Tabelarne kalkulacije 1 Modul 4 Zoltan Geler zoltangff

Tabelarne kalkulacije 1 Modul 4 Zoltan Geler zoltang@ff. uns. ac. rs

Korišćenje aplikacije - Radno okruženje - Polje za ime Polje za formule Dugme Office Brojčane oznake redova Ikone za brz Slovne pristup oznake kolona alatima Traka sa alatima Kartice (je zičci) Statusna linija radnih listova

Korišćenje aplikacije - Osnovni pojmovi 1 Radna sveska (Workbook) – Excel dokument, datoteka Čuva se u fajlu sa ekstenzijom xlsx Svaka radna sveska sadrži jedan ili više radnih listova. Radni list (Worksheet) – predstavlja mrežu ćelija u koje unosimo podatke Podrazumevano svaka radna sveska sadrži 3 radna lista. Svaki radni list ima ime. Na dnu radne sveske za svaki radni list postoji jedna kartica (jezičak) sa imenom tog lista. Podrazumevani nazivi su Sheet 1, Sheet 1 Sheet 2, Sheet 2 Sheet 3 Klikom na karticu nekog radnog lista prelazimo na taj radni list.

Korišćenje aplikacije - Osnovni pojmovi 2 Kolona (Column) Svaki radni list sadrži više od 16. 000 kolona (tačno 214). Kolone se označavaju slovima od A do XFD: XFD A, B, . . . , Z, AA AB, . . . , AB AZ, AZ BA, BA BB, . . . , BB BZ, BZ CA, . . . CA Redovi (Row) Svaki radni list sadrži više od 1. 000 redova (tačno 220). Redovi se označavaju svojim rednim brojevima.

Korišćenje aplikacije - Ćelije 1 Ćelija (Cell) – osnovni element radnog lista Nalazi se u preseku jedne kolone i jednog reda. Svaka ćelija ime (adresu) koja se sastoji iz dva dela: slovne oznake kolone i rednog broja reda, reda npr. : A 5, G 25. Izabranu ćeliju zovemo aktivnom ćelijom – oko nje je iscrtan crni okvir koji zovemo indikatorom aktivne ćelije Ime (adresu) aktivne ćelije možemo pročitati unutar polja imena

Korišćenje aplikacije - Ćelije 2 Ćelije sadrže podatke ili formule. Podatak može biti tekst, broj, datum, itd. Ako ćelija sadrži formulu, prikazuje rezultat formule. Polje imena (Name Box) prikazuje ime (adresu) aktivne ćelije, ako ukucamo adresu i pritisnemo ENTER, ENTER data ćelija će biti izabrana za aktivnu ćeliju. Polje formula (Formula Bar) prikazuje sadržaj aktivne (izabrane) ćelije. Može se koristiti za unos novih i menjanje postojećih podataka i formula. Po potrebi, može se povećati.

Radni listovi - Prelazak, umetanje, brisanje Prelazak sa jednog radnog lista na drugi (1): Klikom na karticu. Pomoću tastature: 2 3 Ctrl + Page. Up (prethodni), Ctrl + Page. Down (sledeći). Pomoću strelica na levoj strani kartica. 3 Umetanje (2) : Klikom na dugme Insert Worksheet (Shift + F 11). F 11 Pomoću naredbe Insert. . . iz priručnog menija neke kartice. 1 Brisanje (3) : Pomoću naredbe Delete iz priručnog menija kartice. Pomoću naredbe Delete Sheet ikone Delete grupe Cells kartice Home. 2

Radni listovi - Promena naziva, kopiranje, premeštanje Promena naziva: Duplim klikom na karticu. Pomoću naredbe Rename iz priručnog menija kartice. Do 31 znakova. Nedozvoljeni znakovi: : /? * Kopiranje i preme štanje: Pomoću naredbe Move or Copy priručnog menija kartice. To book – u koju svesku Before sheet – ispred kog radnog lista (move to end) – na poslednje mesto Create a copy – kopiranje a ne premeštanje

