TEKNOKENTLERDE VERG VE MUHASEBE UYGULAMALARI DEVLET GELR UZMANI
TEKNOKENTLERDE VERGİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI DEVLET GELİR UZMANI CEM ARSLAN
teknokentler A. Türkiye’deki Ar-Ge Teşviklerinin Genel Değerlendirmesi 5746 sayılı Ar-Ge Kanunu - Ar-Ge indirimi - Gelir vergisi stopaj teşviki - Damga vergisi istisnası - SGK işveren prim desteği 1/11
teknokentler A. Türkiye’deki Ar-Ge Teşviklerinin Genel Değerlendirmesi 4691 sayılı Teknopark Kanunu 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 5/B maddesi ile KDV Kanununun 17/4 -z maddesi 1/11
teknokentler B. Teknoparktaki İşlemler Nasıl Muhasebeleştirilir? Teknopark Yönetmeliğinin 15. maddesine göre, bölgede faaliyette bulunan işletmeler projelerini yönetici şirkete onaylatmak ve bu projeler çerçevesinde faaliyette bulunmak zorundadırlar. Bu nedenle, 5746 sayılı Kanunda yer alan projeye bağlı çalışma esası teknoparklardaki firmalar açısından da geçerlidir. İşletmeler teknoparklarda temel olarak aşağıdaki işlemleri gerçekleştirirler; - Ar-Ge ve yazılım projesine bağlı olarak yapılan giderler - İstisna kapsamında olan veya olmayan satışlar - Çeşitli kurum ve kuruluşlardan alınan hibeler - Seri üretim faaliyetleri 1/11
teknokentler B. Teknoparktaki İşlemler Nasıl Muhasebeleştirilir? Teknoparklardaki tüm faaliyetler yönetici şirketin onayladığı Ar-Ge projesi çerçevesinde gerçekleştirildiğinden, bu bölgelerdeki Ar-Ge ve yazılım faaliyetlerine yönelik harcamalar doğrudan gider yazılmazlar. Bu harcamaların aktifleştirilmesi ve ortaya çıkan gayrimaddi hakkın maliyet bedelinin amortisman yoluyla itfa edilmesi gerekir. Ar-Ge ve yazılım faaliyetinin başarısız olması durumunda ise, yapılan harcamalar muhasebe açısından tek seferde gider yazılır. 1 sıra no. lu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliğine göre, işletmede yeni ürün ve teknolojiler oluşturulması, mevcutların geliştirilmesi ve benzeri amaçlarla yapılan her türlü harcamalardan aktifleştirilmesi gerekenler, “ 263. Araştırma ve Geliştirme Giderleri” hesabının borcuna maliyet bedeli ile kaydedilir. Teknoparklarda yapılan Ar-Ge ve yazılım harcamaları da aktifleştirileceğinden, bu kapsamda yapılan tüm harcamalar “ 263. Araştırma ve Geliştirme Giderleri” hesabına getirilecektir. Bunun tek istisnası “sipariş üzerine yapılan Ar-Ge projeleri”dir. 1/11
teknokentler B. Teknoparktaki İşlemler Nasıl Muhasebeleştirilir? İşletmelerin esas faaliyet konusu yazılım üretimi ve satışı olsa dahi, teknoparklarda projeye dayalı olarak yapılan harcamalar başarılı olmayabilir, ortaya çıkarılan yazılımlar satılmayıp kiralanabilir veya belli bir süre işletmede kullanılabilir. Bu nedenlerle, söz konusu yazılımlarla ilgili “ 152. Mamuller” ve benzeri diğer hesapların çalıştırılması uygun olmayacaktır. Bu çerçevede, teknoparklardaki Ar-Ge ve yazılım faaliyetlerine ilişkin harcamalar için “ 263. Araştırma ve Geliştirme Giderleri” hesabı çalıştırılmalıdır. 1/11
teknokentler B. Teknoparktaki İşlemler Nasıl Muhasebeleştirilir? 1) İlk Madde ve Malzeme Giderleri Örneğin; Kerem Limited Şirketi, 2015 yılında Uludağ Teknokentte faaliyete geçmiş, yeni bir tıbbi cihaz yazılımıyla ilgili projesi yönetici şirket tarafından onaylanmış ve şirket, harcamalarını aşağıdaki şekilde yapmaya başlamıştır. a) Şirket, 500. 000 TL tutarında sarf malzemesi almış ve 60. 000 TL KDV ödemiştir. 1/11
teknokentler B. Teknoparktaki İşlemler Nasıl Muhasebeleştirilir? b) Sarf malzemeleri projede kullanılmıştır. --------------------…/…/2015 ------------------------263. ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME GİD. 500. 000 150. İLK MADDE VE MALZEME 500. 000 ---------------------------------------------------- Buradan da görüleceği üzere, yapılan yazılım harcamaları aktifleştirilmiş ve henüz gider yazılmaya başlamamıştır. 1/11
teknokentler B. Teknoparktaki İşlemler Nasıl Muhasebeleştirilir? 1 sıra no. lu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliğine göre, aktifleştirilmeyen araştırma ve geliştirme giderleri “ 750. Araştırma ve Geliştirme Giderleri” hesabının borcuna kaydedilir. Bu ifadeye göre, aktifleştirilmesi gereken Ar-Ge harcamaları doğrudan “ 263. Araştırma ve Geliştirme Giderleri” hesabına atılacaktır. Teknoparklarda yapılan harcamaların tamamı da aktifleştirildiği için, “ 750. Araştırma ve Geliştirme Giderleri” hesabının kullanılmasına gerek yoktur. Öte yandan, “ 750. Araştırma ve Geliştirme Giderleri” hesabının kullanılması ve bu hesaplarda toplanan tutarların yansıtma hesabı vasıtasıyla yıl sonunda “ 263. Araştırma ve Geliştirme Giderleri” hesabına aktarılmasında da sakınca yoktur. 1/11
teknokentler B. Teknoparktaki İşlemler Nasıl Muhasebeleştirilir? Yukarıdaki muhasebe hesabının maliyet hesapları kullanılarak aşağıdaki şekilde oluşturulması da mümkündür. ---------------------…/…/2015 ------------------------- 750. ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME GİD. 500. 000 150. İLK MADDE VE MALZEME 500. 000 ---------------------31/12/2015 ------------------------- 263. ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME GİD. 500. 000 751. ARA. VE GEL. GİD. YANSITMA HES. 500. 000 ---------------------31/12/2015 -------------------------751. ARA. VE GEL. GİD. YANSITMA HES. 500. 000 750. ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME GİD. 500. 000 ------------------------------------------------------ 1/11
teknokentler B. Teknoparktaki İşlemler Nasıl Muhasebeleştirilir? 2) Amortismanlar Örneğin; Bilkent Cyberparkta yer alan (X) A. Ş. Kasım/2015’te, yazılım projesinde kullanmak üzere 100. 000 TL’ye projeksiyon cihazı ile elektronik test cihazı satın almıştır. ---------------------…/11/2015 -----------------------253. TESİS, MAKİNE VE CİHAZLAR 100. 000 191. İNDİRİLECEK KDV 18. 000 (100. 000 x %18) 102. BANKALAR 118. 000 ---------------------------------------------------- 1/11
teknokentler B. Teknoparktaki İşlemler Nasıl Muhasebeleştirilir? Yıl sonunda bu makineler için ayrılacak olan amortisman tutarı, “ 263. Araştırma ve Geliştirme Giderleri” hesabına atılacaktır. --------------------31/12/2015 ------------------------- 263. ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME GİD. 20. 000 257. BİRİKMİŞ AMORTİSMALAR 20. 000 (100. 000 x %20) ---------------------------------------------------- Ar-Ge ve yazılım faaliyeti dışında başka faaliyetlerde de kullanılan makine ve teçhizata ilişkin amortismanlar, bunların Ar-Ge ve yazılım faaliyetlerinde kullanıldığı gün sayısına göre hesaplanır. 1/11
teknokentler B. Teknoparktaki İşlemler Nasıl Muhasebeleştirilir? ü Teknoparklarda kiralanan gayrimenkuller için yapılan harcamalardan (özel maliyet bedellerinden) Ar-Ge hesabına pay verilir mi? Teknokentlerdeki Ar-Ge faaliyetlerinin başladığı tarihten itibaren yapılan ve teknokentte bulunan gayrimenkuller için sarf edilen özel maliyet bedeli niteliğindeki tutarlar “ 263. Araştırma ve Geliştirme Giderleri” hesabına atılacaktır. Örneğin; Ozan Limited Şirketi, ODTÜ Teknokentte Ocak/2015’te 3 yıllığına bir işyeri kiralamıştır. Ocak/2015’te Ar-Ge faaliyetine başlayan şirket, kiraladığı binanın tesisat ve yalıtımını Mart/2015’te yenilemiş, bunlar karşılığında da 300. 000 TL + 40. 000 TL KDV ödemiştir. --------------------…/03/2015 ------------------------- 264. ÖZEL MALİYETLER 300. 000 191. İNDİRİLECEK KDV 40. 000 102. BANKALAR 340. 000 ----------------------------------------------------1/11
teknokentler B. Teknoparktaki İşlemler Nasıl Muhasebeleştirilir? Özel maliyet hesabına atılacak olan tutarlar, kiralama süresine bölünecek ve her yıl amortisman ayrılacaktır. Örnekteki kiralama süresi 3 yıl olduğundan (300. 000 / 3) 100. 000 TL her yıl amortisman olarak ayrılacak ve bu tutar yıl sonunda “ 263. Araştırma ve Geliştirme Giderleri” hesabına atılacaktır. --------------------31/12/2015 ------------------------- 263. ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME GİD. 100. 000 268. BİRİKMİŞ AMORTİSMALAR 100. 000 (300. 000 / 3) ---------------------------------------------------- Ancak, teknokentteki işyerinin kiralandığı tarihten Ar-Ge çalışmalarının fiilen başladığı tarihe kadar yapılan özel maliyet harcamalarına ilişkin olarak hesaplanan amortismanlar ise Ar-Ge harcaması olarak değerlendirilemeyeceğinden, Ar-Ge hesabına pay verilmesi de söz konusu olmayacaktır. 1/11
teknokentler B. Teknoparktaki İşlemler Nasıl Muhasebeleştirilir? 3) Genel Giderler Teknopark istisnası kapsamına giren faaliyetler ile bu kapsama girmeyen işlerin birlikte yapılması halinde ortak genel giderlerin, bu faaliyetler ile ilgili olarak cari yılda oluşan maliyetlerin birbirine oranı esas alınarak dağıtılması gerekmektedir. Hangi işlerde ne kadar süreyle kullanıldığı tespit edilemeyen sabit kıymetlere ilişkin amortismanlar da, ortak genel giderlerle birlikte dağıtıma tabi tutulur. Bu kapsamda Ar-Ge ve yazılım faaliyetleriyle doğrudan ilgili olmayan; kira, elektrik, su, telefon, doğalgaz, finansman, reklam ve benzeri giderlerden Ar-Ge hesabına pay verilmesi gerekir. Ar-Ge faaliyetiyle doğrudan ilişkilendirilen harcamalar için dağıtım söz konusu değildir. Dağıtım yapılırken referans alınacak tutar, satış hasılatları değil maliyetler olacaktır. 1/11
