Te slim om veters te strikken Over hoogbegaafdheid

Te slim om veters te strikken? Over hoogbegaafdheid en executieve functies De Vuurvogel, 20 maart Willemien Schollaart-Vogel MSc. , orthopedagoge 1

Executieve functies • Hogere controlefuncties van de hersenen • Zorgen voor sturing en controle van gedrag 2

Executieve functies Denken (cognitie) • Werkgeheugen • Planning/prioritisering • Organisatie • Timemanagement • Metacognitie Doen (gedrag) • • • Respons-inhibitie Emotieregulatie Volgehouden aandacht Taakinitiatie Doelgericht gedrag Flexibiliteit 3

Bloeien en snoeien 4/5 jaar: eerste bloeiperiode 5 -10 jaar: eerste snoeiperiode 11 jaar: tweede bloeiperiode 12 -18 jaar: tweede snoeiperiode Use it or lose is! 4

Executieve Functies • • Individueel verschil in ontwikkeling Sterk en zwak ADHD Hoogbegaafdheid 5

Hoogbegaafd/ executieve functies • Gebrek aan automatiseren contextwisseling • Lage eisen op school • Verkeerde verwachtingen • Perfectionisme en faalangst 6

Hulp bij versterken van executieve functies 1. De omgeving aanpassen 2. Trainen van het kind zelf Vraag: Kan het kind het straks ook zonder mij? 7

Vuistregels 1. Stel vast wat je van je kind kunt verwachten (asynchrone ontwikkeling!). 2. Werk van buiten naar binnen. 3. Maak gebruik van de intrinsieke motivatie. 4. Maak verschil tussen taken waar het kind niet goed in is en taken die saai zijn. 8

Vuistregels 5. Geef precies voldoende steun om succes te boeken. 6. Beloon de poging, niet het resultaat. 7. Geef het goede voorbeeld. 8. Breng humor in. 9

Aanpak voor coaches/leerkrachten Stap 1: Verzamel informatie (observaties, gesprekken, BRIEF, CBCL/TRF, voorbeelden van werk) Stap 2: Kies een functie uit voor de eerste interventie en stel een doel vast. 10

Aanpak voor coaches/leerkrachten Stap 3: Ontwerp een interventie. Elementen: a. Steun/aanpassingen omgeving b. Vaardigheden die het kind moet leren en hoe aan te leren? c. Stimulatie 11