TATLI SU BALIKLARI Prof Dr Belgin SIRIKEN KAYNAK

TATLI SU BALIKLARI Prof. Dr. Belgin SIRIKEN KAYNAK https: //gida. ibb. istanbul/tarim-ve-su-urunleri-mudurlugu/tatli-subaliklari. html

TATLI SU BALIKLARI • 1. Aynalı Sazan (Cyprinus carpio) • 2. Bıyıklı balık (Barbus barbus) • 3. Çapak (Çıplak balığı)(Abramis brama) • 4. Dağ Alabalığı (Büyük Lekeli Alabalık, • Büyük Benekli Alabalık) (Salmo trutta macrostigma) • 5. Dere Pisisi (Pisi balığı) (Pleuronectes flesus (Platichthys flesus) • 6. Eğrez Balığı (Çiçek Balığı, Kavinne Balığı) (Vimba vimba)

Tatlı Su Balıkları • 7. Gökkuşağı Alabalığı (Alabalık, Deniz Alabalığı)(Salmo trutta labrax) • 8. Göl Alabalığı (Salmo trutta abanticus) • 9. Kadife Balığı (Yeşil Sazan) (Tinca tinca) • 10. Karaburun Balığı (Chondrostoma nasus) • 11. Kızılgöz (Rutilus rutilus)

Tatlı Su Balıkları • 12. Kızık Kanat (Scardinius erythrophthalmus) • • 13. Koca Ağız (Ak Balık, Beyaz Balık) (Aspius aspius) • 14. Pullu Sazan (Cyprinus carpio) • 15. Sudak (Alman Levreği, Dişli Balık) (Stizostedion lucioperca) • 16. Tatlı Balığı (Blicca bjoerkna)

Tatlı Su Balıkları • 17. Tatlı Su Kefali (Leuciscus cephalus) • 18. Tatlı Su Levreği (Perca fluviatilis) • 19. Turna (Esox lucius) • 20. Yayın balığı (Silurus glanis) • 21. Yılan Balığı (Anguilla)

Kısaltmalar • L: Latince ismi • İ: İngilizce • A: Almanca ismi • F: Fransızca

1. AYNALI SAZAN • L: Cyprinus carpio • İ: Common carp • A: Carpfen • F: Carpe

• Büyükçe pullar vücuda tek tük serpilmiş durumda olduğundan aynalı sazan denmektedir. Pullar genellikle sırtın her iki tarafında ve sırt yüzgeci boyunca, karın ve göğüs yüzgeçlerinin vücuda bağlantı yerlerinin etrafında toplanmışlardır. Vücudun diğer kısımlarına serpilmiş pul miktarı fertler arasında çok değişiklik arz eder. Aynalı sazan bir kültür sazanıdır. Genel olarak doğa sazanı dediğimiz pullu sazanda vücut nispeten ince ve uzun olmasına rağmen, aynalı sazanda sırt yüksek ve daha geniştir. Yetiştiricilikte ve su kaynaklarının balıklandırılmasında en çok kullanılan balıktır.

• Minimum Avlanma Boyu: 40 cm • ÜREME DÖNEMİ : • Eşeysel olgunluğa ulaşma yaşı erkeklerde 3 – 4 yaş, dişilerde ise 4 – 5 yaştır. Üreme zamanı su sıcaklığına bağlı olarak • Nisan – Temmuz arasındadır.

2 - BIYIKLI BALIK • L: Barbus barbus İ: Barbel A: Barbe F: Barbel

• Vücut yanlarda basık ve alçak yapılıdır. Ağız başın altında ve at nalı şeklindedir. • Bıyıklar orta uzunlukta, gözler ise küçüktür. • Sırt yüzgeci iyi gelişmiş, en uzun şuanın arka kenarında yüzgecin üçte birini kaplayan testere şeklinde dişçikler vardır. Vücudun rengi sırtta koyu, karın ve yanlarda açık sarı veya sarıbeyazdır. • Vücudun esas rengi değişiklik göstermesine rağmen yan taraflarda ve yüzgeçler üzerinde çok sayıda siyah lekeler bulunur. • Doğu Karadeniz bölgesi, Doğu Anadolu bölgesinin kuzey kesimindeki tatlı sularda bulunur. Yaklaşık boyu 90 cm kadar olabilir. • ÜREME DÖNEMİ : Nisan – Temmuz aylarıdır.

3. ÇAPAK BALIĞI • L: Abramis brama İ: Carp bream A: Brachsen F: Breme

• Vücut oldukça yüksek görünüşlü ve yanlardan iyice yassılaşmıştır. Baş boyu, vücut yüksekliğinden daha azdır. • Ağız küçük ve başın alt kısmında hortum şeklinde öne doğru uzanır. Kuyruk yüzgeci derin, çatallı ve lopların ucu sivridir. Karın yüzgeçleri anüse kadar uzanır. • Vücudun genel rengi sarı-kahverengi, göğüs yüzgeci kurşuni, diğer yüzgeçler siyah renklidir. • Üreme döneminde ergin erkek Çapaklarda vücut, baş ve yüzgeçler üzerinde üreme işareti olan inci benzeri kabarcıklar oluşur. Anüs yüzgeci başlangıcı, sırt yüzgeci sonundan indirilen düşey hattın gerisinde bulunur. • Bu özelliği ile Eğrez balığından ayrılır. Ortalama uzunluk 30 – 50 cm, maksimum uzunluk 80 cm; ortalama ağırlık 1 – 2 kg, maksimum ağırlık ise 6 kg’dır.

