TACR YARDIMCILARI Tacir Yardmclar Baml Tacir Yardmclar Taciri

TACİR YARDIMCILARI

Tacir Yardımcıları Bağımlı Tacir Yardımcıları Taciri Temsil Yetkisi Bulunan Ticari temsilci (ticari mümessil) Ticari vekil Pazarlamacı Bağımsız Tacir Yardımcıları Taciri Temsil Yetkisi Bulunmayan İş hukuku kapsamına giriyor. Taciri Temsil Yetkisi Bulunan Acente Taciri Temsil Yetkisi Bulunmayan Komisyoncu (Doğrudan temsil yetkisi yok. Dolaylı temsil yetkisi var. ) Simsar

Ticari Temsilci (Mümessil /General commercial power of representation (? ); Procuration / Die Prokura) • Düzenleme ihtiyacı? ? • Tanım (TBK m. 547/I) • Örtülü atama? • Atamak zorunlu mu? • Ticaret siciline tescil kurucu mu?

Atamayı kim yapacak? Gerçek Kişi Tacirlerde Tacirin kendisi Tacirin ticari temsilcisi? ? Tüzel kişi tacirlerde Derneklerde Yönetim Kurulu Vakıflarda yönetim organı Kollektif şirketlerde bütün ortakların oybirliği le (TTK m. 223) Limited şirkette kural olarak genel kurul (TTK m. 631. 1) Anonim şirketlerde yönetim kurulu (TTK m. 368, 375)

Atanması • Nitelikleri TSY m. 47. 1: MADDE 47 - (1) Ticari temsilcilerin tescilinde müdürlüğe aşağıdaki belgeler verilir: a) Ticari temsilcinin atanmasına ve temsil yetkisine ilişkin belgenin noter onaylı örneği. b) Ticari temsilcinin noter huzurunda düzenlenmiş, ticaret unvanı altına atılmış imza beyannamesi. (2) Tescilde; ticari temsilcinin adı ve soyadı, kimlik numarası, yerleşim yeri ve temsil yetkisi ile varsa temsil süresi, temsil yetkisine ilişkin belgenin tarihi ve sayısı gösterilir. (3) Ticari temsilci açıkça yetkili kılınmadıkça taşınmazları devredemez veya bir hak ile sınırlandıramaz. Temsil yetkisi tescil edilmemiş olsa dahi iptali tescil edilir.

Ticari temsilcinin temsil yetkisinin kapsamı • Kapsamı TBK m. 548. • Amacına giren işi nasıl yorumlamak gerekir? • Olağan – olağanüstü işler • Kitaptan Örnekler: işçi almak, bankadan kredi almak, taşınmaz-taşınır kiralamak, tacir adına üçüncü kişi lehine kefalet vermek, ticari vekil atamak, taciri davada temsil etmek • Yapamayacağı işler? • Taşınmaz satın alabilir mi? • Temsil yetkisinin kötüye kullanılması

Temsil Yetkisinin Sınırlandırılması (TBK m. 549) Birlikte Temsil (TBK m. 549/II) Şube İşleri ile Temsil (TBK m. 549/I) - Birlikte temsil ve şube sınırlamasının ileri sürülmesinin şartı? - Birlikte temsilciler aynı anda mı imzalamalı - Birlikte temsilde pasif temsil? - Başka sınırlama öngörülürse ne olur? - Şube sınırlaması örnekleri için bkz. Ticaret Sicili Gazetesi: 20. 5. 2015, s. 85; 11. 6. 2018, s. 96.

Temsil Yetkisinin Sona Ermesi (TBK m. 554) Azil, istifa Müvekkilin ölümü, fiil ehliyetini kaybı iflâsı ? ? ? Ticarî işletmenin devri, tasfiyesi

Ticarî vekil (die Handlungsvollmacht) • Tanım • Atanması • Ticaret Siciline Tescil? ? • Örnekler: • Fabrika müdürü (eğer ticarî temsilci değilse. Yetkilerin yorumu önemli) • Bankadaki gişe memuru • Mağazadaki kasiyer

Ticarî Vekilin Temsil Yetkisinin Kapsamı (TBK m. 551) • Olağan İşler. Ayrıca bkz. TBK m. 552 • Kredi almak? • Taşınırları rehnetmek? • Satış kataloğunu değiştirmek? • Bankadaki gişe memuru ile mağazadaki kasiyerin yetkisi aynı mı? • Taşınmaz satmak? • İradi sınırlandırma?

