SÜRECİNİ İZLEYECEK VE DENETLEYECEKTİR İMALAT BİLGİSİ KISMİ TASARIM BİLGİSİ A B YABANCI ARAÇ ÜRETİCİSİ YERLİ ORTAĞINA VE YERLİ ALT YÜKLENİCİ FİRMALARA TEKNOLOJİ TRANSFERİ YAPACAKTIR. C 14

YHT TEMİNİNDE TEKNOLOJİ TRANSFERİ YABANCI ARAÇ ÜRETİCİSİ YHT TASARIM PROJESİ TCDD Yabancı Araç Üreticisi § 80 YHT aracının platformunu kullanarak, § Milli YHT için, § Özgün YHT Tasarım Projesi yapacaktır. Milli YHT Araçları § Yerli Ortaklığın Türkiye’deki fabrikasında veya § TÜLOMSAŞ tesislerinde üretilebilir. 15

TEKNOLOJİ TRANSFERİ ÜLKEMİZE KATKILARI • • • • Türkiye’ye yurtdışı kaynaklı yatırım sağlaması Demiryolu yerli sanayisini geliştirmek ve ekosistemi güçlendirmesi Yenilik, yerlileşme ve teknoloji transferinin sağlanması Kilit teknolojilerde yerli firmalara teknoloji transferi yaptırması Demiryolu sektöründe sürdürülebilir bir iş modeli tesis etmesi Ürün ve hizmet kalitesinin geliştirilmesi Yeni istihdam alanlarının yaratılması Yerli sanayinin ihracat potansiyelinin artırılması Yeni istihdam alanlarının yaratılması Uluslararası karşılıklı işbirliği ve yatırım imkânlarının oluşturulması Cari açığın azaltılması Yüklenici firmalar açısından büyük ölçekli uluslararası ihalelerin kazanılması Pazar paylarının arttırılması Ürünlere uzun dönemli talep yaratılması 16

AVRUPALI ARAÇ ÜRETİCİLERİNE GENEL BAKIŞ FRANSA’DA “ALSTOM‘’ FİRMASI: • Dünyanın en önde gelen YHT tren üreticilerindendir. Şirketin ana ürünü olan TGV (Train à Grande Vitesse, yani yüksek hızlı tren) Avrupa’da yüksek hızlı tren ile seyehati sembolize eder. Fransız firma, hızlı tren hattını uygulayan ilk batılı ülke olup Amerika ve Kore gibi ülkeler için bir model olmuştur. İSPANYA İÇİN; CAF ile birlikte AVE YHT setlerini üretmişlerdir. ÇİN İÇİN : CNR ile Fransız ALSTOM Firması Ortak girişim ile Changchun’da CRH 5 Tren Setlerini üretmiştir. Yapılan ihale karşılığında Çinli yetkililer bu ortaklık kapsamında en ileri teknolojilerini paylaşmalarını ve ülkelerine transfer etmelerini istemişlerdir. CRH 5’ler Pendolino dizaynıyla benzeşmekte olup maksimum hızı 250 km/h ’dir. KORE İÇİN: HYUNDAI ROTEM ile birlikte push-pull tipinde 300 km/h hızında 920 araçlık ( 46 YHT Seti ) YHT seti üretmiştir. Bu kapsamda 12 yüksek hızlı tren seti Fransa’da üretilip doğrudan ithal edilmiştir. 34 yüksek hızlı Tren seti; tren bileşenleri hazır olarak yurt dışından tedarik edilerek Kore’de imal edilmiştir. Tren Setleri Nisan 2004’den beri ticari servistedir. 17

ALSTOM TEKNOLOJİ TRANSFERİ REFERANSLARI YÜKSEK HIZLI TREN § Kore - KTX (Kore Hızlı Treni) (1994 - 2004) § ROTEM (HYUNDAI, DAEWOO, HANJIN INDUSTRIES) VISSEM ile birlikte üretilen 20 araçlık 34 adet tren seti § ILJIN ve LG Cable ile birlikte üretilen 500 km. uzunluğunda Katener § LGIS ve SAMSUNG ile birlikte üretilen sinyalizasyon § Çin - CRH 5 (EMU) (2004 – 2007) § CRC, YONGJI & SIFANG ile birlikte üretilen 8 araçlık 60 adet EMU 18