ÜREME DÖNEMİ: • Eşeysel olgunluğa 24 – 25 cm iken ve 3 – 5 yaşlarında ulaşır. Erkekler dişilerden 1 – 2 sene önce olgunlaşırlar. Mayıs – Temmuz ayları üreme dönemleridir. Üreme döneminde erkek balıklarda vücut, baş ve yüzgeçler üzerinde üreme işareti olan benzeri kabarcıklar oluşur.

4. DAĞ BALIĞI • M: Büyük Lekeli Alabalık, Büyük Benekli Alabalık • • L: Salmo trutta macrostigma İ: Char (Brown trout) A: Wandersaibling (Mittelandische Bachforelle) F: Omle chevalier

• Vücut yanlardan yassılaşmış, üzeri küçük pullarla örtülmüştür. • Ön solungaç kapağının üzerinde belirgin bir siyah leke; yanal çizginin üzerinde ise, bir sıra halinde uzanan ve küçük noktaların kümeleşmesinden oluşan 10 – 12 adet iri benek vardır. • Vücut üzerindeki siyah lekeler yanal çizginin altında pek görülmezler. Rengi siyahımsı gri olup, sırtta ve yanlarda esmer – gri, karın bölgesi ise kirli beyazdır. Fazla büyümeyen bir formdur. Avlananlar da çoğunlukla 100 – 200 gramdır. En çok 0, 5 – 1 kg ağırlığa ulaşabilirler. Bütün yaşamlarını soğuk, berrak akarsularda geçirirler; hiçbir şekilde denize inmeyen, sedenter karakterli bir formdur. Ülkemizde genel olarak Doğu, Güney, Batı, Kuzey – Batı Anadolu’da ve Trakya’da yayılış gösteren bu ırk bugün Kaz dağlarından, Dicle’ye akan Çatak çayından, Çoruh nehir sisteminden, Istranca dağlarından, Karadeniz’e akan Köprü çayından, Toroslardaki Beşkonak, Zindan deresi, Aykırı çay, Alara çayı, Esen çayı ve Seyhan nehrinin yukarı havzalarından, Uludağ’dan, Sapanca gölünden, Tortum şelalesinden ve Munzur suyundan bilinmektedir.

• Avlanma için Minimum Av Boyu: 25 cm ÜREME DÖNEMİ: Yumurtlama Kasım – Aralık aylarında meydana gelir. Bu periyotta daima akarsuların sığ olan yukarı havzalarına tırmanırlar. TÜKETİM ŞEKLİ: Çok lezzetli olan bu balıkların ekonomik değerleri yüksektir.

5 - Yılan Balığı • L: Anguilla anguilla • İ: Eel • A: Aal • F: Anguilla

• Vücudu uzun ve silindirik, yanları yassı, ufak pullarla kaplıdır. Yan çizgi iyi gelişmiş, sırt ve anüs yüzgeçleri uzun olup, gelişmemiş olan kuyruk yüzgeci ile birleşmiştir. Genellikle, sırt tarafları kızıl kahverengi, esmer-zeytuni yeşil veya koyu-mavimsi-gri olan renkleri, yan ve karın taraflarına doğru giderek açılmaktadır. • Yüzgeçler, genellikle esmer renkli olup, beyazımsı görünümde olan anal yüzgecin kenarları ise ekseriyetle pembe renklidir. Maksimum uzunluk 150 cm olup, ortalama 20 -80 cm (dişi) ve 30 -40 cm (erkek) uzunluklarındadır. 40 -50 cm’lik erkek yılan balıkları 1 kg, 100 -125 cm uzunluğundaki dişi yılan balıklarının ağırlığı ise 3, 5 -4 kg olabilmektedir. Maksimum ağırlık ise 10 kg’dır.

