Tadeusz KOCIUSZKO Andrzej Tadeusz Bonawentura Kociuszko urodzony 4

Tadeusz KOŚCIUSZKO

Andrzej Tadeusz Bonawentura Kościuszko urodzony 4 lutego 1746 r. w Mereczowszczyźnie , Polska-Litwa , obecnie Białoruś ; zmarł 15 października 1817 r. w Solothurn , Szwajcaria. Był polskim inżynierem wojskowym zaangażowanym w wojnę rosyjsko-polską od 1792 a zwłaszcza jako Przywódca powstania 1794 r. nazwany jego imieniem przeciw zaborczym Mocarstwom rosyjskim i pruskim na polskie, Został bohaterem narodowym. W latach 1777 -1783 Kościuszko walczył u boku George a Washingtona w Amerykańskiej wojnie o niepodległość. Reprezentował ideały Oświecenia i popierał światowy ruch na rzecz zniesienia niewolnictwa. Status bohatera Narodowego przypisuje mu się nie tylko w Polsce ale także na Białorusi W Stanach Zjednoczonych i częściowo na Litwie.

Tadeusz Kościuszko obraz Karla Gottieba Schweikarta

Młodzież i edukacja Kościuszko urodził się jako najmłodsze dziecko Ludwika Kościuszki, oficera brzeskiego należącego do polskiej szlachty wiejskiej , w wyludnionej wiesce Mereczowszczyzna w ówczesnym województwie Brzesko-Litewskim. Od 1755 r. Wraz ze swoim starszym bratem Józefem uczęszczał do kolegium pijarskiego w Lubieszowie w ówczesnym województwie wołyńskim. Następnie studiował od 1765 r. W Royal Military College Szkoła Rycerska w Warszawie. Oprócz przedmiotów wojskowych uczył się łaciny , niemieckiego, francuskiego, prawa ekonomi, artymetyki, geometrii i inżynierii. W 1769 r. Przeniósł się na stypendium królewskie Paryż studiował tam w Academie des Beaux – Arts i słuchał wykładów w akademiach wojskowych. Pobyt w przedrewolucyjnej Francji miał trwały wpływ na jego pogłądy polityczne.

Dom i pomnik Tadeusza Kościuszki w Mereczowszczyźnie

Mieszkanie Kościuszki w Solocie obecnie muzeum Kościuszki

Amerykańska wojna o niepodległość Kościuszka wrócił do Polski w 1774 r. , Ale nie znalazł pracy w mocno zdziesiątkowanej armii Kraju naznaczonej w 1772 r. Po pobycie w Dreźnie został ostatecznie zatrudniony przez Silasa Deane a i Benjamina Franklina podczas kolejnej podróży do Paryża i kontaktu z pisarzem Pierrem de Beaumarchais. Przybył do Filadelfi w 1776 roku i został pułkownikiem i głuwnym inżnierem Armii Kontynentalnej.

Amerykańska wojna o niepodległość Umocnij Filadelfię i rzekę Delaware. W 1777 r. Został , , Armią Północną'' pod wodzą Horatio Gatesa zakładał. Od tego czasu Kościuszko Przejął budowę różnych fortów i umocnionych Obozów wojskowych na granicy kanadyjskiej. W 1777 roku brał udział w bitwie Ticonderogą i Bitwie pod Seratoga. Od 26 marca 1778 r. do lata 1780 r. Wzmocnił West Point George'a Washinktona nad rzeką Hudson.

Fort Clinton (West Point) ufortyfikowany przez Kościuszko. W tle posą Kościuszki z West point

Amerykańska wojna o niepodległośc Następnie nakazał (z pismem w Waszynktonie dnia 3 sierpnia 1780) do południowych bitewnych. Genialna praca Kościuszki , zwłaszcza budowa płaskich łodzi, odegrała ważną rolę w , , Południowej armii'' generała Nathanael Greene , pozwalając jej unikać sił brytyjskiego generała Charlesa Cornwallisa, dopóki nie przybyły posiłki i ostatecznie wpchnąć ich na północ gdzie Brytyjczycy zostali pokonani w bitwie pod Yorktown.

Amerykańska wojna o niepodległość Kongres Stanów Zjednoczonych w 1783 r. Nadał Kościuszce stopień generała brygady i obywatelstwo Stanów Zjednoczonych. W tym samym roku został jednym z zaledwie trzech zagranicznych członków Towarzystwa Cincinnati Po zakończeniu Amerykańskiej wojny o niepodległość Kościuszko otrzymał 250 hektarów Ziemi i znaczną sumę pieniędzy którą wypłacano w rocznych ratach.

Przywódca wojsk polskich insurekcji kościuszkowskiej W 1784 r. Kościuszko powrócił do siedziby rodziny Siechnowiczach w ówczesnym województwie podlaskim. Po wstąpieniu do armii królewskiej Został mianowany generałem dywizji w 1789 r. Przez króla Polski Stanisława Augusta Poniatowskiego. Ruch republikański, reformy przeprowadzone w latach 1788 -1792 i konstytucja uchwalona 3 maja 1792 r. Bardzo dobrze przyjęły Kościuszko.