Radni listovi - Selektovanje 1 JEDNA ĆELIJA Pomoću miša, tastature, polja imena § Miš – kliknemo na prvu ćeliju, držimo pritisnuto levi taster i markiramo do poslednje ćelije oblasti. OBLAST SUSEDNIH ĆELIJA § Tastatura – držimo Shift pritisnuto i markiramo pomoću strelica OBLAST NESUSEDNIH ĆELIJA § Miš i tastatura – kliknemo na prvu/poslednju ćeliju, otpustimo levi taster miše, pritisnemo Shift i kliknemo na poslednju/prvu ćeliju te oblasti. Pomoću Ctrl

Radni listovi - Selektovanje 2 KOLONA/RED § Kliknemo na oznaku kolone/reda § Ctrl+Space – cela kolona § Shift+Space – ceo red. VIŠE KOLONA/RED OVA Pomoću Ctrl odnosno Shift CELA TABELA CEO RADNI LIST Kliknemo na bilo koju ćeliju tabele i pritisnemo Ctrl + A. A § Kliknemo na ćeliju koja ne pripada nijednoj tabeli i pritisnemo Ctrl+A § Klikom na kvadratić između oznake prve kolone i rednog broja prvog reda.

Rad sa kolonama i redovima - Dodavanje i brisanje Pomoću priručnog menija kolone/reda (1): Insert – dodavanje Delete – brisanje Pomoću grupe Cells 1 kartice Home (2): 2 Insert – dodavanje Delete – brisanje Pomoću priručnog menija ćelije kolone/reda (3): Entire column (row) – cela kolona (red) Shift cells – samo jedna ćelija, ostale ćelije kolone (reda) se pomeraju dole (down), down gore (up) up (desno (right), right levo (left)). left 3

Rad sa kolonama i redovima - Menjanje visine i širine Pomoću priručnog menija kolone/reda: Column width. . . – širina kolone Row Height. . . – visina reda Pomoću grupe ikone Format grupe Cells kartice Home: Home Auto. Fit Column Width – optimalna širina kolone Auto. Fit Row Height – optimalna visina reda Pomoću priručnog granične linije između naziva kolona/redova: Kliknemo i pomeramo graničnu liniju Dupli klik – optimalna širina/visina

Rad sa kolonama i redovima - Fiksiranje i defiksirianje Koristi se pri radu sa velikim tabelama koje sadrže veliki broj kolona i redova. Ako želimo da prvi red i prva kolona tabele budu uvek vidljivi, treba da: 1. Kliknemo na prvu ćeliju ispod prvog reda i desno od prve kolone 2. Biramo naredbu Freeze Panes ikone Freeze Panes grupe Window kartice View Fiksiranje isključujemo naredbom Unfreeze Panes Ostale mogućnosti: Freeze Top Row – fiksira prvi red radnog lista Freeze First Column – fiksira prvu kolonu radnog lista

Rad sa ćelijama - Unos, brisanje i menjanje podataka Unos novog sadržaja u ćeliju: Direktno - kliknemo na ćeliju i kucamo tekst Preko polja za formule - kliknemo na ćeliju, kliknemo u polje za formule i kucamo tekst Unos potvrđujemo pritiskom tastera Enter, Enter Tab ili neke strelice Sadržaj aktivne (izabrane) ćelije brišemo pritiskom na taster Delete Menjanje postojećeg sadržaja (bez brisanja): 1. Pomoću polja za formule 2. Dva puta kliknemo na ćeliju 3. Označimo ćeliju i pritisnemo F 2

Rad sa ćelijama - Tekst i brojevi Ako su susedne ćelije prazne, dugačak tekst se prikazuje i “iznad” tih ćelija. Ovu osobinu možemo isključiti pomoću prelamanja teksta: ikona Wrap Text grupe Alignment kartice Home. Tekst se podrazumevano poravnava levo. Brojevi se podrazumevano poravnavaju desno. Ako nakon unosa nekog broja, taj broj ostane na levoj strani ćelije, podatak nije prepoznat od strane programa kao broj, već se tretira kao tekst. Takvu ćeliju ne možemo koristiti za računanje. Pri radu sa brojevima treba obratiti pažnju na decimalni simbol: Decimalni simbol može biti tačka ili zarez, zavisi od toga kako je podešeno u operativnom sistemu. Da bismo dobili pravi simbol, uvek je potrebno pritisnuti tačku na numeričkom delu tastature – taj taster uvek ispisuje pravi simbol.