• Avlanma İçin Minimum Avlanma Boyu: 50 cm ÜREME DÖNEMİ: Avrupa’nın çeşitli yerlerinden, Kuzey Afrika’dan, ülkemizden bir hedefe doğru üremek için yola çıkan yılan balıklarının tek hedefi 6. 500 km uzaklıktaki Sargossa Denizi’ne ulaşmaktır. Bu olağanüstü içgüdü sonucu bu denizin 400 -500 m. derinliğinde %o 35, 5 tuzluluk ve 15 -17˚C sıcaklıkta yılan balıkları 0, 12 mm çapında 7 -13 milyon yumurta bırakırlar. Yumurtlama görevini yapan yılanbalıkları yaşama veda ederler. Yumurtadan çıkan larvalar zaman geçirmeden su yüzeyine doğru yükselirler. 5 -6 mm boyda olan bu larvalar saydam, zakkum yaprağı biçimindedirler. Bu döneme leptocephalus dönemi denilmekte olup 2, 5 -3 yıl sürer. Bu dönemde, üreme yerinden, Avrupa kıta sahanlığına doğru olan göçü akıntılarla gerçekleşir. Bu familya temsilcilerinin, anne-babalarına hiç benzemeyen, pelajik, şeffaf ve yassı olan bu larva aşamasının üçüncü yılının sonbaharında 60 -68 mm uzunluğa ulaşırlar. Leptocephaller ilkin elvere, daha sonraki aşamada metamorfozunu sürdürerek sarı yılan balığı biçimine dönüşürler.

• Üçüncü yılın sonbaharından itibaren, erginlerinin renklerini almaya başlayarak tatlı sulara, lagün, göl ve çamurlu bataklıklara girmeye başlayan yılan balıkları bu ortamda gelişmeye başlarlar. Bu gelişme esnasında son başkalaşım olayıyla gümüş yılan balığına dönüşüm ve erkek-dişi cinsellik ayırımı safhasına ulaşırlar. Eşeysel olgunluğa 6 -7. yaşlarından itibaren erişebilen bu familya temsilcileri, çevresel koşulların biyolojik isteklerine uygun kaldığı sürece, 8 -20 yıla kadar tatlı sulu bu bölgelerde kalabilmektedir. Daha sonra tekrar üreme göçünü gerçekleştirmek için bulundukları tatlı su ve lagünlerden denize ulaşırlar. Sargossa denizine kadar uzanan bu üreme göçü onların artık son yolculuğu olmaktadır.

6 - YAYIN BALIĞI • L: Silurus glanis İ: Wels A: Waller F: Silure glane

• Vücudu uzun ve çıplak olup, kaygan karakterli bir deri ile örtülüdür. Başı büyük, başının ön kısmı üstten yassılaşmış, gözler küçük, ağız çok büyüktür. Ağzın etrafında üç çift bıyık bulunur; bunların bir çifti üst çenede, iki çifti ise alt çenededir. • Çenelerde gayet iyi gelişmiş dişler bulunur. Alt çene üst çeneye oranla daha uzundur. Burun delikleri ise dört adettir. Rengi çok değişkendir. • Bulunduğu ortama göre değişir. Sırtı siyahımsı gri veya kül rengindedir. Bazen sırt tarafında yeşilimsi kahverengi yansımalar görülür. • Genç bireylerde vücudun yan tarafları alacalı bir desene sahiptir.

• Çok değişik olmakla beraber, genellikle karın tarafları kirli beyaz veya sarımtıraktır. Sırt ve kuyruk yüzgeçleri bazen menekşe tonundadır. Gözlerin irisi sarımsı ve kırmızı beneklidir. Göz bebeği etrafında altın renginde dar bir halka vardır. Ortalama uzunluk 100 – 150 cm; ortalama ağırlık 10 kg’dır. Maksimum uzunluk 3 – 5 m; maksimum ağırlık ise 250 – 300 kg’dır. Ülkemizde 120 kg ağırlığında olanları yakalanmıştır.

• Minimum Avlanma Boyu: 90 cm • ÜREME DÖNEMİ: Bu balık türü eşeysel olgunluğa erkek balıklarda 2 – 3 yaşında, 25 – 35 cm uzunluğunda; dişilerde ise 3 – 4 yaşında 45 – 60 cm uzunluğunda ulaşırlar. Yayın balığı, nispeten tropikal bir form olduğundan, yumurta bırakmak için mutlaka su sıcaklığının 20 o. C’den yukarı olmasını bekler. Üreme zamanı Mayıs – Temmuz arasıdır.

7. TURNA BALIĞI • L: Esox lucius İ: Pike A: Hecht F: Brochet

• urna’nın vücudu uzun olup, torpil şeklindedir. Büyük olan baş, küçük ve düz pullarla örtülüdür. Burun kısmı oldukça uzun, basık ve ördek gagasını andırır. Alt çene öne doğru uzamıştır. Ağız geniş yarıklı ve kuvvetli dişlerle donatılmıştır. Bu balıklarda renk yaşadıkları su ortamına ve balığın yaşına göre değişir. Genellikle otlu bölgelerdeki balıklar açık yeşil renkte, acı su bölgelerinde sarımsı renkli olurlar. • Çoğu kez sırt koyu yeşilden siyahımsıya kadar, yanlar gri – yeşil – sarımsı – bantlı, genellikle altın sarısı lekelidir.