teknokentler B. Teknoparktaki İşlemler Nasıl Muhasebeleştirilir? Buna göre ortak genel giderlerin dağıtımında; Ortak genel giderler x İstisna kapsamındaki faaliyet dolayısıyla oluşan maliyet (Ortak genel giderler dışındaki) Toplam maliyet formülü uygulanacaktır. Örneğin; Teknopark İstanbul’da faaliyette bulunan (Y) Limited Şirketinin merkezi bölge dışında bulunmakta, istisna kapsamına giren ve girmeyen faaliyetler birlikte yürütülmektedir. Şirketin Teknokentte yürüttüğü yazılım projesine ilişkin 2015 yılı için “ 263. Araştırma ve Geliştirme Giderleri” hesabına doğrudan kaydedilen maliyetleri aşağıdadır: 1/11
teknokentler B. Teknoparktaki İşlemler Nasıl Muhasebeleştirilir? Şirketin istisna kapsamında olmayan faaliyetleri dolayısıyla oluşan maliyetleri ise 4. 000 TL olarak tespit edilmiştir. Ayrıca, tüm faaliyetlere yönelik ortak gider niteliğinde 200. 000 TL harcama yapılmış; yine bu faaliyetlerde ortak kullanılan ve gün esaslı olarak dağıtımı yapılamayan 100. 000 TL amortisman hesaplanmıştır. 1/11
teknokentler B. Teknoparktaki İşlemler Nasıl Muhasebeleştirilir? Buna göre, ortak genel giderlerin dağıtımı aşağıdaki gibi olacaktır: İstisna kapsamındaki faaliyet dolayısıyla doğrudan oluşan maliyet 2. 000 İstisna dışı faaliyetlerle ilgili doğrudan maliyet 4. 000 Ortak genel giderler (200. 000 + 100. 000) 300. 000 İstisna faaliyete isabet eden ortak genel gider 100. 000 [300. 000 x (2. 000 / 6. 000)] İstisna dışı faaliyetlere isabet eden ortak genel gider 200. 000 [300. 000 x (4. 000 / 6. 000)] 1/11
teknokentler B. Teknoparktaki İşlemler Nasıl Muhasebeleştirilir? Böylece, ortak genel giderlerin ve gün esaslı dağıtım yapılamayan amortismanların 1/3’ü Ar-Ge hesabına aktarılacaktır. Ortak genel giderler yıl içinde “ 770. Genel Yönetim Giderleri” hesabına kaydedilmiştir. Ortak kullanılan iktisadi kıymetlere ilişkin amortismanlar ise yıl sonunda dağıtıma tabi tutulacaktır. Buna göre, yıl sonunda Ar-Ge hesabına aşağıdaki kayıt yapılacaktır. --------------------31/12/2015 -------------------------- 263. ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME GİD. 66. 660 771. GENEL YÖN. GİD. YANSITMA HES. 66. 660 (200. 000 / 3) --------------------31/12/2015 -------------------------- 263. ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME GİD. 33. 330 268. BİRİKMİŞ AMORTİSMALAR 33. 330 (100. 000 / 3) ------------------------------------------------------ 1/11
teknokentler B. Teknoparktaki İşlemler Nasıl Muhasebeleştirilir? ü Ar-Ge ve yazılım faaliyetine başlamadan teknoparkta yapılan harcamalardan Ar-Ge hesabına pay verilir mi? Teknokentte faaliyette bulunmak üzere yer kiralayan mükelleflerin bir kısmı, bu faaliyetlerine başlamadan önce işyerinin Ar-Ge çalışmasına uygun hale getirilmesi ve şube açılışı için bazı harcamalar yapmakta ve bu dönem için kira ödemektedir. Ancak, teknokentteki işyerinin kiralandığı tarihten Ar-Ge çalışmalarının fiilen başladığı tarihe kadar yapılan kira ödemeleri ve şube açılışına ilişkin diğer giderler Ar-Ge harcaması olarak değerlendirilemeyeceğinden, Ar-Ge hesabına pay verilmesi de söz konusu olmayacaktır. 1/11
teknokentler B. Teknoparktaki İşlemler Nasıl Muhasebeleştirilir? 4) Personel Giderleri Teknopark Kanununda, bu bölgelerde çalışan personele yönelik gelir vergisi istisnası ile sigorta primi işveren hissesi desteği şeklinde teşvikler sağlanmıştır. Teknokentteki şirketlerin çalıştırdığı personele ödenen ücretler de “ 263. Araştırma ve Geliştirme Giderleri” hesabına atılır. 1/11
teknokentler B. Teknoparktaki İşlemler Nasıl Muhasebeleştirilir? 5) Yurt Dışında Yapılan Harcamalar Teknokentlerde bulunan işletmeler, yazılım ve Ar-Ge çalışmaları sonucu bulunan gayrimaddi haklarını ihracata konu edebilmekte ve bu kapsamda yurt dışında çeşitli harcamalar yapmaktadırlar. Örneğin; (X) Teknokentte faaliyette bulunan (Z) Limited Şirketi, Katar’da yapılacak otel inşaatı ile ilgili deprem riskleri konusunda Teknokentte yazılacak bir programa ilişkin gerekli etütleri yapmak ve verileri toplamak üzere çalışanlarını Katar’a göndermiştir. Bu seyahat için yol, konaklama vb. 50. 000 TL harcama gerçekleştirmiştir. Buna göre, yazılım faaliyetinin teknokentte gerçekleştirilmesi şartıyla, yazılım satışı dolayısıyla elde edilen kazanç vergiden istisna olacaktır. Kurumlar vergisi matrahının tespiti açısından, istisna kapsamında olan faaliyetlere ait yurt dışı gider unsurları da Ar. Ge hesabına dahil edilecektir. 1/11
teknokentler B. Teknoparktaki İşlemler Nasıl Muhasebeleştirilir? 6) Yurt Dışından Alınan Hizmetler Örneğin; İTÜ Arı Teknokentte faaliyette bulunan (X) Limited Şirketi, Amerika mukimi bir şirketten internet üzerinden 100. 000 TL’ye “Simülasyon Yazılım Programı” satın almıştır. Bu yazılımın gayrimaddi hak niteliğinde olduğunun kabulü durumunda, Amerika mukimi firmadan alınan bilgisayar yazılımı karşılığı yapılan telif ödemelerinden ÇVÖA’ya göre % 10 oranında vergi kesintisi yapılması gerekmektedir. Ayrıca, internet üzerinden yurt dışından alınan bilgisayar yazılım lisansı hizmetinden Türkiye’de faydalanıldığından, bu işleme ilişkin hesaplanan (100. 000 x %18) 18. 000 TL KDV’nin (X) Limited Şirketi tarafından 2 no. lu KDV beyannamesiyle beyan edilerek ödenmesi gerekir. 1/11
teknokentler B. Teknoparktaki İşlemler Nasıl Muhasebeleştirilir? Bu işlem aşağıdaki şekilde muhasebeleştirilecektir. ---------------------…/…/…------------------------------- 260. HAKLAR 100. 000 191. İNDİRİLECEK KDV 18. 000 (100. 000 x %18) 102. BANKALAR 90. 000 360. ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR 28. 000 (10. 000 + 18. 000) Kurumlar vergisi stopajı (100. 000 x %10) 10. 000 ---------------------------------------------------------- 1/11
teknokentler C. İstisna Kazancın Tespiti ve Muhasebeleştirilmesi Bir önceki bölümde anlatılan muhasebe işlemleri, teknoparklardaki proje süresince yapılan harcamaların muhasebeleştirilmesine yöneliktir. Başka bir deyişle, teknoparklardaki satışların maliyetinin tespiti ile ilgilidir. Bu bölümde ise, proje sonunda ortaya çıkan gayrimaddi hak, ürün veya yeni sürecin ne şekilde değerlendirileceği ve amorti edileceği anlatılacaktır. 1) Gayrimaddi hak tescili Örneğin; Hacettepe Teknokentte faaliyette bulunan (X) A. Ş. , 2015/Nisan ayı itibariyle 2. 000 TL maliyeti bulunan ve Ar-Ge faaliyetleri sonucu oluşan yeni yazılımına ilişkin gayrimaddi hakkını tescil ettirmiştir. (İstisnadan yararlanmak için, hakların tescil edilmesi şart değildir. ) 1/11
teknokentler C. İstisna Kazancın Tespiti ve Muhasebeleştirilmesi Konuyla ilgili olarak herhangi bir açıklama bulunmadığından, gayrimaddi hak oluşumuyla sonuçlanan bu harcamaların “ 263. Araştırma ve Geliştirme Giderleri” veya “ 260. Haklar” hesabında izlenmesi işletmelerin kendi tercihi olacaktır. Bu çerçevede, gayrimaddi hak oluşumu ile sonuçlanan Ar-Ge faaliyetlerine yönelik harcamalar aşağıdaki şekilde “ 260. Haklar” hesabına aktarılabilecektir. ---------------------…/04/2015 --------------------------- 260. HAKLAR 2. 000 263. ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME GİD. 2. 000 -------------------------------------------------------- 1/11
teknokentler C. İstisna Kazancın Tespiti ve Muhasebeleştirilmesi 2) Ortaya çıkan hakkın amortismanı Ar-Ge faaliyetleri sonucu oluşan gayrimaddi hak, ortaya çıktığı yıldan başlamak üzere amortisman yoluyla giderleştirilecektir. Ar-Ge faaliyetleri sonucunda, tescil edilip edilememesine bağlı kalınmaksızın gayrimaddi hak niteliğinde (patent, faydalı model, yazılım, lisans vs. ) aktifleştirilmesi gereken bir kıymete ulaşılması halinde aktifleştirilen söz konusu harcamalar 5 yılda ve %20 amortisman oranı ile amorti (itfa) edilir. Bu amortismanlar sadece istisnaya tabi kazancın tespitinde dikkate alınacak ve şirketin diğer faaliyetleriyle ilişkilendirilmeyecektir. Ar-Ge harcamaları sonucu aktifleştirilen tutarlar, azalan bakiyeler usulüne göre de itfa edilebilecektir. 1/11
teknokentler C. İstisna Kazancın Tespiti ve Muhasebeleştirilmesi ---------------------31/12/2015 -------------------------750. ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME GİD. 400. 000 268. BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR 400. 000 (2. 000 x %20) ---------------------31/12/2015 -------------------------630. ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME GİD. 400. 000 751. ARA. VE GEL. GİD. YANSITMA HES. 400. 000 ---------------------31/12/2015 -------------------------690. DÖNEM KARI VEYA ZARARI 400. 000 630. ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME GİD. 400. 000 ---------------------31/12/2015 -------------------------751. ARA. VE GEL. GİD. YANSITMA HES. 400. 000 750. ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME GİD. 400. 000 ------------------------------------------------------ 1/11
