TAINMAZ GELTRME TEZSZ YKSEK LSANS PROGRAMI TAINMAZ GELTRME

TAŞINMAZ GELİŞTİRME TEZSİZ YÜKSEK LİSANS PROGRAMI

TAŞINMAZ GELİŞTİRME Ünite: 11 MENKULKIYMETLEŞTİRME VE İPOTEKLİ KONUT KREDİLERİNE DAYALI MENKUL KIYMET PİYASALARI Prof. Dr. Vedat CEYHAN

MENKUL KIYMET PİYASALARI Menkul Kıymetleştirme Varlıklara ilişkin nakit akımlarının menkul kıymete dönüştürülmesi işlemidir. 11. Ünite

MENKUL KIYMET PİYASALARI 11. Ünite Menkul Kıymetleştirme Bir işletmenin (kredi veren kurum) bilançosunda yer alan likit olmayan alacaklarının benzer nitelikte olanlarını bir araya toplayarak, kendisinin ya da bu amaç doğrultusunda kurulmuş olan bir kurumun (özel amaçlı kurum) vasıtasıyla sermaye piyasalarına bu alacak havuzuna dayalı menkul kıymet ihraç etmesi ve ödemelerin bu havuzdaki alacakların geri ödemeleriyle finanse edilmesidir.

MENKUL KIYMET PİYASALARI Menkul Kıymetleştirme Sürecinde Yer Alan Taraflar Ø kredi veren kurum, Ø hizmet veren firma, Ø özel amaçlı kurum, Ø yatırım bankaları, Ø güvence mekanizmaları, Ø derecelendirme şirketleri, Ø yediemin ve yatırımcılardır. 11. Ünite

Menkul Kıymetleştirme Sürecinde Yer Alan Taraflar 11. Ünite Alacaklar Kredi veren kurum Nakit Konut kredisi alanlar Özel amaçlı kuruluş

Menkul Kıymetleştirme Sürecinde Yer Alan Taraflar 11. Ünite Kredi Veren Kurum (Kaynak Firma) Menkul kıymetleştirilecek varlıkları bilançosunda bulunduran kurumdur. Kredi veren kurum, zaman içinde açmış olduğu veya ikincil piyasalardan satın aldığı kredilerle varlığa dayalı menkul kıymetlerin teminatı olan alacak havuzunu oluşturmakta ve bu havuzu, bunlara dayalı menkul kıymet ihraç etmesi için özel amaçlı kuruma satmakta veya devretmektedir.

Menkul Kıymetleştirme Sürecinde Yer Alan Taraflar Kredi Veren Kurum (Kaynak Firma) Ø Ø Ø ticaret bankaları, uzman konut finansman kurumları, finansman şirketlerini, sigorta şirketleri, finansal kiralama şirketleri, otomobil imalatçılarının finansman şirketleri ve sanayi şirketleri 11. Ünite

Menkul Kıymetleştirme Sürecinde Yer Alan Taraflar Hizmet Veren Firma Hizmet veren firma menkul kıymetlerin bağlı oldukları alacaklarının ana para ve faizinin vadesinde toplanmasından ve zamanında ödenmeyen hesapların takibinden sorumludur. 11. Ünite

Menkul Kıymetleştirme Sürecinde Yer Alan Taraflar Özel Amaçlı Kurum (İhraççı) Ø Özel amaçlı kurum, kredi veren kurumun oluşturduğu alacak havuzunu satın veya devralarak bunlara bağlı menkul kıymetler ihraç etmek amacıyla kurulmuştur. Ø Özel amaçlı kurum iflas riskinden arındırılmış bir yapıya sahiptir. 11. Ünite

Menkul Kıymetleştirme Sürecinde Yer Alan Taraflar Özel Amaçlı Kurumun fonksiyonları Ø Varlığa dayalı menkul kıymet ihraç etmek Ø Sahip oldukları nakit akımlarıyla söz konusu varlıkları kredi veren kurumdan satın almak 11. Ünite

Menkul Kıymetleştirme Sürecinde Yer Alan Taraflar Yatırım Bankaları Yatırım bankaları, menkul kıymetlerin yatırımcılara pazarlamasından sorumludurlar. Bu kurumlar ya varlığa dayalı menkul kıymetlerin halka arzında aracılık yüklenicisi olarak çalışmakta ya da bunların doğrudan satışlarında aracılık yapmaktadırlar. 11. Ünite

Menkul Kıymetleştirme Sürecinde Yer Alan Taraflar Güvence mekanizmalarının fonksiyonları Ø kredi riskini azaltmak, Ø menkul kıymetleştirilecek varlıklar hakkında bilgi sağlamak, Ø menkul kıymetin yüksek dereceleme almasına yardımcı olmak, Ø pazarlama gücünü ve fiyatını yükseltmek 11. Ünite

Menkul Kıymetleştirme Sürecinde Yer Alan Taraflar 11. Ünite Güvence Mekanizmaları Ø İçsel güvence mekanizmaları Özel amaçlı kurum tarafından sağlanır. Ø Dışsal güvence mekanizmaları Üçüncü şahıslar tarafından sağlanır.

