Teknikat e modelimit dhe Krkesat e menaxhimit Teknikat

Teknikat e modelimit. . dhe. . Kërkesat e menaxhimit Teknikat e modelimit në procesin e biznesit: Kërkesat funksionale dhe jofunksionale Prishtine 2015 1

Idea kryesore • The SDLC është proces me të cilin organizimi lëviz – nga sistemi aktual • që quhet as-is system – drejt një sistemi të ri • që quhet to be system. • Produkt (output) i planifikimit – kërkesat e sistemit • siguron ide të përgjithshme për to-be system, • përcakton fushëveprimin e projektit, • siguron planin fillestar të punës. 2

Faza…. . • Faza e analizës shtron idetë e përgjithshme për kërkesat e sistemit dhe i përpunon ato në – – defininim të detajuar të kërkesave, modele funksionale, modele të strukturuara, modele të sjelljes /komportimit që së bashku formojnë propozimin e sistemit. • Propozimi i sistemit gjithashtu përfshin deliverables e menaxhimit të projektit të rishikuar – të tilla si analiza e fizibilitetit dhe plan-pune. 3

Qëllimi…. • Qëllimi i fazës së analizës – që vërtetë të kuptohen kërkesat e sistemit të ri – për të zhvilluar një sistem që i adreson ato – ose për të vendosur se një sistem i ri nuk është i nevojshëm. • Propozimi i sistemit i paraqitet komitetit për aprovim nëpërmjet një sistemi walk-through (shëtitje nëpër). – sistemi walk-through (shëtitje nëpër) • një takim në të cilin konceptet për sistemin e ri paraqiten për /para përdoruesit, menaxherët dhe vendimmarrësit kyç. • Sistem analisti inkorporon dizajnin fillestar të sistemit 4

Definicionet kyqe: • Sistemi as-is: - sistemi aktual mundet ose jo të kompjuterizohët • Sistemi to-be – sistemi i ri që bazohet në kërkesat e azhurnuara • Sistemi i propozuar – deliverable kyq që dalin nga faza e analizes Determinimi i kërkesave është hap i rëndësishëm i gjithë SDLC. 5

Tipet e kërkesave • Kërkesat funksionale – Procesi të cilin sistemi ka për ta kryer – Informacionet të cilat sistemi duhet ti përmbajë • Kërkesat jofunksionale – Vetitë të cilat sistemi duhet ti ketë, si • • Operacionale Performancen Sigurinë Kulturore dhe politike 6

Kërkesat funkcionale • kanë të bëjnë direkt me – procesin që sistemi do të performojë ose – informacionet që ka nevojë të përmbajë. – Psh, • një kërkesë funksionale proces-orientuar do të ishte që sistemi duhet të ketë aftësinë për të kërkuar për inventarin në dispozicion. • Një kërkesë funksionale informacion process-orientuar do të ishte që sistemi duhet të përfshijë shpenzimet aktuale dhe të buxhetuara • etj • Kërkesat funksionale rrjedhin direkt në hapat e ardhshëm të procesit të analizës (raste të përdorimit, modele të procesit, të dhënave-model) – sepse ato përcaktojnë funksionet që sistemi ka nevojë për të pasur. 7

Kërkesat funkcionale Kerkesat Funksionale Pershkrimi Shembuj Orientimi I procesit Procese te cilat Sistemi duhet ti zbatoje • Sistemi duhet te ju lejoj konsumatoreve te shikojnë historine e tyre te porositjes • Sistemi duhet te kontrolloj per mbulushmerine e porosive qe do te vijne • Sistemi duhet te ju lejoj studenteve te shikojne orarin e kurseve perderisa jane duke i regjistruar ato Orientimi I Informatave Informatat te cilat Ssistemi duhet ti permbaje • Sistemi duhet te tregoj ne kohe reale per sasine e materialit (mallit) ne te gjitha depot e Kompanise • Sistemi duhet te tregoje te gjitha dispozitat financiare ku perfshihen taksat, shitjet, blerjet etj. . 8