teknokentler C. İstisna Kazancın Tespiti ve Muhasebeleştirilmesi 3) Gayrimaddi hakkın satışının muhasebeleştirilmesi Örneğin; Bir önceki örnekte yer alan şirket Mayıs/2018’de, Teknokentteki Ar-Ge harcamaları sonucu oluşturduğu yazılımı 5. 000 TL’ye satmıştır. 2015, 2016 ve 2017 yıllarında toplam 1. 200. 000 TL amortisman ayrılmıştır. ---------------------…/05/2018 ----------------------------102. BANKALAR 5. 000 268. BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR 1. 200. 000 263. ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME GİD. 2. 000 649. DİĞ. OLAĞAN GEL. VE KARLAR 4. 200. 000 --------------------------------------------------------- Ar-Ge sonucu oluşan yazılımın satışından elde edilen kazanç kurumlar vergisinden; bu satış işlemi de KDV’den istisnadır. Buna göre; - 4. 200. 000 TL üzerinden %20 kurumlar vergisi - 5. 000 TL üzerinden de %18 KDV hesaplanmayacaktır. 1/11
teknokentler C. İstisna Kazancın Tespiti ve Muhasebeleştirilmesi 4) Ar-Ge faaliyetinin başarısız olması Projelerin tamamlanmasına imkan kalmaması veya projenin başarısızlıkla sonuçlanması nedeniyle herhangi bir iktisadi kıymetin/gayrimaddi hakkın ortaya çıkmadığı durumlarda önceki yıllarda aktifleştirilmiş olan tutarlar projenin başarısızlıkla sonuçlandığı hesap döneminde doğrudan gider yazılır. Bu durumda amortisman uygulaması söz konusu değildir. Bir önceki örnekte yer alan şirketin, 2015/Nisan ayında yazılım faaliyetinin başarısızlıkla sonuçlanmasının tespiti durumunda; ---------------------…/04/2015 ------------------------- 689. DİĞER OLAĞANDIŞI GİD. VE ZAR. 2. 000 01. KKEG 2. 000 263. ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME GİD. 2. 000 ------------------------------------------------------ Böylece şirket, Ar-Ge harcamaları dolayısıyla oluşan tutarları muhasebe kayıtlarında tek seferde gider yazacaktır. Ancak, oluşan bu zarar kurumlar vergisi matrahının tespitinde dikkate alınamayacaktır. 1/11
teknokentler Ç. Kurumlar Vergisi İstisnasının Kapsamı ve Şartları ü Kurumlar Vergisinde “İstisna” Ne Demektir? a) Muafiyet, vergiye tabi gerçek veya tüzel kişilerin verginin kapsamı dışında bırakılmasıdır. Örneğin; Sosyal Güvenlik Kurumu ve TOKİ, yaptıkları işler itibariyle kurumlar vergisi mükellefi olmakla birlikte, KVK’da yer alan hükümler uyarınca kurumlar vergisine tabi tutulmaz ve beyanname vermezler. b) İstisna, verginin konusuna giren bir faaliyetin/işlemin vergilendirilmemesini ifade eder. Örneğin; (X) A. Ş. , Uludağ Teknokentte yer alan şubesinden Ar-Ge ve yazılım faaliyetleri sonucu 100. 000 TL kazanç elde ederse, bu kazanç Teknopark Kanununa göre kurumlar vergisine tabi tutulmaz. Gelirlerinin bir kısmı veya tamamı vergiden istisna olan şirketler, her şartta yıllık kurumlar vergisi beyannamesi ile geçici vergi beyannamelerini verirler. Ticari bilanço karının tespitinde gelir olarak dikkate aldıkları istisna kazançlarını ise beyannamelerinin istisna satırına yazarak vergi matrahının dışında tutarlar. 1/11
teknokentler Ç. Kurumlar Vergisi İstisnasının Kapsamı ve Şartları Gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri, teknopark kazanç istisnasından yararlanırlar. İstisna uygulamasından, tam ve dar mükellef ayrımı gözetilmeksizin tüm mükellefler faydalanır. Teknoparklarda faaliyet gösteren işletmelerin; - 31. 12. 2023 tarihine kadar - Münhasıran (sadece) bu bölgedeki - Yazılım ve Ar-Ge faaliyetlerinden elde ettikleri kazançlar gelir ve kurumlar vergisinden istisnadır. 1/11
teknokentler Ç. Kurumlar Vergisi İstisnasının Kapsamı ve Şartları Teknoparklardaki kurumlar vergisi istisnasından yararlanmak için aşağıdaki 3 şartın yerine getirilmesi gerekir. a) Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığınca belirlenen teknoloji geliştirme bölgelerinde faaliyet gösterilmesi b) Kazancın sadece teknokentlerdeki yazılım ve Ar-Ge’ye dayalı üretim faaliyetlerinden elde edilen gelirlerden olması c) Bölge içi ve dışı faaliyetlerden elde edilen kazanç ayırımının yapılması 1/11
teknokentler Ç. Kurumlar Vergisi İstisnasının Kapsamı ve Şartları ü Teknoparklardaki işletmelerin vade farkı ile kur farkı gelirleri istisna kapsamında değerlendirilir mi? Teknoparklardaki Ar-Ge ve yazılım faaliyetleri dolayısıyla oluşan vade ve kur farklarının istisna kapsamında değerlendirilip değerlendirilmeyeceği konusunda 1 no. lu KVK Tebliğinde veya Gelir İdaresinin özelgelerinde herhangi bir açıklama yapılmamıştır. Tebliğin serbest bölgeler ve Türk Uluslararası Gemi Siciline kayıtlı gemilerin işletilmesinden elde edilen kazançlara yönelik istisna bölümlerinde, bu faaliyetlerden elde edilen kazançlardan doğan alacaklara ilişkin kur farkı ve vade farkı gelirlerinin istisna kapsamında olduğu belirtilmiştir. Her ne kadar Tebliğin teknoparklarla ilgili olan bölümünde kur ve vade farklarına değinilmemişse de, teknoparklardaki Ar-Ge ve yazılım faaliyetlerinden elde edilen kazançlardan doğan alacaklara ilişkin kur farkı ve vade farkı gelirleri de istisna kapsamında değerlendirilmesi gerektiği düşünülmektedir. 1/11
teknokentler Ç. Kurumlar Vergisi İstisnasının Kapsamı ve Şartları ü Teknoparklardaki işletmelerin YMM raporu ibraz etmesi gerekli midir? Teknoparklardaki istisnalardan faydalanmak için YMM tasdik raporu düzenlenmesine gerek yoktur. Teknopark Yönetmeliğinin 15. maddesinde, sadece yönetici şirketlerin YMM tasdik raporu düzenletmesi gerektiği belirtilmiştir. Bölgede faaliyet gösteren işletmeler ise, vergisel teşvik ve istisnalardan YMM raporu olmadan da yararlanabilirler. Ayrıca, yönetici şirketin sorumluluğunu düzenleyen aynı maddede, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığınca istenilen formata uygun olarak hazırlanmış, üçer aylık dönemler halinde yönetici şirkete ve bölgede bulunan girişimcilerin faaliyetlerine ilişkin, kendi serbest muhasebeci mali müşaviri veya yeminli mali müşavirince onaylı bilgilerin üçer aylık dönemi takip eden 60 gün içerisinde Bakanlığa gönderilmesi gerektiği belirtilmiştir. 1/11
teknokentler D. İstisna Dışı Kazançlar Teknoparklarda elde edilen kazançların yalnızca Ar-Ge ve yazılım ile ilgili olanları vergiden istisna tutulur. Bunun dışında kalan kazançlar, teknoparkta elde edilse dahi vergiye tabi olacaktır. 1) Yazılım ve Ar-Ge faaliyetleri dışındaki ticari işlemlerden elde edilen gelirler 2) Yazılım ve Ar-Ge kapsamında olmakla birlikte Bölge dışında yürütülen faaliyetler dolayısıyla elde edilen gelirler 3) Diğer gelirler a) Nakitlerin değerlendirilmesi sonucu oluşan mevduat faizi, repo ve benzeri gelirler b) Yabancı para cinsinden aktifler dolayısıyla oluşan kur farkları c) İktisadi kıymetlerin elden çıkarılmasından doğan gelirler 1/11
teknokentler E. Hibeler İstisnadan yararlanan yazılım ve Ar-Ge projelerine ilişkin olarak TÜBİTAK, KOSGEB ve benzeri kurumlardan hibe şeklinde sağlanan destek tutarları ile diğer kurumların bu mahiyetteki her türlü bağış ve yardımları, kurum kazancına dahil edilecek ve istisnadan yararlandırılacaktır. Örneğin; Defne A. Ş. ’nin Teknopark İstanbul’da bulunan şubesi, gerçekleştirdiği yazılım projesi dolayısıyla Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığından hibe şeklinde 100. 000 TL destek almıştır. Bu durumda; --------------------------------------------------102. BANKALAR 100. 000 602. DİĞER GELİRLER 100. 000 01. Hibe geliri 100. 000 --------------------------------------------------- 1/11
teknokentler E. Hibeler Bu hibenin verilmesi işlemi KDV’ye tabi değildir. 100. 000 TL hibe geliri yukarıda belirtildiği şekilde önce gelire dahil edilecek; daha sonra ise beyannamenin teknopark istisna satırına yazılarak vergiden müstesna tutulacaktır. Teknoparklardaki işletmelerin aldıkları hibelerin, 5746 sayılı Kanunda yer aldığı şekliyle özel fon hesabına alınması söz konusu değildir. Teknoparklardaki firmaların aldıkları hibelerle ilgili olarak yalnızca yukarıdaki muhasebe kaydı yapılacaktır. Geri ödeme koşuluyla sağlanan yardımlar/krediler borç mahiyetinde olduğundan, hibe olarak değerlendirilmeyecek ve ticari kazanca dahil edilmesi de söz konusu olmayacaktır. Ayrıca, hibe ile alınan makine ve teçhizatla ilgili olarak, alınan hibe tutarının amortismana tabi iktisadi kıymetin maliyetinden düşülmesi de söz konusu değildir. 1/11
