TA JE HEMIJA NEKI OSNOVNI POJMOVI Hemija je

ŠTA JE HEMIJA? NEKI OSNOVNI POJMOVI

Hemija je eksperimentalna prirodna nauka koja proučava materiju i njene promene Proučavanja u hemiji odnose se na materiju: l Sastav materije l Promene kroz koje materija prolazi l Odnose između promena u materiji i promena energije

Položaj hemije među ostalim prirodnim naukama PRIRODNE NAUKE GEOLOGIJA OPŠTA HEMIJA FIZIČKE NAUKE BIOLOŠKE NAUKE Proučavanje materije i energije Proučavanje živih bića FIZIKA NEORGANSKA HEMIJA BOTANIKA HEMIJA ORGANSKA HEMIJA FIZIČKA HEMIJA ZOOLOGIJA ANALITIČKA HEMIJA BIOHEMIJA

NEKI OSNOVNI POJMOVI l Nauka l Materija l Supstanca l Fizička promena l Hemijske reakcije

NAUKA je sistematično sakupljeno i organizovano znanje bazirano na eksperimentima, posmatranju i razmišljanju Naučni metod (pristup rešavanju naučnih problema) l Posmatranje ili podaci eksperimenta l Induktivno zaključivanje – tumačenje i klasifikacija činjenica radi uopštavanja i stvaranja zakona l Posebno → Opšte l Hipoteza – kako objasniti činjenice ili posmatranja l Deduktivno zaključivanje – provera hipoteze sa pažljivo odabranim eksperimentima l Opste → Posebno l Teorija – proverena hipoteza ili model koji objašnjava zakon. – MOGUĆNOST PREDVIĐANJA

MATERIJA – sve što ima masu i zauzima prostor, osnovna komponenta univerzuma Neke karakteristike pojma materije: l Masa i zauzimanje prostora l Raznovrsnost pojavnih oblika (praktično beskonačna) l Kretanje u prostoru i vremenu l Objektivnost (postojanje nezavino od čoveka i njegove svesti) l Odražavanje u svesti čoveka kroz praksu

SUPSTANCA – različiti pojavni oblici materije koji se razlikuju i prepoznaju na osnovu njihovih posebnih osobina OSOBINE SUPSTANCI FIZIČKE OSOBINE Karakteristike supstanci koje opažamo ili merimo bez promene identiteta supstance (Agregatno stanje, boja, tačka topljenja itd. ) HEMIJSKE OSOBINE Karakteristike supstanci koje opažamo ili merimo samo uz promenu identiteta supstance (Sagorevanje, reakcija sa vodom, kiselinom itd. )

FIZIČKA PROMENA Promena pri kojoj ne dolazi do promene identiteta supstanci l Promene stanja supstanci:

HEMIJSKA PROMENA Promena pri kojoj dolazi do promene identiteta supstanci Prilikom hemijske promene dolazi do formiranja neke supstance od druge supstance. l Sagorevanje supstanci l

HEMIJSKE REAKCIJE l Hemijske promene se odvijaju kroz hemijske reakcije U hemijskim reakcijama jedna supstance odgovara (reaguje) na prisustvo druge supstance, na promenu temperature ili na neki drugi uticaj. l REAKTANTI - Supstance koje dovodimo u kontakt da bi došlo do hemijske reakcije. l PRODUKTI supstance koje dobijamo nakon završene hemijske reakcije. l REAGENS je supstanca ili rastvor koji reaguje sa drugom supstancom. l

KRATKA ISTORIJA HEMIJE

ALHEMIJA Otkriće fosfora (Brand, 1669) slika Džozefa Rajta (1770)

A. Lavoazije Otac moderne hemije

Pristli, Laoazije l HEMIJSKI ELEMENT JE SUPSTANCA KOJA SE HEMIJSKIM PUTEM NE MOŽE RAZLOŽITI NA PROSTIJE SUPSTANCE Dalton l ATOM JE NAJMANJA ČESTICA HEMIJSKOG ELEMENTA KOJA IMA HEMIJSKE OSOBINE TOG ELEMENTA l HEMIJSKI ELEMENT JE SUPSTANCA KOJA SE SASTOJI OD ATOMA ISTIH HEMIJSKIH OSOBINA

l Molekul je određena i posebna, električno neutralna grupa povezanih atoma; to je najmanja čestica hemijskog jedinjenja koja ima hemijske osobine datog jedinjenja EMPIRIJSKA FORMULA – pokazuje relativni broj atoma svakog elementa u jedinjenju. Odražava stalan sastav hemijskog jedinjenja. H 2 O, H 2 SO 4, C 2 H 4 O 2. MOLEKULSKA FORMULA – pokazuje stvaran atoma svakog elementa u molekulu. Na primer, H 2 O, C 2 H 4 O 2. STRUKTURNA FORMULA - pokazuje raspored i način povezivanja atoma u molekulu. Na primer, CH 3 COOH. l Jon je pozitivno ili negativno naelektrisan atom ili grupa atoma. Na primer, Cl-, SO 42 -, Na+, Ba 2+

ČISTE SUPSTANCE I SMEŠE