Kërkesat jofunksionale • I referohen vetive në sjellje që duhet të ketë sistemi , – të tilla si performanca dhe përdorshmëria. • Aftësia për të hyrë në sistem nëpërmjet një web shfletuesi do të konsiderohet si një kërkesë jofunksionale. • mund të ndikojnë në pjesën tjetër të procesit të analizës (raste të përdorimit, modelet e proceseve, dhe modelin e të dhënave), – por shpesh e bëjnë këtë vetëm në mënyrë indirekte; – kërkesat jofunksionale përdoren kryesisht në fazën e projektimit kur merren vendime në lidhje me • the user interface, • the hardware and software, • arkitekturen bazike të sistemit 9

Kërkesat jofunksionale Kerkesat Jofunksionale Operacionale Pershkrimi Pershkruan mjediset Fizike dhe Teknike ne te cilat do te operoj ky sistem Shembuj • Sistemi mund te zbatohet ne paisjet handheld • Sistemi duhet te jete ne gjendje te adaptohet inventarin ekzistues • Sistemi duhet te jete ne gjendje te punoj ne cilin do nga WEB shfletuesit Karakteristikat Performuese Shpjetesine, Kapacitetin dhe Seriozitet • Cdo bashkeveprim User-System sduhet te zgjase me shume se 2 sekonda • Sistemi duhet te jete ne gjendje te punoj 24 ore ne dite dhe 365 ne vit • Sistemi duhet te jete ne gjendje te perballoj perdorimin e 300 userave njekohesisht dhe 150 userave ne cilendo kohe Siguria Kush posedon autorizimin per tu qasur ne sistem dhe ne cfare kushtesh ndodhe kjo • Vetem menaxheret mund te kene qasje ne te dhenat personale te stafit • Konsumatoret mund te shikojne historine e porosise se tyre vetem gjate orarit te punes • Sistemi duhet te perfshij te gjitha mbrojtjet nga Viruset, worm-sat, Trojan horses etj. . Kulturoro-Politike Faktoret Kulturor-Politik dhe kerkesat legale qe perfshihen ne sistem • Sistemi duhet tdalloj valuten nga shteti ne shtet • Eshte mencuri te blihen paisjet vetem nga nje kompani psh nga Dell. • Menagjeret jane te lejuar te autorizojnë konsumatorin te kete qasje ne te gjitha njesite (deget)e kompanise • Te dhenat personale duhen te mbrohen ne pajtim me te drejtat e Njeriut per privatesi

Lidhur me kërkesat jofunksionale • Vini re se kërkesat jofunksionale përshkruajnë një shumëllojshmëri të karakteristikave në lidhje me sistemin: – Operacionale dhe performancen, – sigurinë, kulturore, politike. • Këto karakteristika nuk e përshkruajnë proceset e biznesit apo informacioneve, por ata janë shumë të rëndësishme për të kuptuar se çfarë duhet të jetë sistemi përfundimisht. – Për shëmbull, ekipi i projektit duhet të din nëse një sistem duhet të jetë shumë i sigurt, nëse kërkon kohën subsecondare në përgjigje, ose ka për të arritur një bazë të konsumatorëve në shumë gjuhë. • Këto kërkesa do të ndikojë në vendimet e projektimit që do të bëhen në fazën e projektimit, veçanërisht arkitekturën e projektimit 11

Shëmbull… • Një nga gabimet më të zakonshme të bëra nga analistët e rinjë është ngatërrimi i kërkesave funksionale dhe jofunksionale. • Pretendojnë se kanë pranuar listën e mëposhtme të kërkesave për një sistem të shitjes: Kërkesat për sistemin e propozuar • Sistemi do të… – – – jetë i aksesueshëm përdoruesit e internetit. përfshijë logon standarde të kompanisë dhe skemen. kufizojë qasjen në informata profitabiliteti. përfshijë kosto të informatave aktuale dhe të buxhetuara. sigurojë raportet e menaxhimit. përfshijë informacion të shitjes që është përditësuar të paktën çdo ditë. 12