• Genç balıklarda vücudun yan taraflarında yeşil renkli enine bantlar varken, olgunluğa erişmiş bireylerde bu bantlar yuvarlağımsı kahverengi lekelere dönüşürler. Karın bölgesi daima açık sarı veya kirli beyazdır. Erkek balıklar dişilerden daha küçüktür. • Ortalama uzunlukları 30 – 120 cm; • ortalama ağırlıkları ise 4 – 5 kg. dır. Erkeklerde maksimum uzunluk 90 – 100 cm; m • aksimum ağırlık ise 5 – 8 kg. dır. • Buna karşın dişilerde ise maksimum uzunluk 150 cm; maksimum ağırlık ise 35 kg. dır.

• AV YASAĞI: Tüm iç sularda 15 Aralık-31 Mart tarihleri arasında avcılığı yasaktır. Minimum Avlanma Boyu: 40 cm ÜREME DÖNEMİ: Bu balık türü eşeysel olgunluğa erkek balıklarda 2 – 3 yaşında, 500 gram ağırlığında ve 25 – 40 cm iken; dişilerde ise 3 – 4 yaşında, 500 – 1000 gram ağırlığında ve 40 – 45 cm iken ulaşırlar. Yumurta bırakma periyodu Mart – Nisan ayları olup bu dönemde yumurtaların bırakılması 6 – 9 ºC arasında değişen sıcaklıkta belli aralıklarla 3 – 4 haftada tamamlanır.

8 -Tatlısu Levreği • L: Perca fluviatilis İ: Perch A: Barsch F: Perche fluviatile

• Vücut yanlardan hafif yassılaşmış ve oval şekilli ktenoyit pullarla örtülüdür. • Vücut yüksek, baş geniş bir müzoya sahiptir. • Yanal çizgi yukarıya doğru kavis yapmış olup kuyruk yüzgecine kadar uzanmaz. Sırt hafif kambur ve başa doğru meyillidir. • Solungaç kapağının ön kısmında çok sayıda girintiler bulunur, arka kısmında ise diken şeklinde bir çıkıntı vardır. • Gözler arasında kalan kafatası bölümü pulsuz, yanak kısımların ucu tırtıllı yuvarlak pullarla kaplıdır. • Sırt yüzgeçleri birbirine çok yaklaşmıştır. Vücudun üst yarısında rengi koyu mavi yeşile veya gri yeşile; bazen kahverengiden mavi yeşile veya gri yeşile kadar değişir; bazen de kahverengiye veya sarıya çalar. • Karın çok açık renkten, donuk beyaza kadar değişir. Ortalama uzunluk 20 – 35 cm, maksimum uzunluk 50 cm; ortalama ağırlık 800 – 1000 gr, maksimum ağırlık ise 3 kg’dır.

• AV YASAĞI: Tüm iç sularda 15 Mart-30 Nisan, Eğirdir Gölünde dönem boyunca, Beyşehir Gölü’nde parakete ile dönem boyunca avcılığı yasaktır Minimum Avlanma Boyu: 18 cm ÜREME DÖNEMİ: Eşeysel olgunluğa erkekler 2. yılda ve 9 – 10 cm boyda; dişiler ise 3. ve 4. yaşın sonunda 15 – 20 cm boyda ulaşırlar. Mart – Haziran üreme dönemidir. Yumurtlama, su sıcaklığının 7 – 8 ºC’den itibaren başlar.

9 - Tatlısu Kefali • L: Leuciscus cephalus İ: Chub A: Döbel F: Chevaine

• Vücut yanlardan çok hafif basık, uzunca ve kalın yapılıdır. Ağzı terminal ve büyüktür; iyi gelişmemiş ince dudakları vardır. Ağızda ise bıyık yoktur. • Alnı geniş ve yassıdır. • Çeneler ise birbirine eşit uzunluktadır. Vücudun sırt kısmında koyu olup mavi – yeşil renkte metalik yansımalar gösterir; yan taraflara doğru ise renk açıktır. • Sırt, göğüs ve kuyruk yüzgeci renksiz; karın ve anal yüzgeçler portakal sarısı rengindedir.

• Ortalama uzunluk 30 – 50 cm; ortalama ağırlık ise 0, 5 – 1 kg’dır. • ÜREME DÖNEMİ: • Eşeysel olgunluğa erkekler 22 cm uzunluğunda ve 3 – 4 yaşında; dişiler ise 4 – 5 yaşında ulaşırlar. Üreme dönemleri ise Nisan – Temmuz aylarını kapsar. • Minimum Avlanma Boyu: 20 cmaksimum uzunluk 80 cm; maksimum ağırlık ise 4 kg’dır.