Menkul Kıymetleştirme Sürecinde Yer Alan Taraflar İçsel Güvence Mekanizmaları Ø ödeme öncelikli sistem, Ø fazla teminatlandırma, Ø marj hesap 11. Ünite

Menkul Kıymetleştirme Sürecinde Yer Alan Taraflar Ödeme Öncelikli Sistem Ø senior menkul kıymetler Ø junior menkul kıymetler Senior menkul kıymetler havuzdan gelen ödemelerden öncelikli yararlanırlar ve genelde AAA kredi derecesine sahiptirler. 11. Ünite

Menkul Kıymetleştirme Sürecinde Yer Alan Taraflar Fazla Teminatlandırma Menkul kıymetin nominal değerinden daha fazla teminat bulundurulmasıdır. En çok tercih edilen yöntemlerden birisidir. 11. Ünite

Menkul Kıymetleştirme Sürecinde Yer Alan Taraflar Marj Hesap Menkul kıymetin teminatı olan varlıklardan sağlanan nakit akımlarının yatırımcılara ödenecek tutarın altında kalması durumunda aradaki farkın karşılanabilmesi amacıyla oluşturulan fondur. Marj hesabı olarak adlandırılan bu fona, özel amaçlı kurum başlangıçta bir miktar avans yatırmaktadır. 11. Ünite

Menkul Kıymetleştirme Sürecinde Yer Alan Taraflar Marj Hesap Marj hesabı 20. 000 dolar aktarılır Yatırımcılara ödenmesi gereken faiz tutarı 110. 000 dolar Tahsil edilen alacak tutarı 80. 000 dolar 11. Ünite

Menkul Kıymetleştirme Sürecinde Yer Alan Taraflar Dışsal Güvence Mekanizmaları Ø destekleme kredisi Ø satıcı garantisi Ø kefalet senetleri Genellikle bankalar, güçlü işletmeler veya sigorta şirketleri tarafından sağlanmaktadırlar. 11. Ünite

Menkul Kıymetleştirme Sürecinde Yer Alan Taraflar Derecelendirme Kuruluşları Ø Kurumlar tarafından ihraç edilen tahvilleri Ø Varlığa dayalı menkul kıymetleri değerlendirmektedirler. 11. Ünite

Menkul Kıymetleştirme Sürecinde Yer Alan Taraflar Derecelendirme Kuruluşları Kurum tahvillerinde ihraçcının kredibilitesi incelenirken, varlığa dayalı menkul kıymet ihraçlarında; Ø Varlıkların kredi kalitesi, Ø Kredi veren kurumun geçmişteki deneyimleriyle ilgili bilgiler, Ø Söz konusu menkul kıymetlerin anapara ve faiz ödemelerini gerçekleştirebilecek yeterli nakit akımı sağlama kapasitelerinin olup olmadığı gibi konular son derece titizlikle incelenmektedir. 11. Ünite

Menkul Kıymetleştirme Sürecinde Yer Alan Taraflar Alacak havuzunda yer alan varlıkların özellikleri Ø Varlıklardan elde edilecek nakit akımları tahmin edilebilir olmalı veya varlıklara ilişkin tahsil edilmeme ve geç tahsil edilme yüzdeleri istatistiki verilere dayandırılmalıdır. Ø Havuzda yer alacak varlıkların benzer vade ve faiz oranına sahip olmaları gerekmektedir. 11. Ünite

Menkul Kıymetleştirme Sürecinde Yer Alan Taraflar Alacak havuzunda yer alan varlıkların özellikleri Ø Teminat olarak kullanılacak varlıkların nakit akımları ile menkul kıymet ödemeleri arasında büyük zaman farkı olmamalıdır. Ø Ortalama vade bir yıldan uzun olmalıdır. Genellikle vadenin 18 -24 ay gibi yeterli uzunlukta olması gerekmektedir. Ø Vadede ana paranın tamamının ödenmesi gerekmektedir. 11. Ünite

Menkul Kıymetleştirme Sürecinde Yer Alan Taraflar Alacak havuzunda yer alan varlıkların özellikleri Ø Varlığa dayalı menkul kıymet ihraçları etkin bir şekilde oluşturulmaları gerekmektedir. Ø Alacak havuzunda yer alan varlıklardan sağlanan nakit akımlarının zamanında ve düzenli bir biçimde yatırımcılara aktarılması gerekmektedir. Ø Sağlanan güvence mekanizmaları sayesinde oluşabilecek kredi riski ortadan kaldırılmaya veya düşürülmelidir. 11. Ünite

Menkul Kıymetleştirme Sürecinde Yer Alan Taraflar Vergi Uygulamalarının Etkisi Ø Vergi uygulamaları menkul kıymetleştirme sürecinin yapılandırılmasında etkili olmaktadır. Ø Burada temel sorun şudur. Söz konusu menkul kıymet ihracı bir satış mı yoksa bir borç yükümlülüğü müdür? 11. Ünite

Menkul Kıymetleştirme Sürecinde Yer Alan Taraflar Vergi Uygulamalarının Etkisi Ø Eğer ihraç, satış işlemi şeklinde gerçekleşiyor ise, alacaklardan elde edilen faiz gelirleri özel amaçlı kuruluşa ait. Ø Eğer ihraç, borç yükümlülüğü şeklinde gerçekleşiyor ise, alacaklardan elde edilen faiz gelirleri kredi veren kuruma ait 11. Ünite

TEŞEKKÜRLER Prof. Dr. Vedat CEYHAN