teknokentler F. Seri Üretim Faaliyetlerinin Vergilendirilmesi Teknopark Yönetmeliğine göre işletmeler, teknoparklarda başlatıp sonuçlandırdıkları Ar-Ge projeleri sonucu elde ettikleri teknolojik ürünün üretilmesi için gerekli yatırımı, yönetici şirketin uygun bulması ve Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının izin vermesi şartıyla Bölge içerisinde yapabilirler. 1 no. lu KVK Tebliğine göre teknoparklarda yer alan girişimcilerin; - Yazılım ve Ar-Ge faaliyetleri sonucu meydana getirdikleri ürünleri seri üretime tabi tutarak pazarlamaları halinde, - Bu ürünlerin satılmasından elde edilen kazançların lisans, patent gibi gayrimaddi haklara isabet eden kısmı istisnaya konu edilecektir. Üretim ve pazarlama dolayısıyla elde edilen kazançlar ise vergiye tabi tutulacaktır. 1/11
teknokentler F. Seri Üretim Faaliyetlerinin Vergilendirilmesi Seri üretim kapsamında elde edilecek kazancın lisans ve patent gibi gayrimaddi haklara isabet eden kısmının belirlenmesinde transfer fiyatlandırması esaslarına göre ayrıştırma yapılacaktır. Seri üretim faaliyetinde çalışan personelin ücretleri gelir vergisi istisnasına tabi değildir. KDV Genel Uygulama Tebliğinin 2014 yılında yayımlanmasıyla birlikte, seri üretim faaliyetlerinde KDV istisnası da aynı şartlara bağlanmıştır. Buna göre, seri üretim sonucu yazılım satışlarında, ürünlerin lisans, patent gibi gayrimaddi haklara isabet eden satış tutarına KDV istisnası uygulanacak, kalan kısım ise KDV’ye tabi olacaktır. 1/11
teknokentler F. Seri Üretim Faaliyetlerinin Vergilendirilmesi ü Bir Faaliyetin Seri Üretim Olup Olmadığı Nasıl Tespit Edilir? Öncelikle yapılması gereken, bir faaliyetin doğrudan satış ve kiralama mı yoksa seri üretim faaliyeti mi olduğunun tespitidir. Ar-Ge ve yazılım faaliyeti sonucu ortaya çıkan bir ürün/gayrimaddi hak; a) Hakkın mülkiyeti bunu üreten şirkette kalmak kaydıyla kiralanabilir b) Doğrudan bir kişi ya da kuruma hakkın tümüyle aktarılması suretiyle satılabilir c) Teknoparklarda seri üretime tabi tutularak oluşturulan misli mal niteliğinde ürün pazarlanabilir ç) Teknoparklarda gerçekleştirilen üretim sürecinde kullanılması sonucu, üretilen ürünlerin bir parçası ya da üretim vasıtası olarak kullanılarak dolaylı şekilde kazanca katkı sağlayabilir. 1/11
teknokentler F. Seri Üretim Faaliyetlerinin Vergilendirilmesi (a) ve (b)’de açıklanan şekilde gayrimaddi hakların satış ve kiralanması sonucu elde edilen kazançların tamamı vergiden istisnadır. 1 NO. LU KVK TEBLİĞİNE GÖRE, (c)’DE BELİRTİLDİĞİ ŞEKİLDE YAPILAN İŞLEMLER SERİ ÜRETİM FAALİYETİ OLARAK DEĞERLENDİRİLİR. (ç) bölümünde belirtilen işlemler sonucu elde edilen kazançlar ise hiçbir şekilde istisna kapsamında değerlendirilmez. (ç)’de belirtildiği şekilde yapılan işlemlerden elde edilen kazançlar ise sadece, KVK’nın 5/B maddesi (sınai mülkiyet hakları istisnası) kapsamında vergiden istisnadır. 1/11
teknokentler F. Seri Üretim Faaliyetlerinin Vergilendirilmesi ü Seri Üretim Kazancının İçindeki Gayrimaddi Hak Tutarı Nasıl Belirlenir? 1 no. lu KVK Tebliğine göre, seri üretim kapsamında elde edilecek kazancın lisans ve patent gibi gayrimaddi haklara isabet eden kısmının belirlenmesinde transfer fiyatlandırması esaslarına göre ayrıştırma yapılacaktır. KVK’daki transfer fiyatlandırması uygulamasında kullanılabilecek yöntemler aşağıdadır; - Karşılaştırılabilir fiyat yöntemi - Maliyet artı yöntemi - Yeniden satış fiyatı yöntemi - Emsallere uygun fiyata yukarıdaki yöntemlerden herhangi birisi ile ulaşma olanağı yoksa mükellefin, işlemlerin mahiyetine uygun olarak belirlenecek diğer yöntemler (İşleme dayalı net kar marjı yöntemi, kar bölüşüm yöntemi ya da mükellefçe belirlenecek diğer yöntemler) 1/11
teknokentler G. Projelerin Bölge İçine veya Dışına Devrolması Teknokentlerde bulunan firmalar devam eden Ar-Ge ve yazılım projeleri henüz bitmeden, söz konusu çalışmaları başka teknokentlerdeki şubelerine aktarılabilmekte veya teknokentlerde başlayan projeler bölge dışındaki şube veya merkezde devam ettirilebilmektedir. 1) Projelerin başka bir teknoloji geliştirme bölgesine devredilmesi Yürütülen Ar-Ge ve yazılım projelerinin, yönetici şirketlerden onay alınmak suretiyle başka bir bölgede devam ettirilmesi durumunda da, bu projeler dolayısıyla elde edilen kazançlar için istisnadan yararlanılabilecektir. 1/11
teknokentler G. Projelerin Bölge İçine veya Dışına Devrolması 2) Projelerin bölge dışına devredilmesi Teknoparklarda bulunan firmalar, bu bölgelerden çıkabilmekte ve projelerini bölge dışında bulunan merkez veya diğer şubeleri aracılığıyla devam ettirebilmektedirler. Örnek 1; ODTÜ Teknokentte şubesi bulunan (Y) Limited Şirketi, sağlık alanında geliştirmek istediği yeni bir yazılımla ilgili projesi çerçevesinde 2014 yılında çalışmalara başlamış ve teknopark şubesinde aşağıdaki şekilde maliyetleri oluşmuştur. 1/11
teknokentler G. Projelerin Bölge İçine veya Dışına Devrolması Şirket, teknoparktaki şubesini 31. 12. 2014 tarihinde kapatmış ve projesini Ankara’da bulunan merkezde yürütülmek üzere devretmiştir. Bu tarihe kadar teknopark şubesi bünyesinde gerçekleştirilen ve henüz tamamlanmamış yazılım projesinin maliyetleri de şirket merkezine devredilmiştir. 01. 2015 tarihinden sonra bu projeyle ilgili olarak teknopark dışındaki merkezde toplam 400. 000 TL Ar-Ge harcaması daha yapılmıştır. Öncelikle, 01. 2015 tarihi itibarıyla, şubenin kapatılması nedeniyle şirket merkezine aktarılan ve burada devam ettirilen Ar-Ge ve yazılım faaliyetleri için yapılan harcamalar şirket merkezi tarafından da aktifleştirilecek ve burada da “ 263. Araştırma ve Geliştirme Giderleri” hesabı kullanılacaktır. 1/11
teknokentler G. Projelerin Bölge İçine veya Dışına Devrolması a) Bölge dışına devredilen projenin başarılı olması Ar-Ge ve yazılım faaliyeti sonucu ortaya bir gayrimaddi hak çıkması halinde, şirketin aktifleştirdiği harcamalar 5 yıl boyunca amortismana tabi tutulacaktır. Örnek 1’de yer alan proje sonucu 2015 yılında alınan lisansın 2016’da 2. 000 TL + 360. 000 TL KDV’ye satılması durumunda yapılacak muhasebe kayıtları aşağıdadır. [Toplam Ar-Ge maliyeti (1. 000 + 400. 000) 1. 400. 000 TL’dir. ] Bu durumda, teknopark dışında bitirilen bu proje dolayısıyla oluşan 880. 000 TL kazancın kurumlar vergisinden istisna edilmesi söz konusu değildir. Ayrıca satış bedeli üzerinden KDV hesaplanacak ve KDV istisnası uygulanmayacaktır. 1/11
teknokentler G. Projelerin Bölge İçine veya Dışına Devrolması ---------------------31/12/2015 ------------------------- 750. ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME GİD. 280. 000 268. BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR 280. 000 (1. 400. 000 x %20) 2015 yılı sonunda Ar-Ge harcamaları için amortisman ayrılması ---------------------31/12/2015 -------------------------630. ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME GİD. 280. 000 751. ARA. VE GEL. GİD. YANSITMA HES. 280. 000 (2. 000 x %20) ---------------------…/…/2016 -------------------------102. BANKALAR 2. 360. 000 268. BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR 280. 000 263. ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME GİD. 1. 400. 000 649. DİĞ. OLAĞAN GEL. VE KARLAR 880. 000 391. HESAPLANAN KDV 360. 000 (2. 000 x %18) -----------------------------------------------------1/11
teknokentler G. Projelerin Bölge İçine veya Dışına Devrolması b) Bölge dışına devredilen projenin başarısız olması Kurumlar Vergisi Kanununun 5/3 maddesine göre, kurumlar vergisinden istisna edilen kazançlara ilişkin giderler veya istisna kapsamındaki faaliyetlerinden doğan zararlar, istisna dışı kurum kazancından indirilemez. Teknopark dışına aktarılan projenin başarısızlıkla sonuçlanması halinde, teknopark şubesi kapatıldıktan sonra merkezde gerçekleştirilen ve aktifleştirilen Ar-Ge harcamalarının doğrudan gider olarak dikkate alınması mümkündür. Ancak, teknopark şubesi vasıtasıyla teknoloji geliştirme bölgesinde yürütülen faaliyetler dolayısıyla yapılan ve daha sonra merkeze aktarılan harcama tutarlarının, KVK’nın 5/3 maddesi hükmü uyarınca gider olarak dikkate alınmasına imkan yoktur. 1/11
teknokentler G. Projelerin Bölge İçine veya Dışına Devrolması Örnekte yer alan 1. 400. 000 TL maliyetli projenin 2015 yılında başarısız olması durumunda aşağıdaki işlem yapılacaktır: ---------------------…/…/2015 -------------------------689. DİĞER OLAĞANDIŞI GİD. VE ZAR. 1. 400. 000 01. Gider yazılacak kısım 400. 000 02. KKEG 1. 000 263. ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME GİD. 1. 400. 000 ------------------------------------------------------ Böylece, teknopark şubesinin maliyetleri dolayısıyla oluşan zarar kurumlar vergisi matrahının tespitinde dikkate alınamayacaktır. 1/11