ALSTOM TEKNOLOJİ TRANSFERİ REFERANSLARI LOKOMOTİFLER İran Dizel Lokomotifler (2000 – 2003) Wagon Pars ile birlikte üretilen 100 adet dizel lokomotif Çin Bo. Bo Elektrikli lokomotifleri (2005 - 2008) DATONG and YONGJI ile birlikte üretilen 180 adet ikili lokomotif Çin Co. Co Elektrikli lokomotifleri (2007 - 2010) DATONG, YONGJI and DALIAN ile birlikte üretilen 500 adet lokomotif Kazakistan KZ 8 A ve KZ 24 AT Elektrikli lokomotifleri (2012 – 2015) EKZ ile birlikte üretilen 200 adet ikili yük lokomotifi Yolcu taşımacılığı için 95 adet lokomotif (200 km/h) 19

ALSTOM TEKNOLOJİ TRANSFERİ REFERANSLARI METRO § Xinmin (Şangay Hat 5): 68 araç (4 araçlık 17 adet tren); Sözleşmesi 2001 yılında yapıldı. Kısmen lokalize edildi (%30); %100 SATCO. 5 yıl sonra 17 trenin tümünün bakımı. Sözleşmesi 2008 yılında yapıldı. § Yangpu (Şangay Hat 8): 168 araç (6 araçlık 28 adet tren); Sözleşmesi 2003 yılında yapıldı; %70 lokalizasyon; %100 SATCO § Şangay Hat 1 Uzatma 2: 128 araç (8 araçlık 16 adet tren); Sözleşmesi 2004 yılında yapıldı; %70 lokalizasyon; “%50” PUZHEN § Pudong (Şangay Hat 6): 84 araç (4 araçlık 21 adet tren); Sözleşmesi 2006 yılında yapıldı; Kısmen lokalize edildi; %100 SATCO § Şangay Hat 2 Uzatma 1: 96 araç (8 araçlık 12 adet tren) ; Sözleşmesi 2006 yılında yapıldı + Aralık 2006’da 72 araç (9 tren) ilave edildi; %70 lokalizasyon; “%50” PUZHEN § Şangay Hat 10: 246 araç (6 araçlık 41 adet sürücüsüz tren); Sözleşmesi 28 Ağustos 2007’de yapıldı; %70 lokalizasyon; “%50” PUZHEN § Nanjin Hat 1 & Hat 2: PUZHEN ve SATEE ile birlikte üretilen 6 araçlık 41+35 adet tren seti (2006 - 2011) § Şangay Metrosu Hat 3: PUZHEN ve SATEE ile birlikte üretilen 6 araçlık 26 adet tren seti (2001 - 2004) § Nanjing Hat 3: PUZHEN ve SATEE ile birlikte üretilen 6 araçlık 26 adet tren seti (2004 - 2006) § Şangay Metrosu Hat 8: YANGPU ve SATCO ile birlikte üretilen 6 araçlık 22 adet tren seti (2005 - 2006) § Melbourne Metro Hillside (2001 -2004) BALLARAT ile birlikte üretilen 3 araçlık 58 adet tren seti § Kahire Metrosu(1986) NAT-ENR (Mısır Devlet Demiryolları – Demiryolu Tünelleri İdaresi) için GEC ALSTHOM tarafından teslim edilen 96 adet otomotrise ilaveten SEMAF ( Société Générale Égyptienne de Matériel de Chemin de Fer) ile birlikte üretilen 48 adet römork 1. 046 Araç Lokalize Edildi 20