10 -TAHTA BALIĞI • L: Blicca bjoerkna İ: White Bream A: Güster F: Breme Bordeliere

• Vücut yanlardan iyice yassılaşmış ve gayet yüksek yapılı, her tarafı iri ve sağlam pullarla örtülüdür. • Baş boyu vücut yüksekliğinden çok küçüktür. Burun kısmı yuvarlak, ağız uçta ve küçüktür. Dış görünüş açısından Çapak (Abramis brama) balığına benzerse de sırt yüzgecinde 8 yumuşak ışın bulunması, anal yüzgeç kaidesinin daha kısa olması, göğüs ve karın yüzgeçlerinin kırmızı rengi ile ondan ayrılır. Vücudun genel rengi sırtta esmer gri, yanlar esmer beyaz, karın tarafı ise gümüşi beyazdır. Göğüs ve karın yüzgeçleri kırmızı veya portakal renginde, diğerleri renksizdir. Ortalama uzunluk 16 – 20 cm, maksimum uzunluk 35 cm; ortalama ağırlık 200 – 300 gr, maksimum ağırlık ise 1, 2 kg’dır.

• ÜREME DÖNEMİ: 3 – 4 yaşında eşeysel olgunluğa ulaşır. Üreme dönemi ise Mayıs – Temmuz aylarını kapsar. Ortalama yumurta verimliliği 80. 000 adettir.

11. SUDAK • Y: Alman Levreği, Dişli Balık L: Stizostedion lucioperca İ: Pikepech A: Zander F: Sander

• Vücudu ince uzun yapılı olup, sivrilmiş bir başı vardır. Ağız uç durumlu olup açıklığı geniştir. • Ağızda iyi gelişmiş sivri uçlu köpek dişleri bulunur. Çeneler ve damak kemikleri üzerinde bulunan dişler kemik dişleridir. Yanakları genellikle çıplak veya sadece üst kısmı veya seyrek olarak orta kısmı pullarla kaplıdır. Sırtı koyu renkte, yan tarafları gri – gümüşümsü renktedir. • Genç bireylerde sırttan karına doğru 8 – 10 adet koyu renkli enine bantlar bulunur. Bu çizgiler balığın yaşlanmasıyla beraber soluklaşır. • Kuyruk ve sırt yüzgeçleri üzerinde ışınları birbirine bağlayan şeffaf zarlar üzerinde sıralanmış siyah benekler bulunur. • Ortalama uzunluk 40 – 55 cm, maksimum uzunluk 125 cm; ortalama ağırlık 1 - 2, 5 kg, maksimum ağırlık ise 15 kg’dır.

• AV YASAĞI: Tüm iç sularda 15 Mart-30 Nisan, Eğirdir Gölünde dönem boyunca, Beyşehir Gölü’nde parakete ile dönem boyunca avcılığı yasaktır. Minimum Avlanma Boyu: 26 cm ÜREME DÖNEMİ: Eşeysel olgunluğa 37 – 50 cm ve 650 – 1200 gr iken 3 – 4 yaşında ulaşır. Nisan – Haziran üreme dönemidir. Üreme yerleri, akıntısız, iyi ısınan, sığ ve bitki ile kaplanmış sahil kısımlarıdır. Yumurtası yapışkan, çapı 1 – 1, 5 mm olup bunlar çakıllı – kumlu zeminlerdeki taşlar ve bitki kökleri üzerine yapıştırılırlar.

12 -Pullu Sazan • L: Cyprinus carpio İ: Common carp A: Carpfen F: Carpe

• azan balığı (Cyprinus carpio), sazangiller (Cyprinidae) familyasına adını veren tatlısu balığıdır. • Göl ve yavaş akan derelerde bulunur. • Uzun gövdeli, solucan, böcek larvaları ve bitkilerle beslenen bir dip balığıdır. 1, 5 metre boyunda, 35 kg ağırlıkta olanları vardır. • Ömrü 40 -50 yıla kadar varabilir. • Türkiye''nin Akdeniz ve Güneydoğu bölgesi haricinde her yerinde bulunur. • Ancak, Akdeniz Bölgesinin en önemli akarsularından olan Göksu Irmağı''nda bol miktarda sazan yaşamakta ve ağırlıkları 10 -12 kilograma ulaşabilmektedir. Anayurdu Asya''dır.

• 12. yüzyıldan sonra, Avrupa ve Amerika''nın tatlı sularında üretilmiştir. • Suni balıkçılıkta önemli yer tutar. • Göl ve yavaş akan derelerin dip sularında yaşar. Solucan, böcek larvaları ve bitkilerle beslenir. • Çoğunlukla boyları 1 metreden fazla olur. Ağırlığı 25 kg''dan fazla olanları da vardır. • Her ısıdaki suya uyum sağlar. 3 -30 °C arasındaki sularda rastlanır. Aşırı soğuklarda toplu halde çamura gömülerek kış uykusuna yatarlar. Kışın ölmeden donabilirler. • Su akıntısına karşı yüzebilirler. Kuyruğunu çeneleri arasına sıkıştırır, bıraktığında zemberek gibi boşanarak 3 -5 metre sıçrayarak çağlayanları aşabilirler.

• Pullu ve pulsuz birçok çeşidi vardır. Pullu türleri iri pulludur. Renk ve biçimleri yaşadıkları ortama göre değişir. • Genellikle sırtı koyu yeşil, yanları ve karın altı yeşilimtırak kahverengidir. • Küçük ağızlı kalın ve oynak dudaklıdır. Üst çenelerinden dört bıyık sarkar. Ağız dişleri yoktur. • Yutak (farinks) dişleriyle besinlerini öğütürler. Bıyıkları dokunma organı olarak görev yapar. Dipleri karıştırır, suyu bulandırırlar.