teknokentler H. Teknokent Faaliyetlerinden Zarar Edilmesi KVK’nın 5/3 maddesinde, iştirak hissesi alımıyla ilgili finansman giderleri hariç olmak üzere, kurumlar vergisinden istisna edilen kazançlara ilişkin giderlerin veya istisna kapsamındaki faaliyetlerden doğan zararların, istisna dışı kurum kazancından indirilmesinin kabul edilmeyeceği belirtilmiştir. Projelerin tamamlanmasına imkan kalmaması veya projenin başarısızlıkla sonuçlanması nedeniyle herhangi bir iktisadi kıymetin/gayrimaddi hakkın ortaya çıkmadığı durumlarda, önceki yıllarda aktifleştirilmiş olan tutarlar projenin başarısızlıkla sonuçlandığı hesap döneminde doğrudan gider yazılır. Ancak, oluşan bu zarar kurumlar vergisi matrahının tespitinde dikkate alınamayacaktır. 1/11
teknokentler H. Teknokent Faaliyetlerinden Zarar Edilmesi Örneğin; (Z) A. Ş. ’nin (X) Teknokentte yer alan şubesindeki istisnaya tabi yazılım faaliyeti başarısızlıkla sonuçlanmış ve şirket 600. 000 TL zarar etmiştir. Ayrıca, şirketin teknopark dışındaki merkezinin kazancı 2. 000 TL’dir. Bu durumda beyanname aşağıdaki şekilde oluşacaktır. 1/11
teknokentler I. Teknokent İstisnasında E-Beyanname Uygulaması Teknopark istisnası, kurumlar vergisi ve gelir vergisi e-beyannameleri üzerinde gösterilerek vergiden istisna edilir. Kurumlar vergisi beyannamesinin düzenleme esasları özetle aşağıdaki şekildedir. a) Öncelikle kurumun Türk Ticaret Kanunu mevzuatı uygulamaları ve TMS’ye göre tuttuğu kayıtlarına göre tespit ettiği ticari bilanço kârı/zararı beyannameye yazılacak ve bu tutara vergi mevzuatına göre belirlenen kanunen kabul edilmeyen giderler (KKEG) eklenecektir. Teknoparklardan elde edilen kazançlar, gelir-gider hesaplarına ve dolayısıyla “ 690. Dönem Karı veya Zararı” hesabına dahil edilmektedir. b) Sonra, vergiden istisna edilecek teknopark kazancı, e-beyannamenin “Zarar Olsa Dahi İndirilecek İstisna ve İndirimler” bölümüne yazılacak ve vergilendirilmeyecektir. Bu çerçevede, teknopark istisnasının matrahtan düşülebilmesi için e-beyannamenin istisnalar bölümünde “Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde Elde Edilen Kazançlar” satırı açılmıştır. 1/11
teknokentler I. Teknokent İstisnasında E-Beyanname Uygulaması 1) Şirketin kârlı olması - teknoparktan kazanç elde edilmesi Örneğin; (X) Teknokentte faaliyet gösteren Canan A. Ş. , bölgedeki projesi çerçevesinde geliştirdiği yazılımı, (Y) Limited Şirketine tüm haklarıyla birlikte satmıştır. Yazılımın satış ve maliyet bilgileri ile şirketin teknopark dışındaki diğer faaliyet sonuçları aşağıdadır. Buna göre şirketin “ticari bilanço karı” (800. 000 + 350. 000) 1. 150. 000 TL olarak bulunacak ve beyannameye dahil edilecektir. E-beyanname ise aşağıdaki şekilde oluşturulacaktır. 1/11
teknokentler I. Teknokent İstisnasında E-Beyanname Uygulaması 1/11
teknokentler I. Teknokent İstisnasında E-Beyanname Uygulaması 2) Şirketin zararlı olması - teknoparktan kazanç elde edilmesi Örneğin; (X) Teknokentinde faaliyet gösteren Demet A. Ş. , bölgedeki projesi çerçevesinde geliştirdiği yazılımı, (Z) Limited Şirketine tüm haklarıyla birlikte satmıştır. Yazılımın satış ve maliyet bilgileri ile şirketin teknopark dışındaki diğer faaliyet sonuçları aşağıdadır. Buna göre şirketin “ticari bilanço zararı” (800. 000 - 350. 000) 450. 000 TL olarak bulunacak ve beyannameye zarar olarak dahil edilecektir. E-beyanname ise aşağıdaki şekilde oluşturulacaktır. 1/11
teknokentler I. Teknokent İstisnasında E-Beyanname Uygulaması 1/11
teknokentler I. Teknokent İstisnasında E-Beyanname Uygulaması 3) Şirketin kârlı olması - teknoparktan zarar edilmesi Örneğin; (X) Teknokentinde faaliyet gösteren Güven A. Ş. ’nin yönetici şirkete onaylatarak geliştirdiği yazılım projesi başarısızlıkla sonuçlanmıştır. Yazılımın maliyet bilgileri ile şirketin teknopark dışındaki diğer faaliyet sonuçları aşağıdadır. Buna göre şirketin “ticari bilanço karı” (1. 000 - 750. 000) 250. 000 TL olarak bulunacak ve beyannameye dahil edilecektir. Teknoparktan elde edilen kazançlar vergiden istisna olduğundan, bu bölgede oluşan zararlar KKEG olarak e-beyannameye eklenecektir. 1/11
teknokentler I. Teknokent İstisnasında E-Beyanname Uygulaması 1/11
teknokentler I. Teknokent İstisnasında E-Beyanname Uygulaması 1/11
teknokentler I. Teknokent İstisnasında E-Beyanname Uygulaması 4) Şirketin zararlı olması - teknoparktan zarar edilmesi Örneğin; Bilkent Cyberparkta faaliyet gösteren (X) A. Ş. ’nin yönetici şirkete onaylatarak geliştirdiği yazılım projesi başarısızlıkla sonuçlanmıştır. Yazılımın maliyet bilgileri ile şirketin teknopark dışındaki diğer faaliyet sonuçları aşağıdadır. Buna göre şirketin “ticari bilanço zararı” (400. 000 + 300. 000) 700. 000 TL olarak bulunacak ve beyannameye toplam zarar tutarı dahil edilecektir. E-beyanname ise aşağıdaki şekilde oluşturulacaktır. 1/11
teknokentler I. Teknokent İstisnasında E-Beyanname Uygulaması 1/11
teknokentler İ. Teknokent Kar/Zararının Ticari Bilançoda Gösterimi Beyannamenin “KKEG” satırına yazılan zararlar kurumlar vergisi matrahının tespitinde zarar olarak dikkate alınmaz. Şirketlerin bilançolarında yer alan “ticari zararların” ise, geçmiş yıl karlarına, yedek akçelere veya sermayeye mahsubu işlemi ile “beyanname uygulamasının” herhangi bir bağlantısı yoktur. Teknopark faaliyet sonucunun zararlı olması durumunda, “ticari bilançolara” eksi olarak etki edecek bu tutarlar şirketin gerçek bir zararını ortaya koyacaktır. 1/11
teknokentler J. Teknokentlerde Sipariş Üzerine Yapılan Projeler Gelir İdaresi tarafından, sipariş usulüne göre yapılan işlerin muhasebeleştirilmesi ve vergilendirilmesi, 5746 sayılı Ar-Ge Kanunu ile Teknokent Kanunu açısından farklı şekilde değerlendirilmiştir. 5746 sayılı Kanun uygulamasındaki sipariş usulüne göre yapılan projelerde “avans” sistemi yerine “kısım” teslim değerlendirmesi yapılmış; teknokentlerdeki “sipariş usulüne göre yapılan projelerle” ilgili ise Gelir İdaresi “avans” sistemini öngörmüştür. Buna göre, sipariş alınan proje bitirilmeden, bu işe ilişkin kar-zarar hesaplanmayacak ve vergilendirilmeyecektir. Sipariş usulüne göre yapılan proje sonucunda elde edilen kazançlar ise vergiden istisna edilecek; bu projeden zarar edilmesi sonucu ortaya çıkan maliyetler ise KKEG olarak beyannameye yansıtılacaktır. 1/11
teknokentler K. KDV İSTİSNASI KDV Kanununun geçici 20. maddesi çerçevesinde, Teknokent Kanununa göre teknoloji geliştirme bölgesinde faaliyette bulunan girişimcilerin kazançlarının gelir veya kurumlar vergisinden istisna bulunduğu süre içinde, münhasıran bu bölgelerde ürettikleri ve sistem yönetimi, veri yönetimi, iş uygulamaları, sektörel, internet, mobil ve askeri komuta kontrol uygulama yazılımı şeklindeki teslim ve hizmetleri KDV’den istisnadır. Buna göre, teknokentlerde hesaplanmayacaktır. üretilen yazılımların satışı üzerinden KDV Kısmi istisna: Kısmi istisna uygulamasında satış bedeli üzerinden KDV hesaplanmaz. Ancak, daha önceki aşamada bu satışla ilgili yüklenilen KDV’ler, KDV beyannamesi üzerinde indirim konusu yapılamaz; yapıldı ise “İlave Edilecek KDV” satırı kullanılarak KDV beyannamesine tekrar eklenir. Kısmi istisnada doğal olarak KDV iadesi de söz konusu değildir. 1/11
teknokentler K. KDV İSTİSNASI İndirim konusu yapılamayan bu vergiler, gelir ve kurumlar vergisi matrahlarının tespitinde işin mahiyetine göre gider, maliyet veya kanunen kabul edilmeyen gider olarak dikkate alınabilmektedir. İndirilemeyecek KDV koşulları sonradan oluşmuş ve yüklenilen KDV’nin daha önce indirim konusu yapılmış olması durumunda, bu tutarların indirilemeyecek KDV haline dönüştüğü vergilendirme dönemine ait 1 No. lu KDV Beyannamesinin “İlave Edilecek KDV” satırına dahil edilmesi suretiyle indirim hesaplarından çıkarılması gerekir. İndirim konusu yapılamayan KDV’nin, Gelir ve Kurumlar Vergisi Kanunlarına göre hangi durumlarda gider, hangi durumlarda maliyet unsuru olarak dikkate alınacağını detaylandırmak gerekirse: - İndirim konusu yapılamayan KDV’nin ilgili olduğu harcama, gelir tablosu hesaplarında doğrudan gider yazılabilecek bir kalemse, KDV de doğrudan gider hesapları ile ilişkilendirilecektir. - İndirim konusu yapılamayan KDV’nin ilgili olduğu harcama, amortismana tabi iktisadi kıymetlere ilişkinse, KDV de aktifte yer alan ilgili maliyet hesabına atılacak ve amortisman yoluyla itfa edilecektir. 1/11
teknokentler K. KDV İSTİSNASI Teknoparklardaki tüm faaliyetler yönetici şirketin onayladığı proje çerçevesinde gerçekleştirildiğinden, bu bölgelerdeki Ar-Ge ve yazılım faaliyetlerine yönelik harcamalar doğrudan gider yazılmazlar. Bu harcamaların aktifleştirilmesi ve ortaya çıkan gayrimaddi hakkın maliyet bedelinin amortisman yoluyla itfa edilmesi gerekir. Buna göre, yazılım projeleri sonucu ortaya çıkan hakların satışı için yüklenilen ve kısmi istisna dolayısıyla indirim hesaplarından çıkarılan KDV, yazılımın maliyetine atılacak ve doğrudan gider yazılamayacaktır. Bu maliyetin de, yalnızca kurumlar vergisinden istisna edilen kazancın tespitinde dikkate alınacağı tabiidir. Örneğin; Teknokentte yazılım çalışmaları yapan (Y) Limited Şirketi, bu faaliyeti süresince; - 2014 yılında 300. 000 TL harcama yapmış ve aktifleştirmiş, bu harcamalar dolayısıyla 25. 000 TL KDV yüklenmiş, - 2015 yılında 200. 000 TL harcama yapmış ve aktifleştirmiş, bu harcamalar dolayısıyla 15. 000 TL KDV yüklenmiştir. 1/11
