TANIMI Grevde szckleri sz beklerini veya cmleleri birbirine

TANIMI: Görevdeş sözcükleri, söz öbeklerini veya cümleleri birbirine bağlayan sözcüklere bağlaç denir. Genel olarak söylenirse ya görevdeş öğeleri ya da cümleleri bağlarlar. ÖRNEK: Seni ve arkadaşlarımı çok özledim. “ve” bağlacı görevdeş öğeleri birbirine bağlamıştır.

NOT: • Bağlaçları cümleden çıkardığımız zaman anlamında daralma olsa bile bozulma olmaz. • ÖRNEK: • Oldukça genç ve başarılı bir sporcuydu. • Oldukça genç başarılı bir sporcuydu. (Anlamında bozulma olmamıştır. )

``de´´ bağlacı • Cümlede ´´dahi, bile``anlamına gelir ve genellikle kendisinden önceki kavramı, benzerlerinin arasına katma bildirir. ÖRNEKLER: Bu para sana da bana da yeter. (Hem…hem) Dilimizi iyi bilir, sohbeti de güzeldir. (Üstelik) Söyledikleri hiç de yanlış değil. (Pekiştirme) Çocuk araba da araba diye tutturdu. (İkileme arasında pekiştirme yapar.

UYARI: ``De´´ bağlacıyla ``-de´´ hal eki karıştırılmamalıdır. ``De´´ bağlacı atıldığında, cümlenin anlamında daralma olsa da bozulma olmaz; ``-de´´ hal eki atıldığında ise cümlenin anlamı bozulur. Ben de bu öykü kitabını alacağım. Bende bu öykü kitabı var.

``ile´´ bağlacı Görevdeş sözcükleri birbirine bağlar `ve´ bağlacıyla benzer görev yapar. ÖRNEK: Ateşle barut yana gelmez. (Ateş ve barut) Arkamda bir arabayla bir kamyon vardı.

``Ama`` bağlacı: Cümleleri aralarında karşıtlık, uyumsuzluk, aykırılık ilkeleri kurarak birbirine bağlar. Bu bağlaçla özdeş kullanımı olan birçok bağlaç vardır: ``fakat, lakin, ancak, yalnız, ne var ki… Örnek: ¯ Evin her tarafını aradım ama anahtarları bulamadım. “ama” bağlacı cümleleri birbirine bağlamıştır Onlarla gitmiş; ama hiç eğlenmemiş.

``Çünkü´´bağlacı: Kendinden önce gelen yargıya neden belirterek açıklama getirir. Neden-sonuç ilişkisi kurar. Bu bağlacın yerine zira bağlacı da kullanılabilir. ÖRNEK: Bana hiçbir şey anlatmadı; çünkü bunları benim bilmemi istemiyordu. Birçok soruyu çözemedi; çünkü çok az çalışmamıştı.

``Ve´´ bağlacı Eş görevli sözcük , söz grubu ve öğeleri bağlar. Örnek: ¯ Orhan ve kardeşi dün bizdeydi. (Özneleri bağlamıştır. ) ¯ Sıcak ve bunaltıcı bir hava vardı. (Sıfatları bağlamıştır. )

``Ki´´ bağlacı: Biliyorsun ki bu konuda sana yardım edemeyiz. (cümlesinde ``ki´´ bağlacı cümleleri birbirine bağlamıştır. ) Safranbolu, o kadar güzel bir yer ki…(cümlesindeki ``ki´´ bağlaçtır. Yukarıdaki cümle ve üç noktayla belirtilmek istenen , ancak kullanılmayan cümleyi bağlamıştır. )

``Ne Ne bağlacı´´ ``Ne ne´´ bağlacı, kullanıldığı cümlelere olumsuzluk anlamı katan bir bağlaçtır. Bu bağlaca benzerlik gösteren bağlaçlar ``ya ya´´, ``hem hem´´dir. Örnek: Bize ne mektup gönderdi ne telefon etti. (Her ikisinin de yapılmadığını anlatmaktadır. )

``Ancak, yalnız´´ bağlacı: Bu sözcükler, kullanıldığı cümlede ``sadece´´ anlamı taşırsa edat; ``ama´´ anlamı taşırsa, bağlaç olur. Örnek: ``Doğayı ancak ressamlar böyle güzel betimler. ´´(cümlede ``ancak´´sözcüğü edat görevinde kullanılmıştır. ) ``Yanınıza gelecektim, ancak işim çıktı. ´´(cümlesinde `` ancak´´sözcüğü bağlaç görevinde kullanılmıştır. )