ALSTOM TEKNOLOJİ TRANSFERİ REFERANSLARI TRAMVAY § Cezayir Tramvay (2013 -. . . ) § Aşama 1 olarak 213 adet Tramvay 1 (devam ediyor) ve § CITAL ile birlikte aşama 2 olarak ilave 200 adet Tramvay § Çin Tramvay (2015 -. . . ) § CNR - SATCO ile birlikte 30 adet Tramvay (devam ediyor) 21

AVRUPALI ARAÇ ÜRETİCİLERİNE GENEL BAKIŞ ALMANYA’DA “SIEMENS’’ FİRMASI: Siemens’in hızlı tren tecrübesi 20. yüzyılın başlarında maksimum 210. 2 km/h hıza ulaşması ile başlamıştır. Siemens sayesinde Deutsche Bahn, Belçika, Hollanda, İsviçre ve Fransa da dahil Avrupa’nın birçok ülkesinde tren işletmeciliği yapmaktadır. İSPANYA İÇİN; Velaro 1 ‘İ Almanya'da üretmiştir. Velaro 2 için RENFE’nin belirlediği Lokal Partner'le çalışmış ancak lokal partner kalite ve üretim konusunda başarılı olamadığından bütün malzeme Krefeld'e geri gönderilerek tren setleri Almanya'da üretilmiştir. • • • ÇİN İÇİN : Kasım 2005'te sözleşme imzalamış ilk 3 treni Almanya'da üretmiş ; diğerlerini Tangchan'da üretmiştir. Tangchan’daki yerli üretimihızda gerçekleştirebilmek için, başta araç gövdeleri, araç ön kısım ve burunlarını, komple set olarak Almanya'dan satın amıştır. Bu iş için 200'den fazla kişi Almanya'da eğitim aldı bu proje için, yaklaşık 200 Siemens çalışanı da Almanya'dan Çin'e gitti. Şu anda 8'li 300 set operasyonda kullanılıyor. Sadece 5 Siemens çalışanı üretim ve operasyona destek olmak amacıyla Çin'de bulunuyor. RUSYA İÇİN: Rusya'nın siparişi olan Velaro Trenler Almanya'da üretildi çünkü, 8 ve 9 adet olarak 2 ayrı sipariş çıktılar. Bu sayı lokalizayon için çok az olduğundan yerli üretim yapılamadı. Şu anda SIEMENS , Rusya ile yoğun şekilde çalışıyor. Ruslar 20 ve daha fazlası araç sipariş etmeyi ve yerli üretmeyi planlıyorlar. , ABD İÇİN : Amtrak için üretilen ABD lokomotifinin ilki lanse edildi. İlk araç Sacramento'daki fabrikada üretildi. Münih'ten ABD'ye oldukça hızlı bir teknoloji transferi yapıldı. Aynı zamanda TRACTION için Alpharetta'daki fabrikaya transfer yapıldı. 22

SİEMENS TARAFINDAN YAPILAN TEKNOLOJİ TRANSFERİ PROJELERİ Yunanistan Desiro OSE 100 ARAÇ Romanya Desiro Romanya 126 ARAÇ Bulgaristan Desiro Bulgaristan 50 araç İspanya Velaro E / E 2 52 araç Çin: Velaro CRH 3 X 500 Tren – 4000 araç Komple üretim kurulumu/ Yüksek yerlilik oranı Kısmi montaj/ Montaj yerlileştirildi Düşük yerlileştirme oranı Rusya Desiro RUS 1200 araç 23

KUZEY AMERİKALI ARAÇ ÜRETİCİLERE GENEL BAKIŞ KANADA’DA “ BOMBARDIER ‘’ FİRMASI: • Bombardier, önde gelen tren üreticilerinden biridir. Uzunca bir süre, şirket yalnızca diğer üreticiler için yüksek hızlı express tren yapımında yardımcı bir iş ortağı olarak hizmet vermiştir. • Şirket, Siemens’in ICE 3 ve Alstom’un TGV ’si de dahil olmak üzere dünya çapında ultra-modern trenlerin %95 inin oluşturulmasında katkıda bulunmuştur. Şimdi, kendi yeni ZEFİRO ekspres trenlerini tasarlamıştır. Bombardier diğer yüksek-hızlı tren markalarının en iyi yanlarını alır. Yeni ZEFİRO 380 modeli, şirketi yüksek hızlı tren pazarının önde gelen bağımsız üreticisi yapabilir. • 24

