Tekenen in zicht DEEL 1 HOOFDSTUK 5 DALRv

Tekenen in zicht DEEL 1 HOOFDSTUK 5 DAL/Rv. P 2014 Ruimte

Ruimte H 1. 5 dimensies ruimte stapeling ruimtesuggestie aanzichten plattegrond verkleining overlapping kleurperspectief vervaging afsnijding expressionisme kubisme De Stijl

Ruimte H 1. 5 PLAT EN RUIMTELIJK Als je een tekening met een beeldhouwwerk vergelijkt, zie je een heleboel verschillen. Een tekening heeft een bepaalde hoogte en breedte. Verder is een tekening zo plat als een dubbeltje. Een beeldhouwwerk heeft behalve een hoogte en een breedte ook een bepaalde diepte. Dat heeft een tekening niet. Een tekening heeft twee dimensies (richtingen): hoogte en breedte. Beeldhouwwerken hebben drie dimensies: hoogte, breedte en diepte. Brancussi: de Kus hoogte die pt e Ossip Zadkine, Stad Zonder Hart breedte

Ruimte H 1. 5 STAPELING Een tekening of schilderij heeft dus een hoogte en een breedte, maar geen diepte. In de tekening zie je dat heel duidelijk. Daar zit helemaal geen diepte in. Alle dingen zijn gewoon boven elkaar neergezet. Stapeling noem je dat.

Ruimte H 1. 5 PLATTE VLAKKEN Sommige schilderijen bestaan uit platte vlakken, zonder kleurverschil of schaduwwerking. Hier is dan ook geen sprake van ruimtesuggestie (schijnbare diepte) Piet Mondriaan Barnett Newman Roy Lichtenstein Tom Wesselmann

Ruimte H 1. 5 PUNTEN EN LIJNEN Punten en lijnen kunnen ruimte in een tekening oproepen. Maar ze kunnen ook zo getekend zijn dat er helemaal geen sprake is van ruimtesuggestie. Aboriginal kunst Georges Seurat Patrick Seymour Leonardo Da Vinci Piet Mondriaan textieldesign

H 1. 5 Ruimte AANZICHTEN Er zijn allerlei manieren om zonder ruimtesuggestie in een tekening toch drie dimensies uit te beelden. Bijvoorbeeld door verschillende aanzichten van iets te tekenen.

H 1. 5 Ruimte PLATTEGROND Er is nog een manier om zonder ruimtesuggestie in een tekening toch ruimte uit te beelden. Denk maar aan een plattegrond of bovenaanzicht: het principe van een luchtfoto. Jazzberry Blue: abstracte kaart New York

Ruimte H 1. 5 VERKLEINING Er zijn verschillende manieren om ruimte in een tekening te laten ontstaan. Bijvoorbeeld door dingen vooraan groot te tekenen en dingen achteraan klein af te beelden. Verkleining noem je dat. David Hockney, Model met zelfportret 1977

Ruimte H 1. 5 OVERLAPPING Ruimtesuggestie in een tekening kan ook ontstaan door overlapping. Dingen vooraan overlappen (bedekken) gedeeltelijk de dingen achteraan. Dennis Hopper, Motel in het Westen, 1957

Ruimte H 1. 5 RUIMTE DOOR LICHT EN DONKER Maar ook door toepassing van licht en donker kun je ruimte in een tekening krijgen. Door bijvoorbeeld alles vooraan een donkere tint te geven en de dingen achteraan lichter te maken. Pierre Bonnard, Interieur 1913 Millet, Op Weg naar het Werk, 1851

Ruimte H 1. 5 KLEURPERSPECTIEF Warme kleuren vooraan en koele kleuren achteraan zorgen voor ruimte in een schilderij. Kleurperspectief noem je dit verschijnsel. Piet Mondriaan, Bomen langs het Gein, 1908 Bonnard, Eetkamer, 1934 Atmosferisch perspectief is een vorm van kleurperspectief.

H 1. 5 Ruimte VERVAGING Dingen dichtbij lijken scherper dan dingen in de verte. Als dit in een schilderij is toegepast, noem je dat vervaging. Door alles in de verte vager te schilderen, ontstaat er ruimtesuggestie. David Hockney, Arlington Hotel, 1976 Avercamp, Winterlandschap , 17 e eeuw

H 1. 5 Ruimte AFSNIJDING Niet alle vormen van een schilderij passen er helemaal op. Bepaalde gedeeltes worden door de lijst van het schilderij ‘afgesneden’. Afsnijding heet dit verschijnsel. Het is net alsof je door een raam of fototoestel naar het schilderij kijkt. Daardoor ontstaat ruimte. Monet, tuin in Giverny ca. 1900

H 1. 5 UIT DE KUNST Ruimte EXPRESSIONISTISCH INTERIEUR Niet bepaald een gezellig interieur! De donkere tinten en koele kleuren overheersen in dit schilderij. Door de warme kleuren in de voorgrond ontstaat ruimte. Sommige vormen zijn afgesneden. Het lichte en koele blauw van het uitzicht steken scherp af tegen de donkere kleuren van het interieur. Dit zorgt ook voor ruimte. De vormen zijn niet realistisch, maar expressief. . Kleur en vorm passen bij de sfeer van het interieur en bij het gevoel van de schilder. Kunstenaars die vanuit hun gevoel werken, worden tot de expressionisten gerekend. H. Matisse, Interieur met viool, 1918

H 1. 5 UIT DE KUNST Ruimte KUBISTISCHE KAMER Wat is hier aan de hand? Een interieur dat uit allemaal stukken bestaat, een omhoog geklapte tafel met onderdelen van een gitaar, een muziekblad en een stuk tafelkleed. De kunstenaar heeft het interieur van alle kanten bekeken. Die verschillende aanzichten laat hij zien in het schilderij. Tafel van opzij, de voorwerpen erop van boven. Zo geeft hij het interieur drie dimensies. Het werk is eigenlijk een legpuzzel van geometrische vormen die in elkaar passen of elkaar overlappen. De kunstenaars van de stijl worden kubisten genoemd. P. Picasso, Stilleven, 1919

H 1. 5 UIT DE KUNST Ruimte HOE STRAKKER HOE BETER Dit interieurontwerp is rechttoe rechtaan. Geen toeters en bellen. Alleen maar geometrische vormen en lijnen. Ook het kleurgebruik is heel beperkt: primaire kleuren, grijs, wit en zwart. Mondriaan, behoort tot de kunstenaars van de Stijl. De ruimte in dit ontwerp ontstaat vooral door de schuine lijnen van de vloer en de zijwand. Hierdoor worden de drie dimensies van de kamer (breedte, hoogte en diepte) benadrukt. P. Mondriaan Ontwerp voor een salon, 1926 G. Rietveld, Schröderhuis, 1924