• Çevik ve hareketli balıklardır. • Sürüyle dolaşırlar. • Eti fazla kılçıklıdır. • İrileri iyi pişirildiğinde eti beğenilir. • Sazanların 100 yıl kadar yaşadığı söylenirse de, ömürleri normal olarak 40 -50 yıl kadardır. • Balıkçılar bunları harekete geçirmek için gürültülü sesler çıkarırlar. Ağla bol miktarda avlanırlar. Durusu gölünde 30 kg gelenleri vardır. • Minimum Avlanma Boyu: 40 cm

13 -Kocaağız (Ak Balık, Beyaz Balık) • L: Aspius aspius İ: Asp A: Rapfen F: Aspe

• Vücudu uzun, yan taraflarından oldukça yassılaşmıştır. Ağzı terminal olup büyüktür. Alt çene daha uzun olup üst çenenin yarığına geçmektedir. Başı yan taraflarından yassılaşmış olup; başın yüksekliği başın genişliğinden fazladır. Vücudun yanları gümüş gibi parlaktır. Sırt ve kuyruk yüzgeçlerinin kenarları siyahımsı kurşuni, diğer tarafları kırmızıdır. Boyları 40 -80 cm, , maksimum uzunluk 120 cm’dir. Ağırlıkları ise 12 kg kadar olur.

• ÜREME DÖNEMİ: Eşeysel olgunluğa 4 – 5 yaşında ulaşır. Üreme dönemi Nisan – Haziran aylarını kapsar. Dişiler yumurtalarını akarsuların zeminindeki taşlar ve çakıllar üzerine bırakır. Genellikle her bir dişi balık 500. 000 kadar yumurta verebilir.

14 -Kızılkanat • L: Scardinius erythrophthalmus İ: Rudd A: Rotfeder F: Rotengle

• Vücut oval şekilli olup, genellikle iri pullarla örtülüdür. Başı küçüktür; ağzı terminal olup yukarı doğru çevriktir. Üst çene biraz öne doğru çıkıktır. Vücut parlak gümüşi renkte, anal, kuyruk, göğüs ve karın yüzgeçleri açık kırmızı, sırt yüzgecinin ise yalnız bir kısmı kırmızı renktedir. Gözler portakal renginde ve üst kısmında kırmızı bir nokta vardır. Pullarının kenarları siyah renklidir. Ortalama uzunluk 15 – 30 cm, maksimum uzunluk 45 cm; ortalama ağırlık 200 – 400 gr, maksimum ağırlık ise 2 kg’dır.

• ÜREME DÖNEMİ: Üç yaşında, 12 cm olduğunda yaklaşık 40 – 50 gr iken eşeysel olgunluğa ulaşır. Yumurtlama dönemi Nisan – Haziran aylarını kapsar. Üreme mevsiminde erkeklerin vücut ve başlarında kabarcıklar bulunur. Dişi balık 1, 5 mm çapında 200. 000 civarında yumurta bırakabilir. Çok yapışkan olan yumurtalar daima bitkiler üzerine kümeler halinde tespit edilirler.

15. Kızılgöz ( Rutilus rutilus) • L: Rutilus rutilus İ: Rosch A: Plötze F: Gardon

• Vücut yanlardan hafifçe basık olup, iri pullarla örtülüdür. Ağız terminal konumlu ve nispeten küçüktür. Gözleri iridir. • Gözlerinin iris tabakası daima kırmızı renkli olduğundan bu balığa “Kızılgöz balığı” denilmektedir. Renk sırtta yeşilimtırak gridir. • Yan taraflar ve karın bölgesi ise genellikle gümüş beyazıdır. Sırt ve kuyruk yüzgeç hariç diğerlerinin uç kısımları portakal kırmızısı renktedir.

• Boyları ortalama 20 – 30 cm, • Ortalama ağırlıkları ise 150 – 250 gr; maksimum boy ise 45 cm, maksimum ağırlık ise 24 kg’dır. • ÜREME DÖNEMİ: 2 – 3 yaşında eşeysel olgunluğa ulaşan bu balıkların üreme dönemi Mayıs – Haziran aylarını kapsar. Özellikle bu dönemde erkek bireylerin baş, burun ve sırt bölgelerinde tüberküller oluşur. Daha az belirgin olarak aynı durum dişilerde de görülebilir. Bitkili, sığ, durgun sulara yumurtalarını bırakırlar. •

16 -Karaburun Balığı (Chondrostoma nasus) • L: Chondrostoma nasus İ: The Brond-Snout A: Nase F: Hotu

• Vücut yuvarlak ve ince uzun şekillidir. • Ağız ventral durumdadır ve keskin kenarlı sertleşmiş dudaklara sahiptir. • Bu özelliğinden dolayı taşların yarığındaki hayvanları ve taşlar üzerindeki yosunları kemirerek kolayca sökebilirler. • Burun ileriye doğru uzamış olup, ucu küttür.