Rad sa ćelijama - Format brojeva Način prikazivanja brojeva možemo izabrati na kartici Number prozora Format Cells koji se otvara biranjem stavke Format Cells. . . priručnog menija ćelije (Ctrl + 1). 1 Nakon izbora kategorije Number, postaju dostupne sledeća podešavanja: Decimal places – broj decimalnih mesta Use 1000 Separator – prikaz sa znakom odvajanja hiljada Negative numbers – oblik prikaza negativnih brojeva

Rad sa ćelijama - Dva oblika pokazivača miša 1 Prvi oblik pokazivača miša (1) omogućava selektovanje (markiranje, izbor) ćelija. Drugi oblik pokazivača miša (2) se pojavljuje kada pokazivač miša postavimo na liniju okvira markirane oblasti. Omogućava premeštanje i kopiranje izabranih ćelija. Ako želimo dobiti kopiju izabranih ćelija, u trenutku otpuštanja levog tastera miša potrebno je da držimo Ctrl pritisnuto. 2

Rad sa ćelijama - Sortiranje ćelija Izabrane ćelije možemo sortirati na dva načina: Pomoću ikone Sort & Filter grupe Editing kartice Home Pomoću naredbe Sort iz priručnog menija Sortiranje brojeva: Sort Smallest to Largest – po rastućem redosledu, od najmanjeg do najvećeg broja Sort Largest to Smallest – po opadajućem redosledu, od najvećeg do najmanjeg broja Sortiranje teksta: Sort A to Z – po rastućem redosledu Sort Z to A – po opadajućem redosledu

Rad sa ćelijama - Sortiranje tabele 1 1. Označimo one ćelije tabele koje želimo uključiti u sortiranje 2. Iz priručnog menija ili klikom na ikonu Sort & Filter grupe Editing kartice Home biramo naredbu Custom Sort. . . 3. Unutar prozora Sort kliknemo na dugme Options i biramo orijentaciju sortiranja: Sort top to bottom – vertikalno Sort left to right – horizontalno

Rad sa ćelijama - Sortiranje tabele 2 4. Biramo opcije sortiranja: Sort by – na osnovu koje kolone (reda) želimo sortirati Sort On – na osnovu koje informacije (Values – vrednosti) Order – način sortiranja (opadajući ili rastući redosled)

Rad sa ćelijama - Formatiranje Pomoću grupe Font i Alignment kartice Home Pomoću prozora Format Cells koji se otvara biranjem naredbe Format Cells iz priručnog menija. Na raspolaganju su sledeće kartice: Alignment – poravnanje Font – vrsta, boja i stil fonta Border – okvir Fill – boja pozadine

Formule - Aritmetički operatori Svaka formula počinje znakom jednakosti (=). Aritmetički operatori: OPERATOR + * ZNAČENJE Sabiranje Oduzimanje Množenje PRIORITET 3 3 2 / ^ Deljenje Stepenovanje 2 1 Izraze možemo grupisati pomoću zagrada:

Formule - Pravilno korišćenje Formula koja sadrži konstatne vrednosti : =1254+25. 64+685+0. 25 Ovakve formule treba izbegavati, uvek treba raditi sa podacima sačuvanih u ćelijama – podaci i formule moraju biti odvojeni da bismo ih mogli lako ažurirati, menjati. Formula koja koristi ćelije: =b 5+b 6+B 7+B 8

Formule - SUM Navođenjem pojedinačnih ćelija : B 5, B 6, B 7, B 8 Navođenjem prve i poslednje ćelije oblasti : B 5: B 8 Izborom oblasti pomoću miša :

Formule - Korišćenje prozora za izbor funkcije 1 Postupak računanja koristeći prozora za izbor funkcije: 1. BIRAMO ĆELIJU UNUTAR KOJE ŽELIMO DOBITI REZULTAT 2. KLIKNEMO NA DUGME Fx NA LEVOJ STRANI POLJA ZA FORMULE UNUTAR PROZORA Insert Function POTRAŽIMO FUNKCIJU, OZNAČIMO JE I KLIKNEMO NA DUGME OK

Formule - Korišćenje prozora za izbor funkcije 2 3. UNUTAR PROZORA Function Arguments BRIŠEMO TO ŠTO JE PONUĐENO OD STRANE PROGRAMA I OZNAČIMO ĆELIJE NA KOJE IZABRANU FUNKCIJU ŽELIMO PRIMENITI