Ticari Vekile İlişkin Yeni Düzenleme TTK m. 371. 7: «Yönetim kurulu, yukarıda belirtilen temsilciler dışında, temsile yetkili olmayan sınırlı yetkiye sahip ticari vekil veya diğer tacir yardımcıları olarak atayabilir. Bu yönetim kurulu üyelerini veya şirkete hizmet akdi ile bağlı olanları şekilde atanacak olanların görev ve yetkileri, 367 nci maddeye göre hazırlanacak iç yönergede açıkça belirlenir. Bu durumda iç yönergenin tescil ve ilanı zorunludur. İç yönerge ile ticari vekil ve diğer tacir yardımcıları atanamaz. Bu fıkra uyarınca yetkilendirilen ticari vekil veya diğer tacir yardımcıları da ticaret siciline tescil ve ilan edilir. » Örnekler için bkz. Ticaret Sicili Gazetesi, 20. 5. 2015, sayfa 152; 20. 5. 2015, sayfa 116 -117; 20. 5. 2015, sayfa 112;

Ticarî Temsilci ve Ticarî Vekilin Rekabet Yasağı • TBK MADDE 553 - Bir işletmenin bütün işlerini yöneten veya işletme sahibinin hizmetinde bulunan ticari temsilciler, ticari vekiller veya diğer tacir yardımcıları, işletme sahibinin izni olmaksızın, doğrudan doğruya veya dolaylı olarak, kendilerinin ya da bir üçüncü kişinin hesabına işletmenin yaptığı türden bir iş yapamayacakları gibi, kendi hesaplarına bu tür işlemleri üçüncü kişilere de yaptıramazlar. • Buna aykırı davranırlarsa işletme sahibi, aralarındaki hukuki ilişkiden doğan hakları saklı kalmak kaydıyla, uğradığı zararın giderilmesini isteyebileceği gibi, bunun yerine, ticari temsilcinin, ticari vekilin veya diğer tacir yardımcısının kendi hesabına yaptığı veya üçüncü kişilere yaptırdığı işlerin kendi hesabına yapılmış sayılmasını ve bu işler dolayısıyla aldıkları ücretin verilmesini veya aynı işlerden doğan alacağın devredilmesini isteyebilir.

Acente [The Commercial Agent- der Handelsvertreter (Almanya) – Der Agent (İsviçre)] • İşlevi • Tanımı: TTK m. 102 Unsurları Bağımsızlık Ücretin Ödenme şekli ? ? Tacir adına sözleşmelere aracılık etme veya sözleşmeleri tacir adına akdetme yetkisi Süreklilik-Meslek Edinmiş Olma Belli bir bölgede faaliyet gösterme Ücret

Acenteliğin Benzer Sözleşmelerden Ayırdedilmesi Simsar-Komisyoncu • Her ikisi de sürekli değildir. Tek Satıcı • Tek satıcı, sağlayıcıdan aldığı malları Franchising Sözleşmesi • Tek satıcılığa benzer, ancak daha kendi adına satın alır ve kendi adına karmaşıktır. Özellikle fikrî mülkiyet satar. haklarının kullanımı önem arz eder. • Tek satıcının kârı alım satım arasındaki kârdır. Riski kendine aittir. • Acente, müvekkil adına ve hesabına • Franchise alan, franchise verene ücret öder. • Franchise veren, franchise alana belli bir bölgede ürünleri pazarlama işlem yapar. İşlem başına komisyon yetkisi verir, ayrıca know-how alır. desteği sağlar. Satılacak ürünleri • Örnek: Otomotiv bayileri gönderir. • Örnek: Mc. Donalds, Burger King, Starbucks.