• Sırtı yeşilimsi kahverengi veya kurşunidir. • Yan tarafları ve karın kısmı gri – beyazdır. • Sırt ve kuyruk yüzgeçleri esmerimsi, diğer yüzgeçleri ise portakal sarısı veya kırmızıdır. • Bazen pullar üzerinde küçük siyah renkli pigment taneleri bulunur. • Ortalama uzunluk 15 – 20 cm, maksimum uzunluk ise 40 cm’dir.

17 -Kadife Balığı (Yeşil Sazan) • L: Tinca tinca İ: Tench A: Schleie F: Tanche

• Vücudu oldukça kalın ve yüksektir. • Ağzı orta büyüklükte yukarı çevrilmiş olup, ağız köşelerinde birer adet yassı bıyık bulunur; bu bıyığın uzunluğu göz çapından küçüktür. • Çok küçük olan pullarının yarıdan fazlası vücut içine gömülüdür. Yüzgeçlerin hepsi yuvarlaktır.

• Vücut rengi bulunduğu ortama göre değişir. • Yan taraflar koyu kahverengi, yeşilimsi – kahve veya parlak yeşilimsi sarıdır. • Akıntılı sularda açık renkli, küçük göllerle gölgelik bölgelerde siyaha yakın renktedirler. • Ortalama uzunluk 20 – 40 cm, • maksimum uzunluk 60 – 70 cm; • ortalama ağırlık 500 – 600 gr, maksimum ağırlık ise 3 – 4 kg’dır.

18. Havuz Balığı (Carassius carassius) • L: Carassius carassius İ: Crucian carp A: Karausche F: Cyprin (Carassion)

• Görüntü olarak sazan balığını andırsa da • ağzının bıyıksız olması, • kuyruk yüzgecinin daha az girintili ve yassı olan farinks dişlerinin tek sıralı olması nedeniyle kolayca tanımlanır. • Ayrıca vücudu yüksek olup, bir miktar yassılaşmıştır. • Rengi değişik olup, sırtı genellikle yeşil – kahve renklidir. • Yan tarafları ise altınımsı sarı veya kırmızıdır, karı bölgesi ise sarı – beyazdır. Yüzgeçlerinin uç kısımları ise koyu kırmızıdır.

• Ortalama uzunluğu 20 – 30 cm’dir; • maksimum uzunluk ise 50 cm’dir. • Ortalama ağırlığı 300 – 600 gr olmakla beraber, 3 – 4 kg’a kadar olanlarına da rastlanılmaktadır. • Durgun sığ sular ile hafifçe akıntılı ortamları tercih ederler. • Bitkilerin yoğun olduğu kıyı zonlarında zemini tercih ederek yaşar. • ÜREME DÖNEMİ: • Eşeysel olgunluğa erkekleri 3 yaşında, dişileri ise 4 yaşında ulaşan ve üremek için büyük sürüler halinde toplanan bu balıkların yumurtlama dönemi Mayıs – Haziran aylarını kapsar. Dişi balık, sarı – yeşil renkte ve 1, 5 mm çapında 300. 000 adet yumurta bırakabilir. Genellikle bitki gövdelerine bırakılan yumurtalardan 6 – 8 gün sonra yavrular çıkar.

19 - Göl Alabalığı ( Salmo trutta abanticus) • L: Salmo trutta abanticus İ: Lake Trout A: See Forelle F: Truite de lac

• Vücut yanlardan basık olup, diğer alt türlere göre vücut şekli daha kaba yapılı ve burnu kısa küt yapıdadır. • Sırt profili, burun ucundan sırt yüzgeç başlangıcına kadar kubbemsi bir görünüştedir. • Alt ve üst çeneler genellikle birbirine eşit olmakla beraber, bazen alt çene öne doğru çıkıntılı bir görümün alabilmektedir. • Bu alt türün en belirgin özelliği vücudun yan taraflarında kırmızı beneklerin bulunmaması; buna karşın kahverengi halkalar içinde siyah renkte nokta lekelerin bulunmasıdır.

• Salmo trutta abanticus yurdumuzda yalnız Abant gölünde, Yedigöller ve civarındaki derelerde bulunan; soğuk, berrak, kaynak ve derelerde yaşayan dere alabalığının Abant gölüne izole olmuş bir alt türüdür. • Ortalama uzunluk 20 cm; • Ortalama ağırlık ise 200 gr’dır. • Maksimum uzunluk 60 cm; maksimum ağırlık da 1 kg dır. • Gerçekten lezzetli ve amatör balıkçılık açısından değer taşıyan bir alabalıktır. Etçil olup, bulundukları ortamdaki balık ve hayvansal canlılarla beklenir.