teknokentler K. KDV İSTİSNASI Şirketin herhangi bir satışı olmadığından, henüz indirim konusu yapılamayan toplam (25. 000 + 15. 000) 40. 000 TL beyanname üzerinde devreden KDV içinde yer almıştır. Teknokent faaliyetleri sonucu ortaya çıkan yazılımın telif hakları 1. 200. 000 TL bedelle satılmış ve bu tutar üzerinden KDV hesaplanmamıştır. Bu durumda şirket, yüklendiği 40. 000 TL’yi indirim hesaplarından çıkaracak ve kurumlar vergisi istisnasına tabi kazancın tespitinde maliyet olarak dikkate alacaktır. 1/11
teknokentler K. KDV İSTİSNASI Girişimcilerin bu bölgelerde veya bölge dışında KDV’ye tabi işlemleri bulunduğunda ve yüklenilen vergilerin ayrımının mümkün olmadığı durumlarda kısmi vergi indirimi söz konusu olacaktır. Örneğin; Teknokentte yazılım çalışmaları yapan (Z) A. Ş. , bu faaliyeti süresince 300. 000 TL harcama yapmış ve 15. 000 TL KDV yüklenmiştir. Şirketin bölge dışındaki merkezi ile teknokent şubesinin ortak genel giderleri 200. 000 TL, genel giderler için yüklenilen KDV ise 25. 000 TL’dir. Teknokent faaliyetleri sonucu ortaya çıkan yazılımın telif hakları 1. 000 TL bedelle satılmış ve bu tutar üzerinden KDV hesaplanmamıştır. Ayrıca bölge dışında KDV’ye tabi satışların tutarı 600. 000 TL’dir. Bu durumda şirket, yazılım faaliyeti dolayısıyla yüklendiği 15. 000 TL KDV’yi teknoparktaki kurumlar vergisinden istisna kazancın tespitinde maliyet olarak dikkate alacaktır. Ayrıca, ortak genel giderler nedeniyle yüklenilen 25. 000 TL KDV’nin kısmi istisnaya isabet eden bölümü aşağıdaki şekilde bulunacaktır. 1/11
teknokentler K. KDV İSTİSNASI Böylece, 15. 625 TL KDV indirim hesaplarından çıkarılacak ve teknokent satış kazancının tespitinde maliyete eklenecektir. 9. 375 TL ise KDV beyannamesi üzerinden indirime konu edilecektir. 1/11
teknokentler K. KDV İSTİSNASI ü Teknokentlerde KDV İstisnasının Şartları 1) Kişi: İstisnanın öncelikli koşulu Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanununa göre faaliyette bulunulmasıdır. Bu çerçevede, sadece teknokentte faaliyette bulunan işletmeler istisnadan faydalanır. 2) Yer: İkinci olarak istisnadan faydalanma “yer” şartına bağlanmıştır. Teknokentte faaliyette bulunan girişimciler sadece bu bölgelerde ürettikleri yazılımlarda KDV hesaplamadan işlem yapabileceklerdir. 3) Süre: Bir diğer koşul “süreye” yöneliktir. KDV istisnası, süre yönünden gelir ve kurumlar vergisini referans almaktadır. 4) İçerik: Son koşul ise “içerikle” ilgilidir. İstisna bu bölgelerde üretilen sistem yönetimi, veri yönetimi, iş uygulamaları, sektörel, internet, mobil ve askeri komuta kontrol uygulama yazılımlarıyla sınırlıdır. Yazılımların güncellenmesi faaliyeti sonucu yapılan teslimler de istisna kapsamında değerlendirilir. 1/11
teknokentler K. KDV İSTİSNASI ü İstisna Kapsamı Dışında Kalan Faaliyetler a) Güncelleme dışında, bir yazılımla ilgili olarak verilen bakım, destek (otomasyon) hizmetleri, teknokent bünyesinde gerçekleştirilse dahi istisna kapsamına alınmaz. b) Yazılım satışı sonrasında kullanıcılara verilecek eğitim hizmetleri istisna kapsamında değerlendirilmez. c) Teknokentte üretilse dahi, oyun programları ve network uygulamaları gibi yazılımlar için istisna uygulanmaz. ç) İşlevlerini yerine getirmek için yazılım kullanan ürün, aygıt, eşya vb. donanımlar ile bu donanımlara ilişkin hizmetler istisna kapsamında değildir. d) Web sitesi aracılığıyla verilen reklam hizmetleri istisna kapsamı dışındadır. e) Yazılım dışında, Ar-Ge çalışmaları kapsamında yer alan teslim ve hizmetler istisna kapsamında değerlendirilmez. 1/11
teknokentler K. KDV İSTİSNASI ü KDV İstisna Uygulaması KDV Kanunundaki teknokent istisnasında, yazılım satışının mal teslimi veya hizmet ifası şeklinde gerçekleştirilmesiyle ilgili bir sınırlama/farklılık yoktur. Bu çerçevede, teknokent içerisinde yapılan faaliyetler sonucunda geliştirilen yazılımın CD veya harici bellek ortamında teslim edilmesi ile elektronik ortamda (internet üzerinden) hizmet ifası şeklinde sunulması işlemleri istisna kapsamındadır. Yazılımların pazarlanması işinin bayi kanalıyla yapılması halinde, teknokent bünyesinde geliştirilen yazılım programlarının bayiye tesliminde KDV istisnası uygulanır. Bayiler tarafından yazılımların satışında ise (bu satış işlemi istisna kapsamında değerlendirilmeyeceğinden) genel hükümler çerçevesinde KDV hesaplanır. 1/11
teknokentler K. KDV İSTİSNASI ü Seri Üretim Kapsamındaki Yazılımların Satışında İstisna 2014 yılında yayımlanan KDV Genel Uygulama Tebliği ile, teknokentlerdeki seri üretim faaliyetlerinde uygulanan KDV istisnasının kapsamı daraltılmış ve 26. 04. 2014 tarihinden önce verilen bazı özelgelerdeki açıklamalar geçersiz kalmıştır. KDV Genel Uygulama Tebliğinde aşağıdaki örneğe yer verilmiştir. “Örnek 2: (A) Ltd. Şti. ’nin Teknoloji Geliştirme Bölgesindeki faaliyetleri neticesinde ürettiği bir ürünün lisans, patent gibi gayrimaddi haklara isabet eden kısmı KDV’den istisnadır. Ancak, söz konusu ürünün seri üretime tabi tutulup pazarlanmasından elde edilen kazancın istisnadan yararlanması mümkün değildir. ” Buna göre Gelir İdaresi, teknokentlerdeki seri üretim faaliyetlerine ilişkin KDV istisnasını, kurumlar vergisi istisnası ile paralel hale getirmiş ve yazılımların seri üretim sonucunda satışında, sadece gayrimaddi hakka isabet eden kısımla sınırlı olmak üzere KDV istisnası uygulanacağını bildirmiştir. 1/11
teknokentler K. KDV İSTİSNASI ü Seri üretim kapsamında satılan yazılımlar dolayısıyla yüklenilen KDV için ne şekilde işlem tesis edilecektir? Teknoparklardaki faaliyetler sonucu oluşturulan yazılımların seri üretime tabi tutularak pazarlanması halinde, hem kurumlar vergisi hem de KDV istisnaları, gayrimaddi haklara isabet eden kazanç ve satış kısmıyla sınırlı olarak uygulanır. Buradan hareketle kısmen uygulanan istisnalar sonucunda, yüklenilen KDV’nin ne kadarlık kısmının indirim veya maliyet olarak dikkate alınacağı hususu önem arz eder. Örneğin; (X) Teknokentinde yazılım faaliyetinde bulunan (Y) A. Ş. , bu bölgede geliştirdiği yazılımı internet yoluyla yurt çapında çeşitli müşterilere satmıştır. Seri üretim olarak değerlendirilen bu satışlardan elde edilen kazançların gayrimaddi haklara isabet eden kısmı transfer fiyatlandırması yoluyla %70 olarak hesaplanmıştır. Satışa ilişkin hasılat bilgileri aşağıdadır; 1/11
teknokentler K. KDV İSTİSNASI 1/11
teknokentler K. KDV İSTİSNASI ü Teknokentlerde KDV Tevkifat Uygulaması Teknoparklarda yapılan yazılım teslimleri KDV’den istisna olduğundan, bu satışlarda alıcılar tarafından KDV tevkifatı uygulanması mümkün değildir. Seri üretim kapsamında yapılan satışlarda ise, satış bedelinin gayrimaddi hakka isabet eden kısmı KDV’den istisna olduğundan, satışların istisna kapsamı dışında kalan KDV’si, alıcılar tarafından tevkifata tabi tutulacaktır. Buna göre, 5018 sayılı Kanunda belirtilen kamu kurum ve kuruluşlarının her türlü hizmet alımı 5/10 oranında tevkifata tabi olduğundan, bu kurum ve kuruluşlara verilen seri üretim şeklindeki yazılım hizmetlerinin KDV’ye tabi bölümü üzerinden 5/10 oranında tevkifat uygulanacaktır. 1/11
teknokentler K. KDV İSTİSNASI ü E-Beyanname Uygulaması Teknokentte ürettikleri yazılımları satan işletmelerin KDV beyannamesi ve eklerindeki bazı bölümleri doldurmaları gerekir. Örneğin; ODTÜ Teknokentinde faaliyet gösteren (X) A. Ş. , 500. 000 TL maliyeti ve 40. 000 TL yüklenilen KDV’si olan projesi sonucu oluşan yazılımını 2. 000 TL’ye satmıştır. Bu durumda KDV e-beyannamesinde aşağıdaki bölümler doldurulacaktır. 1/11
teknokentler K. KDV İSTİSNASI 1/11
teknokentler K. KDV İSTİSNASI ü Teknokentlerde Yüklenilen KDV’ler ile İlgili Muhasebe ve Beyanname İşlemleri Yazılım projesinin başarılı olması ve seri üretime tabi olmaksızın satılması durumunda, kısmi istisna dolayısıyla yüklenilen KDV’ler indirim konusu yapılamaz ve yazılım maliyeti olarak dikkate alınır. Yazılım projesinin başarısız olması durumunda da, KDV Kanununun 30/d maddesine göre, yüklenilen KDV’ler yine indirim konusu yapılamaz ve yazılım maliyeti olarak dikkate alınır. Öte yandan, yazılım projesi sonucu ortaya çıkan ürün seri üretime tabi tutularak satışa konu edilirse, kazanç ve satış tutarının gayrimaddi hakka isabet eden tutarı dışında kalan bölümü kurumlar vergisi ve KDV’ye tabi olacağından, yüklenilen KDV’nin bu kısma isabet eden tutarı da indirim konusu yapılabilecektir. Başka bir deyişle, yazılım projesi sonuçlanıp satış şekli belirlenmeden “İndirilecek KDV’nin” maliyet hesaplarına atılması, işletmelerin aleyhine olacak ve KDV indirim hakkının kaybedilmesi durumu ortaya çıkacaktır. 1/11