Przywódzca wojsk polski insurekcji kościuszkowskiej Na wczesnym etapie dołączył do strony Józefa Poniatowskiego w planach interwencji przeciwko zaborczym mocom Rosji i Prus. W 1792 r. Polsę pokonały wojska cesarskie, a po klęsce nastąpił drugi podział Polski przez Rosję i Prusy. Następnie Kościuszko uciekł na topory. Po przybyciu do Lipska francuski dyplomata wręczyłmu certyfikat honorowego obywatelstwa Francji który

Przywódzca wojsk polskich insurekcji kościuszkowskiej Francuskie zgromadzenie Narodowe przyznało mu w sierpniu 1792 r. wraz z Jerzym Waszynktonem, szwajcarskim edukatorem Johannem Heinrichem Pestalozzi i innymi osobistościami. W 1794 r. Kościuszko powrócił i poprowadził walkę o wolność Polski w powstaniu kościuszkowskim przeciwko Rosji i Prusom, które nazwano jego imieniem. W tym celu zapszysiążony jako dyktator krakowski na mocy prawa rzymskiego a następnie porowadził swoje wojska na pole bitwy pod Szczekocinami. W bitwie pod Maciejowicami został ranny i wzięty do niewoli w Rosji.

Bitwa pod Maciejowicami Rosjanie przybyli pod Maciejowice 9 października po przeprawie przez Wisłę przes most w Maciejowicach , który po przeprawie gen. Fersen nakazał rozebrać , aby odciąć ewentualną drogę odwrotu swoich wojsk. Pod osłoną nocy dokonali przegrupowania i po rzeprawie przez mokradła o świcie znaleźli się wokół sił polskich. Korpus gen. Denisowa zagroził obejściem lewego skrzydła od strony wsi Oronne, co zmusiło Kościuszkę do przerzucenia tam większości odwodów.

Bitwa pod Maciejowicami Na rawym skrzydle od strony wsi Krępa znalazła się rosyjska brygada gen. Tormasowa od strony Wisły gen. Chruszczewa i gen. N. Rachmanowa. Natarcie rosyjskie zaczęło się o 5. 45 w rejonie wsi Oronne, gdzie polska piechota stawiła zacięty Opór woskom Denisowa. Kolejno uderzył brygady gen. Tormasowa na prawe skrzydło spychając Polaków pod zamek i gen. Chruszczewa na centrum osiągajac zaplanowane pozycje.

Bitwa pod Maciejowicami Około 8 rano do ataku ruszyła na prawe skrzydło brygada gen. Rachmanowa a jazda płk P. Tołstoja wykonała głęboki manewr okrążający. Około godziny 12 Rosjanie podjeli decydujące natarcie na polskie pozycje i przełamali linię obrony; pomimo zaciętej walki Polacy stracili prawe skrzydło a niedobitki broniły się jeszcze w piwnicach zamkowych przez 2 godziny. Na lewym skrzydle wobec wyczerpania się amunicji zamilkła polska altyleria.

Bitwa pod Maciejowicami Około godziny 13 nastąpiło kontranatarcie kosynierów pod dowództwem Krzyckiego , ale załamało się ono w ogniu kartaczy altylerii Chruszczewa a sam Krzycki zginął. Na widok rosyjsiej kawalerii sekretarz Kościuszki Niemcewicz ruszył na czele nowo zaciągnientej jazdy brzeskiej, jednak sam ranny w renkę nie był w stanie opanować paniki jazdy która uciekła z pola walki.

Bitwa pod Maciejowicami Natarcie odpierała polska jazda , jadnak po chwili drugie natarcie rosyjskie rozbiło szyki polskie; rozbite na niewielkie oddziały piechoty broniły się do końca. Kościuszko z oddziałem jazdy próbował uciec z pola bitwy jednak pod Krępą dościgła ich jazda rosyjska. W obliczu klęski naczelnik wykrzyknął rzekomo: finis poloniae! (łac. Koniec Polski).

Bitwa pod Maciejowicami Po zaciętej walce Kozacy zmasakrowali polską jazdę a skłuty pikami naczelnik już na ziemi został cięty pałaszem przez korneta charkowskiego pułku jazdy łysenkę ( karpus Repnina). Około godziny. 5 po południu Rosjanie znaleźli się na pobojowisku Kościuszkę i opatrzyli go nie dając mu większych szans na przeżycie. Polscy przywódcy wraz z Kościuszką zostali uwięzieni w piwnicach pod zamkiem.