…shëmbull – 2 sekonda maksimum kohë përgjigje në pyetje të paracaktuara dhe 10 -minuta maksimum kohë përgjigje në pyetje ad hoc. – përfshijë informacion nga të gjitha filialet e kompanisë. – printue raportet e filialeve në gjuhën primare të filialit – sigurojë renditjen mujore të performancës së personave të shitjes. • PYETJE: – – Cilat kërkesa janë kërkesat funksionale të biznesit? Permendni dy shëmbuj të ndarë! Cilat kërkesa janë kërkesat jofunksionale të biznesit? Çfarë lloj i kërkesave jofunksionale janë ato? Ofroni dy shembuj shtesë. 13

Definimi i kërkesave • Raporti i kërkesave të definuara zakonisht i quajtur vetëm requirements definition është një raport-tekst që liston kërkesat funksionale dhe jofunksionale në një formë të përmbledhur. – Shëmbuj. • Kërkesat janë të numruara në një format legal apo të përmbledhur ashtu që çdo kërkesë është identifikuar në mënyrë të qartë. • hapi 1 rë kërkesat janë grupuara në kërkesat funksionale dhe jo funksionale. • Hapi 2 të brenda secili prej këtyre kapitujve, ato janë të grupuara më tej pernga lloji i kërkesës ose pernga ana funksionale. 14

Definimi i kërkesave • Nganjëherë, kërkesat biznesore klasifikohen sipas prioritetit në bazë të definimit të kërkesave • Ato mund të klasifikohen si: – high, – medium – low për nga rëndësia që kanë në sistemin e ri • Ose mund të etiketohen sipas verzionit në të cilen adresohen këto kërkesa – psh. , release 1, release 2, release 3 • Kjo praktikë është pjesërisht e nëvojshme me metodologjinë RAD përshkak se vetvetiu këto kërkesa me update-imin e sistemit ndryshojnë 15

Dokumentimi i kërkesave • Qëllim i definimit të kërkesave është: – të siguroj informacion të nëvojshëm për të kaluar në fazen e analizimit qe përfshijnë: • use cases, process models, dhe data models, si dhe për të mbështetur dizajnuesit e sistemit për në fazen tjetër • Qëllimi kryesor i definimit të kërkesave është: – të definoj shtrirjen e sistemit. • Dokumenti duhet të jetë i gatshëm ti tregojë analizuesve se qfarë sistemi duhet të realizojnë. • Krahas kësaj kjo shërben edhe për të përmbushur pritjet nga ana e userit • Nëse /Kur lindin diskrepancat ose keqkuptimet – Dokumenti shërben si burim per sqarime të mëtejme 16

Determinimi i kërkesave • Perspektiva e biznisit dhe IT nëvojitet për shkak – të determinimit të kërkesave në këtë fazë: Determinimi i kërkesave • Analizuesit e sistemit realisht nuk mund ti kuptojnë nëvojat biznesore të userve – Nje studim nga the Standish Group • Frank Hayes, “Chaos is back, ” Computerworld, November 8, 2004. gjeti se mungesa e përfshirjes së përdoruesve në këtë fazë cilësohet si arsyeja kryesore për dështimin e projektit të IT-ve 17

Determinimi i kërkesave…. • Në anen tjetër, këta Usera mund të mos jenë të informuar me mundësitë qe ofron teknologjia në zhvillim (e re) dhe rrjedhimisht mos të jenë të informuar me të gjitha idetë për zbatim – Analogji e mire është ndërtimi i një shtëpie apo apartamenti • Ne te gjithë kemi jetuar në shtepi ose apartament, dhe shumë prej nesh e dijmë mirë se cilën do dëshironim me perpara ta zgjidhnim • Dhe nëse ne do të ishim të sfiduar të dizajnonim shtepinë apo apartamentin nga fillimi, mbase, nuk do të ishim të gatshëm përshkak të mungesës se aftësive teknike inxhinierike. • Por gjithashtu një arkitekt (edhe pse i posedon këto aftësi) mund të humbas ndonjë nga kërkesat që ka një banues i asaj shtëpie/apartamenti. • Përderisa është kështu, me efektive është që këto kërkesa të dizajnohen së bashku (me një kooperim) nga dy anët, si nga Userat e biznesit në fjalë ashtu edhe nga analizuesit e sistemeve 18