teknokentler L. Personelin Gelir Vergisi İstisnası Teknokent Kanununun getirdiği en büyük avantajlardan birisi de, ücretlilere sağlanan gelir vergisi istisnasıdır. Ayrıca SGK işveren payının yarısı da, 5746 sayılı Kanun uygulamasında olduğu gibi Devlet tarafından karşılanır. Kanunun geçici 2. maddesine göre, bölgede çalışan Ar-Ge ve destek personelinin bu görevleri ile ilgili ücretleri, 31. 12. 2023 tarihine kadar her türlü vergiden müstesnadır. Buna göre, çalışanların elde ettiği ücret üzerinden gelir vergisi ve damga vergisi hesaplanmayacaktır. Örneğin; Hacettepe Teknokentte faaliyet gösteren (X) A. Ş. ’nin çalışanı mühendis Selim Görgün’e Ocak/2015’te aylık brüt 4. 000 TL ücret ödenecektir. 1/11
teknokentler L. Personelin Gelir Vergisi İstisnası 1/11
teknokentler L. Personelin Gelir Vergisi İstisnası Teşvikten, ücretlinin kendisi yararlanmaktadır. Gelir İdaresince verilen özelgede de, “Bu hükümlere göre, . . . Bölgesinde çalışan Ar-Ge ve destek personelinin bölge içinde geçirdiği süreye ait ücreti ile Ar-Ge personelinin yönetici şirketin onayı ile yürüttüğü görevle ilgili olarak bölge dışında geçirmesi gereken süreye ait olup, hazırlanacak yönetmelik uyarınca belirlenecek ücret kısmı gelir vergisinden istisna olduğundan, istisna hükmü uyarınca tevkif edilmeyen tutarlar ilgili personelin elde ettiği ücretin bir unsuru olacaktır. ” denilmiştir. Personel ile “net ücret” üzerinden sözleşme yapılması durumunda, vergi ve SGK uygulamalarından bağımsız olarak ücretli yıl boyunca eline geçecek net ücret tutarını bilmektedir. Öte yandan işverenler tarafından, vergi matrahı ve SGK primine esas ücretin bulunması için brüte iblağ işlemi gerçekleştirilmektedir. Teknokentte elde edilen ücretin, gelir ve damga vergisinden istisna edilen bölümü için brüte iblağ yapılmamakta; SGK primi hesaplamasında ise vergiden istisna tutar olup olmadığına bakılmaksızın brüt tutar bulunmaktadır. İşletmeler açısından personel maliyeti ise brüt ücret olmaktadır. “Net ücret” ödemesi yapan işletmeler, istisna edilen gelir ve damga vergisi tutarı kadar az brüt ücret hesaplamakta ve bu tutar işletmelere kalmaktadır. 1/11
teknokentler L. Personelin Gelir Vergisi İstisnası ü İstisna Kapsamına Giren Personel 4691 sayılı Kanun ve Teknokent Yönetmeliğine göre, Ar-Ge faaliyetlerinde doğrudan görevli aşağıdaki niteliklere sahip kişiler Ar-Ge personeli olarak değerlendirilir ve bu kişilere ödenen ücretler gelir vergisi istisnasından yararlandırılır. 1) Araştırmacı: Ar-Ge faaliyetleri ile yenilik tanımı kapsamındaki projelerde, yeni bilgi, ürün, süreç, yöntem ve sistemlerin tasarım veya oluşturulması ve ilgili projelerin yönetilmesi süreçlerinde yer alan en az lisans mezunu uzmanlar 2) Teknisyen: Mühendislik, fen ve sağlık bilimleri alanında yüksek öğrenim görmüş ya da meslek lisesi veya meslek yüksekokullarının teknik, fen ve sağlık bölümlerinden mezun, teknik bilgi ve deneyim sahibi kişiler 3) Yazılımcı personel: Yazılım olarak tanımlanan süreçte çalışıp program geliştiren, üreten, alanında yeterli deneyime veya eğitime sahip nitelikli personel 1/11
teknokentler L. Personelin Gelir Vergisi İstisnası Bunların dışında kalmakla birlikte; - Ar-Ge personeli sayısının %10’unu aşmamak üzere, - Ar-Ge faaliyetlerine katılan veya bu faaliyetlerle doğrudan ilişkili destek personelinin ücretleri de istisna kapsamındadır. Örneğin, insan kaynakları, muhasebe ve finans departmanlarında yer alan çalışanlar destek personeli kapsamında değerlendirilir. Gelir vergisi istisnasından yararlanacak olan destek personelinin sayısı, Ar-Ge personeli sayısının %10’unu aşamaz. Küsuratlı sayılar tama iblağ edilir. Destek personelinin toplam Ar-Ge personeli sayısının %10’unu aşması hâlinde, brüt ücreti en az olan destek personelinin ücretinden başlamak üzere her türlü vergi istisnası uygulanır. Brüt ücretlerin aynı olması hâlinde, ücretine her türlü vergi istisnası uygulanacak destek personeli çalıştığı girişimci tarafından belirlenir. 1/11
teknokentler L. Personelin Gelir Vergisi İstisnası Öncelikle, istisna uygulamasında hangi personelin ücretlerinin istisna kapsamında olduğunun belirlenmesi gerekir. a) Kamu personeli 5018 sayılı Kanunda yer alan tüm kamu görevlileri (Devlet üniversitelerinde çalışan öğretim üyeleri dahil), teknoparklarda çalıştıkları takdirde istisnadan yararlanabilirler. Ayrıca, bölge dışında geçirilen sürelerle ilgili istisna kapsamına alınan ücretler konusunda, üniversite bünyesinde kadrolu olan öğretim elemanları için daha yüksek bir istisna oranı (%50) belirlenmiştir. b) Yönetici şirketlerde çalışan personel Ar-Ge faaliyetinde görev alsın almasın; teknik personel kapsamında olsun olmasın; teknokent yönetici şirketleri bünyesinde çalışan personelin ücretlerine gelir vergisi istisnası uygulanması mümkün değildir. 1/11
teknokentler L. Personelin Gelir Vergisi İstisnası c) Geçici ve sözleşmeli personel Teknokentlerdeki proje süresi ile sınırlı olarak çalışacak ve proje kaynaklarından ücret alacak geçici ve sözleşmeli personele münhasıran Ar-Ge ve yazılım faaliyetlerine ilişkin görevleri ile ilgili olarak yapılan ücret ödemeleri için gelir vergisi istisnası uygulanacaktır. ç) Şirket ortaklarının ve yönetim kurulu üyelerinin durumu Teknokentteki firmalarda fiilen çalışan şirket ortaklarına bu çalışmaları karşılığında ödenen ücretler, diğer şartları da taşıması kaydıyla 4691 sayılı Kanunda yer alan gelir vergisi istisnasından faydalandırılacaktır. d) Emekli personelin durumu Emekli olduktan sonra tekrar teknokentte yürütülen Ar-Ge ve yazılım projelerinde çalışılması karşılığı elde edilen ücretler gelir vergisinden istisna edilecektir. 1/11
teknokentler L. Personelin Gelir Vergisi İstisnası e) Serbest meslek erbabına ödenen tutarlar 4691 sayılı Kanun kapsamındaki istisnaya, sadece ücret gelirleri dahil olduğundan, işletmelerde ücretli olarak çalışmayan ve serbest meslek erbabı olan kişilerden (mühendis, mimar, doktor, avukat vs. ) alınan hizmetler karşılığında ödenen tutarların gelir vergisi istisnası kapsamında değerlendirilmesi mümkün değildir. f) Başka firmaların çalışanlarına ödenen tutarlar Teknokent firmalarının bir kısmı, başka şirketlerin personelini geçici bir süreyle teknokentteki projelerde çalıştırmakta ve diğer şirketlere bu hizmet için ödeme yapmaktadırlar. Teknokentteki şirketlerin bordrolu personeli olmayıp, başka firmalarda çalışan kişiler için ödenen tutarların istisna kapsamında değerlendirilmesi mümkün değildir. 1/11
teknokentler L. Personelin Gelir Vergisi İstisnası ü İstisna Kapsamına Giren/Girmeyen Ödemeler İstisna kapsamına giren personel tespit edildikten sonra, bu kez de bu personelin ücretinin ne kadarlık bölümünün istisnaya tabi tutulacağının belirlenmesi gerekir. 4691 sayılı Kanun ve Teknokent Yönetmeliğinde ücret istisnasının ne şekilde uygulanacağı belirlenmiştir. Teknokent Yönetmeliğine göre; - İstisna kapsamındaki çalışma sürelerinin hesabında, haftada 45 saatin üzerindeki süreler ve ek çalışma süreleri dikkate alınmaz. - Hak kazanılmış hafta tatili ve yıllık ücretli izin süreleri ile Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanunda belirtilen tatil günleri gelir vergisi stopajı teşviki uygulamasında dikkate alınır. - Hesaplamada küsuratlı sayılar bir üst tamsayıya iblağ edilir. - Ar-Ge ve destek personelinin bu Kanun kapsamında elde ettiği tüm gelirler (ücret, prim, ikramiye ve benzeri ödemeler) istisna kapsamına dahildir. 1/11
teknokentler L. Personelin Gelir Vergisi İstisnası Yönetmelikte tam olarak belirtilmemekle birlikte, yıllık izin sürelerinin çalışma günü olarak kabul edileceği sonucuna varılmaktadır. Ar-Ge ve destek personelinin Teknokent Kanunu kapsamında elde ettiği tüm gelirler (ücret, prim, ikramiye ve benzeri ödemeler) istisna kapsamına dahildir. Buna göre, personele her ay ödenen ücret dışında yılın çeşitli dönemlerinde; - ikramiye - yakacak parası - bayram parası - yemek yardımı - kira yardımı gibi adlar altında yapılan ek ücret ödemeleri de Ar-Ge personeline tanınan gelir vergisi istisnası kapsamında değerlendirilir. 1/11
teknokentler L. Personelin Gelir Vergisi İstisnası ü Şirket ortaklarına ödenen huzur hakları, gelir vergisi istisnası kapsamında değerlendirilir mi? Teknokentteki projelerde fiilen çalışan şirket ortaklarına bu çalışmaları karşılığında ödenen ücretlerin, diğer şartları da taşıması kaydıyla 4691 sayılı Kanunda öngörülen gelir vergisi istisnasından faydalandırılması mümkündür. ü İhbar tazminatı istisnaya konu edilir mi? İş Kanununa göre teknokentte çalışan personelin işten çıkarılması veya bu personelle ikale sözleşmesi imzalanması durumunda, kişilere ihbar tazminatı ödenebilmektedir. 4691 sayılı Kanun kapsamında iş akdinin feshi suretiyle ödenen ihbar tazminatları, Ar-Ge faaliyetine ilişkin bir ücret ödemesi niteliğinde olmadığından ve işte bir fiil çalışılan süreye bağlı olarak ödenmediğinden, bu ödemeler dolayısıyla ücret istisnası uygulanması mümkün değildir. 1/11