Bitwa pod Maciejowicami Późnym popołudniem na pole bitwy dotarła dywizja Ponińskiego, już po pogromie. Po połączeniu się z niedobitkami z wojsk Kościuszki Poniński wydał rozkaz odejścia do warszawy

Bitwa pod Maciejowicami ze strony rosyjskiej

Bitwa pod Maciejowicami ze strony polskiej

Kościuszko pada ranny na bitwie

Kopiec Kościuszki w rezrwacie niedaleko wsi nowe Krępa w miejscu gdzie Kościuszko dostał się do niewoli rosyjskiej.

wygnanie Kościuszko był w niewoli Rosyjskiej przez dwa lata Po śmierci Carycy Katarzyny II jej następca Paweł I , który okazał rzyczliwość Kościuszko Ułaskawił go , nie porzucając rosyjskiej pretensji do władzy w Polsce. Ponieważ był w stanie osiągnąć wyzwolenie 12 000 Polaków uwięzionych w Rosji Kościszko początkowo uznał Pawła I za władcę Polski ze względów politycznych.

, , Car Paweł I odwiedza pojmanego Kościuszkę ''

wygnanie W rezultacie Kościuszko wyszedł na wygnanie początkowo w Stanach Zjednoczonych. pozstał tam do 1798 r. W tym czasie był w bliskim kontakcie z amerykańskim , , ojcem założycielem'' Thomasem Jeffersonem. Pod koniec swojego pobytu przy wsparciu Jeffersona sporządził testament nadpisując swoją amerykańską fortunę Jeffersonem upoważniając go do wykorzystania funduszy na zakup i edukację niewolników w szczegulności niewolników Jeffersona.

wygnanie Wciąż pamientał miesiąc przed jego śmiercią w 1817 roku Kościuszko Jefferson listu do tego celu -Jefferson jednak choć opowiadał się przeciwko niewolnictwu w przeszłości obowiał się konfliktów które mógłby wywołać takim działaniem i niebył już skłonny kupować własnych lub cudzych niewolników

Wygnanie W 1798 r. Kościuszko wyjechał do Francji. Miał nadzieję wyzwolić Polskę wraz z Francuzami oraz z polskim legionami Jana Henryka Dąbrowskiego i Karola Knaziewicza. Jednak to nie było jak Napoleon Bonaparte w planach a od VIII coup 18 brumaire musiał Kościuszki dala wewnątrz Napoleona. W październiku 1806 r. , Po przeprowadce do Berlina po bitwie pod Jeną i Auerstedtem , Napoleon Kościuszko rzucił wyzwanie swojemu ministrowi policji Josephowi Faucheprzyjść do niego aby pomóc mu przenieść się do Polski.

Wygnanie Kościuszko nie chciał jednak spełnić tej prosby bez pewnych gwarancji od Napoleona do Polski: Napoleon powinien zadeklarować gotowość do przywrucenia Polski i nadania konstytucji równych praw wszystki obywatelom. Fouche , który nie był przyzwyczjony do roczeń wobec Napoleona, nie był w stanie przekonać Kościuszki do pójścia za nim bez takich gwarancji nawet z groźbami.

wygnanie W rezultacie Fouche wysłał fałszywy list rzekomo od Kościuszki do gazet wyjaśniając żałosnymi słowami poparcie Kościuszki dla Napoleona. Nie tylko Kościuszko ale sam Napoleon potępił to fałszerstwo. Po tym jak Kościuszko wysłał następnie list do Fauche wzywając Polskę do posiadania monarchii kostytucyjnej opartej na modelu Anglii, wolność dla chłopów i przywracania Polski w granicach przed trzema podziałami Polski Napoleon nazwał go , , idiotą" i zlekceważył go. Z Księstwa Warszawskiego Napoleon ostatecznie wzniesiono polską stan zadu, który istniał do 1815 th

wygnanie Po upadku Napoleona car rosyjski Aleksander I. Kościuszko wygłosił audiencję w rosyjskiej kwaterze głównej w Paryżu 3 maja 1814 r. Podobno przytulił Kościuszko i obiecał Polsce szczęśliwom przyszłość. Z Kongres Polska w wyniku negocjacji na Kongresie Wiedeńskim w 1815 roku Kościuszko jednak nie rozstrzygał. Po krótkiej audiencji u cara 27 maja 1815 r.

wygnanie Kościuszko spotkał się z ministrem spraw zagranicznych Aleksandra Adama Jerzego Czartoryskiego w Wiedniu 31 majerazem, którzy próbowali przekonać Kościuszko o przyjętym przez siebie rozwiązaniu. Czartoryski nie był w stanie tego zrobić; Kościuszko oświadczył, że , , jego troskliwa miłość nalez do całego rozległego polskieg imperium a nie tylko do ziemi która obecnie jest hucznie nazywana Królestwem Polskim.

wygnanie W szczegulności ważne było dla niego, że jego rodzimy Litwa powinny zostać włączone do Królestwa Polskiego ponownie. Po niepowodzeniu jego wysiłki w tym zakresie Kościuszko pozostał na emigracji

Kościuszko w ostatnich latach

Kopiec Kosciuszki

Prezentacje wykonał: Maciej Wróbel