• Minimum Av Boyu: 25 cm ÜREME DÖNEMİ: 3 yaşında eşeysel olgunluğa ulaşırlar. Balığın yaşına bağımlı olarak yumurtasının çapı 4. 4 – 5. 4 mm arasında değişir. Fert başına 1000 adet yumurta verirler. Üreme dönemi ise Kasım – Aralık aylarıdır.

20 -Gökkuşağı Alabalığı • Y: Alabalık, Deniz Alabalığı L: Salmo trutta labrax İ: Black Sea Salmon A: See Forelle F: Truite arc-en-ciel

• Vücutta egemen olan renk zeytin yeşili olup, üst kısımları kahverengi veya sarımtırak, yanlar daha açık, karın kısmı ise beyazdır. • Yan taraf boyunca 10 – 12 koyu leke bulunabilir. • Siyah ve kahve renkli lekeler değişik ebatta, etrafları ya açık renk bir hare ile çevrili veya değildir. • Lekeler genellikle vücudun ön ve üst yarısına dağılmışlardır. • Sırt yüzgecinde sıralanmış siyah lekeler ve yüzgeç kaidesinde kırmızı lekeler vardır. • Yanal çizgi boyunca görülen lekeler tuğla kırmızısıdır. Ortalama uzunluk 50 – 70 cm; • ortalama ağılık 5 – 7 kg’dır. • Maksimum uzunluk 100 cm; • Maksimum ağırlık ise 26 kg’dır. • Anadolu’nun sadece Kuzey ve Kuzey – Doğu bölgesindeki akarsularla (Çıldır Gölü ve Çoruh nehri havzaları), Uludağ ve Karadeniz’de bulunmaktadır.

• ÜREME DÖNEMİ: Eşeysel olgunluğa 40 – 60 cm ve 2 – 4 yaşında ulaşırlar. Yumurtlama dönemi Kasım – Aralık – Ocak – Şubat aylarıdır.

21 - Eğrez Balığı (Çiçek Balığı, Kavinne Balığı) • L: Vimba vimba İ: Baltic vimba A: Zährte F: Zahrte

• Ağız aşağı konumlu, dudaklar gelişmiştir. • Vücut ince uzun, yanlardan basıktır. • Üst çene, alt çeneden uzundur. • Vücut ilk bakışta çapak bağlığına benzemekle beraber anüs yüzgeç kaidesinin kısalığı ile ondan ayrılır. • Gözler iridir.

• • Vücut açık kahverengidir. Üreme mevsiminde baş ve sırt portakal sarısı olur. Pulsuz kemik çıkıntısı, karın ile anüs yüzgeçleri arasındadır. Maksimum uzunluk 50 cm (1000 gr), ortalama uzunluk 30 cm (500 gr)’dır. • ÜREME DÖNEMİ: Eşeysel olgunluğa 12. 5 cm olduğu 3 – 4 yaşında ulaşır. Mayıs – Temmuz üreme dönemidir. Bu periyotta yumurta bırakmak için akarsuların genellikle dipleri çakıllı ve fazla derin olmayan yukarı zonlarına geçerler. Dişi balık 25. 000 – 120. 000 kadar yumurta bırakabilir.

22 - Dere Pisisi (Pisi Balığı) • L: Pleuronectes flesus (Platichthys flesus) İ: Flounder A: Flunder F: Flet

• Vücut yanlardan yassı ve asimetrik olup, metamorfoz esnasında sağa doğru dönmüştür. • Deri genellikle küçük sikloyit pullarla örtülüdür. • Baş, gözler arası sahadan yanal çizgiye doğru uzanan ve az çok sert yapılı kemiksi bir ibik ile sınırlanmıştır. • Vücudun sağ tarafında ve gözlerin önünde bulunan burun deliklerinden birincisi büyük ve geniş, ikincisi ise, küçük ve tüp şeklindedir.

• Ağız eğik duruşlu, alt çene üst çeneye nazaran biraz daha uzamıştır. Bulunduğu ortama göre rengi değişebilen bu balıklarda, vücudun gözlü olan tarafı, genellikle esmer, esmer – gri veya tamamen gri olup, bu fon üzerinde büyükçe kırmızımsı – esmer – oranj bazen de küçük beyaz lekeler veya bu lekelerin etrafları daha koyu bant ile çevrili olarak bulunur.

• Ortalama uzunlukları 20 – 25 cm, maksimum uzunluk ise 50 cm’dir. Sahilden itibaren 80 m derinliğe kadar çamurlu dip bölgelerde yaşar. • Yazın nehir ağızlarını, lagünleri ve acısu fiyortlarını tercih eder. • Suların soğuması ile tatlısuları terk edip denizin derin yerlerine göç ederler.

• ÜREME DÖNEMİ: Erkekleri 3, dişileri 4 yaşından itibaren eşeysel olgunluğa ulaşırlar. Bu balıkların üreme dönemi soğuk aylara denk gelir. • Ocak-Nisan ayları arasında özellikle Şubat ve Mart aylarında 525 m derinliklerde yumurtlarlar.