YERLİLEŞTİRME KAPSAMINDA TÜRKİYE’DE YAPILAN PROJELER • 80 ADET E 68000 projesi Yerlilik oranı : % 27 E 68000 tipi lokomotifin imalatında ROTEM firması ile TCDD ana sözleşmesi ve temin şartnamesinde belirtilen hususlar kapsamında işçilik anlaşması yapılmış olup, söz konusu sözleşmeler kapsamında çelik malzemeler hariç tüm malzemeler ROTEM tarafından sağlanmıştır. Bu kapsamda TÜLOMSAŞ projeye işçilik katkısı sağlamış olup, tutar olarak yaklaşık %27 dolayındadır. Proje kapsamında yapılan işler: 1 - Araç gövdesi imalatı 2 - Boji imalatı 3 - Ön burun FRP kaplanması 4 - Kumanda masası imalatı, FRP kaplanması, malzemelerinin montajı ve testi 5 - Yardımcı Güç Ünitesi dolap imalatı ve malzemelerinin montajı 6 - ECC, Şalter panosu, kontaktör kutusu, arka duvar dolapları imalatı ve malzemelerinin montajı 7 - Soğutma Kulesi imalatı ve montajı 8 - Tüm kablaj ve borulama 9 - Pnömatik sehpa ekipman montajı ve testi 10 - Tüm Fikstür ve kolaylık imalatı 11 - Lokomotif komple montaj test kalite kontrol ve devreye alma 25

YERLİLEŞTİRME KAPSAMINDA TÜRKİYE’DE YAPILAN PROJELER • 20 ADET DE 36000 projesi • Öncelikli olarak blok tren çalıştırılması planlanan hatlarda kullanılmak üzere TÜLOMSAŞ ’ta 20 adet DE 36000 tipi lokomotif üretilmesi için 2012 yılında bir sözleşme imzalanmıştır. • 20 adet lokomotif ticari servise verilmiştir. Yerlilik oranı : % 26, 22 GE kapsamında olan bazı komponentlerin yerli kapsama alınma çalışması sürekli devam etmektedir. Yeni sipariş lokomotifler söz konusu olduğunda, yerlilik oranının %40’a çıkması hedeflenmektedir. 26

YERLİLEŞTİRME KAPSAMINDA TÜRKİYE’DE YAPILACAK PROJELER • 50 adet Elektrikli Anahat Lokomotifi TÜBİTAK’ın E 1000 tipi elektrikli lokomotifte edindiği bilgi ve tecrübe imkânları ile zenginleştirilerek katma değeri yüksek olan teknolojinin yerli olarak üretilme kabiliyetinin kazandırılması projenin öncelikli hedefleridir. Proje kapsamında; 2017 yılında 1 adet prototip, 2018 yılında 15 adet, 2019 yılında 20 adet, 2020 yılında da 14 adet olmak üzere toplam 50 adet yüksek güç ve torklu elektrikli lokomotif temin edilmesi planlanmaktadır. %51 -75’e kadar yerlilik oranı hedefi!! 27

YERLİLEŞTİRME KAPSAMINDA TÜRKİYE’DE YAPILACAK PROJELER • 25 adet İZBAN EMU ALIMI PROJESİ İZBAN A. Ş’nin almayı planladığı 25 setlik EMU araçları için teknik şartname çalışmaları Temmuz 2016 itibariyle başlamıştır. İlk etapta alınacak olan 3 vagonlu 16 setin 13’ü tek katlı, diğer 3 setin orta vagonlarının ise çift katlı (Double-deck) olmasına karar verilmiştir. Üretilecek setlerin İZBAN A. Ş tarafından mevcut işletilen setlerle uyumlu çalışması hedeflenmektedir. Minimum %35 yerlilik payı hedefi 28

TEŞEKKÜR EDERİM 29