Acentenin Borçları Müvekkilin İşlerini Görme/Menfaatlerini Koruma (TTK m. 109. 1) Bilgi Verme Yükümlülüğü (TTK m. 110. 1) Müvekkilin Talimatlarına Uyma (TTK m. 110. 2) Önleyici Tedbirleri Alma (TTK m. 111) Müvekkile Ait Parayı Zamanında Ödeme (TTK m. 112) Rekabet Yapmama (TTK m. 104)

Acentenin Hakları (TTK m. 120) Ücret Talep Etme (TTK 113 vd. ) Ücreti ile Bilgi Verilmesini Talep Etme (TTK m. 116. 2) Olağanüstü masrafları talep etme (TTK m. 117) Hapis Hakkı (TTK m. 119) Acentenin tahsil ettiği paralar?

Acentenin Ücret Hakkı (TTK m. 113 -114) Ücrete Hak Kazanma Zamanı (TTK m. 114) Ücrete Hak Kazandıran İşlemler (TTK m. 113) Kural: TTK m. 113. 1: Acentelik sözleşmesi devam ederken kendi katkısı ile kurulan işlemler TTK m. 113. 4: Tahsil komisyonu. Ayrıca bkz. TTK m. 106. İstisna Kural: TTK m. 114. 1, son cümle: Üçüncü kişi işlemi yerine getirildiği anda TTK m. 113. 2: Acentenin tekel hakkı varsa işleme katkısı olmasa bile tekel bölgesi içinde kurulan işlemler için ücrete hak kazanır. TTK m. 113. 3: Üçüncü kişi ile işlem, acentelik sözleşmesinden sonra kurulmuş, ancak acentenin de katkısı var.

Ücretin Miktarı ve Ödenme Zamanı • TTK Madde 115 - Sözleşmede hüküm yoksa ücretin miktarı, acentenin bulunduğu yerdeki ticari teamüle, teamül de mevcut değilse hâlin gereğine göre o yerdeki asliye ticaret mahkemesince belirlenir. • TTK Madde 116 - Acentenin hak kazandığı ücretin, doğumu tarihinden itibaren en geç üç ay içinde ve her hâlde sözleşmenin sona erdiği tarihte ödenmesi gerekir.

Acentenin Temsil Yetkisi (TTK m. 105 vd. ) Müvekkili adına sözleşme akdetme (TTK m. 107) Yetkisiz temsil (TTK m. 108). TBK’daki yetkisiz temsil ile ilişkisi? Yetki belgesi örnekleri için bkz. TSG, 15. 8. 2018, s. 535; 24. 10. 2014, s. 615; 10. 11. 2017, s. 6. Hakkı koruyan beyanları müvekkil adına yapma ve kabul etme (TTK m. 105. 1) Bedeli kabzetme ve malları teslim alma (TTK m. 106) Müvekkili mahkemede temsil etme (TTK m. 105. 2 -3). İlgili Yargıtay kararlarına bkz.

Acenteliğin Sona Ermesi (TTK m. 121) Belirli Sürenin sona ermesi/ Sürenin sona ermesine rağmen ilişkinin devam etmesi? (TTK m. 121. 2) Belirsiz Süreli Haklı sebeple fesih (TTK m. 121. 1, son cümle) Olağan fesih (TTK m. 121. 1, ilk cümle) Acentenin veya müvekkilin ölümü, iflası, kısıtlanması TTK m. 121. 3 atfıyla TBK m. 513 Haklı nedenle fesih (TTK m. 121. 1, son cümle)

Haklı sebeple fesih örnekleri • Dürüstlük kuralına göre tarafların sözleşmeye devam etmesinin ve olağan fesih süresine uymalarının beklenememesi • Kusur aranır mı? • Örnekler • Acenteden kaynaklanan haklı sebepler: Acentenin görevlerini yerine getirmemesi, tahsil ettiği paraları göndermemesi, müvekkili kötülemesi • Müvekkilden kaynaklanan haklı sebepler: Acentenin aracılık ettiği sözleşmeleri haklı sebep olmaksızın akdetmemesi, acentelik ücretini ödememesi, sürekli ayıplı mal göndermesi • Haklı sebep halleri sınırlandırılabilir mi?

