TADSVERDEDIGING GOES Presentatie bij de lesbrief voor de

TADSVERDEDIGING GOES Presentatie bij de lesbrief voor de groepen 6, 7 en 8 Educatieve dienst Historisch Museum De Bevelanden, Singelstraat 13, 4461 HZ Goes

OPZET VAN DE LES q Het begin van Goes q Goes als stad q Schuttersgilden q De schutters q Burgerwacht van Goes q De vestingwerken Educatieve dienst Historisch Museum De Bevelanden, Singelstraat 13, 4461 HZ Goes

DE LEERDOELEN q Aan het einde van de les heb je het volgende geleerd: q Je weet hoe Goes een stad geworden is. q Je weet welke rol de schutterij speelde in de verdediging van de stad. q Je weet welke wapens vroeger gebruikt werden door de schutterij van Goes. q Je weet wat een burgerwacht is en hoe deze in Goes werd ingezet. q Je weet welke verdedigingswerken Goes vroeger had en hoe die nu nog zichtbaar zijn. Educatieve dienst Historisch Museum De Bevelanden, Singelstraat 13, 4461 HZ Goes

HET BEGIN VAN GOES q Goes is tussen 900 en 1000 ontstaan. Het was een gebied van kwelders langs de kreek ‘Korte Gos’. Herders lieten er hun schapen grazen. Zij waren de eerste bewoners van het gebied. q Tussen 1100 en 1200 bouwden de eerste ambachtsheren van Goes een kasteelberg met een mottekasteel, op de plaats waar nu in Goes de katholieke kerk staat. q De woontoren van het mottekasteel was het eerste verdedigbare stenen huis en werd ‘Torenburg’ genoemd. q Torenburg is in de 15 e eeuw onder Jan van Oostende uitgegroeid tot kasteel ‘Slot Oostende’. Willen jullie meer leren over het ontstaan van kwelders? Klik dan hier en bekijk het filmpje. Educatieve dienst Historisch Museum De Bevelanden, Singelstraat 13, 4461 HZ Goes

GOES ALS STAD q Het dorp Goes groeide snel en in 1405 verleende graaf Willem VI stadsrechten aan Goes. q De dochter van graaf Willem VI, Jacoba van Beieren, verleende Goes in 1417 het recht van omwalling. Goes mocht zichzelf vanaf dat moment beschermen met een stadsgracht, wal, muren en poorten. q Er kwamen in totaal 5 poorten om Goes te beschermen. q De Zuidpoort of Ganzepoort q De Koepoort q De Westpoort of ’s-Heer Hendrikskinderenpoort q De Havenpoort q De Oostpoort q De poorten werden ’s avonds gesloten en ’s ochtends weer geopend. Willen jullie meer weten over stadsmuren en poorten? Klik dan hier en bekijk het filmpje. Educatieve dienst Historisch Museum De Bevelanden, Singelstraat 13, 4461 HZ Goes

SCHUTTERSGILDEN q De verdediging van een stad werd sinds de middeleeuwen uitgevoerd door de schutterij. q Ook in Goes waren er schutters om de stad te ‘beschutten’ tegen de vijand of bij oproer in de stad. q In Goes waren drie schuttersgilden: q Het Sint-Jorisgilde. De leden oefenden met de kruisboog of ook wel voetboog geheten. q Het Sint-Sebastiaansgilde van de handboogschutters. q Het Sint-Adriaansgilde, ook wel genaamd de Kolveniers. De Kolveniers oefenden met vuurwapens. q Alle schutters gebruikten vanaf de zestiende eeuw een geweer. De kruis- en handboog bleven bestaan voor de sport. Educatieve dienst Historisch Museum De Bevelanden, Singelstraat 13, 4461 HZ Goes

DE SCHUTTERS q Om lid te worden van het Sint-Jorisgilde moest je worden gevraagd. Jezelf zomaar aanmelden kon dus niet. q Schutters waren voornamelijk leden uit de gegoede burgerij en de banden tussen de schutterij en het stadsbestuur waren nauw. Aan het eind van de 16 e eeuw kon je alleen lid worden van het stadsbestuur of een openbare functie uitoefenen als je schutter was. q De schutters kwamen maandelijks bij elkaar om met hun wapen te oefenen. Tijdens gevechten waren ze goed beschermd met een harnas en een schild. Ze droegen daarom metalen ring- of halskragen. q Ook droegen ze een draagspeld aan hun riem. Aan deze ‘parure’ konden mensen zien dat de schutter lid was van een bepaald gilde. q De leden van de schutterijen kwamen regelmatig bij elkaar om samen een maaltijd te nuttigen. Daarvoor namen ze hun eigen bestek mee. Educatieve dienst Historisch Museum De Bevelanden, Singelstraat 13, 4461 HZ Goes

BURGERWACHT q In oorlogstijd werd de stad verdedigd door de burgerwacht. Deze bestond uit burgers, mannen van 18 tot 60 jaar, die daarvoor werden aangewezen. q De burgerwacht van Goes stond onder leiding van een hoofdman en moest zelf voor hun uitrusting zorgen. q Het hoofd van de burgerwacht was de burgemeester met de rang van kolonel en de officieren koos men uit schuttersgilden. Educatieve dienst Historisch Museum De Bevelanden, Singelstraat 13, 4461 HZ Goes

DE VESTINGWERKEN q Goes wilde zich kunnen verdedigen, vooral in de 16 e eeuw, de tijd van de Reformatie en de Tachtigjarige Oorlog. Om deze reden had Goes verschillende vestingswerken. q Wat gebeurde er tijdens de Tachtigjarige Oorlog in Goes? q In 1572 vond het Beleg van Goes plaats. q Tijdens het Beleg wilden de Nederlandse geuzen de stad bevrijden van de Spanjaarden. q Vier jaar later, in 1576, sloot Zeeland vrede met de andere gewesten, die de regering en de Prins trouw waren gebleven. Hierdoor moesten de Spaanse troepen vertrekken. q In 1577 gingen Goes en het platteland van Zuid-Beveland over naar de Prins van Oranje. De burgers wilden wel de katholieke godsdienst behouden maar al snel werden steeds meer mensen protestant. q In 1585 werden er vanwege de oorlogssituatie plannen gemaakt om van Goes een echt vestingwerk te maken met schansen, ravelijnen en bastions. Willen jullie meer weten over een vestingstad? Klik dan hier en bekijk het filmpje. Educatieve dienst Historisch Museum De Bevelanden, Singelstraat 13, 4461 HZ Goes

EINDE VAN DE LES! Educatieve dienst Historisch Museum De Bevelanden, Singelstraat 13, 4461 HZ Goes