teknokentler L. Personelin Gelir Vergisi İstisnası ü Bölge Dışında Geçen Sürelere İlişkin İstisna Uygulaması Teknokent Yönetmeliğinin 37/e maddesine göre; - Bölgede yer alan girişimcilerin yürüttükleri yazılım ve/veya Ar-Ge projesi kapsamında çalışan Ar-Ge personelinin, - Bölgede yürüttüğü görevle ilgili olarak yönetici şirketin onayıyla, bölge dışında geçirdiği sürelere ait bu çalışmaları kapsamında elde ettikleri ücretlerinin - Üniversite bünyesinde kadrolu olan öğretim elemanları için % 50’si, diğer Ar. Ge personeli için % 25’i gelir vergisinden müstesnadır. 1/11
teknokentler L. Personelin Gelir Vergisi İstisnası Teknokent Yönetmeliğiyle getirilen bu şartlar çerçevesinde; - Öncelikle, yazılım ve Ar-Ge projesinin bir kısmının bölge dışında yürütülmesinin zorunlu olması ve bunun gerekçeleri ile birlikte yönetici şirkete başvurulması - Bu durumun yönetici şirket tarafından tespit edilerek onaylanması - Son olarak da, bölge dışında yapılan çalışmaların gerçekleştirdiği şirket/kurum/kuruluştan alınan yazının yönetici şirkete verilmesi gerekir. 1/11
teknokentler L. Personelin Gelir Vergisi İstisnası ü Brüte İblağ Edilmesi Gereken Ücret Teknokent Yönetmeliğinin 37. maddesinde, “Ücretin brüte iblağ edilmesi gerektiği durumlarda brüt ücret kanunla sağlanan vergi teşvikleri dikkate alınmaksızın hesaplanır. ” hükmü yer alır. Gelir İdaresi, istisnaya tabi ücret kısmının brütleştirilmemesi gerektiğini söylemiş, SGK uygulamasında ücretin brütleştirilip brütleştirilmeyeceğinin ise SGK’nın görev alanında olduğunu belirtmiştir. Örneğin; Uludağ Teknokentte faaliyet gösteren (X) A. Ş. ’nin yazılım projesinde görevli teknisyen Mustafa Aytaç aylık net 3. 100 TL ücret geliri elde etmektedir. Bölgede geçirilen süreler çerçevesinde yapılan hesaplamada, bu kişinin ücretinin yarısına istisna uygulanması gerektiği sonucuna varılmıştır. 1/11
teknokentler L. Personelin Gelir Vergisi İstisnası 1) SGK matrahı ve primi 2) Gelir vergisine tabi matrah ve gelir vergisi 1/11
teknokentler L. Personelin Gelir Vergisi İstisnası 3) Gelir vergisinden istisna olan ücret 4) Damga vergisi tutarı Böylece; 1/11
teknokentler L. Personelin Gelir Vergisi İstisnası Örnek 1; Hacettepe Teknokentinde bulunan (Z) A. Ş. ’nin çalıştırdığı bekar mühendis Ece Ayçin, yazılım faaliyeti çerçevesinde 2. 000 TL net ücret elde etmektedir. Bölgede geçirdiği süreler çerçevesinde yapılan hesaplamalar sonucu, 2015/Ocak ayında elde ettiği ücretin yarısının vergiden istisna olduğu tespit edilmiştir. SGK mevcut uygulamasında, ücretin istisnaya tabi olup olmadığına bakmaksızın, SGK matrahının tespitinde ücretin brütleştirilmesini istemektedir. Teknokent firmaları da bu çerçevede işlem tesis ettiğinden, SGK matrahının brütleştirilmesinde gelir vergisi istisnası dikkate alınmadan brüt ücrete ulaşılmaktadır. Bu durumda; 1/11
teknokentler L. Personelin Gelir Vergisi İstisnası 1/11
teknokentler L. Personelin Gelir Vergisi İstisnası olacaktır. Hesaplanan gelir vergisinin 90, 11 TL’si asgari geçim indirimi olarak ücretliye ödenecektir. Teknokentlerdeki işletmeler açısından brüt ücret, ilk maliyet bölümünü oluşturur. Bu tutarın bir kısmı teşvikler dikkate alınarak Devlete, kalan kısmı ise ücretliye ödenir. İşveren açısından 2. maliyet ise, desteğe tabi olan SGK işveren payları olarak karşımıza çıkar (Tehlike sınıfı “ 2” olarak dikkate alınmıştır). 4691 sayılı Kanun uygulamasındaki SGK işveren prim desteği de aşağıdaki şekilde hesaplanır. 1/11
teknokentler L. Personelin Gelir Vergisi İstisnası - Böylece, işveren 279, 76 TL az SGK işveren payı ödemiştir. - İşverenin 2. 000 TL net ücret + 90, 11 AGİ ödediği bir personel için maliyeti (2. 608, 21 + 335, 71) 2. 943, 92 TL olmaktadır. - Artan oranlı gelir vergisi tarifesi nedeniyle, yıl içinde elde edilen avantaj daha da yüksek olacaktır. 1/11
teknokentler L. Personelin Gelir Vergisi İstisnası 1/11
teknokentler L. Personelin Gelir Vergisi İstisnası 1/11
teknokentler L. Personelin Gelir Vergisi İstisnası 1/11
teknokentler M. Harç ve Damga Vergisi İstisnası Teknoloji geliştirme bölgelerinde faaliyette bulunan yönetici şirketler, 4691 sayılı Kanunun 8. maddesine göre, Kanunun uygulanması ile ilgili işlemlerde düzenlenen kağıtlar bakımından damga vergisi ve harçlardan muaf olup, yönetici şirket statüsünde bulunmayan işletmelerin damga vergisi ve harç muafiyeti yoktur. Teknokentlerde yer alan işletmelerin yararlanabilecekleri harç ve damga vergisi istisnası ise çok sınırlıdır. 1. Harç İstisnası Harçlar Kanununun “Harçtan Müstesna Tutulan İşlemler” başlıklı 59. maddesinde, teknoparklarda yer alan gayrimenkullerin ifraz, taksim veya birleştirme işlemlerinin vergiden istisna edileceği belirtilmiştir. Teknokentteki işyerlerinin mülkiyeti genel olarak üniversitelere, kamu kurumlarına veya yönetici şirketlere aittir. Teknokentte faaliyette bulunan işletmelerin mülkiyet sahibi oldukları durum uygulamada ortaya çıkmamaktadır. 1/11
teknokentler M. Harç ve Damga Vergisi İstisnası 2. Damga Vergisi İstisnası 4691 sayılı Kanunun geçici 2. maddesi uyarınca, teknoloji geliştirme bölgelerinde çalışan Ar-Ge ve destek personelinin, münhasıran bölgedeki bu görevleri nedeniyle elde ettikleri ücretlere ilişkin düzenlenen kağıtlar 31. 12. 2023 tarihine kadar damga vergisinden istisnadır. Buna göre, bölgede çalışan Ar-Ge ve destek personelinin bu görevleri ile ilgili ücretleri 31. 12. 2023 tarihine kadar her türlü vergiden müstesna olduğundan, bu personel ile ilgili ücret bordrolarına damga vergisi istisnası uygulanacaktır. 1/11
teknokentler M. Harç ve Damga Vergisi İstisnası ü Muhtasar Beyanname Üzerinden Ödenen Damga Vergisi İstisnaya Tabi Midir? Damga vergisi istisnası, sadece ücret dolayısıyla düzenlenen kağıtları kapsadığından, teknokent faaliyetleri nedeniyle Gelir İdaresi ve SGK’ya verilen beyanname ve bildirimlere damga vergisi istisnası uygulanması söz konusu değildir. ü Kıdem tazminatı ödemeleri damga vergisi istisnasına konu edilir mi? İş Kanununa göre teknokentte çalışan personelin işten çıkarılması veya bu personelle ikale sözleşmesi imzalanması durumunda, kişilere kıdem tazminatı ödenebilmektedir. Teknokentte bulunan şirketlerin çalışanlarının işten ayrılması nedeniyle yapılacak olan kıdem tazminatı ödemesi, bölgede çalışan Ar-Ge ve destek personelinin münhasıran bu görevine istinaden yapılan ücret ödemesi olarak değerlendirilemeyeceğinden, söz konusu tazminatın ödenmesine ilişkin olarak düzenlenen kağıdın (ücret bordrosunun) damga vergisine tabi tutulması gerekir. 1/11
teknokentler N. 5746 -4691 sayılı Kanun Farklılık ve Benzerlikleri 1/11
teknokentler N. 5746 -4691 sayılı Kanunun Farklılık ve Benzerlikleri 1/11
teknokentler O. Sınai Mülkiyet Hakkı İstisnası (KVK 5/B) Teknokentlerde uygulanan istisnanın bir benzeri, teknokent dışında kalan ve Ar-Ge faaliyetiyle uğraşan işletmeler ile Ar-Ge sonucu oluşan patent veya faydalı modellerinde bulunduran şirketlere de tanınmıştır. Kurumlar Vergisi Kanununa eklenen 5/B maddesiyle, Türkiye’de gerçekleştirilen araştırma, geliştirme ve yenilik faaliyetleri ile yazılım faaliyetleri neticesinde ortaya çıkan buluşların; a) Kiralanması neticesinde elde edilen kazanç ve iratların b) Devri veya satışı neticesinde elde edilen kazançların c) Türkiye’de seri üretime tabi tutularak pazarlanmaları hâlinde elde edilen kazançların ç) Türkiye'de gerçekleştirilen üretim sürecinde kullanılması sonucu üretilen ürünlerin satışından elde edilen kazançların patentli veya faydalı model belgeli buluşa atfedilen kısmının % 50’si kurumlar vergisinden müstesnadır. 1/11
teknokentler O. Sınai Mülkiyet Hakkı İstisnası (KVK 5/B) İstisna uygulaması için Türk Patent Enstitüsünden (TPE) incelemeli sistem ile patent veya araştırma raporu sonucunda faydalı model belgesi alınması gerekmektedir. Örneğin, 5746 sayılı Ar-Ge Kanunundaki teşviklerden faydalanarak Ar-Ge projesi yürüten bir işletme, bu faaliyetler sonucunda incelemeli sistem ile patent veya araştırma raporu sonucunda faydalı model belgesi alırsa, bu kapsamda elde edeceği kazancın yarısına istisna uygulayacak; bu hakkın kiralanması, devri veya satışı da KDV’den istisna olacaktır. Bu sistem, 5746 sayılı Ar-Ge Kanunu uygulamasının tamamlayıcısı niteliğindedir. 5746 sayılı Kanunda Ar-Ge harcamaları desteklenirken; bu sistem ile birlikte Ar-Ge sonucu oluşan ürünün satış kazancı desteklenmektedir. 4691 sayılı Teknokent Kanunu ile patent ve faydalı modele dayalı satış istisnasından birlikte yararlanılamaz. Bu istisnadan yararlanmak için doğrudan Ar-Ge faaliyetini gerçekleştirmek şart değildir. İncelemeli sistem ile patent veya araştırma raporu sonucunda faydalı model belgesini satın alan ve bunlardan gelir elde eden işletmeler de istisnadan faydalanır. 1/11
cemarslan 80@gmail. com
- Slides: 111