• SORU: OLAĞAN FESİH SÜRESİNE UYULMADAN VEYA HAKLI SEBEP OLMAKSIZIN FESİH H LİNDE TAZMİNAT NASIL HESAPLANIR? İLGİLİ YARGITAY KARARLARI?

Acentelik İlişkisinin Sona Ermesinin Sonuçları Denkleştirme Talebi (TTK m. 122) Rekabet Yasağı Anlaşması (TTK m. 123)

Acentelik Sözleşmesinin Sona Ermesinin Sonuçları: Denkleştirme Talebi (Indemnity, der Ausgleichungsanspruch): TTK m. 122 • AMACI: • HUKUKİ NİTELİĞİ: • KULLANILAN TERİMLER: PORTFÖY TAZMİNATI, MÜŞTERİ TAZMİNATI, PORTFÖY AKÇESİ, DENKLEŞTİRME İSTEMİ

Denkleştirme İsteminin Koşulları (TTK m. 122) Sözleşmenin Sona Ermesi Sona erme sebepleri? Müvekkilin, acentenin bulduğu yeni müşteriler sayesinde önemli menfaat elde etmesi Acentenin ücret hakkını kaybetmesi: Kazandırdığı yeni müşteriler nedeniyle ücrete hak kazanamayacak olması Denkleştirme Ödenmesinin Hakkaniyete Uygun Olması

• Diğer ilişkilere uygulanması • Denkleştirme Miktarı: • Süre Sorunu: • TTK m. 122. 4 • TTK m. 147/5 • Hükmün gerekçesi: Öğreti ve yargı kararları menfaat dengesine uygun en iyi çözümü “hukuk” olarak ortaya koymalıdır. Alman öğretisinde bir yıllık sürenin hak düşürücü süre olduğu görüşü hakimdir. Bunun sebebi olarak hükmün niteliği gösterilir. Hüküm adalet temeline dayalı olduğu için acentanın, böyle bir gereksinimi duymayıp istemini ileri sürmekte bir yılı aşan süreyle gecikmesi hükmün öngörülme amacına aykırı olarak kabul edilmektedir. Ayrıca zamanaşımını kesen ve durduran sebeplerin istemle bağdaşmadığı da ileri sürülür. Ancak, talep ileri sürülmüş ve kabul edilmiş ise hak düşürücü süre işlemez hale gelir. İstem itirazla karşılaşmış ise bir yıllık süre için de yargı yoluna müracaat edilmesi gerekir.

Sözleşme Sonrası Rekabet Yasağı Anlaşması (TTK m. 123) • MADDE 123 - (1) Acentenin, işletmesine ilişkin faaliyetlerini, sözleşme ilişkisinin sona ermesinden sonrası için sınırlandıran anlaşmanın yazılı şekilde yapılması ve anlaşma hükümlerini içeren ve müvekkil tarafından imzalanmış bulunan bir belgenin acenteye verilmesi gerekir. Anlaşma en çok, ilişkinin bitiminden itibaren iki yıllık süre için yapılabilir ve yalnızca acenteye bırakılmış olan bölgeye veya müşteri çevresine ve kurulmasına aracılık ettiği sözleşmelerin taalluk ettiği konulara ilişkin olabilir. Müvekkilin, rekabet sınırlaması dolayısıyla, acenteye uygun bir tazminat ödemesi şarttır. • (2) Müvekkil, sözleşme ilişkisinin sona ermesine kadar, rekabet sınırlamasının uygulanmasından yazılı olarak vazgeçebilir. Bu hâlde müvekkil, vazgeçme beyanından itibaren altı ayın geçmesiyle tazminat ödeme borcundan kurtulur. • (3) Taraflardan biri, diğer tarafın kusurlu davranışı nedeniyle haklı sebeplerle sözleşme ilişkisini feshederse, fesihten itibaren bir ay içinde rekabet sözleşmesiyle bağlı olmadığını diğer tarafa yazılı olarak bildirebilir. • (4) Bu maddeye aykırı şartlar, acentenin aleyhine olduğu ölçüde geçersizdir.