…………. • Eshtë e rëndësishme që analizuesi të siguroj një list me kërkesa të cilat janë të bazuara dhe serioze dhe që nuk do të devijonë në një listë të thjeshtë me dëshira • Një laryshi instrumentesh apo mënyrash janë në dispozicion të analizuesve për ti ndihmuar ata të hulumtojnë se qfare në realitet ju nevojitet Userave. • Këto instrumente janë të grupuara në 3(tri) teknika të bazuara në shkallet e ndryshimit të cilat e evuluojnë to-be procesin. – Business process automation (BPA) • përgjithësisht përfshin një sasi të vogël të ndryshimit; – business process improvement (BPI) • përfshihet një sasi e moderuar e ndryshimit, – business process reengineering (BPR) • përfshin një sasi të konsiderueshme të ndryshimit. • Sipas kërkesave të biznesit të nivelit të lartëcekura në kërkesën e sistemeve, analistet mund të përzgjedhin teknikë që duhet të përshtaten më nga afër projektin në dorë. 19

Procesi basik i analizes • Të tri teknikat punojnë në mënyrë të ngjashme. • Ato ndihmojnë userat – që në mënyrë kritike të shqyrtojnë gjendjen aktuale të sistemeve dhe proceseve (as-is system), – të identifikojnë saktësisht se çfarë duhet të ndryshojë, – të zhvillojnë një koncept për një sistem të ri (to-be system). • Teknikat do të zbatohen në varësi nga ndryshimi – BPA – ndryshim i vogël – BPI – ndryshim i moderuar – BPR – ndryshim sinjifikant 20

Procesi basik i analizes • Edhe pse teknikat BPA, BPI, dhe BPR i mundësojnë analistit për të ndihmuar përdoruesit për të krijuar një vizion për sistemin e ri, teknikat e grumbullimit të informatave shtesë janë të nevojshme • Për këtë arsye, analistët përdorin një portofolio të teknikave kolektimin e kërkesave për të marrë informacion nga përdoruesit, të tilla si – – interviju, pyetësorë, observimi, zhvillimi i përbashkët i aplikacionit (joint application development -JAD), – dokument i analizes • Informacioni i mbledhur nga këto teknika analizohet në mënyrë kritike dhe përdoret për të përgatitur përkufizimin e kërkesave. 21

Krijimi i kërkesave të definuara • Krijimi i përkufizimit të kërkesave është një proces përsëritës/iterativ dhe i vazhdueshëm – analisti mbledh informacion me teknikat-e-grumbullimit, – analizon në mënyrë kritike informacionin për të identifikuar kërkesat e duhura të biznesit për sistemin, – shton kërkesat për raportin mbi kërkesat e definuara. • Përkufizimi i kërkesave është mbajtur deri në datën…. • kështu që ekipi i projektit dhe përdoruesit e biznesit mund të referohen në të dhe kështu të marrin një pamje të qartë të sistemit të ri. 22

Definimi i kërkesave • Për të krijuar definicionin e kërkesave, ekipi i projektit – përcakton llojet e kërkesave funksionale dhe jo funksionale që ata do të mbledhin për sistemin. • Këto bëhen pjesët kryesore të dokumentit. – analistët përdorin një variant të teknikave kërkesëgrumbullim • për të mbledhur informacion, dhe listojnë kërkesat e biznesit që janë identifikuar nga informacioni. – analistët punojnë me gjithë ekipin e projektit dhe përdoruesit e biznesit • për të verifikuar, ndryshuar, plotësuar listën dhe për të ndihmuar prioritizimin e rëndësisë së kërkesave që janë identifikuar. 23

Falemnderit! 10. 01. 2015