TALYADA GOTK MMAR Hem szck hem de kavram

İTALYA’DA GOTİK MİMARİ

Hem sözcük, hem de kavram olarak Gotik, ilk kez İtalya’da ortaya çıkmıştır. 16. yüzyılın ressam, mimar ve sanat tarihçisi Giorgio Vasari bu sözü aşağılayıcı bir biçimde, barbarlara özgü anlamında kullanmıştır. Ancak İtlaya Gotiği oldukça geç uygulamıştır.

MİLANO KATEDRALİ

İtalya’da sadece Milano Katedrali tam bir Gotik anlayış içerisinde inşa edilmiştir. Yeni yapı üslubunu Alplerden Zisterzienser rahipleri getirmiştir. Bu anlayışla düzenlenen kiliselerde kuleler kullanılmamış, sadece çatılarında basit bir kulecik yer almaktadır. Yaklaşık olarak 16 yüzyılda inşası tamamlanan yapı, dünyanın en büyük 5. katedralidir.

İnşasına Başpiskopos Antonio da Saluzzo tarafından 1386 yılında başlanan yapı üzerinde birçok mimar çalışmıştır. Bunlar arasında, 1389 yılında Fransız baş mühendis Nicolas de Bonaventure kiliseye Fransız tarzındaki ve İtalyan etkili Gotik mimari üslubunu yansıtmıştır.

Daha sonraki dönemlerde yapılan yeniliklerin yanış sıra, 1649 yılında yeni baş mimar Carlo Buzzi, yapının cephesini oldukça görkemli Gotik plasterler ve iki büyük çan ile hareketlendirerek orijinal Gotik tarza dönmüştür.

Koro bölümü dikdörtgen biçiminde yapılarak orta nefe bitiştirilmiştir. Böylece İtalya’da kendine özgü Gotiği belirleyen şeyler, Roman geleneği, Rönesans’a erken geçiş, Yoksulluk tarikatlarının kullanıldığı üslup olmuştur. Bütün bunlardan da bir İtalyan Gotiği doğar ve bu da Gotik mimarlık üslubun öğeleri doğrultusunda ele almamızı sağlamıştır.

Mekan ve kütle, dinamik gerginlik, yukarı doğru yükselen sivri kemerden ve çapraz tonozdan daha önde tutulmuştur.

Yukarı doğru yükselip yerden kurtulma isteği, kesin düşeylik ve sonsuzluğa uzanan çizgiler yaratma ilkeleri, mekanın enine gelişmesi üslubun bölge mimarisinde kullanımını ortaya koymuştur.

ST. FRANCESCO BAZİLİKASI İtalyan Gotiği, Assisi’deki St. Francesco Bazilikası’nda belirgin olarak ortaya çıkmaktadır. Yapıya 1228’de adını aldığı büyük halk ermişinin ölümünden 2 yıl sonra inşa edilmiştir. Araziden yararlanılarak birbiri üstünde yükselen bitişik iki kilise şeklinde düzenlenmiştir.

Alt baştaki bir kriptayı andırırken, oldukça büyük tutulmuş sivri kemerleri plasterlerden çok tabanlar üzerine oturmuştur.

Lombardiya işi basık çan kulesiyle kilisenin dış görünümü, üçgen alınlıklı dış yüzü ve güçlü payanda ayakları Romanesk geleneği ile olan bir özellik göstermiştir.

Basit ve aydınlık yapılmış olan üst baştaki kilisenin T biçiminde tek bir nefi vardır.

1215 ile 1263 yılları arasında inşa edilmiş Siena Katedrali, tek kubbeli, uzunlamasın a düzenlenmiş Latin haçı biçimli bir plana SİENA KATEDRALİ

Yapı, bir siyah, bir beyaz taş sıralarıyla Toskana yapılarını anımsatır pozisyonda, beşik kemerler ise Romanesk üslup izlerini taşımaktadır.

Değişen renkli taş sıraları Gotikten farklı olarak karşımıza çıkmakta, siyah ile beyazın karşıtlığından ortaya kesin yatay çizgiler, belirgin dış çizgiler çıkmıştır.

Kulesi İtalyaya özgü bir biçimde yanda düzenlenmiştir.

İtalyan Gotiğinin iyi bir örneği Orvieto Katedrali’nin dış yüzüdür. Kütlenin zarif düşeyliği ile sakin bir biçimde yere basması, karşılıklı tam bir denge içinde olmuştur.

Siena’daki belediye yapısı Palazzo Pubblico, kent siluetinin içine büyük bir ustalıkla yerleştirilmiştir.

Yarım daire biçimli bir alanın düz kenarında, tüm alana egemen bir konumdadır. Hafif bir tepelik ile biten kulesi, tuğla yapının üzerinde yükselmektedir.

Yapının dış yüzü sivri kemerli pencereler ve sağır kemerlerle oldukça sade bir biçimde ele alınmıştır.

Kiliselerin yanı sıra saraylar da kentlerin simgesi olmuştur. Floransa’daki Palazzo Vecchoi oldukça yüksek duvarları, mazgalları, ön yüzündeki kulesiyle dikkat çekmektedir.

İnşasına 1255 yılında başlanan Palazzo del Bargello, Ortaçağ savunma anlayışının hem güçlü hem de korku uyandıran bir simgesi gibidir.

1340 yılında Venedik kentinde Ducale Sarayı olarak bilinen bir sarayın yapımına başlanmıtır. Yapı kısa sürede tüm görkemliği ile oluşturduğu meclisin gücünü yansıtmıştır.

Gerek İslam dünyasından, gerekse doğudan, kuzeyden ve İtalyan geleneklerinde n gelen etkiler bu büyüleyici yapıda birbiri içinde erir. Asıl yapı hafif ve hareketli elemanların üstüne, pembe gri baklava motifleriyle süslü düz bir duvardan oluşur.